1. Nĩkĩ tũtonya kũelekany’a Satani na mũsyĩmi?

MŨSYĨMI ethĩawa na kĩeleelo kĩmwe, nakyo nĩ kũkwatya kana kũaa nyamũ ĩla ũkwenda. No atũmĩe itei syĩ kĩvathũkany’o, ta ila syatalanilw’e nĩ ũmwe wa ala akiakisya ma ũvũngũ ma Yovu. (Yovu 18:8-10) Mũsyĩmi atonya kwĩka ata akwatye nyamũ ĩla ũkwenda? Ambaa kũsyaĩĩsya nyamũ ĩsu nesa. Yo ĩkothaa kũthi va? Yendete kyaũ? Nĩ kĩtei kĩva ũtonya kũtũmĩa kĩkamĩkwatya ĩtataĩĩe? Satani ailye ta mũsyĩmi ũsu. Ekalaa atũsyaĩĩsye. Nũmanyaa kũla tũkothaa kũthi na kĩla kĩtwendeeasya. Ĩtina wa ũu, nũteaa kĩtei ũkwona kĩtonya kũtũkwatya tũtataĩĩe. Ĩndĩ Mbivilia ĩtũĩkĩĩthĩtye kana atũkwatya, no tũvonoke. O na nĩtũmanyĩasya ũndũ tũtonya kwĩsũvĩana vyũ na itei isu.

2. Nĩ itei syĩva ilĩ Satani ũtũmĩaa mũno kũkwatya andũ?

² Ve itei ilĩ Satani ũtũmĩaa mũno kũkwatya andũ, nasyo nĩ ngathĩĩo na ĩtomo. * Nũvotete kũtũmĩa mĩtuo ĩsu mĩthũku kwa ĩvinda ya myaka ngili mbingĩ. Ailye ta mũtei wa nyũnyi ũla ũikwatasya kĩteinĩ kana netinĩ. (Sav. 91:3) Ĩndĩ ti nginya atũkwatye. Nĩkĩ? Nũndũ Yeova nũtũvuanĩsye maũĩ make.—2 Ako. 2:11.

3. Nĩkĩ Yeova weekĩie ngewa sya andũ amwe Mbivilianĩ?

³ Nzĩa ĩmwe Yeova ũtũmĩaa kũtũkany’a tũikakwatwe nĩ ngathĩĩo na ĩtomo nĩ kũtwĩkĩa vinya twĩmanyĩsye ngewa sya  andũ makwatiw’e nĩ itei isu. Tũyĩmanyĩsya ngewa isu, sisya wone ũndũ Satani wakwatisye o na andũ mamũthũkũmĩte Yeova ĩvinda yĩasa. Ĩndĩ ũu nĩ kwonany’a kana vai ũndũ twĩka tũkesiĩĩanĩa na itei isu? Aiee. Yeova nĩweekĩie ngewa isu Mbivilianĩ “kwondũ wa kũtũkany’a.” (1 Ako. 10:11) Nĩwĩsĩ kana ngewa isu no itũmanyĩsye ũndũ tũtonya kwĩsiĩĩanĩa na itei sya Ndevili kana kũvonoka itei isu.

4. Nĩ kyaũ kĩtonya kũtũkwata tweethĩwa na ngathĩĩo?

⁴ Satani endaa twĩthĩwe na ngathĩĩo. Nĩwĩsĩ kana twakwatwa nĩ ngathĩĩo twĩĩkala take, na tũyasya mwanya wa kwĩkala thayũ tene na tene. (Nth. 16:18) Nĩkyo kĩtumi mũtũmwa Vaulo wakanisye kĩla ũmwe esiĩĩe “ndakese kwĩthĩwa na mĩtũlyo na aikwatwa nĩ ũsilĩlo ũla wasilĩlwe Ndevili.” (1 Tim. 3:6, 7) Ngathĩĩo no ikwate mũndũ o na wĩva, ethĩwe no ĩndĩ wĩmanyĩisye ũw’o kana ethĩĩtwe aimũthũkũma Yeova kwa ĩvinda ya myaka mingĩ.

5. O tondũ vonanĩtw’e ĩandĩkonĩ ya Mũtavan’ya 7:16, 20, mũndũ atonya kwonany’a e ngathĩĩo ata?

⁵ Mũndũ wĩ ngathĩĩo ethĩawa eyendete. Satani endaa twĩsũanĩe mũno vandũ va kũmũsũanĩa Yeova, na mũno mũno yĩla twakwatwa nĩ mathĩna. Kwa ngelekany’o, nĩwĩthĩwa ũilĩĩlwe mavĩtyo nĩ mũndũ? Kana nĩvethĩwa ve mũndũ ũkũkuaa naĩ? Satani atana mũno akona ũimũtũla Yeova mũtĩ kana ũseũvyo wake. Na we Ndevili endaa ũsũanĩe kana ũndũ ũla ũtonya kwĩka ũmine mathĩna ala maũkwatĩte nĩ kwĩka maũndũ ũndũ ũũsũanĩa, vandũ va kũatĩĩa ũtao ũla Yeova ũkũnengete Ndetonĩ yake.—Soma Mũtavan’ya 7:16, 20.

6. Ngewa ya mwĩĩtu-a-asa ũmwe wĩkalaa Netherlands yĩũmanyĩsya kyaũ?

⁶ Kwasũanĩa ngewa ya mwĩĩtu-a-asa wĩkalaa Netherlands wathataw’a mũno nĩ mawonzu ma angĩ. Avikie vandũ eew’a ataendeea kũmomĩĩsya. Aĩtye: “Mwa neew’aa ta nĩ nyioka, na ndyeew’aa nĩmaekea. O na neeie mũemewa nĩtũthamĩĩe kĩkundinĩ  kĩngĩ.” Ĩndĩ mwĩĩtu-a-asa ũsu nĩweeloelile JW Broadcasting^® ya Mwei wa 3, 2016. Yanenganĩte maũndũ amwe mũndũ ũtonya kwĩka omĩanĩsye na mawonzu ma angĩ. Mwĩĩtu-a-asa ũsu aendeee kwasya: “Nĩnamanyie kana nĩnaaĩle kwĩthĩwa na wĩnyivyo na ndisũanĩa ĩũlũ wa mavĩtyo a makwa vandũ va kũtata kũvĩndũa ana-a-asa na eĩtu-a-asa kĩkundinĩ. Vitio ĩsu nĩyandetheeisye kũmũsũanĩa Yeova na ũsumbĩ wake mũnene.” Weemanyĩsya kyaũ? Yĩla wakomana na ĩtatwa, mũsũanĩae Yeova. Mwĩsũve aũtetheesye wonae angĩ ũndũ we ũmonaa. Ĩthe waku wa ĩtunĩ nĩwonaa mavĩtyo moo, ĩndĩ we nĩwĩthĩawa eyũmbanĩtye kũmaekea. Na ũu now’o wendaa wĩke.—1 Yoa. 4:20.

7. Elesya kĩla kyamũkwatie Mũsumbĩ Usia.

⁷ Ngathĩĩo nĩsyatumie Mũsumbĩ Usia wa Yuta alea ũtao na eka ũndũ ũtathĩĩwe kũwĩka. Usia aĩ mũndũ wĩ ũtũĩka mwingĩ. Kwa ngelekany’o, nĩwasindĩte makaũ maingĩ, akaka ndũa mbingĩ, na aĩ na mĩũnda mingĩ. Mbivilia yaĩtye kana ‘Ngai nĩwatumie aathimĩka.’ (2 Mav. 26:3-7, 10) Ĩndĩ ĩsyokete ĩkasya: “Yĩla waĩ na vinya, ngoo yake yeetũlya, kwondũ wa ũu eeka naĩ mũno.” Yeova aumĩtye mwĩao akasya kana no athembi me oka meetĩkĩlĩtw’e kũtoeesya ũvani ĩkalũnĩ. Ĩndĩ Mũsumbĩ Usia nĩwalikile ĩkalũnĩ atoeesye ũvani. Yeova ndaatanĩthw’a nĩ mĩtavyo yake, na nũndũ wa ũu, amũkũna na mangũ. Ekalile na ũwau ũsu nginya kĩkw’ũ.—2 Mav. 26:16-21.

8. Kwosana na 1 Akolintho 4:6, 7, nĩ kyaũ kĩtonya kũtũtetheesya tũikethĩwe na ngathĩĩo?

⁸ Ithyĩ no tũkwatwe nĩ ngathĩĩo na tũyĩka naĩ ta Usia? Kwasũanĩa ngelekany’o ya mwana-a-asa wĩtawa José. Aĩ na viasala waendeee nesa na aĩ mũtumĩa wa kĩkundi ũnengetwe ndaĩa. Nĩwaumasya maũvoo maũmbanonĩ manene, na asyaĩĩsya ma mũthyũlũlũko nĩmamũkũlasya ũtao. Ĩndĩ aĩtye: “Neekwatasya ũtonyi na ũmanyi wakwa. Nĩ ta namwĩkĩtye Yeova ũtee. Noonaa ta vate kĩndũ kĩsa kũmbalũkya, na nũndũ wa ũu, ndyeethukĩĩasya ũtao na ũkany’o wa Yeova.” José nĩweekie naĩ ngito na atengwa. Myaka mĩvũthũ mĩvĩtu, nũnatũngiwe. Aĩtye, “Yeova nũmanyĩĩtye kana kĩla kya vata ti kĩanda kĩla mũndũ wĩ nakyo, ĩndĩ nĩ kwĩka kĩla ũkũtũkũlya twĩke.” Ekai tũlilikane kana Yeova nĩwe ũtũnengete inengo ila twĩ nasyo na ianda ila  twĩ nasyo kĩkundinĩ. (Soma 1 Akolintho 4:6, 7.) Tweethĩwa na ngathĩĩo, Yeova ndesa kũtũtũmĩa.

9. Ĩtomo yatumie Satani na Eva meka ata?

⁹ Yĩla twasũanĩa ĩtomo, ũla ũkothaa kũka kĩlĩkonĩ mbee nĩ Satani, ũla nĩwe Ndevili. Nũndũ Satani aĩ mũlaĩka wa Yeova, ndalea kwĩthĩwa aĩ na ianda mbingĩ nzeo. Ĩndĩ ndaaĩanĩwa. Endaa kũthaithwa, o esĩ nesa kana no Yeova e weka waĩle kũthaithwa. Satani endaa twĩkale take, na kwoou atataa ũndũ ũtonya nĩ kana atume twĩw’a kĩla twĩ nakyo kĩtatoetye. Eekie ũu ya mbee yĩla waendie kũneena na Eva. Yeova nĩwanengete Eva na mũũme lĩu mwingĩ “wa kĩla mũtĩ wa mũũndanĩ,” eka o wa mũtĩ ũmwe. (Mwa. 2:16) Ĩndĩ Satani nĩwamũkengie Eva, na nũndũ wa ũu, asũanĩa kana nĩwaĩle kũya mosyao ma mũtĩ ũsu wavatanĩtwe. Eva ndaaĩanĩwa nĩ kĩla waĩ nakyo. Na nĩtwĩsĩ ũndũ vaendie ĩtina wa ũu. Nĩweekie naĩ na mũthya akw’a.—Mwa. 3:6, 19.

10. Kwaendie ata yĩla Mũsumbĩ Ndaviti wakwatiwe nĩ ĩtomo?

¹⁰ Ĩtomo nĩyatumie Mũsumbĩ Ndaviti olwa nĩ kĩla Yeova wamũnengete. Kwa ngelekany’o, nĩwamũathimĩte na ũthwii na nguma, na nĩwamũtetheetye akasinda amaitha make aingĩ. O na ũ Ndaviti mwene nĩwaisye kana moathimo ma Ngai maĩ “maingĩ ũndũ matatonya kũtalĩka.” (Sav. 40:5) Ĩndĩ avikie vandũ oolwa nĩ kĩla Yeova wamũnengete. Nĩwaekie kwĩanĩwa nĩ kĩla waĩ nakyo. O na kau Ndaviti aĩ na iveti kauta, nĩwambĩĩie kwenda kĩveti kya mũndũ ũngĩ. Kĩveti kĩu kyeetawa Mbathi-sieva, na kyatwaĩtwe nĩ Mũititi weetawa Ulia. Ndaviti nĩwakomie na kĩveti kĩu, na kyaitava. Kĩu Ndaviti weekie kyaĩ kĩthũku mũno, ĩndĩ kũthũkya ũvoo, nĩwavangĩthisye Ulia oawe! (2 Sam. 11:2-15) We asũanĩaa kyaũ? Teene we no weesĩ kana Yeova nũmwene? O na kau nĩwamũthũkũmĩte Yeova ĩvinda yĩasa e mũĩkĩĩku, nĩwakwatiwe nĩ ĩtomo na kĩu kyatuma avathĩnĩa. Ũseo, ĩtina nĩweetĩkĩlile mavĩtyo make na eelila. Na ndalea kwĩthĩwa atanie mũno yĩla Yeova wamũekeie!—2 Sam. 12:7-13.

11. Kwosana na Aeveso 5:3, 4, nĩ kyaũ kĩtonya kũtũtetheesya tũikethĩwe na ĩtomo?

¹¹ Ngelekany’o ya Ndaviti yĩtũmanyĩsya kyaũ? Yĩtũmanyĩsya kana no tũsinde ĩtomo  tweethĩwa na kĩmanyĩo kya kũmũtũngĩaa Yeova mũvea nũndũ wa syĩndũ ila ũtũnengete. (Soma Aeveso 5:3, 4.) No nginya twĩanĩwe nĩ kĩla twĩ nakyo. Yĩla tũũmanyĩsya amanyĩw’a ma Mbivilia, tũmekĩaa vinya masũanĩe ũathimo ũmwe Yeova ũmaathimĩte naw’o, na maimũtũngĩa mũvea nũndũ waw’o. Mũmanyĩw’a wa Mbivilia eeka ũu kĩla mũthenya, kyumwa kĩithela eĩthĩwa atũngĩte mũvea nũndũ wa maũndũ mũonza me kĩvathũkany’o. (1 Ath. 5:18) We nĩwĩkaa ũu twĩkĩaa amanyĩw’a vinya meke? Wasũanĩa maũndũ onthe ala Yeova ũkwĩkĩte, kĩu kĩkatumaa wenda kũmũtũngĩa mũvea. Na wamũtũngĩa mũvea, kĩu kĩkatumaa wĩw’a wĩ mwĩanĩe nĩ kĩla wĩ nakyo. Na weanĩwa nĩ kĩla wĩ nakyo, vai ĩvinda ũkasumbĩkwa nĩ ĩtomo.

12. Ĩtomo yatumie Yutasi Isikalioti eka ata?

¹² Ĩtomo nĩyatumie Yutasi Isikalioti eka ũndũ mũthũku mũno wa kũmũvũnyanĩa Yesũ. Mbeenĩ, Yutasi ndaĩ mũndũ mũthũku. (Luka 6:13, 16) Twĩasya ũu nũndũ Yesũ nĩwamũnyuvie ethĩwe mũtũmwa wake. O na aĩ mũndũ wa kwĩkwatw’a vyũ nũndũ nĩwe wakuaa ĩsandũkũ ya mbesa. Yesũ na atũmwa make matũmĩaa mbesa isu kwĩanĩsya mavata moo yĩla meũtavany’a. Mbesa isu syailye ta mĩvothi ĩla yumaw’a ũmũnthĩ kwondũ wa wĩa wa nthĩ yonthe. Ĩndĩ vavikie vandũ Yutasi ambĩĩa kũng’ea mbesa isu, o na kau no weew’ĩte Yesũ aikany’a andũ mavinda maingĩ ĩũlũ wa ĩtomo. (Mko. 7:22, 23; Luka 11:39; 12:15) Ĩndĩ Yutasi nĩwavũthĩĩisye mokany’o asu.

13. Ĩtomo ya Yutasi yoonekie nesa ĩndĩĩ?

¹³ Ĩtomo ya Yutasi yoonekie nesa ĩvinda ĩkuvĩ Yesũ atanamba kũawa. Ĩvinda yĩu, Yesũ na amanyĩw’a make, vamwe na Meli na mwĩĩtu-a-inyia, Matha, mathoketw’e nĩ Simoni, ũla mbeenĩ waĩ mũwau mangũ. Maendeee kũya, Meli nĩwookĩlile na oosa mauta me mũuke mũseo na ma thooa mũnene ametĩkĩsya mũtwenĩ wa Yesũ. Yutasi na amanyĩw’a ala angĩ nĩmathatie mũno. Nĩvatonyeka amanyĩw’a ala angĩ makethĩwa meekũlasya keka mbesa isu nitũmĩwa nesanga kũtetheesya ala ngya. Ĩndĩ kĩu tikyo Yutasi wasũanĩaa. “Aĩ kĩng’ei,” na endaa kũya mbesa ila syeekĩwa ĩsandũkũnĩ yĩu. Ĩtina, Yutasi nĩwamũvũnyanĩie Yesũ na mbesa iana ila syatũmĩawa kũthooa ngombo.—Yoa. 12:2-6; Mt. 26:6-16; Luka 22:3-6.

14. Mwana-a-asa ũmwe na mũka matũmĩie ata ũtao ũla wĩ nthĩnĩ wa Luka 16:13?

¹⁴ Yesũ alilikanilye aatĩĩi make ũw’o ũũ wa vata: “Mũitonya kwĩthĩwa mwĩ ngombo sya Ngai na sya Ũthwii.” (Soma Luka 16:13.) Ũu now’o vailye o na ũmũnthĩ. Kwasũanĩa ũndũ mwana-a-asa ũmwe na mũka ma Romania matũmĩie ũtao ũsu wa Yesũ. Nĩmeetĩwe wĩa wa kavinda nthĩ ĩmwe ĩendeee nesa. Maĩtye, “Twaĩ na mũkovo mũnene vengi wendekaa kũĩvwa, na kwoou twambie kũsũanĩa kana Yeova nĩwe watũathima na wĩa ũsu.” Ĩndĩ vaĩ thĩna. Wĩa ũsu wesaa kũtuma matethĩwa na mwanya wĩanĩtye wa kũmũthũkũma Yeova. Ĩtina wa kũsoma kĩlungu kĩ na kyongo, “Dumisha Ushikamanifu Ukiwa na Moyo Kamili,” ĩkasetinĩ ya Mũsyaĩĩsya ya 15/08/2008, nĩmeekie ũtwi. Maĩtye: “Ethĩwa kũkwata mbesa mbingĩ nĩkw’o kwesaa kũtuma tũthamĩĩa nthĩ ĩngĩ, ũu wesaa kwonany’a kana ngwatanĩo yitũ na Yeova tiyo ya vata vyũ. Tũyaĩ na nzika kana ngwatanĩo yitũ na Yeova ndĩlea kwanangĩka.” Kwoou nĩmaleile wĩa ũsu. Kwaendie ata? Mwana-a-asa ũsu nĩwakwatie wĩa nthĩ yoo ũkũĩva mbesa itoetye kwĩanĩsya mavata moo. Mũka aĩtye, “Kw’oko kwa Yeova ti kũkuvĩvye.” Mwana-a-asa ũsu na mũka  nĩmatanaa mũno nũndũ nĩmamũnyuvie Yeova ethĩwe Vwana woo, vandũ va kũnyuva mbesa.

15. Nĩ kyaũ kĩũtũĩkĩĩthya kana no tũvonoke itei sya Satani?

¹⁵ Nao nata twesa kwĩthĩa nĩtwambĩĩe kũkwatwa nĩ ngathĩĩo kana ĩtomo? No tũvonoke itei isu! Vaulo aisye ala ‘makwatĩtw’e me thayũ’ nĩ Ndevili no mavonoke itei syake. (2 Tim. 2:26) Na ũu nĩw’o Ndaviti weekie yĩla wakaniw’e nĩ Nathani. Nĩweelilile, aeka kwĩthĩwa na ĩtomo, na atũngĩĩa ũnyanya wake vamwe na Yeova. Lilikana kana Yeova e vinya kwĩ Satani. Kwoou tweetĩkĩla Yeova atũtetheesye, no tũvonoke kĩtei o na kĩva kĩla Ndevili ũtũkwatĩtye nakyo.

16. Nĩ kyaũ kĩtonya kũtũtethya twĩsũvĩane na itei sya Satani?

¹⁶ Ĩndĩ vandũ va kweteela tũmanthe ũndũ tũũvonoka twalika iteinĩ sya Satani, wĩthĩwa wĩ ũndũ wa ũĩ tũkesũvĩana nasyo vyũ. Tũivota kwĩsũvĩana na itei isu tũtatetheew’e nĩ Ngai. Ĩndĩ tũyaĩle kwĩyĩelela! Na kĩtumi nũndũ o na andũ amwe mamũthũkũmĩte Yeova kwa ĩvinda yĩasa nĩmakwatiwe nĩ ngathĩĩo kana ĩtomo. Kwoou mwĩsũvae Yeova kĩla mũthenya aũtethye wĩyĩosye wone kana nĩwambĩĩe kwĩthĩwa na nguma isu nthũku. (Sav. 139:23, 24) Tata ũndũ ũtonya wĩvathane na ngathĩĩo kana ĩtomo!

17. Nĩ kyaũ kĩkilyĩ kũkwata mũmaitha witũ, Ndevili?

¹⁷ Satani ethĩĩtwe aisyĩma andũ ma Ngai kwa myaka ngili mbingĩ. Ĩndĩ o mĩtũkĩ, nũkwovwa na mũthya ayanangwa. (Ũvu. 20:1-3, 10) Twĩ na wendi mwingĩ ta kĩ wa kwona mũthenya ũsu ũivika! Ĩndĩ kwa oyu, ĩsũvĩane vyũ na itei sya Satani. Ĩkĩa kĩthito ndũkasumbĩkwe nĩ ngathĩĩo kana ĩtomo. Tw’a vyũ ‘kũmũvĩnga Ndevili, nake akaũkĩa.’—Yak. 4:7.