1. Juu ya ki nsita inge babombi bakue Yehova kunti baiunvua kuya bali bunke?

MU NSITA inge, bengi pakati keetu bali baiunvua kuya bali bunke. Ku bantu bange, ezio aali te izi kukokola kupua. Inzi bange, kunti baiunvua kuya bali bunke musita waleepele. Kunti twaiunvua kuya twali bunke anzia kine tuli pa bantu bengi. Bange bali bamona kyakolele kupata babibuza mu kilonghaano kya leenu. Bange bafumine mu lupua lwali lwabeeleziizie kubombela pamo. Inzi musita ubali bakuuka ni kuya kwikala kule ni bantu ba mu lupua lwabo, bali baiunvua kuya bali bunke. Bange te bakili bapisia musita pamo ni muntu ubakiba batonene saana paantu wakifua. Kabili Bakristu bange, makamaka baalia bakizuminasie leenu, bali baiunvua kuya baali bunke musita ubali bapingua ao kukyuziiwa na bantu ba mu lupua lwabo basizumiine ni babibuza babo ba kale.

2. Tuli kwasuka biipuzio ki?

² Yehova amanine kila kintu palwetu, kabili ali wainika vituli twaiunvua. Musita utuli twaisaanga kuya twali bunke, Yehova ali wamana, kabili atonene kutukwasia eevi tuluisie ezio aali. Yehova ali watukwasia siani? Kunti twakita siani eevi tuviinde kuluisia ezio aali? Kabili, kunti twakwasia siani baalia beyunvuile kuya bali bunke mu kilonghaano kyetu? Ale kansi, tupate byasuko bya bebio biipuzio.

3. Yehova waamwemeene siani Eliya?

³ Yehova atonene bantu bonse bali bamupupa baye bali ni nsaansa. Ali peepi ni kila umo weetu, kabili ali wamona musita utuli twaiunvua kutitikilua na aali ili yationa mutima. (Malum. 145:18, 19) Mona Yehova vyaali wamwemena Eliya, kabika wakue. Ozo mwalalume wa kisinka waaikeele mu nsita yaali yakolele  ya Baisraeli. Bantu babanga bali ni buviinde kabili baasibanga bamutonene Yehova mu Israeli, baali bakyuzia bantu baali bamupupa Yehova, kabili baali batonene saana kumwipaya Eliya. (1 Mak. 19:1, 2) Paange kintu kinge kyaali kyamwemia Eliya, kibanga kwimona kuya wali kabika bunke ali wamubombela Yehova. (1 Mak. 19:10) Leeza waamwemeene Eliya bila kukokola. Yehova waamutumine malaika umo, eevi kumusininkiziizia kabika Wakue nangue taali bunke. Waamusininkiziizie nangue kubanga kwalisie ni Baisraeli bange baali bamutiina Leeza!​—1 Mak. 19:5, 18.

4. Marko 10:29, 30 ilangiliile siani nangue Yehova ali waemena babombi bakue basiizi kukwasiiwa na bantu ba mu lupua ao babibuza babo?

⁴ Musita utuli twasaakula kumubombela, Yehova amanine nangue bamo pakati keetu bali baitana bintu bingi. Keekio kunti kyabiika mukati kusuulua ni kulekela kukwasiiwa na bantu ba mu lupua lwetu ni babibuza ba kale basiizi kumubombela Yehova. Paange mutumua Petro waali waemene mu maano musita lwaamwipuziizie Yesu eevi: “Fwefue twaasiile byonse ni kukukoonka, ale twakapeelua ki?” (Mat. 19:27) Yesu waabasininkiziizie kwa ntono nangue bakaaluka ni lupua lukata lwa kimupasi. (Soma Marko 10:29, 30.) Kabili, Yehova Baba weetu wa ku muulu alaile nangue, wakaba kukwasia baalia bonse batonene kumubombela. (Malum. 9:10) Mona bintu bili byakwasia byupalile kukita, eevi Yehova akukwasie musita luuli mukuluisia aali yobe ya kwiunvua kuya wali bunke.

5. Juu ya ki kili buino kutontonkania Yehova vyali wakukwasia?

⁵ Tontonkania Yehova vyali wakukwasia. (Malum. 55:22) Keekio kyakaba kukukwasia wimone nangue teuli bunke. Carol, * nkazi asili na mulume kabili asili na bantu ba mu lupua bazumiine, walaanda eevi: “Kutontonkania Yehova vyali wankwasia mu maavia, kuli kwankwasia saana kwiunvua nangue nsili bunke. Kabili keekio kili kyansininkiziizia nangue lyonse Yehova wakaba kuya wankwasia.”

6. Lileembo lya 1 Petro 5:9, 10 kunti lyakoselezia siani baalia bali baiunvua kuya bali bunke?

⁶ Tontonkania Yehova vyali wakwasia balupua ni bankazi bali baiunvua kuya bali bunke. (Soma 1 Petro 5:9, 10.) Lupua Hiroshi, waakikita miaka ingi wali Kasininkizia bunke mu  lupua lwakue. Walanda eevi: “Mu kilonghaano, kileengele kwinika nangue kila muntu ali ni maavia. Kumana nangue fwe bonse tuli twakita maka saana eevi tumubombele Yehova, kunti kwakoselezia baalia basili na bantu ba mu lupua bazumiine.”

7. Lipepo lili lyakukwasia siani?

⁷ Lingi uye wapepa, kusoma Bibilia ni kulonghaana. Kukita evio, kubiikile mukati kumubuila Yehova vyuli waiunvua bila kumufiika kantu. (1 Pet. 5:7) Massiel walanda eevi: “Kupepa kuli Yehova kwa mute, kubanga pakati ka bintu bya mana byaankwasiizie kuluisia aali yane ya kwiunvua kuya nali bunke.” Musita ozu nkazi mukaziana lwaapinguile kutendeka kumubombela Yehova, waaiunvuile kuya wali bunke paantu bantu ba mu lupua lwakue te baali bamubombela Yehova. Watwalilila eevi: “Abanga wali Baba wane kakiine, kabili lingi kila busiku naali napepa kuli weene eevi kumubuila vinaali naiunvua.”

8. Kusoma ni kutontonkania Mulandu Wakue Leeza kuli kwakukwasia siani?

⁸ Uye wasoma Mulandu Wakue Leeza lyonse, ni kutontonkania maasi alangiliile nangue Yehova akutonene. Nkazi Bianca waali wasipikizia milandu ya kutiona mutima yaali yalanda bantu ba mu lupua lwakue. Walanda eevi: “Kusoma ni kutontonkania mpunda ili mu Bibilia ni mpunda palua buikazi bwa babombi bakue Yehova, kuli kwankwasia saana.” Bakristu bange bali babikilila maleembo ali ateekiana saana mutima, nga evelia Malumbo 27:10 ni Isaya 41:10. Bange bali bamona nangue kutuilizia mazui akopiiziwe a maasi akusambililua ateaniiziwe, kuli kwabakwasia tekuti beyunvue saana kuya bali bunke musita ubali mukuteania kulonghaana, ao lubali mukusoma Bibilia.

9. Kulonghaana kuli kwakukwasia siani?

⁹ Kita maka obe onse eevi uye wasaangua ku kulonghaana lyonse. Kulonghaana kwakaba kukukoselezia, kabili kunti wafikiila kubamana balupua ni bankazi bobe. (Baeb. 10:24, 25) Massiel, utwazimbulanga kale walanda eevi: “Anzia kine mbanga ni busoni saana, naapinguile kusaangua ku kulonghaana konse ni kwasukapo. Kukita evio, kwaankwasiizie ngiunvue kuya naali peepi ni balupua ni bankazi mu kilonghaano.”

10. Juu ya ki ni kintu kya mana kukita bukibuza pamo ni Bakristu ba kisinka?

¹⁰ Kita bukibuza pamo ni Bakristu ba kisinka. Keba mu kilonghaano babibuza bali ni mufuano uweeme wa kupala, anzia kine miaka ni aali ibaakuliilemo ipuseene ni yobe. Bibilia ili yatulangulusia nangue mulangue ‘uli wasaangua . . . mu bantu bakotele.’ (Yob. 12:12) Bakulu ni beene, kunti basambilila kupitila bamisepuka ba kisinka bali mu kilonghaano. Daudi waali mwanike saana kuli Yonatani, inzi keekio te kyaalengele bandue kusekelela bukibuza bwa  peepi. (1 Sam. 18:1) Ba Daudi ni Yonatani baali bakwasiana eevi bamubombele Yehova anzia aali ingi ikolele. (1 Sam. 23:16-18) Irina, nkazi alisie bunke Kasininkizia mu lupua lwakue, walanda eevi: “Balupua ni bankazi betu kunti baaluka kakiine nga baviazi betu ao nga bantu ba mu lupua lwetu. Yehova kunti wababombia eevi bafikilizie bintu bitukabiile.”

11. Upalile kukita ki eevi ukite bukibuza bukosele?

¹¹ Kunti kyakola kukeba babibuza ba leenu, makamaka kine uli ni busoni. Nkazi Ratna ali wasaangua ni busoni, kabili waasambiliile kisinka anzia kine waali wapingua. Walanda eevi: “Naainikile nangue naali napalile kukwasiiwa na balupua ni bankazi mu kilonghaano.” Kunti kyakola kumubuila muntu unge vyuli wainvua, inzi kine wakita evio, ozo muntu kunti waaluka kibuza obe wa peepi. Babibuza bobe bakebele kukukoselezia ni kukukwasia, pakaako bakabiile ubabuile vya kunti bakukwasie.

12. Miilo ya kusimikila kunti yakukwasia siani kupata babibuza baweeme?

¹² Kusimikila pamo ni Bakristu neetu kuli pakati ka nzila iweeme saana ili yatukwasia kupata babibuza. Nkazi Carol, utwazimbulanganke walanda eevi: “Naapatile babibuza baweeme kupitila kupisia nsita pamo ni bankazi mu miilo ya kusimikila ni mu miilo inge ya kiteokrasi. Yehova ali mukunkwasia saana mu eezi miaka yoonse kupitila baaba babibuza.” Kukita bukibuza pamo ni Bakristu ba kisinka ni kwa mana saana. Yehova ali wabombia babo babibuza eevi ku kukwasia uviinde kuluisia aali ili yationa mutima, nga evelia kwiunvua kuya wali bunke.​—Tus Maf. 17:17.

13. Kila muntu mu kilonghaano apalile kukita ki?

¹³ Kila muntu mu kilonghaano apalile kukwasia kuleeta aali ya ntono ni mutende, eevi apana muye mwali muntu wa kwisaanga kuya waali bunke saana. (Yoan. 13:35) Beelia bituli twakita ni kulanda kunti byakoselezia saana bange! Nkazi umo waalandile eevi: “Musita unaasambiliile kisinka, kilonghaano kyaalukile lupua lwane. Nga nsyaalukile Kasininkizia Wakue Yehova bila kukwasiiwa na balupua ni bankazi.” Kunti wakita siani eevi ubakwasie baalia basili na bantu ba mu lupua bazumiine, beyunvue nangue batonenue na balupua ni bankazi mu kilonghaano?

14. Weewe kunti wakita siani eevi ukite bukibuza pamo ni baalia bakili ba leenu?

¹⁴ Ikwinde kukita bukibuza pamo ni baalia bakili ba leenu. Kunti twatendeka bukibuza kupitila kubapokelela kwa nsaansa baalia bakili ba leenu mu kilonghaano. (Bar. 15:7) Anzia evio, te tupalilesie kupeleela pa kubapozia kwa nsaansa. Tupalile kukita naabo bukibuza bulumine kabili butwaliliile. Pakaako, balangilile buwaame kabili balangilile nangue uli wabeemena baalia bakili ba leenu. Ikwinde kumana maavia abali nao, inzi apana kubeepuzia bintu byusili na nsaambu ya kumana. Bange kunti bamona kyakolele kulanda vibali baiunvua, pakaako apana kubapatikizia balande. Inzi, beepuzie biipuzio bipalile, kabili batuilizie wapembeleele musita ubali mukwasuka. Kwa mufuano, kunti wabeepuzia vibaafikiile kumana kisinka.

15. Bakristu bakosele kimupasi, kunti bakwasia siani bange mu kilonghaano?

¹⁵ Kine tuli twaemenana, kila muntu mu kilonghaano ali kwaluka ni kiketekelo kyalumine. Kili kyasaangua evio makamaka kine bakote ni Bakristu bali ni kiketekelo kyalumine bali baemenana mu kilonghaano. Melissa, waasambiliziiziwe kisinka na mama wakue. Walanda eevi: “Ndi nabatasia saana balupua bali nga ba baba wane, bali bapisia musita pamo ni neene ni kumpoozako maano. Lyonse kine ndi ni kantu ka kulanda, ndi napata muntu wa kubuila.” Lupua umo mulumendo ali wakuutua Mauricio, waaiunvuile kuya wali bunke musita mwalimu  wakue wa Bibilia lwaalekeele kisinka. Walanda eevi: “Bakote baalangiliile nangue baali bangemena kabili baankwasiizie saana. Baali bandanzia lingi. Baali basimikila pamo ni neene, ni kulondolola pamo ni neene bintu bya mana bibaali bapata mu lisambililo lyabo lya Bibilia lya bunke, kabili baali basaapa misaapo pamo ni neene.” Ba Melissa ni Mauricio baatwaliliile kumubombela Yehova mu miilo ya nsita yonse.

16-17. Kunti twabakwasia siani bange mu nzila inge imwenekele?

¹⁶ Kwasia mu nzila imonekele. (Bag. 6:10) Lupua Leo, ali mukubomba wali misionere mu kyalo kili kule ni lupua lwakue. Walanda eevi: “Lingi, tuli twasaangua twakabiile kulangililua buwaame kupitila kukitilua tuntu tuniinisie, inzi mu nsita ipalile. Nalanguluka musita umo unaakitile aksida na motoka. Musita unaabuelele ku nsesi, naaemene saana mu maano. Inzi, lupua lumo lwaankupile ku nsesi yabo eevi tulie kyakulia kileengele pamo naabo. Nsilangulukile kine twaalile ki, inzi, ndangulukilesie vibaantuiliziizie bampoozeleko saana maano. Kupuako, naaiunvuile buino saana!”

¹⁷ Fwe bonse, tuli twasekelela kupisia nsita pamo ni Bakasininkizia beneetu, twali mukulondoluela bintu bitwaunvuanga mu maasi, nga evelia ku kulonghaana kwa muputule ni ku kulonghaana kunge kukata. Anzia evio, Carol utwazimbulanga ntaanzi walanda eevi: “Ndi naiunvua kuya nali bunke saana ku kulonghaana kwa muputule ni ku kulonghaana kunge kukata.” Juu ya ki? Waongezia eevi: “Anzia kine ndi kuya nazyungulukiilue na ma mia ao ma elufu a balupua ni bankazi, lingi beene bali basaangua bali pamo ni bantu ba mu lupua lwabo. Musita undi nabamona, ndi naiunvua kuya nali bunke saana.” Kisia kufuilua na muntu ubaakiba batonene saana, bange bali bamona kyakolele kuya lya kuanza ku kulonghaana kwa muputule ao ku kulonghaana kunge kukata. Eba, umanine ni muntu ali mu maavia ali nga azo? Wamona siani ukabe kumukupa eevi mukabe kuya mwali pamo nakue mu lupua lwenu ku kulonghaana kukata kuli kwaiza?

18. Kunti twabombia siani lileembo lya 2 Bakorinto 6:11-13 musita utukebele kulangilila buwaame?

¹⁸ Pisia musita pamo ni bange. Ikwinde kuya wakupa balupua ni bankazi paleepale, makamaka baalia bamonekele nangue beyunvuile kuya bali bunke. Tutonene ‘kwizula saana mutima weetu,’ makamaka ku bantu ba evio. (Soma  2 Bakorinto 6:11-13 *.) Nkazi Melissa utwazimbulanga kale, walanda eevi: “Lyonse twaali twaunvua nsaansa saana musita balupua ni bankazi lubaali batukupa ku masesi abo eevi tupisie musita pamo naabo ao lutwaali twaenda pamo naabo.” Eba, mu kilonghaano kyenu, muli ni muntu uuli kuviinda kulangilila buwaame?

19. Kupisia nsita pamo ni Bakristu beneetu, kunti kwakwasia saana mu aali ki iibeleele?

¹⁹ Mu nsita inge iibeleele, Bakristu beneetu kunti basekelela saana kupisia nsita pamo naabo. Bakristu bange, kunti bamona kyakolele kupisia nsita pamo ni bantu ba mu lupua lwabo basili Bakasininkizia Bakue Yehova, musita babo bantu lubali bakita nsiku nkulu ya kidiini ao nsiku nkulu ya kyalo. Bange bali bakisua saana kine bafika pa busiku bwaafuiliilepo muntu ubaali batonene saana. Musita utuli twaipeela eevi kupisia nsita pamo ni balupua ni bankazi bali basaakaana ni azo maavia, tuli twabalangilila nangue ‘tubapoozeleko saana maano.’​—Baf. 2:20.

20. Milandu yakue Yesu ili mu Mateo 12:48-50, kunti yatukwasia siani kine twaiunvua kuya twali bunke?

²⁰ Kuli bintu bingi bili byalengia Mukristu eyunvue kuya wali bunke mu nsita inge. Inzi, te tupalile kulaba nangue Yehova amanine buino ezio aali. Lingi ali wabombia balupua ni bankazi eevi atupeele bintu bitukabiile. (Soma Mateo 12:48-50.) Ni fwefue, musita utuli twaikwinda saana eevi kukwasia balupua ni bankazi neetu, tuli twalangilila nangue tuli twamutasia Yehova palua mipaango yakue ya ntono yaabiikile eevi kuye kwali ni kilonghaano. Anzia kine nsita inge kunti twaiunvua siani, tetuli bunke paantu lyonse Yehova ali ku lubali lwetu!