1. Ki kabakalañi batanga ba Jehova babañwi habaikutwanga buinosi?

BUÑATA bwaluna fokuñwi luikutwanga buinosi. Babañwi baikutwanga cwalo ka nakonyana. Kono babañwi bona baikutwanga cwalo ka nako yetelele. Mane lukona kuikutwa buinosi niha luli ni batu babañwi. Batu babañwi kubabelanga taata kuba ni balikani mwa puteho yenca yebaswalisana ni yona. Babañwi basimuluha mwa lubasi mone batwaezi kueza lika zeñata hamoho, mi baikutwa hahulu bulutu bakeñisa kuli batutezi kwa sibaka sa kwahule. Babañwi bona batonda mutu yomuñwi yene balata yatimezi. Mi Bakreste babañwi, sihulu babasazo ituta niti, baikutwanga hahulu buinosi habalwaniswa kamba kunyandiswa ki ba lubasi lwabona kamba balikani babona babasi balumeli.

2. Ki lipuzo mañi zeluka nyakisisa?

² Jehova uluziba hande hahulu mi waluutwisisa. Walemuhanga haluikutwa buinosi, mi ubata kulutusa. Jehova ulutusanga cwañi? Ki lika mañi zelukona kueza kuli luituse luna bañi? Mi lukona kutusa cwañi babañwi mwa puteho babaikutwa buinosi? Halunyakisiseñi likalabo za lipuzo zeo.

3. Jehova naabonisize cwañi kuli naaisa pilu Elia?

³ Jehova ubata kuli batanga bahae kaufela babe ni tabo. U fakaufi ni mañi ni mañi waluna, mi walemuhanga haluzwafile. (Samu 145:18, 19) Halunyakisiseñi mo Jehova naaboniselize kuli naaisa pilu mupolofita Elia. Muuna yasepahala yo naapilile ka nako yeo batu babañata mwa Isilaele nebaeza lika zemaswe. Batu bane balapela Jehova nebanyandiswa maswe, mi  lila za Elia zemaata zenelwanisa Mulimu nelibata kumubulaya. (1 Mal. 19:1, 2) Elia hape naaikutwile hahulu buinosi bakeñisa kuli naanahana kuli ki yena feela mupolofita anosi yanaasebeleza Jehova. (1 Mal. 19:10) Mulimu naalemuhile mwanaaikutwela Elia mi naamutusize kapili. Jehova naalumile lingeloi lahae kuyo tiisa mupolofita wahae yo ka kumutaluseza kuli naasi anosi, kono nekusa nani Maisilaele babañwi babañata bane basaba Mulimu.—1 Mal. 19:5, 18.

4. Liñolo la Mareka 10:29, 30 libonisa cwañi kuli Jehova uiyakatwa hahulu batanga bahae babayubekilwe ki babañwi?

⁴ Jehova waziba kuli haluketa kumusebeleza, babañwi ku luna lukatokwa kuitombola lika zeñata. Haiba luunga muhato wo, bahabo luna kamba balikani baluna babasi balumeli bakana batuhela kulutusa. Mwendi bakeñisa kuli muapositola Pitrosi naaikalezwi, naabuzize Jesu kuli: “Lusiile lika kaufela ni kukulatelela; cwale ki lika mañi zeluka fumana?” (Mat. 19:27) Jesu ka lilato naasepisize balutiwa bahae kuli nebaka fumana lubasi lolutuna lwa kwa moya. (Mubale Mareka 10:29, 30.) Mi Jehova, yena Toho ya lubasi lwaluna lwa kwa moya, usepisa kuli ukatusa bababata kumusebeleza. (Samu 9:10) Halunyakisiseñi lika zemukona kueza hamuikutwa buinosi kuli mutusiwe ki Jehova.

5. Ki kabakalañi hakuli kwa butokwa kunahanisisa mwasweli kumituseza Jehova?

⁵ Munahanisise mwasweli kumituseza Jehova. (Samu 55:22) Kueza cwalo kuka mitusa kuli musike mwaikutwa kuli muinzi munosi. Kaizeli wa likwasha yabizwa Carol, * ili yo ki yena feela Paki mwa lubasi lwahae, utalusa kuli: “Kunahanisisa mo Jehova anituselize kutiyela miinelo yetaata kwamulaho kunitusize kulemuha kuli haniyo ninosi. Mi taba yeo inikolwisa kuli Jehova ukazwelapili kunitusa.”

6. Liñolo la 1 Pitrosi 5:9, 10 likona kutusa cwañi mizwale ni likaizeli babaikutwa buinosi?

⁶ Munahanisise mo Jehova azwelapili kutuseza balumeli babañwi babaikutwa buinosi. (Mubale 1 Pitrosi 5:9, 10.) Muzwale yabizwa Hiroshi, yasaabile Paki anosi mwa lubasi lwahae ka nako yetelele, utalusa kuli: “Mwa  puteho, kubunolo kulemuha kuli mizwale ni likaizeli kaufela batalimana ni miinelo yetaata. Lwaziba kuli kaufelaa luna lusweli kulika molukonela kaufela kusebeleza Jehova, mi taba yeo yalutiisa luna babañwi babali mwa mabasi asiyo mwa niti.”

7. Tapelo imitusa cwañi?

⁷ Muzwelepili kueza lika za kwa moya. Kueza cwalo kukopanyeleza kutaluseza Jehova momuikutwela luli. (1 Pit. 5:7) Kaizeli yabizwa Massiel utalusa kuli: “Nto yeñwi yenee nitusize kuli nisike naikutwa hahulu buinosi ki kulapela ku Jehova ka taata.” Kaizeli yomunca yo hanaaikatulezi kusebeleza Jehova, naaikutwile buinosi bakeñisa kuli ba mwa lubasi lwahae nebasa sebelezi Jehova. Uekeza kubulela kuli: “Jehova ubile Ndate yomunde ku na, mi nenilapelanga ku yena hañata-ñata zazi ni zazi, kumutaluseza mone niikutwela.”

8. Kubala Linzwi la Mulimu ni kunahanisisa zemubala kumitusa cwañi?

⁸ Mubalange Linzwi la Mulimu kamita ni kunahanisisa litaba zebonisa kuli Jehova wamilata. Kaizeli yabizwa Bianca, ili yo ba lubasi lwahae bamubulelelanga litaba zemaswe, utalusa kuli: “Kubala ni kunahanisisa litaba za mwa Bibele ni litaba zebonisa zeezahezi mwa bupilo bwa batanga ba Jehova bane bakopani ni miinelo yeswana ni yenikopana ni yona kunitusanga hahulu.” Bakreste babañwi bapetanga mañolo aomba-omba hahulu, acwale ka Samu 27:10 ni Isaya 41:10. Babañwi balemuhile kuli kuteeleza kwa litaba zebalilwe habaitukiseza mikopano ya puteho kamba hababala Bibele kubatusanga kusaikutwa hahulu buinosi.

9. Kufumaneha kwa mikopano ya puteho kumitusa cwañi?

⁹ Mueze momukonela kaufela kufumaneha kwa mikopano kamita. Mikopano ika mitiisa mi hape mukaba ni kolo ya kuzibana ni mizwale ni likaizeli bamina. (Maheb. 10:24, 25) Bo Massiel bababulezwi kwamulaho, batalusa kuli: “Nihaike kuli neninani maswabi, naikatulela kufumaneha mwa mikopano ya puteho kaufela ni kualabanga. Kueza cwalo neku nitusize kuikutwa kuba kalulo ya puteho.”

10. Ki kabakalañi hakuli kwa butokwa kuitama bulikani ni mizwale ni likaizeli baluna mwa puteho?

¹⁰ Muitame bulikani ni mizwale ni likaizeli bamina. Muitame bulikani ni mizwale ni likaizeli mwa puteho babakona kumiluta lituto zende, niha bakona kuba babahulu kamba banana ku mina kamba ba simuluho yeshutana ni yamina. Bibele ibonisa kuli butali ‘bufumanwa ku babahulile.’ (Jobo 12:12) Basupali ni bona bakona kuituta zeñata ku babanca. Davida naali mwanana hahulu ku Jonatani, kono taba yeo neisika bapaleliswa kuba balikani babatuna. (1 Sam. 18:1) Davida ni Jonatani nebatusani kusebeleza Jehova kusina taba ni miinelo  yetaata yene bakopana ni yona. (1 Sam. 23:16-18) Kaizeli yabizwa Irina, yali Paki anosi mwa lubasi lwahae, utalusa kuli: “Kaniti luli, mizwale ni likaizeli baluna bakona kuba bashemi baluna, banyani ni bahulwani baluna ba kwa moya. Jehova wakona kuitusisa bona kuli balufe tuso yelutokwa.”

11. Ki nto mañi yemutokwa kueza kuli mube ni balikani babande?

¹¹ Kuba ni balikani babanca haki nto yebunolo, sihulu haiba munani maswabi. Kaizeli yabizwa Ratna, ili yanani maswabi, naaitutile niti kusina taba ni twaniso, utalusa kuli: “Nenilemuhile kuli nenitokwa kutusiwa ki mizwale ni likaizeli baka mwa puteho.” Kutaluseza mutu yomuñwi momuikutwela kukona kuba taata, kono kueza cwalo kukona kumitusa kuba ni balikani babande. Balikani bamina babata kumisusueza ni kumitusa, kono mutokwa kubatusa kuziba mobakona kuezeza cwalo.

12. Kueza musebezi wa kukutaza kukona kumitusa cwañi kuba ni balikani babande?

¹² Nzila yeñwi yende hahulu yemukona kuba ni balikani ka yona ki ka kukutaza hamoho ni mizwale ni likaizeli babañwi. Bo Carol bababulezwi kwamulaho, batalusa kuli: “Kutanda nako ni likaizeli mwa bukombwa ni kueza misebezi yemiñwi ya kopano, kunitusize kuba ni balikani babande babañata. Kuzwa feela kwamulaho, Jehova uitusisize balikani bao kunitusa.” Kaniti, kuitama bulikani ni Bakreste babasepahala kwatusa luli. Jehova uitusisa balikani babacwalo kumitusa kuitiisa hamukopana ni miinelo yezwafisa, yecwale ka kuikutwa buinosi.—Liprov. 17:17.

13. Mizwale ni likaizeli kaufela mwa puteho banani buikalabelo mañi?

¹³ Mizwale ni likaizeli kaufela mwa puteho banani buikalabelo bwa kubona teñi kuli mwa puteho kunani lilato ni kozo, mi hakuna yaikutwa kuyubekwa. (Joa. 13:35) Zelueza ni zelubulela likona kususueza hahulu babañwi. Kaizeli yomuñwi naabulezi kuli: “Hane niitutile niti, mizwale ni likaizeli mwa puteho nebabile lubasi lwaka. Nenisike nakona kuba yomuñwi wa Lipaki za Jehova kusina kutusiwa ki bona.” Mukona kutusa cwañi mizwale ni likaizeli babali bona feela Lipaki mwa mabasi abona kuikutwa kuli balatiwa mwa puteho?

14. Mutokwa kuezañi kuli mube mulikanaa batu babasazo kalisa kuswalisana ni puteho?

¹⁴ Muitame bulikani ni babasazo kala kuswalisana ni puteho. Nto yapili yelukona kueza ki kuamuhela hande batu babanca babatile mwa puteho yaluna. (Maro. 15:7) Nihakulicwalo, kunani lika zeñwi zelutokwa kueza kwandaa kubalumelisa feela ka silikani. Hamulaho wa nako, lubata kuli babe balikani baluna babatuna. Kacwalo, mubonise kuli mwaisa pilu batu babanca mwa puteho. Mulike kuutwisisa muinelo obakopana ni ona, kono musike mwababuza lipuzo zeka bautwisa maswabi. Babañwi kukona kubabela taata kutalusa mobaikutwela; kacwalo, musike mwabahapeleza kubulela. Kono ka maseme, mubuze lipuzo zekatusa kuli bataluse maikuto abona mi muteeleze ku bona ka tokomelo habanze bamialaba. Ka mutala, mwakona kubabuza mone baitutezi niti.

15. Bakreste babahulile kwa moya bakona kutusa cwañi babañwi mwa puteho?

¹⁵ Batu kaufela mwa puteho bakatiya kwa moya haiba Bakreste babahulile kwa moya babaisa pilu, sihulu baana-bahulu. Kaizeli yabizwa Melissa, yanaalutilwe niti ki bo mahe, utalusa kuli: “Niitumela hahulu kuli mizwale batandanga nako ni na ni kubonisa kuli baniisa pilu, baswana sina bashemi baka ba kwa moya. Nako kaufela haninani taba yeenibilaeza, bateelezanga ku na.” Muzwale wa mukulwani yabizwa Mauricio, yanaaikutwile  kuyubekwa muhasanyi yanaaitutanga ni yena Bibele hanaafokozi kwa moya, utalusa kuli: “Baana-bahulu nebabonisize kuli neba niisa pilu mi taba yeo nei nitusize luli. Kamita, nebaambolanga ni na. Nebasebezanga ni na mwa bukombwa, kunitaluseza litaba zene baitutile hane baeza tuto ya Bibele ya ka butu, mi mane nebaezanga lipapali ni na.” Bo Melissa ni bo Mauricio nebaezize zwelopili, mi cwale basebeleza fa Betele.

16-17. Ki lika mañi zeñwi zelukona kueza kuli lutuse babañwi?

¹⁶ Mubatuse ka kubaezeza lika zeñwi. (Magal. 6:10) Muzwale yabizwa Leo, yali mulumiwa kwa naha yeli kwahule ni lubasi lwahae, utalusa kuli: “Hañata, mwendi mutokwa feela kueza nto yeñwi yenyinyani ka nako yeswanela hamubata kutusa mutu. Nihupula zazi leliñwi hane nibile mwa kozi ya fa mukwakwa mwa mota yaka. Hamulaho wa nako, nayo punya kwa ndu mi nenilembwalile hahulu. Kono cwale bo mutu ni musalaa hae babañwi banimema kwa sico. Hanihupuli hande lico zene lucile fa lizazi lani, kono senihupula kikuli, nebateelelize ku na ka tokomelo. Hamulaho wa kutanda nako ni bona, neniikutwile hande!”

¹⁷ Libaka leliñwi haluikolanga mikopano yelubanga ni yona yecwale ka mikopano ya mupotoloho ni mikopano yemituna kikuli, lubanga ni kolo ya kuikola siango ni babañwi, mi luikolanga kuikambota litaba zeluitutile fa mikopano yeo. Niteñi, kaizeli yabizwa Carol yabulezwi kwamulaho, utalusa kuli: “Niikutwanga hahulu bulutu hanili kwa mikopano ya mupotoloho ni mikopano yemituna.” Ki kabakalañi haikutwanga cwalo? Utalusa kuli: “Nihaike kuli fa mikopano yeo kubanga ni mizwale ni likaizeli babañata-ñata, nilemuhanga kuli hañata, mizwale ni likaizeli bao bainanga hamoho ka mabasi abona. Kacwalo, niikutwanga hahulu bulutu.” Babañwi kubabelanga taata kufumaneha fa mukopano omutuna kamba mukopano wa mupotoloho wapili kuzwa fatimelela mutu yene banyalani ni yena. Kana kunani muzwale kamba kaizeli yomuziba yakopana ni miinelo yeo? Neikaba hande hane muka mumema kuli aine hamoho ni lubasi lwamina fa mukopano otatama.

18. Liñolo la 2 Makorinte 6:11-13 likona kulutusa cwañi kubonisa moya wa kuamuhela baenyi?

¹⁸ Mutandange nako ni bona. Mumemange mizwale ni likaizeli babashutana-shutana  hamulukisa za kuitabisa, sihulu babaikutwa buinosi. Luswanela ‘kukwalululela hahulu lipilu zaluna’ sihulu kwa mizwale ni likaizeli babacwalo. (Mubale 2 Makorinte 6:11-13.) Bo Melissa bababulezwi kwamulaho, batalusa kuli: “Nelubanga ni tabo balikani baluna haba lumema kuli luyo bapotela ni mabasi abona, kamba kuli luye ni bona kwa sibaka sesiñwi.” Kana kunani mutu yomuñwi mwa puteho yamina yomukona kubonisa moya wa kuamuhela baenyi?

19. Ki lili sihulu folutokwela kutanda nako ni mizwale ni likaizeli baluna?

¹⁹ Ka linako zeñwi, mizwale ni likaizeli baluna batokwanga hahulu kuli lutande nako ni bona. Babañwi kubabelanga taata kuba ni bahabo bona babasi Lipaki ka nako yebaeza mikiti fa mazazi a pumulo. Babañwi baikutwanga hahulu bumaswe fa mazazi amañwi, acwale ka lizazi lanaashwile mutu yomuñwi yobalata. Haiba lutanda nako ni mizwale ni likaizeli babakopana ni miinelo yecwalo, lukabonisa kuli ‘lwabatokomela ka pilu yaluna kaufela.’—Mafil. 2:20.

20. Manzwi a Jesu añozwi kwa Mateu 12:48-50 akona kulutusa cwañi haluikutwa buinosi?

²⁰ Kunani lika zeñata zekona kutahisa kuli Bakreste baikutwe buinosi. Niteñi, haluswaneli kulibala kuli Jehova waziba hande moluikutwela. Ulufanga lika zelutokwa, mi hañata uitusisanga mizwale ni likaizeli baluna. (Mubale Mateu 12:48-50.) Kacwalo, ni luna luswanela kueza molukonela kaufela kutusa mizwale ni likaizeli baluna kakuli haiba lueza cwalo, lukabonisa kuli lwaitumela ku Jehova kabakala mpo yende yalufile ya puteho. Kusina taba ni molukona kuikutwela ka linako zeñwi, haluswaneli kuikutwa kuli luinzi lunosi kakuli Jehova kamita uinzi ni luna!