1. Pirang’o wacopo poro Sitani ku jadwar?

LEMBAKECA pa jadwar utie acel: Nimaku kunoke ninego piny m’ebedwaru. Ecopo tiyo ku kit uwic ma tung’ tung’, calu m’acel m’i kind jujuk mi ndra pa Yob de uweco pire. (Yob 18:8-10) Jadwar timo ang’o kara emak lei m’ebedwaru i uwic pare? Eng’iyo cuu kit timo pa leine, kaka m’ebecidho i iye, gin ma leine umaru, man kit uwic ma copo make. Sitani de ubedo ve jadwar maeno. Eng’iyowa cuu, eneno kaka ma wabecidho i iye, man gin ma wamaru. I ng’eye, eciko uwic m’eng’eyo nia romo makuwa i ayi ma wanyang’ ungo. Ento Biblia ubetielo cwinywa nia kadok wamoko i uwic pare de, re asu waromo vuth kud i iye. Ebeponjowa bende kud ayi ma wan ceke wacopo uro ko uwic parene.

2. Kit uwic moko ario ma Sitani betiyo ko akeca utie ma kani?

² Uwic ario m’i kind uwic dupa ma Sitani betiyo ko akeca utie kuhaya man kethocwiny hai i kum piny. * Sitani ucamu kud uwic maeno pi oro elufu swa. Ebedo ve jacik winyo ma ketho cam i uwic kunoke i thol m’eciko. (Zab. 91:3) Ento ukwayu ngo wawek Sitani umakwa. Pirang’o? Pilembe Yehova udaru nyutho iwa kit bodho ma Sitani betiyo ko.​—2 Kor. 2:11.

3. Pirang’o Yehova uketho jukiewo pi lapor moko i Biblia?

³ Kud i kind yo dupa ma Yehova ubeponjo kowa kara kud wapodh i kuhaya man i kethocwiny hai i kum piny, acel utie lapor mi jurutic pare moko ma gipodho i lembene. I lapor ma wabiweco pire, wabineno nia Sitani umaku kadok dhanu ma gitimo ni Yehova pi oro ma dupa i uwic pare. Nyo eno copo nyayu  lworo i iwa nia yen m’uvoyo ley dong’ lupanga tong’o ngo? Kumeno ngo. Yehova uketho jukiewo pi lapor eno i Biblia kara ebed iwa “ni por” kunoke cimowang’. (1 Kor. 10:11) Eng’eyo nia wacopo nwang’u ponji i kum laporne man kite ma waromo vuth ko kud i uwic pa Wonabali.

4. Lembang’o ma copo nwang’uwa ka wadoko jukuhaya?

⁴ Sitani ubemito wadok jukuhaya. Eng’eyo nia ka waweko pidoic mi kuhaya ubimowa, wabidoko ve en man wabibayu mugisa mi kwo ma rondo ku rondo. (Rie. 16:18) Pieno, jakwenda Paulo umiyo cimowang’ nia ng’atini copo ‘tingre [man] epodho i lembapoka pa Jok.’ (1 Tim. 3:6, 7) Lembuno copo nwang’u wan ceke, kadok wang’eyo lemandha nindo ma ceng’ini eni kunoke wacaku timo ni Yehova niai con de.

5. Calu m’ugorere i Eklizia 7:16, 20, ng’atini copo nyutho kuhaya nenedi?

⁵ Ng’atu ma jakuhaya dieng’ pire gire. Sitani ubemito wadieng’ akeca piwa giwa kakare nidieng’ pi Yehova, asagane kinde ma wabenwang’ara ku peko. Ku lapor, nyo ng’atu moko uloko lembe i wii mananu? Kunoke nyo ng’atu moko utimi raci? Sitani ubemito ng’eicwiny unegi i kum Yehova man i kum umego ku nyimego peri. Bende, Wonabali ubemito ipar nia yo m’icopo daru ko peko peri utie nitimo lembe i ayi m’imaru in giri, kakare nilubo telowic ma Yehova umiyo iri ma nwang’ere i Biblia.​—Som Eklizia 7:16, 20.

6. Lembe ma nyamego mi ng’om mi Pays-Bas unwang’ere i iye ubemiyo iri ponji ma kani?

⁶ Wakewec iwi lapor pa nyamego moko mi ng’om mi Pays-Bas ma timo mir umego ku nyimego ubadhu cwinye. Enwang’u nia ecopo ciro ngo lembene. Eyero kumae: “Anwang’ara nia atie kenda man niweko igi lembene de ubino ira tek. Ayero ni won ot para nia mito wadok cen i cokiri mange.” I ng’eye, nyamego eno uneno program mi Televizio JW^® mi dwi mir 3, oro 2016. Programne unyutho ayi ma tung’ tung’ ma jucopo nyego ko ku ng’ico mi jumange. Nyamegone ukoro kumae:  “Anwang’u nia mito abed dhanu ma mol man aketh wiya i kum ng’ico para, kakare nisayu nia umego ku nyimego mi cokiri re ma gitim alokaloka. Programne ukonya niketho wiya i kum Yehova man i kum dito pare ma malu ngbir.” Nyo ibeneno ponji ma wacopo nwang’u? Tek ibenweng’iri ku peko moko, keth wii zoo i kum Yehova. Kwaye ekonyi ibed ku nen ma rom iwi jumange calu en. Wegwa m’i polo ubeneno kosa migi, re etie ayika niweko igi. Ebemito in de iwek lembe ni jumange calu en.​—1 Yoh. 4:20.

7. Ubimo Uzia unwang’ere ku lembang’o?

⁷ Kuhaya uketho ubimo mi Yuda ma nyinge Uzia ukwero juk ma jubemiyo ire man etimo lembe m’ebino mbe ku twero mi timo. I wang’e, Uzia utimo lembe dupa ma beco: Eloyo lwiny dupa, egiero adhura, man ebino ku podho de dupa. “Mungu ketho lembe pare bedo miero.” (2 Kei. 26:3-7, 10) Ento Biblia uyero nia “kinde m’edoko tek, adundene tingre malu, ketho nia etimo rac.” Yehova ular ung’olo nia julam kendgi re ma gibed ku twero mi thiero lam mir udok ma ng’wice ng’ar i hekalu. Ento kuhaya uketho ubimo Uzia ucidh uthiero lam mir udok ma ng’wice ng’ar i hekalu m’ebino mbe ku twerone. Lembene ufoyo ngo i Yehova, uketho egoye ku tho mi dhobu. Uzia udong’ won dhobu cil i dong’ kwo pare zoo.​—2 Kei. 26:16-21.

8. Wacopo uro uwic mi doko jukuhaya nenedi nimakere ku 1 Jukorinto 4:6, 7?

⁸ Calu Uzia, nyo wan de wacopo podho i uwic mi kuhaya? Wakewec iwi lapor pa José. Ebino jakuloka ma dit, man bende jadit cokiri mir awora. Ebed emiyo korolembe i coko ma dongo mi twodiri man mir adhura. Saa moko juliew mi twodiri de gibed gipenjo paru pare iwi lembe moko. Eyero kumae: “Ento agenara akeca pi copo m’abino ko man pi lembe m’ang’eyo. Ajengara ngo iwi Yehova. Aparu nia atie ng’atu ma tek man nia ambe ku yeny mi winjo juk pa Yehova.” José utimo dubo ma pek man jukoye cen kud i cokiri. Etimo oro ma dupa woko, kan i ng’eye edwogo i cokiri. Ekoro kumae: “Yehova uponja nia gin ma pire tek utie ngo dito ma watie ko, ento nitimo gin m’ebekwayu i bang’wa.” Dong’ wang’ey nia copo ceke ma watie ko ku rwom ceke ma wabedo ko i cokiri, uai i bang’ Yehova. (Som 1 Jukorinto 4:6, 7.) Ka watie jukuhaya, Yehova bitiyo kudwa ngo.

9. Kethocwiny hai i kum piny ucwalu Sitani giku Eva nitimo ang’o?

⁹ Ka waparu pi kethocwiny hai i kum piny, wapoy wang’ acel i kum Sitani Wonabali. Calu m’ebino acel m’i kind jumalaika pa Yehova, m’umbe jiji ebino ku rwom dupa ma beco. Ento rwom m’ebino kone uromo ngo wang’e. Emito jutim ire thier ma tie gin ma Yehova kende re m’uromo ko. Sitani ubemito wan de wadok ve en, ebemito anyong’a kud unegwa i kum gin ma watie ko. Wang’ ma kwong’a m’ecaku timo iye lembuno utie kinde m’eweco ku Eva. Nwang’u Yehova umiyo piny dupa ma beco ma Eva ku won ot pare gicopo camu “ku ba yen ceke m’i podho,” ento acel kende re ma kud gicam. (Tha. 2:16) Re asu Sitani uwondo Eva nia mito ecam nying yen maeno ma jukwero. Gin ma Eva ubino ko uromo ngo wang’e, uketho emito ebed ku gin mange de dupa. Wang’eyo ka ma lembene utere i iye: Epodho i dubo man i ng’eye ke etho.​—Tha. 3:6, 19.

10. Uwic mi kethocwiny hai i kum piny uketho Daudi utimo ang’o?

¹⁰ Kethocwiny hai i kum piny uketho ubimo Daudi uwil i kum gin ma Yehova umiyo ire: Lonyo, dito, man aloci dupa iwi judegine. Daudi ung’eyo nia giramiya m’uai i bang’ Mungu “gisagu ma jucopo kwanu!” (Zab. 40:5) Re pi nindo moko, wi Daudi uwil i kum gin ma Yehova umiyo ire. Ecaku ketho cwinye hai i kum piny. Kadok nwang’u ebino ku mon dupa de, re eweko awanya ma rac umondo i iye i kum Bath-ceba ma dhaku pa ng’atu mange. Cware ubino Uria ma Jahiti. Daudi uvuto kude, e iye dong’. Daudi utimo lembe ma rac m’evuto ko ku Bath-ceba, re edok emaku yub m’enego ko Uria de cen! (2 Sam. 11:2-15) Daudi ubino ku paru ma kani? Nyo ebino paru nia Yehova ubenene ngo? Kadok Daudi utimo ni Yehova pi oro dupa de, re pidoic mi kethocwiny hai i kum piny umondo i iye man lembene umiyo ire can dupa. Lembe ma ber utie nia Daudi udok ung’eyo nia etimo rac, e eyewo dubo pare. Ebedo ku foyofoc lee pilembe Yehova utimo ire kisa!​—2 Sam. 12:7-13.

11. Nimakere ku Juefeso 5:3, 4, ang’o ma copo konyowa kara wanyeg i dhu pidoic mi kethocwiny hai i kum piny?

¹¹ Lembe m’unwang’u Daudi ubemiyo iwa ponji ma kani? Waponjo nia tekene wamito wanyuth foyofoc mwa ni Yehova pi gin  m’emiyo iwa, ukwayu wanyeg i dhu pidoic mi kethocwiny hai i kum piny. (Som Juefeso 5:3, 4.) Ukwayu anyong’a unegwa i kum gin ma watie ko. Ka wacaku ponjo Biblia ku dhanu, waponjogi nia kubang’ nindo gibed gipar pi gin ma ber ma Yehova utimo igi. Tek ng’atini ubetimo lembuno kubang’ ceng’, i yenga acel ecopo rwo i bang’ Yehova m’efoye ko pi lembe abiro ma tung’ tung’. (1 Tes. 5:18) Nyo in de ibed itimo kumeno? Kan icukubenyamu i lembe iwi gin ceke ma Yehova utimo iri, eno biketho ibibedo ku foyofoc. Kan ibed idwoko foyofoc, piny m’itie ko biromo weng’i. Ka piny m’itie ko uberomo weng’i, ibibedo mbe ku pidoic mi kethocwiny hai i kum piny.

12. Kethocwiny hai i kum piny ucwalu Yuda Iskariot nitimo ang’o?

¹² Kethocwiny hai i kum piny ucwalu Yuda Iskariot nitimo lembe ma rac akeca m’ecibo ko Yesu. I wang’e, elar ebino ngo ku timo maeno. (Lk. 6:13, 16) Yesu ung’iye nibedo jakwenda. M’umbe jiji, Yuda ubino ng’atu ma jugeno uketho jumiyo nia egwok sanduku mi sente. Yesu ku jukwenda gibed gitiyo ku sente maeno pi nipong’o yeny migi i tic mi rweyo lembanyong’a. Edog ebedo igi ve giramiya ma tin jubetiyo ko pi tic m’ubetimere i wang’ ng’om zoo. Ento nindo moko i ng’eye, Yuda ucaku kwalu sentene kadok nwang’u ebed ewinjo cimowang’ ma Yesu ubed umiyo wang’ ma pol ni dhanu nia kud giketh cwinygi hai i kum piny de. (Mk. 7:22, 23; Lk. 11:39; 12:15) Re Yuda ucayu cimowang’ maeno zoo.

13. Kethocwiny hai i kum piny ma Yuda ubino ko ucaku nen kamaleng’ niai awene?

¹³ Kethocwiny hai i kum piny ma Yuda ubino ko ucaku nen kamaleng’ nindo moko nyanok i wang’ tho pa Yesu. Yesu ku julub pare, uketho i iye Maria ku nyamin ma Martha gicidho welo yo pa Simon ma won joi. Kinde ma gibecamu, Maria uwodho cupa mi mo ma ng’wice ng’ar ma beine tek, man ekonjo mone iwi Yesu. Lembene ton lee i Yuda ku julub mange. Julub mange giparu nia nwang’u ecibedo ber ka julworo mone alwora, kara jutii ku sentene pi nikonyo jucan. Ento Yuda ubino ku paru m’ukoc, kum ebino “jakwo,” man emito ekwal sente kud i sanduku. I ng’eye, kethocwiny hai i kum piny ucwale ecibo Yesu i wend sente ma jung’iewo ko ng’eca acel.​—Yoh. 12:2-6; Mat. 26:6-16; Lk. 22:3-6.

14. Umego moko ku min ot pare gitiyo nenedi ku lembe ma nwang’ere i Luka 16:13?

¹⁴ Yesu upoyo wi julubne iwi lemandha ma e mir ukungu: “Wucopo timo ni Mungu ku lonyo de ngo.” (Som Luka 16:13.) Eno tie lemandha kadok tin de. Wakenen kite m’umego moko ku min ot pare mi ng’om mi Roumanie gitiyo ko ku wec maeno ma Yesu uyero. Jumiyo igi tic moko ma gicopo timo pi nindo moko i ng’om m’ulony. Giyero kumae: “Ticne copo miyo iwa sente lee ma waromo kanu i bank, uketho waparu nia eno tie mugisa m’uai i bang’ Yehova.” Re i andha, tije ubino ni uwic. Ticne nwang’u uciweko igi saa nyanok ma gitim ko ni Yehova. Kinde ma gisomo thiwiwec moko i Otkur ma Wiw mi nindo 15, dwi mir 8, 2008 (mi français) m’uwacu: “Wagwoku bedoleng’ mwa kud adunde mwa ceke,” lembene ukonyogi nimaku yub. Gikoro kumae: “Ka nwang’u wadok i ng’om mange kara wanwang’ sente lee, nwang’u ecibedo tek iwa nitimo ni Yehova man winjiri mwa kude de nwang’u ucibedo ngo ni gin ma pire tek i kwo mwa. Wang’eyo andha nia nwang’u thenge mwa mi tipo ucidoko ng’ic.” E gikwero ticne. Lembang’o m’udok utimere? Won ot udok unwang’u tic moko m’ubepong’o yeny migi i ng’om ma thugi keca. Min ot ukoro kumae: “Yehova weko ngo jurutic pare.” Umego maeno ku min  ot pare gitie kud anyong’a pilembe giketho Yehova re m’ubed ni Rwoth migi ento sente ngo.

15. Pirang’o wacopo yiyo m’umbe jiji nia ecopere nivuth kud i uwic pa Sitani?

¹⁵ Ukwayu watim ang’o ka wanwang’u nia kuhaya kunoke kethocwiny hai i kum piny ucaku bemondo i iwa? Ukwayu watim alokaloka! Paulo uyero nia dhanu ma Wonabali ‘udaru makugi ni ayeki’ gitie ku kaka ma giromo vuth ko kud i uwicne. (2 Tim. 2:26) Eno tie tap lembe ma Daudi utimo; kinde m’ewinjo juk pa Nathan, eweko timo pare ma rac mi kethocwiny hai i kum piny, man eyiko mer pare ku Yehova. Ng’ey nia Yehova tek nisagu Sitani. Pieno, ka wajolo kony pare, wacopo vuth kud i uwic moko ci ma Wonabali uciko.

16. Ang’o ma bikonyowa kara kud wapodh i uwic pa Sitani?

¹⁶ Kakare nikuro nia wavuth avutha kud i uwic pa Sitani, mito wan ceke watim kero kud wapodh i uwicne. Wacopo timo kumeno ndhu ku kony pa Mungu. Re ukwayu ngo wapar nia watek lee ma nia kuhaya kunoke kethocwiny hai i kum piny copo mondo ngo i iwa! Kadok jurutic pa Yehova ma gitimo ire pi oro dupa de, kuhaya kunoke kethocwiny hai i kum piny ugam umondo i igi. Dong’ kway Yehova kubang’ ceng’ kara ekonyi ing’ii ka nyo kura ma reco maeno umaku bemondo i paru man i timo peri. (Zab. 139:23, 24) Kud iwek kuhaya kunoke kethocwiny hai i kum piny umond i ii nyanok de!

17. Ceng’ini eni lembang’o ma binwang’u jakwor mwa Wonabali?

¹⁷ Sitani tie jadwar oro udaru kadhu elufu swa. Ento ceng’ini eni jubitwiye man jubinyothe mi magwei. (Nyu. 20:1-3, 10) Wabekuro nindo maeno kud ava. Ento pi kawoni ukwayu wabed ku wang’wa i kum uwic pa Sitani. Tim kero kuhaya kunoke kethocwiny hai i kum piny kud ubim wii. Pieno, keth lembakeca ‘m’igut ko ni Wonabali, e ebiringi.’​—Yak. 4:7.