Ghenda ahali omwatsi

Ghenda ahali ebirimo

OMWATSI W’ERIGHA 24

Wangana Balha Okwa Bithegho bya Sitani!

Wangana Balha Okwa Bithegho bya Sitani!

“Eribalha ekithegho kya Diabolo.”​—2 TIM. 2:26.

OLHWIMBO 36 Thukatheghaya Emithima Yethu

EBIKENDI KANIBWAKO *

1. Busana naki ithwalinganisya Sitani n’omuhighi?

OMUHIGHI akabya n’ekilhubirirwa kighuma​—eky’erihamba ekisoro kutse erikitha. Anganakolesya ebithegho muthina-muthina, ngoku omughuma w’okwa bahumulikania ba Yobu ab’amabehi abugha. (Yobu 18:8-10) Omuhighi angalombererya athi ekisoro eriwa omwa kithegho kiwe? Akayitheghereraya emibere y’ekisoro. Kikabera eriya hayi? Kyanzireki? Ni kithegho kyahi ekyanga kihamba isikiyitsulirye? Sitani ali ng’omuhighi oyo. Akayitheghereraya emibere yethu. Akalebaya eyo thukabera eriya n’ebyo thwanzire. Neryo iniathegha ekithegho ekyo akalengekanaya athi kikendithuhamba isithuyitsulirye. Nomwabine, e Biblia yikathubwira yithi thwamawa omwa kithegho, thwangana thoka erilhua mukyo. Kandi yikathukangiriraya ngoku thwanga yihighulira ighuma okwa bithegho ebyo.

Emiyiheko n’omururu ni bibiri by’okwa bithegho ebikakolera Sitani ya ndeke (Lebaya enungu 2) *

2. Ebibiri by’okwa bithegho ebikakolera ndeke Sitani by’ebyahi?

2 Ebibiri by’okwa bithegho ebikakolera Sitani ya ndeke y’emiyiheko n’omururu. * Ahabw’emyaka minene, emibere eyithuwene eyi ni bithegho ebyabirikolera Sitani ya ndeke. Ali ng’omutheyi w’esyonyonyi oyukalombereraya enyonyi nuku yiwe omwa kithegho kutse omwa butimba. (Esy. 91:3, NWT) Aliwe sihali ekyangaleka thukawa omwa bithegho bya Sitani. Busana naki? Kundi Yehova abirithubisulira esyombitha esyo Sitani akakolesaya.​—2 Kor. 2:11.

Thwanga n’ighira okwa by’erileberyako ebiri omwa Biblia kandi ithwayihighulha okwa bithegho bya Diabolo (Lebaya enungu 3) *

3. Busana naki Yehova mwahira omwa Biblia mw’eby’erileberyako birebe ebikathukunga?

3 Enguma y’okwa syonzira esyo Yehova akathukungiramo okwa miyiheko n’omururu ly’erithuhira mw’omuhwa w’erighira okwa byanabere omwa ngebe y’abandi. Omwa by’erileberyako ebya thukayalebaya, thukendi lhangira ngoku Sitani nibya mwathoka erithegha n’abaghombe ba Yehova abakulire bunyakirimu. Mbwino eki kikamanyisaya kithi nethu thuli b’erilemwa? Kwabithe bithya. Yehova mwahira omwa Biblia mw’eby’erileberyako ebi busana “n’erithukunga.” (1 Kor. 10:11) Anasi ngoku thwangan’ighira okwa by’erileberyako ebi neryo ithwayihighulha kutse eribalha okwa bithegho bya Diabolo.

EKITHEGHO KY’EMIYIHEKO

Lebaya enungu 4

4. Emiyiheko yikakolhaya okuki?

4 Sitani anzire ithwabya mw’emiyiheko. Anasi ngoku thwamabiribya mw’emiyiheko, ithukendibya ng’iyo kandi ithwaherya engebe y’erikotha. (Emi. 16:18) Ky’ekyaleka, omukwenda Paulo iniabugha athi omundu angana “yiheka n’erithogha, n’erisingwa nge Sitani ku yasingawa.” (1 Tim. 3:6, 7) Ekyo kyanganabya oko wosi-wosi w’okw’ithwe, mbulha thuli bahyaka omo kwenene kutse thwabirikolera Yehova habw’emyaka mingyi.

5. Ngoku kiri omwa Omugambuli 7:16, 20, omundu angakangania athi emiyiheko?

5 Emiyiheko ni mulingo w’eriyitsomana iwuwene. Sitani anzire ithwabya mw’eriyitsomana, eriyilengekaniako kutsibu kwilhaba erilengekania oku Yehova, kwilhabirirya thukabana ebitsibu. Ng’eky’erileberyako, wune wathahangirirwa? Kutse wune wathakanganibwa obuthe bulingirirania? Sitani iniakendi tsema akalhangira wukatsweba Yehova kutse ekithunga kiwe. Kandi Diabolo anzire iwalengekania wuthi enzira nguma eyanga kuwathikya ly’erikolha ebindu ngoku wanzire butsira erighendera okwa busondoli obwa Yehova akakuha omwa Kinywe kiwe.​—Soma Omugambuli 7:16, 20.

6. Eky’erileberyako kya mwali wethu mughuma kyanga kweghesyaki?

6 Thalengekania okwa ky’erileberyako kya mwali wethu mughuma oyo wahithana busana n’ebisobyo by’abandi. Mwathwamu athi syanga thoka erighumira emibere eyi. Akabugha athi: “Munayowa inabiribya ingyuwene kandi isinanga thoka erihindulha amalengekania waghe. Munabwira mwira waghe indi thuhumire omwa kindi kithunga.” Neryo mwali wethu oyo mwalebya endegheka eye JW Broadcasting® ey’Okwakasathu 2016. Endegheka eyo mwabya amenge wanga thuwathikya erighumira ebisobyo by’abandi. Mwali wethu akabugha athi: “Munalhangira, omw’iyikehya n’omo kwenene ingatholere erilengekania okwa bisobyo byaghe omwakanya k’erianza erihindulha balikyethu omo kithunga. Endegheka muyanyiwathikya erihira amalengekania oku Yehova n’okwa hamuli yiwe y’erithabalha.” Wanamalhangira enzumwa? Wamabana ekitsibu, hira amalengekania wawu oku Yehova. Musabe akuwathikaye erilhangira abandi ngoku iyo akabalhangira. Thatha wawu w’elhubulha analhangire ebisobyo byabu; aliwe, anayitheghekire eribaghanyira. Anzire nawu iwakolha ekiri ng’ekyo.​—1 Yn. 4:20.

Lebaya enungu 7

7. Ni kyahi ekyabya oko Mwami Uzia?

7 Emiyiheko muyaleka Omwami Uzia owe Yuda iniaghana erihabulhwa n’erikolha ebyo athahamulirwe. Uzia mwakolha ndeke ebindu binene. Mwasingura esyonyuhi, amathoka eby’obuhimbe, n’eby’obulime. “Nyamuhanga mwamuha erighasa.” (2 Emy. 26:3-7, 10) E Biblia yikabugha yithi: “Nikwa abere abiribya n’amaaka omuthima wiwe mwayipipa kyamaleka iniakolha nabi.” Yehova abya iniabirisangwa abugha athi abahereri basa babatholere erihisya obukwa okwa hekalu. Aliwe omwa miyikangiriro, Omwami Uzia mwaghenda omo hekalu amahisya obukwa. Yehova mwapona kutsibu neryo amaswirya omulhume w’emiyiheko oyo y’omwa bihagha. Uzia mwabya muhagha erihika okw’iholha.​—2 Emy. 26:16-21.

8. Ngoku kiri omwa 1 Abanya Korinto 4:6, 7, thwanga yihighulha thuthi okwa miyiheko?

8 Mbwino emiyiheko yanganaleka ithwawa omwa kithegho ekiri ng’ekya Uzia awamo? Thalengekania okwa ky’erileberyako kya José. Aby’asi ndeke eby’obusubure kandi ini musyakulhu w’ekithunga oyusikibirwe. Iniakalhabaya emikania okwa mihindano eminene-minene, n’abalebererya b’omuthimbo ibakamusaba amenge. Akabugha athi: “Aliwe munayikethera amaaka waghe n’ebya ngasi. Nabya inabirisegherya Yehova ya haali. Iningalengekanaya indi sihali ekyangabya, neryo mundahulikirira erikunga n’erihabulha lya Yehova.” José mwakolha erilholho erikalire neryo mwahighithwa. Enyuma w’emyaka nga yan’eyo, mwasuba omwa kithunga. Lino akabugha athi: “Yehova abirinyikangirirya ngoku ekikulhu siry’eribya n’ekitsumbi, aliwe ly’erikolha ebyo akabugha athi thukole.” Ambi ithwibuka ngoku amaaka wosi-wosi agho thuwithe n’olhusunzo lhwosi-lhwosi olhwa thwabirihebwa omo kithunga bikalhua oku Yehova. (Soma 1 Abanya Korinto 4:6, 7.) Thwamabya mw’emiyiheko, Yehova isyendi thukolesya.

EKITHEGHO KY’OMURURU

Lebaya enungu 9

9. Omururu mwaleka Sitani na Eva ibakolhaki?

9 Thukabya thukalengekania okwa mururu, Sitani Diabolo angabya iyukasa omwa bulengekania. Sitani ng’omughuma w’okwa bamalaika ba Yehova, atholere eribya inianabya awithe esyonzunzo nyingyi. Aliwe mwanza bingyi okw’aho. Mwanza ahebawe eriramya eritholere Yehova musa. Sitani anzire ithwabya ng’iyo, neryo akalengaho erithuhira mw’omuthima w’erithendi tsemera ebyo thuwithe. Ekyo akitsuka omughulhu ahika oku Eva. Omo lhwanzo Yehova abya iniabiriha Eva na mwira wiwe b’ebyalya bingyi ebyuwene eby’erirya​—“ebighuma byosi by’obuli muthi omw’irima” kwihaho mughuma musa. (Enz. 2:16) Nomwabine, Sitani mwatheba Eva amaleka inialengekania athi atholere erirya okwa muthi mughuma ogho babya ibabiribathanga. Eva mwalemwa eritsemera ebyo aby’awithe; mwanza bingyi okw’aho. Thunasi ekyabya kyalhwiririremo. Eva mwawa omwa kibi n’erighunzerera amaholha.​—Enz. 3:6, 19.

Lebaya enungu 10

10. Omururu mwabya athi kithegho oko Mwami Dawudi?

10 Omururu mwaleka Omwami Dawudi in’ibirirwa ebyo Yehova abya iniabirimuha, imwamuli obugaga, obuminywa, n’erisinga esyonzighu siwe nyingyi. Omw’isima, Dawudi mwaligha ngoku ‘syanga thoka erighanza’ ebihembo ebyo Nyamuhanga abirimuha. (Esy. 40:5) Aliwe buthuku bughuma, Dawudi mw’ibirirwa ebyo Yehova abya iniabirimuha. Mwabya isyakitsemere ebyo aby’awithe; mwanza bingyi okw’aho. Nomwakine indi Dawudi abya awithe bakali bangyi, mwalighira esyongumbu nyibi sy’erianza mukali w’owundi mulhume syase omwa muthima wiwe. Omukali oyo abya ini Batiseba, na mwira wiwe ini Uria Omuhiti. Omw’iyitsomana, Dawudi mwakolha emyatsi y’engyingo na Batiseba kandi mwamuhekya obukule. Dawudi abya iniabirikolha ekibi ky’erisingira, aliwe kandi am’ongerako n’erithisya Uria! (2 Sam. 11:2-15) Dawudi abya akalengekania athiki? Mbwino mwalengekania athi Yehova syalhangire? Omughombe muthaleghulha wa Yehova oyo mwasa mw’omururu kandi mumwamulhwiririra ebitsibu ebikalire. Aliwe, eky’obutseme, endambi muyahika, Dawudi amaligha ebibi biwe neryo amayisubamo. Mwatsema kutsibu akathasyasimwa na Yehova!​—2 Sam. 12:7-13.

11. Ngoku kiri omwa Abanya Efeso 5:3, 4, ni kyahi ekyanga thuwathikya erirwanisya omururu?

11 Eky’erileberyako kya Dawudi kikathweghesayaki? Thukaminya ngoku thwangana rwanisya omururu thwamalholha embere erisima ebyosi ebya Yehova abirithuha. (Soma Abanya Efeso 5:3, 4.) Thutholere ithwatsemera ebyo thuwithe. Thukabera erihira omwa bigha bethu bahyaka abe Biblia mw’omuhwa w’erilengekania okwa kibuya kirebe ekyo Yehova abiribaha n’erimusima busana nakyo. Omundu amakolha ekyo obuli kiro omo wiki, ikikendi manyisya kithi amabirihira omwa misabe yiwe mw’ebindu musanju ebithasosene. (1 Tes. 5:18) Nawu wukanakolha ekiri ng’ekyo? Wamaghanirya okwa byosi ebya Yehova abirikukolera, ikikendi leka iwabya oyukasima. Kandi wamabya oyukasima, iwukendi tsemera ebyo wuwithe. Wamatsemera ebyo wuwithe, isiwendibya mw’omururu.

Lebaya enungu 12

12. Omururu mwaleka Yuda Iskariota iniakolhaki?

12 Omururu mwaleka Yuda Iskariota iniakolha ekikalire kutsibu, amaghoberya Yesu. Okw’itsuka syabya athya. (Lk. 6:13, 16) Yesu mwamusombolha ng’omukwenda. Kilhangirikire ngoku Yuda abya muyiketherwa kundi mwahebwa omubiiri w’eritheya akasanduko k’esyosente. Yesu n’abakwenda biwe ibakakolesaya esyosente esyo erisighika omubiiri w’erithulira. Ni bugha ambu, esyosente esyo siri ng’esikahebawayo munabwire erisighika omubiiri w’ekihugho kyosi. Aliwe obuthuku mubwahika, Yuda amatsuka eribya akasibako, nomwakine indi abya iniabiryowa Yesu akakunga okwa mururu ngendo nyingyi. (Mk. 7:22, 23; Lk. 11:39; 12:15) Yuda mwagheghena erikunga eryo.

13. Omururu wa Yuda mwalhangirika mughulhu wahi?

13 Omururu wa Yuda mwalhangirika okwa kyabya Yesu iniakisiya in’ithibwa. Yesu n’abigha biwe, imwamune Maria na mwali wabu, ya Marata, babya bagheni ewa Simoni omuhagha. Ibanemulya, Maria mwahangana amutha okwa muthwe wa Yesu kw’amaghutha awakakumba ndeke owaghulhawa sente nene. Yuda n’abandi bigha mubapona kutsibu. Abandi bigha bangabya imubayowa bathi esyosente esyo hakiri syanga kolesibirwe erisighika omubiiri w’erithulira. Aliwe Yuda abya awithe awandi malengekania. Abya ‘mwibi,’ kandi aby’anzire esyosente esyo siye omwa kasanduko anasiba. Enyuma waho, omururu mwaleka Yuda iniaghoberya Yesu omo syosente esikaghulha omukobe.​—Yn. 12:2-6; Mt. 26:6-16; Lk. 22:3-6.

14. Mughalha wethu na mukali wiwe mubaghendera bathi okwa biri omu Luka 16:13?

14 Yesu mw’ibukya abigha biwe ekwenene y’omusingyi eno: “Simwanga thoka erikolera Nyamuhanga n’ebindu.” (Soma Luka 16:13.) Kwa kikine kithya namunabwire. Thalebya ngoku mughalha wethu na mukali wiwe abe Romania baghendera okwa binywe bya Yesu ebi. Mubahebwa omubiiri ow’obuthuku buke omwa kihugho ekikulha-kulene. Bakabugha bathi: “Thwabya thuwithe eribanza linene omo bbanka, neryo muthwalengekania thuthi omubiiri oyu ni mughisa erilhua oku Yehova.” Aliwe, aho habya ekithegho. Omubiiri oyo angahambire nabi okwa mubiiri wabu w’erikolera Yehova. Babere babirisoma omwatsi “Sighalha Iwune Muthaleghulha Omwa Muthima Muyima” omwa Watchtower ey’Okwomunani 15, 2008, mubabana eky’erihikako. Bakabugha bathi: “Ekilhubirirwa kyethu ky’eriyakolera omwa kindi kihugho kyamabya iry’erithunga sente nene, ithukendibya ithwamahira obughuma bethu na Yehova omo mwanya wakabiri. Muthwaminya ngoku obunyakirimu bwethu ibukendibya omo kabi.” Neryo mubaghana omubiiri oyo. Ni kyahi ekyabya kyabere? Omulhume mwabana omubiiri omwa kihugho kyabu owaberereraya ebiyithawa byabu. Omukali akabugha athi: “Ebyalha bya Yehova sibikuhi.” Abathahenie aba batsemire kundi mubayira Yehova mwa Mukama wabu butsira esyosente.

YIHIGHULE OKWA BITHEGHO BYA SITANI

15. Busana naki thwangana kakasya ngoku kithokekene eribalha okwa bithegho bya Sitani?

15 Kandi ibbwa thwamaminya ku thwabiryasamo emiyiheko kutse omururu? Ithwangana yihabyomo! Paulo mwabugha athi ababirihambwa omo kithegho kya Diabolo banganalhua mukyo. (2 Tim. 2:26) Kwenene wukakilhangira, Dawudi mwahulikirira erihabulha lya Natana, amayisubamo amaleka omururu, kandi amasuba-subania obughuma biwe na Yehova. Isiwibirirawa, Yehova awithe amaaka manene kwilhaba Sitani. Neryo thwamaligha obuwathikya bwa Yehova, ithwangana balha oko kithegho kyosi-kyosi ekya Diabolo akathegha.

16. Ni kyahi ekikendi thuwathikya eriyihighulha okwa bithegho bya Sitani?

16 Aliwe ibbwa, omwakanya k’eribalha buyira okwa bithegho bya Sitani, thutholere ithwayihighulira ighuma okw’ibyo. Ekyo ithukendi kithoka omwa buwathikya bwa Nyamuhanga busa. Aliwe isithwayirekeranaya! Nibya n’abaghombe ba Yehova ababirimukolera ahabw’emyaka mingyi babiryasa mw’emiyiheko kutse omururu. Neryo buli kiro saba Yehova akuwathikaye eriminya emibere mibi eyo nga yabiritsuka eryasa omo malengekania n’emikolere yawu. (Esy. 139:23, 24) Isiwalighira emibere eyi yikakwasamo!

17. Ni kyahi ekikisiya ikyabya okwa nzighu yethu, Diabolo?

17 Ahabw’esyongumi sy’emyaka, Sitani abiribya inina muhighi. Aliwe akisiya iniabohwa n’erighunzerera iniathoghothibwa. (Erib. 20:1-3, 10) Thukakandira ekiro ekyo. Thunalindirire ekyo, thubye ithunayitheghirye okwa bithegho bya Sitani. Lengaho erithendibya mw’emiyiheko kutse omururu. Ithwamu ‘erilhwa na Sitani, nayu akendi kusagha.’​—Yak. 4:7.

OLHWIMBO 127 Ngoku Ngatholere Ingabya

^ enu. 5 Sitani ali ng’omuhighi nyakabara. Akalengaho erithuthegha nomuthwangabya ithwamaghunza myaka mingahi ithunemukolera Yehova. Omwa mwatsi ono, thukendiminya ngoku Sitani akalengaho erikolesya emiyiheko n’omururu eritsandya obughuma bwethu na Nyamuhanga. Kandi thukend’ighira okwa by’erileberyako birebe eby’ababiriwa omwa kithegho ky’emiyiheko n’omururu, n’erilhangira ngoku thwanga yihighulha okwa bithegho ebyo.

^ enu. 2 ERISOBORERA EBINYWE: Omwatsi ono akakanaya okwa miyiheko, omubere ow’omundu eriyowa ng’alengire abandi, n’okwa mururu, erianza kutsibu eribya n’esyosente nene, obuthoki, emyatsi y’engyingo, kutse ebindi bindu ng’ebyo.

^ enu. 53 ERISOBORERA EBISASANI: Omo miyiheko, mughalha wethu akaghana obusondoli. Mwali wethu oyuwithe ebindu bingyi akathasyanza ebingyi okw’aho.

^ enu. 55 ERISOBORERA EBISASANI: Omumalaika wa Nyamuhanga n’Omwami Uzia mubasamo emiyiheko. Omururu waleka Eva inialya okwa muthi owathangawa, wanaleka Dawudi iniasingira na Batiseba, kandi wanaleka Yuda iniabya ak’iba esyosente.