1. Naegbọn mí gán yí Satani jlẹdo gbéyantọ de go?

YANWLE tangan gbéyantọ de tọn wẹ nado wle nuyànwẹnna etọn kavi nado hù i. E gán yí fẹ́ṣà kavi omọ̀ voovo lẹ zan dile dopo to homẹmiọnnamẹtọ lalo Jobu tọn lẹ mẹ tlẹ doayi e go do. (Jobu 18:8-10) Nawẹ gbéyantọ de gán domọwle kanlin de gbọn? E nọ doayi nuyiwa kanlin lọ tọn lẹ go ganji. Fitẹ lẹ wẹ e nọ yì? Etẹlẹ wẹ e nọ yiwanna? Omọ̀ tẹ mẹ wẹ e na yawu jẹ? Satani taidi gbéyantọ enẹ. E nọ doayi nuyiwa mítọn lẹ go ganji. E nọ doayi fie mí nọ yì po nue mẹ mí nọ do ojlo te lẹ po go. Enẹgodo, e nọ do fẹ́ṣà he mẹ e lẹndọ mí na jẹ to mayọnẹn mẹ de na mí. Amọ́, Biblu na mí jide dọ eyin mí tlẹ ko yin wiwle, e gbẹ́ yọnbayi nado họ̀ngán. E sọ plọn mí lehe mí gán dapana omọ̀ enẹlẹ mlẹnmlẹn do.

2. Omọ̀ awe tẹlẹ wẹ Satani nọ yizan hugan po kọdetọn dagbe po?

² Awe to omọ̀ he Satani nọ yizan hugan lẹ mẹ wẹ goyiyi po nukunkẹn po. * Na owhe fọtọ́n susu lẹ, Satani ko yí jijọ ylankan ehelẹ zan po kọdetọn dagbe po. E taidi hẹ̀hùtọ de he nọ domọwle nuyànwẹnna etọn kavi tá odọ̀ na ẹn nado wle e. (Salm. 91:3) Amọ́, e ma yin dandan dọ mí ni jai jẹ omọ̀ Satani tọn lẹ mẹ. Etẹwutu? Na Jehovah ko de wlẹnwin he Satani nọ yizan lẹ hia mí wutu.—2 Kọl. 2:11.

3. Naegbọn Jehovah do hẹn ẹn diun dọ apajlẹ delẹ yin kinkan do Biblu mẹ?

³ Dopo to aliho he mẹ Jehovah nọ na mí avase gando goyiyi po nukunkẹn po go te lẹ mẹ wẹ gbọn tulinina mí nado  plọnnu sọn apajlẹ jọnun lẹ mẹ dali. Doayi e go dọ to apajlẹ he mí na gbadopọnna lẹ mẹ, Satani penugo bo domọwle etlẹ yin devizọnwatọ Jehovah tọn he whèwhín lẹ. Be ehe dohia dọ mí na jẹ fẹ́ṣà etọn mẹ janwẹ ya? Lala. Jehovah hẹn ẹn diun dọ apajlẹ ehelẹ yin kinkan do Biblu mẹ taidi “avase de na míwlẹ.” (1 Kọl. 10:11) E yọnẹn dọ mí gán plọnnu sọn apajlẹ avase tọn lẹ mẹ, bo gbọnmọ dali dapana omọ̀ Lẹgba tọn lẹ kavi họ̀ngán sọn yé mẹ.

4. Etẹ mẹ wẹ goyiyi nọ dekọtọn do?

⁴ Satani jlo dọ mí ni lẹzun goyitọ. E yọnẹn dọ eyin mí lẹzun goyitọ, mí na taidi ewọ bo na ba ogbẹ̀ madopodo pò. (Howh. 16:18) Abajọ, apọsteli Paulu na avase dọ mẹde gán “gbọn kikla dali yigo bo mọ whẹgbledomẹ he nkọ Lẹgba mọyi lọ yí.” (1 Tim. 3:6, 7) Enẹ gán jọ do depope mítọn go, vlavo mí yin mẹyọyọ to nugbo lọ mẹ kavi ko to Jehovah sẹ̀n na owhe susu lẹ.

5. Dile Yẹwhehodọtọ 7:16, 20 dohia do, nawẹ mẹde gán do goyiyi hia gbọn?

⁵ Goyiyi yin wunmẹ ṣejannabi tọn de. Satani nọ sisẹ́ mí nado yin ṣejannabinọ, bo nọ ze ayiha do mídetiti ji hugan Jehovah, titengbe whenue mí pehẹ nuhahun de. Di apajlẹ, be yè ko sawhẹ lalo dokọna we wẹ a? Kavi be yè ko yinuwa hẹ we to aliho agọ̀ mẹ wẹ a? Homẹ Satani tọn na hùn eyin a dowhẹ Jehovah kavi mẹmẹsunnu towe lẹ. Podọ, Lẹgba jlo dọ a ni lẹndọ pọngbọ dopo gee lọ wẹ nado nọ wà nulẹ dile e jlo we do, kakati nado nọ hodo anademẹ he Jehovah nọ na we to Ohó etọn mẹ lẹ.—Hia Yẹwhehodọtọ 7:16, 20.

6. Etẹwẹ a gán plọn sọn apajlẹ mẹmẹyọnnu de he nọ nọ̀ Pays-Bas tọn mẹ?

⁶ Lẹnnupọndo apajlẹ mẹmẹyọnnu de he nọ nọ̀ Pays-Bas bo gblehomẹ na nuṣiwa mẹdevo lẹ tọn wutu tọn ji. E bayi dide dọ emi ma nasọ nọ yí whenu zan dopọ hẹ mẹlọ lẹ ba. E dọmọ: “N’nọ mọ dee to ṣokẹdẹ podọ n’ma gán sọ jona yé. N’dọna asu ṣie dọ mí dona sẹtẹn  yì agun devo mẹ.” Enẹgodo, mẹmẹyọnnu lọ pọ́n tito Televiziọn JW^® mars 2016 tọn. Tito lọ na ayinamẹ delẹ gando lehe yè dona nọ yinuwa do, eyin mẹdevo lẹ ṣinuwa do mẹ go. Mẹmẹyọnnu lọ dọmọ: “N’mọdọ n’dona yí ahundopo po whiwhẹ po do nọ mọ fie yẹnlọsu ṣinuwa te lẹ, kakati nado nọ to tintẹnpọn nado diọ mẹmẹsunnu po mẹmẹyọnnu ṣie lẹ po to agun mẹ. Tito lọ gọalọna mi nado nọ ze ayiha do Jehovah po nupojipetọ-yinyin etọn po ji.” Be a mọ nuagokun lọ a? Whenue a pehẹ whlepọn de, nọ ze ayiha do Jehovah ji. Vẹ̀ ẹ dọ ni gọalọna we nado pọ́n mẹdevo lẹ dile ewọ nọ wà do. Otọ́ olọn mẹ tọn towe nọ mọ nuṣiwa yetọn lẹ, ṣogan e nọ to gbesisọ mẹ nado jona yé. Onú dopolọ wẹ e jlo dọ hiẹ lọsu ni wà.—1 Joh. 4:20.

7. Etẹwẹ jọ do Ahọlu Uzia go?

⁷ Goyiyi zọ́n bọ Ahọlu Juda tọn he nọ yin Uzia gbẹ́ nado kẹalọyi ayinamẹ bosọ yinuwa po sakla po. Uzia do nugopipe susu. E do kọdetọn dagbe to awhànfunfun mẹ, to tito họ̀gbigbá tọn lẹ mẹ, podọ to azọ́n glelilẹ tọn mẹ. “Jiwheyẹwhe nugbo lọ hẹn ẹn tindo kọdetọn dagbe.” (2 Otàn. 26:3-7, 10) Biblu dọ dọ: “Ṣigba, tlolo he ewọ yin huhlọnnọ, e lẹzun saklanọ to ahun mẹ na vasudo edetiti tọn.” Jehovah ko degbe jẹnukọn dọ yẹwhenọ lẹ kẹdẹ wẹ dona nọ mẹ̀ nuyọnwan to tẹmpli mẹ. Amọ́, Ahọlu Uzia gbọn sakla dali yì tẹmpli mẹ nado yì mẹ̀ nuyọnwan. Jehovah gblehomẹ bo yí pòzọ̀n do hò dawe goyitọ enẹ. Uzia jẹ pòzọ̀n na pipotọ gbẹzan etọn tọn.—2 Otàn. 26:16-21.

8. Sọgbe hẹ 1 Kọlintinu lẹ 4:6, 7, nawẹ mí gán dapana goyiyi gbọn?

⁸ Be goyiyi gán zọ́n bọ mí na jai jẹ omọ̀ he nkọ mẹ Uzia jai jẹ a? Lẹnnupọndo apajlẹ José tọn ji. Ajọwatọ he nọ do kọdetọn dagbe, podọ mẹho agun tọn he mẹlẹ nọ na sisi taun de wẹ e yin. E nọ na hodidọ to plidopọ lẹ ji podọ nugopọntọ lẹ nọ kàn ayinamẹ biọ ẹ. E yigbe dọ: “Amọ́, n’nọ dejido nugopipe po numimọ ṣie po go. N’ze Jehovah do apadopo. N’lẹndọ n’dohuhlọn, enẹwutu, n’ma dotoaina avase po ayinamẹ Jehovah tọn lẹ po.” José jai jẹ ylando sinsinyẹn de mẹ bo yin didesẹ sọn agun mẹ. To owhe susu lẹ die wayi, e yin gigọyí. E dọ todin dọmọ: “Jehovah ko plọn mi dọ nujọnu hugan lọ ma yin nado tin to otẹn de mẹ, amọ́ nado nọ wà nuhe e biọ to mí si.” Mì gbọ mí ni nọ flindọ Jehovah wẹ na  mí nugopipe depope he mí do gọna lẹblanulọkẹyi depope he mí mọyi to agun mẹ lẹ. (Hia 1 Kọlintinu lẹ 4:6, 7.) Eyin mí nọ yigo, Jehovah ma na yí mí zan.

9. Etẹwẹ nukunkẹn sisẹ́ Satani po Evi po nado wà?

⁹ Eyin mí lẹnnupọndo nukunkẹn ji, e yọnbayi dọ Satani Lẹgba wẹ na wá ayiha mítọn mẹ jẹnukọn. Taidi dopo to angẹli Jehovah tọn lẹ mẹ, Satani dona ko do lẹblanulọkẹyi dagbe susu lẹ. Amọ́, e sọ jlo humọ. E jlo sinsẹ̀n-bibasi he Jehovah kẹdẹ jẹna. Satani jlo dọ mí ni taidi ewọ, enẹwutu, e nọ dovivẹnu nado sisẹ́ mí ma nado mọ pekọ to nuhe mí do lẹ mẹ. Whla tintan he e wà ehe wẹ whenue e dọhona Evi. Jehovah ko gbọn owanyi dali na Evi po asu etọn po núdùdù dagbe susugege, enẹ wẹ “sinsẹ́n atin he tin to jipa lọ mẹ lẹpo tọn,” adavo dopo gee. (Jen. 2:16) Amọ́, Satani doyẹklọ Evi nado lẹndọ ewọ dona dù sọn atin he go yè dosẹ́n gando lọ mẹ. Evi gboawupo nado yọ́n pinpẹn nuhe e do tọn; bosọ jlo humọ. Mí yọ́n fie enẹ plan ẹn jẹ. Evi jai jẹ ylando mẹ bo wá kú to godo mẹ.—Jen. 3:6, 19.

10. Nawẹ Ahọlu Davidi jai jẹ omọ̀ nukunkẹn tọn mẹ gbọn?

¹⁰ Nukunkẹn sisẹ́ Ahọlu Davidi nado wọnji nuhe Jehovah ko na ẹn lẹ go, ehe bẹ adọkun, yindidi gọna awhàngbigba do kẹntọ etọn susu lẹ ji hẹn. Po pinpẹnnutọn po, Davidi kẹalọyi dọ nunina Jiwheyẹwhe tọn lẹ “sù hugan nuhe sọgan yin sislẹ!” (Salm. 40:5) Amọ́, e wá jẹ fide bọ Davidi wọn nue Jehovah na ẹn lẹ. E masọ do pekọ ba; e jlo nususu humọ. Mahopọnna dọ Davidi do asi susu, e dike bọ ojlo he ma sọgbe tintindo na asi mẹdevo tọn mọ otẹn to ahun etọn mẹ. Bati-ṣeba wẹ yọnnu lọ nọ yin, podọ asu etọn nọ yin Ulia Hetinu lọ. Davidi gbọn ṣejannabi dali tindo kọndopọ zanhẹmẹ tọn hẹ Bati-ṣeba, bọ e mọhò. Enẹ vivi whè do, e sọ bayi tito bọ Ulia yin hùhù! (2 Sam. 11:2-15) Etẹ lẹn wẹ Davidi te? Be e lẹndọ Jehovah ma gán mọ nue jọ wẹ a? Devizọnwatọ Jehovah tọn he ko yin nugbonọ wayi enẹ joawuna nukunkẹn bo ka wá sọ̀n sọn e mẹ. Amọ́, pẹdido wẹ dọ to nukọn mẹ, Davidi kẹalọyi nuṣiwa etọn bosọ lẹnvọjọ. Lehe homẹ etọn hùn do sọ nado gọ̀ nukundagbe Jehovah tọn mọ!—2 Sam. 12:7-13.

11. Sọgbe hẹ Efesunu lẹ 5:3, 4, etẹwẹ gán gọalọna mí nado hoavùn sọta nukunkẹn?

 ¹¹ Etẹwẹ mí plọn sọn apajlẹ Davidi tọn mẹ? Mí plọn dọ mí gán hoavùn sọta nukunkẹn, eyin mí zindonukọn nado nọ yọ́n pinpẹn nue Jehovah na mí lẹpo tọn. (Hia Efesunu lẹ 5:3, 4.) Mí dona nọ do pekọ to nue mí tindo lẹ mẹ. Biblu plọntọ yọyọ lẹ yin tulina nado nọ lẹnnupọndo dona tangan de ji bo nọ dopẹ́ etọn na Jehovah. Eyin mẹde nọ wàmọ egbesọegbesọ na osẹ dopo, e dohia dọ e na hodẹ̀ gando whẹho voovo ṣinawe go niyẹn. (1 Tẹs. 5:18) Be a nọ wà onú mọnkọ de a? Eyin a nọ lẹnayihamẹpọn do nue Jehovah ko wà na we lẹpo ji, enẹ na gọalọna we nado nọ dopẹ́. Podọ, eyin a nọ yọ́n pinpẹn nutọn, a na do pekọ. Eyin a nọ do pekọ, a ma na nọ donukunkẹn ba.

12. Etẹwẹ nukunkẹn sisẹ́ Juda Iskaliọti nado wà?

¹² Nukunkẹn zọ́n bọ Juda Iskaliọti lẹzun pàdutọ ylankan de. Amọ́, e ma to mọ to bẹjẹeji. (Luku 6:13, 16) Jesu de e taidi apọsteli de. E họnwun dọ Juda tindo nugopipe bosọ yin mẹhe go yè gán dejido, na uwọ wẹ nọ penukundo apotin akuẹ tọn go. Jesu po apọsteli lẹ po nọ yí akuẹ enẹ zan nado penukundo akuẹzinzan yetọn lẹ go to azọ́n yẹwhehodidọ tọn lọ mẹ. To linlẹn de mẹ, akuẹ enẹ taidi nunina na azọ́n lẹdo aihọn pé tọn to egbehe. Amọ́, to ojlẹ de mẹ, Juda jẹ akuẹ lọ fìn ji, mahopọnna dọ e ko sè bọ Jesu na avase whlasusu gando nukunkẹn go. (Malku 7:22, 23; Luku 11:39; 12:15) Juda dovọ́na avase enẹlẹ.

13. Whetẹnu wẹ nukunkẹn Juda tọn wá họnwun?

¹³ Nukunkẹn Juda tọn wá họnwun to nujijọ de whenu, ehe wá aimẹ ojlẹ kleun de jẹnukọnna okú Jesu tọn. Jesu po devi etọn lẹ po, ehe bẹ Malia po nọviyọnnu etọn Malta po hẹn, yin oylọ-bayina wá owhé Simọni pòtọnọ lọ tọn gbè. To núdùdù lọ whenu, Malia fọnṣite bo kọ̀n amisisa owán gblingblinnọ akuẹgegenu tọn de do ota na Jesu. Juda po devi devo lẹ po gblehomẹ sinsinyẹn. Devi he pò lẹ gán ko mọdọ e na ko yọ́n hugan dọ akuẹ enẹ ni yin yiyizan na lizọnyizọn lọ. Amọ́, mẹwhinwhàn devo wẹ Juda tindo. “Ajotọ de wẹ,” podọ e jlo na fìn akuẹ sọn apotin akuẹ tọn lọ mẹ wẹ. To godo mẹ, nukunkẹn sisẹ́ Juda nado sà Jesu yin akuẹ afanumẹ de tọn.—Joh. 12:2-6; Mat. 26:6-16; Luku 22:3-6.

14. Nawẹ asu po asi po de yí nue Luku 16:13 dọ do yizan mẹ gbọn?

¹⁴ Jesu flin hodotọ etọn lẹ nugbo dodonu tọn ehe: “Mìwlẹ ma sọgan yin afanumẹ na Jiwheyẹwhe podọ na Adọkunnu lẹ.” (Hia Luku 16:13.) Nugbo enẹ gbẹ́ to ote. Lẹnnupọndo lehe asu po asi po de to Roumanie na dotẹnmẹ hogbe Jesu tọn lẹ nado yinuwado yé ji do ji. Yé mọ azọ́n ojlẹ gli tọn de do otò he hunnukun taun de mẹ. Yé dọmọ: “Ahọ́ daho de ko to okọ̀ na mí bọ mí dona sú, enẹwutu to tintan whenu, mí mọdọ dona de wẹ azọ́n ehe yin sọn Jehovah dè.” Amọ́, nuhahun lọ wẹ yindọ, azọ́n lọ na yinuwado sinsẹ̀nzọn yetọn na Jehovah ji. Whenue yé ko hia hosọ lọ “Hẹn Nugbonọ-Yinyin Go po Ahun Dopo Po” to Atọ̀họ̀-Nuhihọ́ lọ Tọn 15 août 2008 mẹ godo, yé bayi nudide. Yé dọ dọ: “Eyin nado jẹ adọkun wẹ na zọ́n bọ mí na yì wazọ́n to otò devo mẹ, be mí to haṣinṣan mítọn hẹ Jehovah zedo otẹn awetọ mẹ niyẹn. Mí kudeji dọ enẹ na bẹpla gbigbọnọ-yinyin mítọn.” Enẹwutu, yé gbẹ́ azọ́n lọ dai. Etẹwẹ jọ? Asu lọ mọ azọ́n do otò etọn mẹ, ehe pé nado penukundo nuhudo yetọn lẹ go. Asi lọ dọmọ: “Alọ Jehovah tọn ma whete pọ́n.” Homẹ asu po asi po ehe tọn hùn dọ yé yí Jehovah do bayi Ogán yetọn kakati ni yin akuẹ.

15. Naegbọn mí gán kudeji dọ e yọnbayi nado họ̀ngán sọn omọ̀ Satani tọn lẹ mẹ?

¹⁵ Etẹwẹ lo eyin mí doayi e go dọ mí ko joawuna goyiyi kavi nukunkẹn? Mí gán họ̀ngán! Paulu dọ dọ, mẹhe “ko yin wiwle gbẹ̀te gbọn” Lẹgba dali lẹ gán gbẹ́ họ̀ngán sọn omọ̀ etọn mẹ. (2 Tim. 2:26) Nue jọ do Davidi go niyẹn. E dotoaina wọhẹmẹ Natani tọn, bo lẹnvọjọ sọn nukunkẹn etọn mẹ, bosọ vọ́ haṣinṣan etọn hẹ Jehovah jlado. Ma wọn gbede blo dọ Jehovah dohuhlọn hú Satani. Enẹwutu, eyin mí kẹalọyi alọgọ Jehovah tọn, mí gán họ̀ngán sọn omọ̀ kavi fẹ́ṣà he Lẹgba ko do na mí depope mẹ.

16. Etẹwẹ na gọalọna mí nado dapana omọ̀ Satani tọn lẹ?

¹⁶ Na nugbo tọn, e pọnte dọ mí ni dapana omọ̀ kavi fẹ́ṣà Satani tọn lẹ mlẹnmlẹn hugan dọ mí ni họ̀ngán sọn yé mẹ. Mí ma gán wàmọ eyin alọgọ Jiwheyẹwhe tọn dẹ́n. Enẹwutu, mí ma dona nọ dejido míde go zẹjlẹgo! Mẹhe tlẹ ko to Jehovah sẹ̀n sọn ojlẹ dindẹn die lẹ lọsu ko lẹzun goyitọ kavi nukunkẹnnọ. Enẹwutu, nọ vẹ̀ Jehovah egbesọegbesọ dọ ni gọalọna we nado yọnẹn eyin jijọ ylankan enẹlẹ ma ko jẹ nuyiwa ji do linlẹn po walọyizan towe lẹ po ji. (Salm. 139:23, 24) Ma dike gbede yé ni duto ji we blo!

17. Etẹwẹ na jọ do kẹntọ mítọn Lẹgba go to madẹnmẹ?

¹⁷ Satani ko to gbéyàn sọn owhe fọtọ́n susu lẹ die. Amọ́ to madẹnmẹ, e na yin biblá bo na wá yin vivasudo to godo mẹ. (Osọ. 20:1-3, 10) Mí to jejeji nado mọ azán enẹ. Amọ́, kakajẹ whenẹnu, nọ to aṣeji gando omọ̀ Satani tọn lẹ go. Dovivẹnu sinsinyẹn ma nado lẹzun goyitọ kavi nukunkẹnnọ. Magbe nado ‘diọnukunsọ Lẹgba, ewọ nasọ họ̀n sọn dè we.’—Jak. 4:7.