1. Etke jet iien ri-karejar ro an Jeova remaroñ bõk eñjake eo bwe remake iaaer?

ENAÑIN kõj aolep ewõr iien jej bõk eñjake eo bwe jemake iaad. Ñan jet emaroñ m̦õkaj an jako eñjake in, bõtab ñan ro jet emaroñ to an pãd. Meñe jej pãd ibwiljin elõñ armej ak jemaroñ eñjake bwe jemake iaad. Ewõr jet epen aer bõk eñjake eo bwe rej m̦õttan eklejia eo aer ekããl. Im ñan ro jet me rej itok jãn baam̦le ko me el̦ap aer epaake doon, rel̦ak em̦m̦akũt jãn baam̦le kein aer rej bõk eñjake eo bwe remake iaaer. Im ewõr ro me el̦ap aer oñkake eo rejetaer me em̦õj an jako ilo mej. Im ñan jet Kũrjin ro, el̦aptata ñan ro me rekããl tok ñan m̦ool eo, rej bõk eñjake eo bwe remake iaaer ñe rej iioon jum̦ae ak matõrtõr jãn baam̦le ko aer me rejjab rũttõmak im jãn ro m̦õttaer kar m̦okta.

2. Ta kajjitõk ko jenaaj uwaaki?

² El̦ap an Jeova jel̦ã im mel̦el̦e kõj, innem ñe jej bõk eñjake eo bwe jemake iaad, ejel̦ã kõn men in im ekõn̦aan jipañ kõj ñan anjo̦ ioon eñjake in. Ewi wãween an Jeova jipañ kõj? Ta ko jemaroñ kõm̦m̦ani ñan jipañ kõj make? Im ewi wãween ad maroñ jipañ ro ilo eklejia eo me rej bõk eñjake eo bwe remake iaaer? Eokwe, jen etale uwaak ko ñan kajjitõk kein.

3. Ewi wãween an kar Jeova kwal̦o̦k an kea kõn Ilaija?

³ El̦ap an Jeova itoklimo kõn ro rej karejar ñane im ekõn̦aan bwe ren m̦õn̦õn̦õ. Ejjab ettol̦o̦k jãn kõj kajjojo im ej kile ñe jej eddodo kõn ad bũrom̦õj. (Sam 145:18, 19) L̦õmn̦ak m̦õk kõn joñan an kar Jeova kea kõn eñjake ko an ri-kanaan Ilaija im wãween an kar jipañe. Em̦m̦aan in etiljek ear mour ilo juon  tõre me ebwe an kar pen ñan armejin Israel. El̦ap an kar ri-jum̦ae ro kaeñtaan ri-karejar ro an Jeova, im ri-jum̦ae ro an Anij me el̦ap maroñ ko ippãer rar lukkuun kõn̦aan m̦an Ilaija. (1 Kñ. 19:1, 2) Men eo me emaroñ kar kõm̦m̦an menin an Ilaija inepata, ej kõn an kar l̦õmn̦ak bwe ej make iaan ilo an karejar ñan Jeova. (1 Kñ. 19:10) Jeova ear m̦õkaj im jipañ Ilaija ilo an kar jilkinl̦o̦k juon enjel̦ bwe en kaenõm̦m̦ane im ba ñane bwe ejjab make iaan ak bwe ej lõñ wõt ri-Israel ro me rej karejar ñan E!​—1 Kñ. 19:5, 18.

4. Ewi wãween an Mark 10:29, 30 kaalikkar eñjake eo an Jeova kõn ri-karejar ro an me emaroñ jab l̦ap aer bõk jipañ jãn ro jet?

⁴ Jeova emel̦el̦e bwe ñe jej kããlõt ñan karejar ñane, elõñ men ko jet iaad jenaaj aikuj in kaarmejjeteiki. Juon iaan men kein, emaroñ kitibuj jipañ eo jej bõke jen ro nukũd me rejjab rũttõmak im ro kar m̦õttad m̦okta. Juon iien kõn an Piter bõlen inepata, ear kajjitõk ippãn Jesus im ba: “Kõmar ilo̦k jãn men otemjej im l̦oor eok. Kõn men in, ta eo kõm naaj bõke?” (Matu 19:27) Jesus ear kaenõm̦m̦an ri-kal̦oor ro an ilo an kar kaalikkar ñan er bwe enaaj wõr juon aer baam̦le el̦ap ilo tõmak. (Riit Mark 10:29, 30.) Im Jeova, eo im ej bõran baam̦le eo ilo tõmak, ej kallim̦ur bwe enaaj jipañ ro me rekõn̦aan karejar ñan E. (Sam 9:10, UBS) L̦õmn̦ak kõn jet wãween ko kwõmaroñ kõm̦m̦ani bwe kwõn maroñ bõk jipañ eo jãn Jeova ñe kwõj tarin̦aeik eñjake eo bwe kwõmake iaam̦.

5. Ta tokjãn ko kwõmaroñ bũki ilo am̦ l̦õmn̦ak kõn wãween an Jeova kõkajoor im jipañ eok?

⁵ L̦õmn̦ak kõn wãween an Jeova kõkajoor im jipañ eok. (Sam 55:22) Men in enaaj jipañ eok bwe en jab l̦ap wõt am̦ l̦õmn̦ak kõn wãween eo kwõj iioone. Carol, * eo me ejjel̦o̦k pãleen im ejjel̦o̦k juon nukũn ej pãd ilo m̦ool eo, ej ba: “Ilo aõ reilikl̦o̦k im kõl̦mãnl̦o̦kjen̦ kõn wãween an kar Jeova jipañ eõ ium̦win apañ ko iar iiooni, men in el̦ap an jipañ eõ ñan lo bwe ijjab make iaaõ. Im men in ej kaenõm̦m̦an eõ kõnke ijel̦ã bwe Jeova enaaj bar jipañ eõ ilo raan ko rej pãd im̦aan.”

6. Ewi wãween an 1 Piter 5:9, 10 kõkajoor ro me epen aer jol̦o̦k eñjake eo bwe remake iaaer?

 ⁶ L̦õmn̦ak kõn wãween an Jeova jipañ rũttõmak ro m̦õttad me rej bõk eñjake eo bwe remake iaaer. (Riit 1 Piter 5:9, 10.) Hiroshi, juon jeid im jatid em̦m̦aan me eto an karejar ñan Jeova im e wõt jãn baam̦le eo an me ej pãd ilo m̦ool eo, ej ba: “Ilo eklejia eo, epidodo ad lo bwe ejjel̦o̦k juon eo ejjab iioon apañ ilo mour eo an. Ilo ad jel̦ã bwe kõj wõj aolep jej kate kõj joñan wõt ad maroñ ñan karejar ñan Jeova, men in emaroñ kõkajoor kõj eo me jemake iaad ilo m̦ool eo.”

7. Ewi wãween an jar jipañ eok?

⁷ Nikniki am̦ kõm̦m̦ani men ko me remaroñ kõkajoorl̦o̦k jem̦jerã eo am̦ ippãn Jeova. Juon iaan men kein ej ilo am̦ lutõkl̦o̦k bũruom̦ ñan Jeova im kwal̦o̦k eñjake ko am̦. (1 Pit. 5:7) Massiel ej juon jeid im jatid jiroñ me ear eñjake an make iaan jãn baam̦le eo an ke ear jutak kõn m̦ool eo, ej ba: “Juon iaan men ko rel̦l̦aptata me rar jipañ eõ ñan kijenmej ke iar make iaaõ ej ilo aõ kar lukkuun jar ñan Jeova. Ear juon Jema eo em̦ool, im ij jar ñan e aolep raan, elõñ kõttan ilo juon raan im ij kwal̦o̦k ñan e jabdewõt men ko ilo l̦õmn̦ak eo aõ.”

8. Ilo am̦ riiti Naanin Anij im kõl̦mãnl̦o̦kjen̦ kake, ewi wãween an men in jipañ eok?

⁸ Niknik ilo am̦ riiti Naanin Anij im kõl̦mãnl̦o̦kjen̦ kõn bwebwenato ko ie me rej lukkuun kaalikkar yokwe eo an Jeova ñan kwe. Bianca, juon jeid im jatid kõrã me ej kate kijenmej ñe baam̦le eo an rej kwal̦o̦k naan ko rekabbweerer ñane, ej ba: “Ilo aõ riit im kõl̦mãnl̦o̦kjen̦ kõn bwebwenato ko ilo Baibõl̦ im ilo bok ko ad kõn ri-karejar ro an Jeova me rar iioon ejja wãween ko me rej ãinl̦o̦kwõt wãween eo ij iioone, men in ej lukkuun jipañ eõ.” Jet Kũrjin ro rej kajjioñ keememej ak kiili eoon ko me el̦ap aer kaenõm̦m̦an ãinwõt Sam 27:10 im Aiseia 41:10. Im ñan jet, rej kile bwe aer roñjake katak ko em̦õj rekooti, men in ej jipañ er bwe en dikl̦o̦k aer eñjake bwe remake iaaer ñe rej kõpooji katak ko aer ñan iien kweilo̦k ak ñe rej riit Baibõl̦.

9. Ilo am̦ etal ñan iien kweilo̦k ko, ewi wãween an men in jipañ eok?

⁹ Kate eok ñan pãd ilo iien kweilo̦k ko aolep iien. Kwõnaaj bõk tokjãn jãn katak ko im kwõnaaj bareinwõt jel̦ãl̦o̦k kajjien ro jeim̦ im jatũm̦. (Hib. 10:24, 25) Massiel, eo me kar kõnono kake m̦oktal̦o̦k, ej ba: “Meñe iar juon eo emmijakjak ak iar pepe in etal ñan aolep iien kweilo̦k ko im ñan bõk kun̦aõ im uwaak. Men kein rar jipañ eõ ñan lo bwe ij m̦õttan eklejia eo.”

10. Etke el̦ap an aorõk ñan ejaak juon jem̦jerã ippãn Kũrjin ro retiljek?

¹⁰ Ejaak juon am̦ jem̦jerã ippãn Kũrjin ro retiljek. M̦õttãik ro ilo eklejia eo me kwõmaroñ  katak jãn er, emaroñ oktak iiõ ko aer jãn kwe ak wãween aer kar dik im rũttol̦o̦k. Baibõl̦ eo ej kakeememej kõj bwe mãlõtlõt epãd ippãn ro rerũtto. (Job 12:12) Elõñ men ko ro rerũtto remaroñ bareinwõt katak jãn ro reddik. Ñan waanjoñak, Devid ear lukkuun dik jãn Jonetan ak men in ear jab bõbraik erro jãn aerro lukkuun epaake doon. (1 Sa. 18:1) Devid im Jonetan rar jipañ doon ñan karejar ñan Jeova meñe ewõr apañ ko reppen erro ar iiooni. (1 Sa. 23:16-18) Irina, juon jeid im jatid jiroñ me e wõt jãn baam̦le eo an ej pãd ilo m̦ool eo, ej ba: “Ro jeid im jatid remaroñ oktak im lukkuun ãinwõt ro jemãd im jined ak jeid im jatid. Jeova emaroñ kõjerbal er ekkar ñan aikuj eo ad.”

11. Ta ko kwõj aikuj in kõm̦m̦ani bwe kwõn maroñ ejaak juon jem̦jerã epaak ippãn ro jet?

¹¹ Ejjab pidodo ñan jino m̦õttãik ro jet ñe kwõj juon eo emmijakjak. Ratna, juon jeid im jatid kõrã me ear katak kõn m̦ool eo meñe ear iioon jum̦ae, im ej juon eo emmijakjak, ej ba: “Iar aikuj in mel̦el̦e bwe ij aikuji jipañ eo an baam̦le eo aõ ilo tõmak.” Meñe emaroñ jab juon men epidodo ñan kwal̦o̦k eñjake ko am̦ ñan ro jet, bõtab am̦ kõm̦m̦ane men in emaroñ kõm̦m̦an bwe en epaak kõtaan eo am̦ ippãer. Ro m̦õttam̦ rekõn̦aan jipañ im kõkajoor eok, bõtab rej aikuji am̦ kwal̦o̦k ewi wãween aer maroñ jipañ eok.

12. Ewi wãween an jerbalin kwal̦o̦k naan maroñ jipañ eok ñan ejaak jem̦jerã ko rem̦m̦an?

¹² Juon iaan wãween ko rem̦m̦antata ñan ad maroñ jino m̦õttãik ro jet ej ikijjeen ad bõk kun̦aad ilo jerbalin kwal̦o̦k naan ippãn Kũrjin ro jet m̦õttad. Carol, eo kar kõnono kake m̦oktal̦o̦k, ej ba: “Ear lõñl̦o̦k ro m̦õtta rem̦m̦an itok wõt jãn aõ jol̦o̦k iien ippãn kõrã ro jeid im jatid ilo jerbalin kwal̦o̦k naan im bareinwõt ilo m̦akũtkũt ko jet an doulul in. Jeova ear jipañ eõ ium̦win elõñ iiõ ko m̦aantak ikijjeen rein.” Ad kate kõj ejaake juon jem̦jerã epaak ippãn Kũrjin ro retiljek m̦õttad, ej juon men me el̦ap an wõr tokjãn. Jeova ej kõjerbal kain jem̦jerã rot in ñan jipañ kõj tarin̦aeik eñjake ko rekabbweerer ãinwõt eñjake eo bwe jemake iaad.​—JK. 17:17.

13. Ta eddo eo ewõr ippãn aolep ro ilo eklejia eo?

¹³ Aolep ro ilo eklejia eo ewõr aer eddo ñan kõm̦m̦an bwe eklejia eo en juon jikin ewõr yokwe im aenõm̦m̦an ie, im bwe ejjel̦o̦k juon en bõk eñjake eo bwe emake iaan. (Jon 13:35) Men ko jej ba im kõm̦m̦ani remaroñ lukkuun jipañ ro jet! Jen lale ta eo juon jeid im jatid kõrã, ear ba: “Ke iar katak m̦ool eo, ro ilo eklejia eo rar oktak im erom baam̦le eo aõ. Iban kar maroñ erom juon iaan Ri-Kõnnaan ro an Jeova ñe en kar jab kõn jipañ eo aer.” Ta eo kwõmaroñ kõm̦m̦ane ñan jipañ ro me remake iaaer ilo m̦ool eo ñan kile bwe rej m̦õttan eklejia eo?

14. Ta ko kwõmaroñ kõm̦m̦ani ñan m̦õttãik ro rekããl?

¹⁴ Em̦m̦akũt im kajjioñ m̦õttãik ro rekããl. Men eo kein kajuon jemaroñ kõm̦m̦ane, ej ilo ad karwaineneik ro rekããl ñan eklejia eo. (Rom 15:7) Bõtab, elõñl̦o̦k men ko jet jemaroñ kõm̦m̦ani ijello̦kun ad baj yokyokwe wõt er. Jekõn̦aan bwe en lukkuun epaak kõtaan eo ad ippãn ro rekããl. Kõn men in, jen kwal̦o̦k jouj im ad lukkuun itoklimo kõn rein rekããl. Jen kajjioñ mel̦el̦e kõn wãween ko remaroñ iiooni ilo mour ko aer, ijoke jen jab kwal̦o̦k kajjitõk ko kõn men ko me ejjab tõllo̦kũn ñan ad jel̦ã kaki. Jet emaroñ pen ñan aer kwal̦o̦k eñjake ko aer, kõn men in jab iuuni er ñan kõm̦m̦ane men in. Ijello̦kun ad ãindein, jen kajjioñ mel̦el̦e kõn er ilo ad kwal̦o̦k kajjitõk ko  me rejjab kajju innem lukkuun roñjake aer uwaak. Ñan waanjoñak, jemaroñ kajjitõk ippãer ewi wãween aer kar jel̦ã kõn m̦ool eo.

15. Ewi wãween an Kũrjin ro rerũtto ilo tõmak maroñ jipañ ro jet ilo eklejia eo?

¹⁵ Aolep ro ilo eklejia eo renaaj rũttol̦o̦k ilo tõmak el̦aññe Kũrjin ro rerũtto ilo tõmak, el̦aptata em̦m̦aan ro rej lale eklejia, rej kwal̦o̦k aer kea kõn er. Melissa, eo me ear dik im rũttol̦o̦k ilo m̦ool eo ippãn jinen, ej ba: “Ijjab maroñ in kõmel̦el̦eik ewi joñan aõ lukkuun kam̦m̦oolol em̦m̦aan ro jeid im jatid me rar kõpel̦l̦o̦k iien ko aer im kõm̦m̦an ñan ña ãinwõt ledik eo nejier ilo tõmak ium̦win iiõ ko m̦aantak. Jabdewõt iien me ij aikuj in kõnono ippãn juon, imaroñ kõnono ippãer.” Mauricio, juon jeid im jatid likao me ear bũrom̦õj im bõk eñjake eo bwe emake iaan ke eo ear katak ippãn ear ilo̦k jãn m̦ool eo, ej ba: “An kar em̦m̦aan ro rej lale eklejia kwal̦o̦k aer kea kõn ña, men in ear lukkuun l̦ap an jipañ eõ. Rar ekkeini aer bwebwenato ippa, rar jerbal ippa ilo jerbalin kwal̦o̦k naan, rar kwal̦o̦k boin ko rem̦m̦an me rar loi jãn aer kar katak ippãer make, im rar bareinwõt iukkure sport ippa.” Melissa im Mauricio jim̦or, rar tokãlik bõk jerbalin buul̦ taim̦.

16-17. Ta ko jemaroñ kõm̦m̦ani ñan jipañ ro jet?

¹⁶ Jipañ ilo wãween ko kwõmaroñ jipañ ie. (Gal. 6:10) Leo, eo me ej jerbalin mijinede ilo juon jikin me ettol̦o̦k jãn baam̦le eo an, ej ba: “Enañin aolep iien, men eo de eo kwõj aikuji ej an juon kwal̦o̦k an kea kõn kwe ilo iien eo ejejjet. Ij keememej juon iien ke iar kũrããj kõn wa eo waõ, ke ear jejjet iien aõ ro̦o̦l ñan m̦weo im̦õ iar lukkuun inepata. Bõtab, ruo rippãlele rar kũrl̦o̦k eõ ñan m̦weo im̦weer bwe in m̦õñã ippãerro. Ijjab keememej ta ko kõmar m̦õñã, bõtab ij keememej aerro kar lukkuun m̦õn̦õn̦õ in roñjake eõ. Innem ãlikin kar iien in, ear lukkuun em̦m̦anl̦o̦k aõ mour!”

¹⁷ Kõj aolep im em̦m̦an ippãd m̦akũtkũt ko an doulul in, ãinwõt kweilo̦k ko rel̦l̦ap, juon iaan un ko ej kõnke jemaroñ koba ippãn ro jeid im jatid im bwebwenato ippãn doon kõn katak ko. Carol, eo kar kõnono kake m̦oktal̦o̦k, ej ba: “Ij kile bwe kweilo̦k ko rel̦l̦ap rej juon iien me reppen ñan ña.” Etke? “Kõnke meñe ij pãd ibwiljin elõñ bukwi ak elõñ to̦ujin ro jeid im jatid, ijoke ekkã aer pãd ippãn  baam̦le ko aer. Ñan ña, il̦ak lo er el̦ap aõ bõk eñjake eo bwe imake iaaõ.” Im ñan jet, rej kile bwe epen aer etal ñan juon iien kweilo̦k el̦ap el̦aññe ej kab kein kajuon in aer etal make iaaer ãlikin an kar eo pãleer mej. Ewõr ke juon en̦ kwõjel̦ã kake me ej iioon kain wãween rot kein reppen? Kwõmaroñ ke kũrwaj e ñan kobawaj ippãn baam̦le eo am̦ ñan juon iien kweilo̦k me ej pedotok?

18. Ewi wãween ad maroñ jerbale 2 Korint 6:11-13 ñe jej kwal̦o̦k karwainene ñan ro jet?

¹⁸ Jol̦o̦k iien ippãn doon. Kajjioñ kobaik ro jet jeid im jatid ilo iien iiãio ko, el̦aptata ñan ro me remaroñ bõk eñjake eo bwe remake iaaer. Jekõn̦aan ‘lukkuun kõpel̦l̦o̦k bũruod,’ el̦aptata ñan rein. (Riit 2 Korint 6:11-13.) Melissa, eo kar kõnono kake m̦oktal̦o̦k, ej ba: “Elukkuun kajoor em̦m̦an ñe ro m̦õttad rej kũrl̦o̦k kõj ñan lol̦o̦k er im baam̦le ko aer ak ñan etal im jam̦bo ippãer ñan bar juon jikin.” Ewõr ke juon ilo eklejia eo am̦ me kwõmaroñ kwal̦o̦k karwainene ñane?

19. Iien ta ko me el̦aptata an em̦m̦an ñan ad jol̦o̦k iien ippãn Kũrjin ro m̦õttad?

¹⁹ Emaroñ wõr iien ko me Kũrjin ro m̦õttad renaaj lukkuun m̦õn̦õn̦õ ñe jej jol̦o̦k iien ippãer. Ñan jet, ñe ej itok ñan raan ko rel̦l̦ap an lal̦ in emaroñ pen ñan aer pãd iturin baam̦le ko aer me rejjab rũttõmak. Im ñan ro jet, ewõr raan ko me relukkuun pen ñan er, juon iaan iien kein ej ñe ejejjet raanin mej eo an juon eo me ejitõnbõro ippãer. Ñe jej make kõm̦m̦an iien ñan ro jeid im jatid me rej iioon kain wãween kein reppen, jej kwal̦o̦k an ‘lukkuun m̦ool ad kea kõn er.’​—Pil. 2:20.

20. Ewi wãween an naan ko an Jesus ilo Matu 12:48-50 maroñ jipañ kõj ñe jej bõk eñjake eo bwe jemake iaad?

²⁰ Elõñ men ko remaroñ kõm̦m̦an menin an juon Kũrjin bõk eñjake eo bwe emake iaan. Ijoke, jejjab aikuj mel̦o̦kl̦o̦k bwe Jeova el̦ap an jel̦ã kõn kain eñjake rot in. Ej letok men ko jej aikuji im ekkã an kõm̦m̦ane men in ilo an kõjerbale Kũrjin ro m̦õttad. (Riit Matu 12:48-50.) Im ñan kõj, jej kwal̦o̦k ad kam̦m̦oolol Jeova kõn laajrak in an em̦m̦an ñe jej kate kõj ñan jipañ baam̦le eo ad ilo tõmak. Jekdo̦o̦n ta eñjake ko jemaroñ bũki ak jejjab make iaad kõnke aolep iien Jeova ej pãd iturid!