တၢ်မၤလိ ၂၄
နထူၣ်ဖျဲးထီၣ်လၢမုၣ်ကီၤလံၢ်အပျံၤသကွီၤသ့
“ထူၣ်ဖျဲးထီၣ်ကွံာ်လၢ မုၣ်ကီၤလံၢ်အပျံၤသကွီၤ” တက့ၢ်.—၂ တံၤမသ့း ၂:၂၆.
တၢ်သးဝံၣ် ၃၆ ပဘၣ်ပၢၤပသး
တၢ်မၤလိအံၤ အတၢ်တိာ်ပာ် *
၁. ဘၣ်မနုၤအဃိ ပထိၣ်သတြီၤ မုၣ်ကီၤလံၢ်ဒီး ပှၤလူၤခးအီၣ်တၢ်ဖိလဲၣ်.
ပှၤလူၤခးအီၣ်တၢ်ဖိ အတၢ်ပညိၣ်န့ၣ် မ့ၢ်ဝဲကဖီၣ်န့ၢ် ဆၣ်ဖိကီၢ်ဖိဒီးကမၤသံဝဲလီၤ. ဘၣ်သ့ၣ်သ့ၣ် အဝဲကသူဝဲ ပျံၤသကွီၤ အကလုာ်ကလုာ် ဒ်စီၤယိၤဘးအတံၤသကိးလၢ တအိၣ်ဒီးတၢ်သးတီတဖၣ် ပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲအသိးလီၤ. (ယိၤဘး ၁၈:၈-၁၀) ပှၤလူၤခးအီၣ်တၢ်ဖိတဂၤ ဒိးဝဲဆၣ်ဖိကီၢ်ဖိလၢ အပျံၤသကွီၤဒ်လဲၣ်. အဃုသ့ၣ်ညါဝဲ ဆၣ်ဖိကီၢ်ဖိအဂ့ၢ်ဂ့ၤဂ့ၤလီၤ. ဆၣ်ဖိကီၢ်ဖိအိၣ်ဖဲလဲၣ်. ဆၣ်ဖိကီၢ်ဖိ ကၠဲးတၢ်မနုၤလဲၣ်. ဒီးအကဘၣ်ဖီၣ်ဆၣ်ဖိကီၢ်ဖိဒ်လဲၣ်. မုၣ်ကီၤလံၢ်န့ၣ် အလီၤဂာ်ဒ် ပှၤလူၤခးအီၣ်တၢ်ဖိလီၤ. အဝဲဃုသ့ၣ်ညါ ပဂ့ၢ်ဂ့ၤဂ့ၤလီၤ. အကွၢ်ပခီၣ်ခါတဖၣ် ဒီးပဘၣ်သူၣ်ဘၣ်သး တၢ်မနုၤလဲၣ်န့ၣ်လီၤ. ဝံၤဒီးမုၣ်ကီၤလံၢ် ဒိးလီၤပျံၤသကွီၤလၢ ကဖီၣ်န့ၢ်ပှၤအဂီၢ်လီၤ. လံာ်စီဆှံတဲဝဲလၢ မုၣ်ကီၤလံၢ် ဖီၣ်န့ၢ်ပှၤမ့ၢ်န့ၢ်သနာ်က့ ပထူၣ်ဖျဲးထီၣ်လၢ အပျံၤသကွီၤသ့ဝဲလီၤ. တကးဒံးဘၣ် လံာ်စီဆှံသိၣ်လိပှၤလၢ ပကဘၣ်ဟးဆှဲးမုၣ်ကီၤလံၢ် အပျံၤသကွီၤဒ်လဲၣ်န့ၣ်လီၤ.
မုၣ်ကီၤလံၢ်အပျံၤသကွီၤခံခါ လၢအသူဝဲကဲထီၣ်လိၣ်ထီၣ်ဒိၣ်ကတၢၢ်န့ၣ် မ့ၢ်ဝဲတၢ်ပာ်ထီၣ်ထီသး ဒီးတၢ်သူၣ်လီသးကွံလီၤ (ကွၢ်လံာ်အဆၢ ၂) *
၂. မုၣ်ကီၤလံၢ်သူဝဲ ပျံၤသကွီၤခံခါလၢ အကဲထီၣ်လိၣ်ထီၣ်န့ၣ် မ့ၢ်မနုၤလဲၣ်.
၂ မုၣ်ကီၤလံၢ်သူဝဲ ပျံၤသကွီၤခံခါ လၢအကဲထီၣ်လိၣ်ထီၣ်န့ၣ်မ့ၢ်ဝဲ တၢ်ပာ်ထီၣ်ထီသးဒီး တၢ်သူၣ်လီၤသးကွံလီၤ. * မုၣ်ကီၤလံၢ်သူဝဲ ပျံၤသကွီၤတဖၣ်အံၤ န့ၢ်အနံၣ်လၢအကထိတဖၣ်လံ. မုၣ်ကီၤလံၢ်လီၤဂာ်ဒီး ပှၤဖီၣ်ထိၣ်ဖိလၢ အဒိးဃာ်ထိၣ်ဒီးစၤန့ၣ်လီၤ. (စံးထီၣ်ပတြၢၤ ၉၁:၃) ဘၣ်ဆၣ် ပတဟ့ၣ်အခွဲးလၢ ပကလီၤလၢ မုၣ်ကီၤလံၢ်အပျံၤသကွီၤအပူၤဘၣ်. ဘၣ်မနုၤအဃိလဲၣ်. မ့ၢ်လၢယဟိဝၤယွၤ ဒုးသ့ၣ်ညါပှၤ မုၣ်ကီၤလံၢ် အတၢ်ကူၣ်ထီၣ်ဖးလီၤတဖၣ်လီၤ.—၂ ကရံၣ်သူး ၂:၁၁.
ပမၤလိန့ၢ်တၢ်လၢ ပှၤအဒိအတဲာ်လၢ လံာ်စီဆှံအပူၤ ဒီးဟးဆှဲး မုၣ်ကီၤလံၢ်အပျံၤအကွီၤသ့လီၤ (ကွၢ်လံာ်အဆၢ ၃) *
၃. ဘၣ်မနုၤအဃိ ယဟိဝၤယွၤ ပာ်လီၤန့ၢ်ဝဲ ပှၤအဒိအတဲာ်တနီၤလၢ လံာ်စီဆှံအပူၤ လၢကဟ့ၣ်ပလီၢ်ပှၤအဂီၢ်လဲၣ်.
၃ တၢ်ပာ်ထီၣ်ထီသးဒီး တၢ်သူၣ်လီသးကွံ လီၤဘၣ်ယိၣ်ထဲလဲၣ်န့ၣ် ယဟိဝၤယွၤဒုးသ့ၣ်ညါပှၤ ခီဖျိတၢ်ကဲထီၣ်အသးဒီး အခ့အပှၤတနီၤလီၤ. အဃိ ပကဘၣ်ဟးဆှဲးဒ်သိး ပသုတမၤကမၣ်ဘၣ်တၢ် ဒ်သိးဒီးအဝဲသ့ၣ်တဂ့ၤအဂီၢ်လီၤ. ဒီးပကထံၣ်ဘၣ်လၢ မုၣ်ကီၤလံၢ်ဒိးန့ၢ်ဝဲ ယဟိဝၤယွၤအခ့အပှၤတနီၤ လၢအပျံၤသကွီၤတဖၣ်လီၤ. အဃိ မ့ၢ်ပဟးဆှဲး တၢ်ပာ်ထီၣ်ထီသးဒီး တၢ်သူၣ်လီၤသးကွံ ကသ့ဧါ. သ့ဝဲလီၤ. ယဟိဝၤယွၤပာ်လီၤန့ၢ်ဝဲ ပှၤအဒိအတဲာ်တဖၣ်လၢ လံာ်စီဆှံအပူၤ “ဒ်သိး ကကဲထီၣ် တၢ်ဟ့ၣ်ပလီၢ်” လၢပဂီၢ်လီၤ. (၁ ကရံၣ်သူး ၁၀:၁၁) ယဟိဝၤယွၤသ့ၣ်ညါဝဲလၢ ပဟံးန့ၢ်တၢ်မၤလိလၢ ပှၤသ့ၣ်တဖၣ်န့ၣ်အအိၣ်သ့ ဒီးဟးဆှဲးမုၣ်ကီၤလံၢ် အပျံၤသကွီၤသ့လီၤ.
ပျံၤသကွီၤလၢအမ့ၢ် တၢ်ပာ်ထီၣ်ထီသး
ကွၢ်လံာ်အဆၢ ၄
၄. ပမ့ၢ်ပာ်ထီၣ်ထီသးန့ၣ် တၢ်ကကဲထီၣ်အသးဒီးပှၤဒ်လဲၣ်.
၄ မုၣ်ကီၤလံၢ်ဘၣ်သးလၢ ပကကဲထီၣ်ပှၤလၢ အပာ်ထီၣ်ထီသးလီၤ. အဝဲသ့ၣ်ညါဝဲလၢ ပမ့ၢ်ပာ်ထီၣ်ထီသးန့ၣ် ပကလီၤဂာ်ဒီးအီၤ ဒီးပတအိၣ်မူဘၣ် လီၤထူလီၤယိာ်ဘၣ်. (ကတိၤဒိ ၁၆:၁၈) ပှၤတဂၤ “ဒ်သိးအသု တပာ်ထီၣ်ထီအသး ဒီးဒိးန့ၢ်ဘၣ် တၢ်စံၣ်ညီၣ်တမံၤဃီလၢ မုၣ်ကီၤလံၢ် ဒိးန့ၢ်ဘၣ်ဝဲတဂ့ၤအဂီၢ်” န့ၣ် တၢ်မၢဖိပီလူး ဟ့ၣ်ပလီၢ်ဝဲလီၤ. (၁ တံၤမသ့း ၃:၆, ၇) ပမ့မ့ၢ်ပှၤလၢအဒိးန့ၢ်ဘၣ် တၢ်မ့ၢ်တၢ်တီသီသီမ့ၢ်ဂ့ၤ, မၤယဟိဝၤယွၤအတၢ်မၤ ဖးယံာ်လံမ့ၢ်ဂ့ၤ တၢ်ကဲထီၣ်အသးဒီး ပဝဲတဂၤဂ့ၤ, တဂၤဂ့ၤသ့ဝဲလီၤ.
၅. ဒ် စံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ် ၇:၁၆, ၂၀ ပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲအသိး ပှၤတဂၤကဲထီၣ်ပှၤလၢ အပာ်ထီၣ်ထီသးသ့ဒ်လဲၣ်.
၅ ပှၤလၢအပာ်ထီၣ်ထီသးန့ၣ် အဲၣ်လီၤထဲအနီၢ်ကစၢ်သးလီၤ. မုၣ်ကီၤလံၢ်အဲၣ်ဒိးလၢ ပကအဲၣ်လီၤထဲပသး ဒ်သိးပဆိကမိၣ်ထဲ ပနီၢ်ကစၢ်အတၢ်လိၣ်ဘၣ်အါန့ၢ်ဒံး ယဟိဝၤယွၤအတၢ်ဘၣ်သး လီၤဆီဒၣ်တၢ်ဖဲ ပထံၣ်ဘၣ်တၢ်ကီတၢ်ခဲအခါလီၤ. အဒိ, မ့ၢ်ပှၤဂၤတဲဟးဂီၤနဂ့ၢ် တဘျီဘျီဧါ. မ့ၢ်ပှၤရ့ဒီးနၤတတီတလိၤဘၣ် အိၣ်တဘျီဘျီဧါ. မုၣ်ကီၤလံၢ်အဲၣ်ဒိးလၢ နကပာ်ဒ့ၣ်ပာ်ကမၣ် ယဟိဝၤယွၤဒီး နဒီပုၢ်ဝဲၢ်မုၣ်ခွါတဖၣ်လီၤ. မုၣ်ကီၤလံၢ်အဲၣ်ဒိးဝဲလၢ နကဆိကမိၣ် ကျဲအဂ့ၤကတၢၢ်လၢ နကမၤဘၣ်ဂီၢ်က့ၤတၢ်ကီတၢ်ခဲ လၢနနီၢ်ကစၢ်လီၤ. တလိၣ်လၢ နကဘၣ်မၤထွဲ ယဟိဝၤယွၤအတၢ်ဟံးစုနဲၣ်ကျဲလၢ လံာ်စီဆှံအပူၤဘၣ်.—ဖး စံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ် ၇:၁၆, ၂၀ တက့ၢ်.
၆. နမၤလိန့ၢ်တၢ်လၢ ဒီပုၢ်ဝဲၢ်မုၣ်လၢအအိၣ်လၢ ကီၢ်နဲသၢၤလဲၤ ဒ်လဲၣ်.
၆ ပကကွၢ်သကိး ဒီပုၢ်ဝဲၢ်မုၣ်လၢ အအိၣ်လၢ နဲသၢၤလဲၤ အတၢ်လဲၤခီဖျိ လၢအသးဘၣ်တံာ်တာ်လၢ ပှၤဂၤအတၢ်ဂံၢ်စၢ်ဘါစၢ်အဃိလီၤ. အဝဲတအဲၣ်ဒိးရ့ဒီး ပှၤသ့ၣ်တဖၣ်အံၤလၢၤဘၣ်. ဒီပုၢ်ဝဲၢ်မုၣ်အံၤ တဲဝဲလၢ “ယတူၢ်ဘၣ်လၢ ယအိၣ်သယုၢ်သညိ ဒီးယပျၢ်အဝဲသ့ၣ် အတၢ်ကမၣ်တကဲဘၣ်. အဃိ ယတဲဘၣ်ယဝၤလၢ ပကပၠီလၢ တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်အဂၤတဖျၢၣ်လီၤ.” လၢခံဒီပုၢ်ဝဲၢ်မုၣ်အံၤ ကွၢ်ဝဲ JW တၢ်ဂီၤမူ တၢ်ရဲၣ်တၢ်ကျဲၤလၢ လါမၢ်ၡး ၂၀၁၆ လီၤ. တၢ်ရဲၣ်တၢ်ကျဲၤအံၤ ပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲ တၢ်ဟ့ၣ်ကူၣ်လၢ ပကဘၣ်ရ့ဒီး ပှၤလၢ အအိၣ်ဒီးတၢ်ဂံၢ်စၢ်ဘါစၢ်တဖၣ်ဒ်လဲၣ်. ဒီပုၢ်ဝဲၢ်မုၣ်အံၤတဲဝဲလၢ “လၢယကဆီတလဲ ဒီပုၢ်ဝဲၢ်မုၣ်ခွါလၢ တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်အပူၤအဂီၢ် ယသ့ၣ်ညါထီၣ်လၢ ယကဘၣ်တူၢ်လိာ်လၢ ယအိၣ်ဒီးတၢ်ဂံၢ်စၢ်ဘါစၢ်ဒီး ယလိၣ်ဘၣ်တၢ်ဆီၣ်လီၤသးလီၤ. တၢ်ရဲၣ်တၢ်ကျဲၤအံၤ မၤစၢၤယၤလၢ ယကသးစၢၢ်ဆၢ ယဟိဝၤယွၤ ဒီးအတၢ်ခွဲးတၢ်ယာ်လၢ ကပၢတၢ်အဂီၢ်လီၤ.” နမၤလိန့ၢ်တၢ်မနုၤလဲၣ်. ဖဲနထံၣ်ဘၣ် တၢ်ကီတၢ်ခဲအခါ ဆိကမိၣ်ထီၣ် ယဟိဝၤယွၤတက့ၢ်. ဃ့ကညး ယဟိဝၤယွၤလၢ ကမၤစၢၤနၤဒ်သိး နကထံၣ်ဒီပုၢ်ဝဲၢ်မုၣ်ခွါတဖၣ် ဒ်ယဟိဝၤယွၤထံၣ်အဝဲသ့ၣ်အသိးန့ၣ်တက့ၢ်. နပၢ်လၢမူခိၣ်န့ၣ် ထံၣ်အဝဲသ့ၣ်တၢ်ကမၣ် ဘၣ်ဆၣ်သးအိၣ်ပျၢ်ကွံာ် အဝဲသ့ၣ်အတၢ်ကမၣ်လီၤ. ဒီးအဝဲအဲၣ်ဒိးလၢ နကမၤဒ်န့ၣ်စ့ၢ်ကီးလီၤ.—၁ ယိၤဟၣ် ၄:၂၀.
ကွၢ်လံာ်အဆၢ ၇
၇. တၢ်ကဲထီၣ်သးဒီး စီၤပၤဧူးစံယါဒ်လဲၣ်.
၇ ခီဖျိလၢ ယူဒၤအစီၤပၤဧူးစံယါ ပာ်ထီၣ်ထီသးအဃိ အတတူၢ်လိာ် ပှၤဂၤအတၢ်ဟ့ၣ်ကူၣ်ဘၣ် ဒီးအဝဲမၤဘၣ်တၢ်လၢ အတကြၢးမၤဝဲလီၤ. စီၤပၤဧူးစံယါန့ၣ် မ့ၢ်ပှၤလၢအဖၠဲးတဂၤလီၤ. အဝဲဒုးတၢ်နၢၤ တဘျုးဘျီ, အသူၣ်ထီၣ်ဝ့ၢ်ဒီဒူၣ် ဒီးအစံးဧိၤပှဲၤဧိၤအိၣ်အါမးလီၤ. လံာ်စီဆှံတဲဝဲလၢ “ယွၤဒုးဘီၣ်ထီၣ်ညီထီၣ်အီၤလီၤ.” (၂ ကွဲးနီၣ်တၢ် ၂၆:၃-၇, ၁၀) လံာ်စီဆှံဆဲးတဲဝဲလၢ “ဒီးတုၤအဆူၣ်ထီၣ်ဒီး, အသးပာ်ထီၣ်ထီအသး တုၤအတုၤလၢတၢ်ဟးဂီၤလီၤ.” ယဟိဝၤယွၤအတၢ်သိၣ်တၢ်သီ အိၣ်ဝဲလၢ ထဲဒၣ်ပှၤလုၢ်တၢ်ဒိၣ်တဖၣ် အိၣ်ဒီးတၢ်ခွဲးတၢ်ယာ်လၢ ကလုၢ်ထီၣ်တၢ်နၢမူလၢတၢ်လုၢ်ဟံၣ်လီၤ. ဘၣ်ဆၣ် စီၤပၤဧူးစံယါ မၤဘၣ်တၢ်လၢအတကြၢးမၤဝဲ ခီဖျိ အဝဲလဲၤလၢ တၢ်လုၢ်ဟံၣ်လၢ ကလုၢ်ထီၣ်တၢ်လုၢ်နၢမူအဂီၢ်လီၤ. ခီဖျိလၢ အပာ်ထီၣ်ထီသး အဃိ ယဟိဝၤယွၤသးဒိၣ်ထီၣ်အီၤဒီး ဒုးလီၤဘၣ်အီၤလၢ တၢ်ဆါအၢလီၤ. စီၤဧူးစံယါအဘၣ်တၢ်ဆါအၢ တုၤအသံတစုလီၤ.—၂ ကွဲးနီၣ်တၢ် ၂၆:၁၆-၂၁.
၈. ၁ ကရံၣ်သူး ၄:၆, ၇ န့ၣ်မၤစၢၤပှၤလၢ ပကဟးဆှဲး တၢ်ပာ်ထီၣ်ထီသး သ့ဒ်လဲၣ်.
၈ ပကဲထီၣ်ပှၤပာ်ထီၣ်ထီသး ဒီးမၤဘၣ်တၢ်ဒဲးဘး ဒ်စီၤပၤဧူးစံယါသ့ဧါ. ပကကွၢ်သကိး ဒီပုၢ်ဝဲၢ်ခွါဟိၤစ့ အတၢ်လဲၤခီဖျိလီၤ. အဝဲမ့ၢ်ပှၤလၢ အမၤစံပွါယ့ လဲၤထီၣ်လဲၤထီ ဒီးအကဲစ့ၢ်ကီး တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်သးပှၢ်တဂၤလီၤ. အဝဲဟ့ၣ်တၢ်စံၣ်တဲၤတဲလီၤလၢ ကဝီၤတၢ်အိၣ်ဖှိၣ်ဒီး တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်ဖးဒိၣ်လီၤ. ဒီးကဝီၤအပှၤကွၢ်တၢ်တဖၣ်ဒၣ်လဲာ် ဃ့တၢ်ဟ့ၣ်ကူၣ်လၢအအိၣ်လီၤ. ဒီပုၢ်ဝဲၢ်ခွါဟိၤစ့ တဲဝဲလၢ “ယနာ်န့ၢ်လီၤ ယနီၢ်ကစၢ် တၢ်သ့တၢ်ဘၣ်ဒီး ယတၢ်လဲၤခီဖျိအဃိ ယတသန့ၤယသးလၢ ယဟိဝၤယွၤလၢၤဘၣ်. ယဆိကမိၣ်လၢ ယၤန့ၣ်ယဂံၢ်ဆူၣ်လံအဃိ ယတဒိကနၣ် ယဟိဝၤယွၤ အတၢ်ဟ့ၣ်ပလီၢ်ဒီး အတၢ်သိၣ်က့ၤသီက့ၤဘၣ်.” လၢခံဒီပုၢ်ဝဲၢ်ခွါဟိၤစ့ မၤဘၣ်တၢ်ဒဲးဘးဖးဒိၣ် ဒီးဘၣ်တၢ်ဟီထီၣ်ကွံာ်အီၤလီၤ. ပူၤကွံာ်အါနံၣ်ဝံၤအလီၢ်ခံ ပှၤတူၢ်လိာ်က့ၤအီၤလၢ တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်အပူၤလီၤ. ခဲအံၤအတဲဝဲလၢ “ယဟိဝၤယွၤသိၣ်လိယၤ တၢ်လၢအရ့ဒိၣ်ကတၢၢ်န့ၣ် မ့ၢ်ဝဲဒၣ် ပကဘၣ်မၤတၢ်လၢ အဝဲမၢပှၤလီၤ. တမ့ၢ်လၢပကအိၣ်ဒီး လီၢ်လၤအဃိဘၣ်.” ပကဘၣ်သ့ၣ်နီၣ်ထီၣ်က့ၤလၢ တၢ်သ့တၢ်ဘၣ်ဒီး တၢ်ခွဲးတၢ်ယာ်လၢ ပဒိးန့ၢ်ဘၣ်အီၤလၢ တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်အပူၤန့ၣ် ဟဲလၢယဟိဝၤယွၤအအိၣ်လီၤ. (ဖး ၁ ကရံၣ်သူး ၄:၆, ၇ တက့ၢ်.) ပမ့ၢ်ပာ်ထီၣ်ထီသးန့ၣ် ယဟိဝၤယွၤတသူပှၤဘၣ်.
ပျံၤသကွီၤလၢအမ့ၢ် တၢ်သူၣ်လီၤသးကွံ
ကွၢ်လံာ်အဆၢ ၉
၉. ခီဖျိလၢ တၢ်သူၣ်လီသးကွံအဃိ မုၣ်ကီၤလံၢ်ဒီး နီၢ်အံၣ်အု မၤဘၣ်တၢ်မနုၤလဲၣ်.
၉ ဖဲပဆိကမိၣ်ဘၣ်ဃးဒီး တၢ်သူၣ်လီသးကွံအခါ ပနီၣ်ဘၣ် မုၣ်ကီၤလံၢ်လီၤ. ဒ်ယဟိဝၤယွၤ အမူခိၣ်ကလူးတဂၤအသိး မုၣ်ကီၤလံၢ်အိၣ်ဒီး တၢ်ခွဲးတၢ်ယာ်အါမး ဘၣ်ဆၣ် အဝဲသးလီအါထီၣ်ဒံးဝဲလီၤ. မုၣ်ကီၤလံၢ်အဲၣ်ဒိးလၢ ပှၤကဘူၣ်ထီၣ်ဘါထီၣ်အီၤလၢ ယဟိဝၤယွၤအလီၢ်လီၤ. မုၣ်ကီၤလံၢ်အဲၣ်ဒိးလၢ ပကလီၤဂာ်ဒီးအီၤ အဃိ အဝဲဂုာ်ကျဲးစၢးဒ်သိး ပတသးမံဒီးတၢ်လၢ အအိၣ်ဒီးပှၤတဖၣ်ဘၣ်. အဃိ ပှၤလၢမုၣ်ကီၤလံၢ် ဂုာ်ကျဲးစၢးမၤကွၢ်ဝဲအဆိကတၢၢ်န့ၣ် မ့ၢ်ဝဲနီၢ်အံၣ်အုလီၤ. ယဟိဝၤယွၤ ဟ့ၣ်လီၤနီၢ်အံၣ်အုဒီးစီၤအၤဒၣ် တၢ်အီၣ်တၢ်အီ လၢလၢပှဲၤပှဲၤလၢ “ကယဲၢ်သ့ၣ်လၢ တၤသၣ်အလီၢ်ပူၤ” ဘၣ်ဆၣ်ထဲဒၣ် သ့ၣ်တထူၣ်ဧိၤအသၣ်န့ၣ် ကစၢ်ယွၤတအဲၣ် အဝဲသ့ၣ်အီၣ်ဘၣ်. (၁ မိၤၡ့ ၂:၁၆) ဘၣ်ဆၣ် မုၣ်ကီၤလံၢ်ကွဲန့ၢ်လွဲန့ၢ် နီၢ်အံၣ်အုလၢ ကအီၣ်ဝဲသ့ၣ်သၣ်လၢ အတကြၢးအီၣ်ဝဲ တထူၣ်န့ၣ်အသၣ်လီၤ. နီၢ်အံၣ်အုန့ၣ် တသးမံဒီးတၢ်လၢအအိၣ်ဒီးအီၤဘၣ် ဒီးအဝဲသူၣ်လီသးကွံအါထီၣ်တၢ်လီၤ. တၢ်ကဲထီၣ်အသးဒီးအီၤဒ်လဲၣ်. နီၢ်အံၣ်အုမၤဘၣ်တၢ်ဒဲးဘးဒီး လၢခံအဘၣ်သံဝဲလီၤ.—၁ မိၤၡ့ ၃:၆, ၁၉.
ကွၢ်လံာ်အဆၢ ၁၀
၁၀. ခီဖျိလၢ စီၤဒၤဝံးသူၣ်လီသးကွံတၢ်အဃိ မၤဘၣ်တၢ်ကမၣ်မနုၤလဲၣ်.
၁၀ ခီဖျိလၢ တၢ်သူၣ်လီသးကွံအဃိ စီၤပၤဒၤဝံးသးပ့ၤနီၣ်ကွံာ်တၢ်လၢ ယဟိဝၤယွၤဟ့ၣ်လီၤအီၤတဖၣ်လီၤ. ယဟိဝၤယွၤဟ့ၣ်လီၤအီၤ တၢ်ထူးတၢ်တီၤ, တၢ်လီၢ်တၢ်လၤ ဒီးအမၤနၢၤဝဲ အဒုၣ်အဒါ အဘျီအါမးလီၤ. စီၤဒၤဝံးသ့ၣ်ညါဝဲလၢ ကစၢ်ယွၤဟ့ၣ်အီၤ တၢ်ဟ့ၣ်သ့ၣ်တဖၣ်အံၤ “အါန့ၢ်ပဂံၢ်သ့” လီၤ. (စံးထီၣ်ပတြၢၤ ၄၀:၅) ဘၣ်ဆၣ် လၢခံစီၤဒၤဝံး အတၢ်သူၣ်လီသးကွံအိၣ်ထီၣ် ဒီးအလီကီတၢ်အါန့ၢ်ဒံး တၢ်လၢယဟိဝၤယွၤ ဟ့ၣ်လီၤအီၤလီၤ. စီၤဒၤဝံးအမါအိၣ်အါဂၤလံ သနာ်က့ အဝဲလီကီဒံးပှၤဂၤအမါလီၤ. ပိာ်မုၣ်န့ၣ်အမံၤလၢ နီၢ်ဘၤသၡ့ဘၤ ဒီးအဝၤန့ၣ် မ့ၢ်ဝဲပှၤဃ့ၤသးဖိ စီၤအူၤရံယၤလီၤ. ခီဖျိလၢစီၤဒၤဝံးအဲၣ်လီၤ အနီၢ်ကစၢ်သးအဃိ အမံဃုာ်ဒီး နီၢ်ဘၤသၡ့ဘၤဒီး နီၢ်ဘၤသၡ့ဘၤဒၢထီၣ်ဝဲလီၤ. စီၤဒၤဝံးမၤကမၣ်မုၣ်ကမၣ်ခွါ တကးဒံးဘၣ် အဝဲရဲၣ်ကျဲၤဝဲလၢ ပှၤကမၤသံစီၤအူၤရံယၤလီၤ. (၂ ၡမူၤအ့လး ၁၁:၂-၁၅) မ့ၢ်စီၤဒၤဝံးဆိကမိၣ်ဝဲ တၢ်မနုၤလဲၣ်. မ့ၢ်အဆိကမိၣ်ဝဲလၢ ယဟိဝၤယွၤတထံၣ် တၢ်လၢအမၤဝဲဘၣ်ဟီဧါ. စီၤဒၤဝံးမၤယဟိဝၤယွၤ အတၢ်မၤလၢ တၢ်သးတီအပူၤအနံၣ်အါမး သနာ်က့ အဝဲကဲထီၣ်ပှၤလၢ အသူၣ်လီသးကွံတၢ်ဒီး မၤဘၣ်တၢ်ကမၣ်အဃိ အထံၣ်ဘၣ်တၢ်ကီတၢ်ခဲတဖၣ်လီၤ. လၢခံစီၤဒၤဝံးအၢၣ်လီၤအတၢ်ကမၣ်ဒီး ပီၢ်ယၢ်လီၤက့ၤအသးလီၤ. ဒီးအဝဲသးခုဒိၣ်မးလၢ ယဟိဝၤယွၤပျၢ်ကွံာ် အတၢ်ကမၣ်လီၤ.—၂ ၡမူၤအ့လး ၁၂:၇-၁၃.
၁၁. အ့းဖ့းစူး ၅:၃, ၄ န့ၣ်မၤစၢၤပှၤလၢ ပကမၤနၢၤကွံာ် တၢ်သူၣ်လီသးကွံဒ်လဲၣ်.
၁၁ စီၤဒၤဝံးအတၢ်လဲၤခီဖျိန့ၣ် ပမၤလိန့ၢ်တၢ်မနုၤလဲၣ်. ပမၤလိဘၣ်လၢ ပမၤနၢၤကွံာ်တၢ်သူၣ်လီသးကွံသ့ ခီဖျိ ပဆိကမိၣ်ထီၣ် ကယဲၢ်တၢ်ဆိၣ်ဂ့ၤတဖၣ်လၢ ယဟိဝၤယွၤဟ့ၣ်လီၤပှၤလီၤ. (ဖး အ့းဖ့းစူး ၅:၃, ၄ တက့ၢ်.) ပကဘၣ်သးမံဒီး တၢ်လၢအအိၣ်ဒီးပှၤတဖၣ်လီၤ. ဖဲပမၤလိပှၤဂၤလံာ်စီဆှံသီသီအခါ ပဟ့ၣ်ဂံၢ်ဟ့ၣ်ဘါအဝဲသ့ၣ်လၢ တနံၤဘၣ်တနံၤ ကဆိကမိၣ်ထီၣ် တၢ်ဆိၣ်ဂ့ၤလီၤလီၤဆီဆီတခါလၢ ယဟိဝၤယွၤဟ့ၣ်လီၤအဝဲသ့ၣ်လီၤ. အဝဲသ့ၣ်မ့ၢ်ဆိကမိၣ်ထီၣ်ဝဲ ကိးနံၤဒဲးန့ၣ် လၢတနွံအတီၢ်ပူၤ အဝဲသ့ၣ်ကစံးဘျုးဘၣ် ယဟိဝၤယွၤအါမးလီၤ. (၁ သ့းစၤလနံ ၅:၁၈) မ့ၢ်နမၤဒ်န့ၣ် စ့ၢ်ကီးဧါ. နမ့ၢ်ဆိကမိၣ်ထံ ကယဲၢ်တၢ်လၢ ယဟိဝၤယွၤမၤန့ၢ်နၤတဖၣ်န့ၣ် နကသ့ၣ်ညါ စံးဘျုးစံးဖှိၣ်က့ၤအီၤလီၤ. ဒီးနကသးမံဒီးတၢ်လၢ အအိၣ်ဒီးနၤတဖၣ်လီၤ. ဖဲပသးမံဒီးတၢ်လၢ အအိၣ်ဒီးပှၤအခါ ပတကဲထီၣ်ပှၤလၢ အသူၣ်လီသးကွံတၢ်လၢၤဘၣ်.
ကွၢ်လံာ်အဆၢ ၁၂
၁၂. ခီဖျိလၢ တၢ်သူၣ်လီသးကွံအဃိ စီၤယူဒၤအံၣ်စကၤရံၤအိာ် မၤကမၣ်ဘၣ်ဝဲတၢ်မနုၤလဲၣ်.
၁၂ ခီဖျိလၢ စီၤယူဒၤအံၣ်စကၤရံၤအိာ် အိၣ်ဒီးတၢ်သူၣ်လီသးကွံအဃိ အဝဲမၤတၢ်လၢအတဂ့ၤဘၣ်ဒီး အဟ့ၣ်လီၤကွံာ်ယ့ၣ်ၡူးလီၤ. ဘၣ်ဆၣ် လၢအခီၣ်ထံးခါန့ၣ် အမ့ၢ်ပှၤလၢအဂ့ၤတဂၤလီၤ. (လူၤကၣ် ၆:၁၃, ၁၆) ယ့ၣ်ၡူးဃုထၢထီၣ်အီၤလၢ တၢ်မၢဖိတဂၤလီၤ. အဃိ စီၤယူဒၤအံၣ်စကၤရံၤအိာ်န့ၣ် အမ့ၢ်ပှၤလၢအဖၠဲး, ပှၤနာ်န့ၢ်အီၤသ့ ဒီးအဘၣ်ကွၢ်ထွဲဝဲ တၢ်မၤဘူၣ်အစ့လီၤ. ယ့ၣ်ၡူးဒီးအတၢ်မၢဖိတဖၣ် သူဝဲစ့အံၤလၢ တၢ်လၢာ်ဘူၣ်လၢာ်စ့ၤလၢ တၢ်စံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ်မၤအပူၤလီၤ. စ့အံၤအလီၤဂာ်ဒ်သိးဒီး မုၢ်မဆါတနံၤအံၤ တၢ်မၤဘူၣ်လၢ ဟီၣ်ခိၣ်ဒီဘ့ၣ်အဂီၢ်လီၤ. စီၤယူဒၤအံၣ်စကၤရံၤအိာ် နၢ်ဟူဘၣ် ယ့ၣ်ၡူးဟ့ၣ်ပလီၢ်ပှၤဂၤဘၣ်ဃးဒီး တၢ်သူၣ်လီသးကွံ အါဘျီသနာ်က့ လၢခံအဝဲစးထီၣ်ဟုၣ်ဝဲစ့အံၤလီၤ. (မၢ်ကူး ၇:၂၂, ၂၃; လူၤကၣ် ၁၁:၃၉; ၁၂:၁၅) စီၤယူဒၤတကနၣ်ဃုာ်ဝဲ တၢ်ဟ့ၣ်ပလီၢ်အံၤဘၣ်.
၁၃. စီၤယူဒၤ အတၢ်သူၣ်လီသးကွံ အိၣ်ဖျါထီၣ်လၢ အဆၢကတီၢ်ဖဲလဲၣ်.
၁၃ စီၤယူဒၤအတၢ်သူၣ်လီသးကွံ အိၣ်ဖျါထီၣ်ဝဲ တချုးဖဲ ယ့ၣ်ၡူးကဘၣ်တၢ်မၤသံအီၤအခါန့ၣ်လီၤ. ယ့ၣ်ၡူးဒီးအပျဲၢ်အဘီၣ်တဖၣ် လၢအပၣ်ဃုာ်ဒီး နီၢ်မၤရံဒီး နီၢ်မၢ်သၤန့ၣ် လဲၤအီၣ်သကိးတၢ်လၢ ပှၤဘၣ်တၢ်ဆါအၢ စီၤၡံမိၣ်အဟံၣ်န့ၣ်လီၤ. ဖဲအဝဲသ့ၣ်အီၣ်တၢ်အဆၢကတီၢ် နီၢ်မၤရံဂဲၤဆၢထၢၣ်ဒီး လူလီၤသိနၢမူလၢ အလုၢ်ဒိၣ်ပှ့ၤဒိၣ်လၢ ယ့ၣ်ၡူးအခိၣ်လိၤလီၤ. စီၤယူဒၤဒီး ယ့ၣ်ၡူးအပျဲၢ်အဘီၣ်အဂၤတဖၣ်န့ၣ် သးတမုာ်ဘၣ်. ယ့ၣ်ၡူးအပျဲၢ်အဘီၣ်အဂၤတဖၣ် ကဆိကမိၣ်ဘၣ်ဝဲလၢ စ့အံၤကကဲဘျုးလၢ တၢ်စံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ်မၤအပူၤလီၤ. ဘၣ်ဆၣ် စီၤယူဒၤန့ၣ် အတၢ်တိာ်ပာ် တအိၣ်ဒ်န့ၣ်ဘၣ်. အဝဲကဲ “တၢ်ဟုၣ်တၢ်ဘျၣ်တဂၤ” ဒီးအအဲၣ်ဒိးဟုၣ်စ့ လၢစ့ဒၢအပူၤလီၤ. ခီဖျိလၢ အသူၣ်လီသးကွံတၢ်အဃိ လၢခံအဝဲဟ့ၣ်လီၤကွံာ်ယ့ၣ်ၡူးလၢ စ့လၢအလုၢ်အပှ့ၤကအိၣ်ဝဲထဲ ပှၤပှ့ၤဝဲကုၢ်တဂၤအသိးလီၤ.—ယိၤဟၣ် ၁၂:၂-၆; မးသဲ ၂၆:၆-၁၆; လူၤကၣ် ၂၂:၃-၆.
၁၄. ပှၤနီၢ်ဒီမါဝၤခံဂၤ မၤထွဲတၢ်ဟ့ၣ်ကူၣ်လၢ လူၤကၣ် ၁၆:၁၃ အပူၤဒ်လဲၣ်.
၁၄ ယ့ၣ်ၡူးဟ့ၣ်ပလီၢ် အပျဲၢ်အဘီၣ်တဖၣ်လၢ “သုကဲကစၢ်ယွၤအကုၢ် ဒီးတၢ်ထူးတၢ်တီၤ အကုၢ်တဘျီဃီတသ့ဘၣ်.” (ဖး လူၤကၣ် ၁၆:၁၃ တက့ၢ်.) ပကကွၢ်သကိး ပှၤဒီမါဝၤခံဂၤလၢ အအိၣ်လၢရူၣ်မ့နံယါ ဒီးအဝဲသ့ၣ်အိၣ်မူမၤထွဲ ယ့ၣ်ၡူးအတၢ်ဟ့ၣ်ကူၣ်အံၤလီၤ. ပှၤကဟ့ၣ်အဝဲသ့ၣ် တၢ်မၤတစိၢ်တလီၢ်လၢ ထံကီၢ်လၢအထူးအတီၤတဘ့ၣ်အပူၤလီၤ. အဝဲသ့ၣ်တဲဝဲလၢ “ပကမၢ်ထီၣ်ဒီး စ့တၢးအါမးအဃိ အခီၣ်ထံးခါ ပဆိကမိၣ်ဝဲလၢ တၢ်မၤအံၤ အမ့ၢ်ဝဲ ယဟိဝၤယွၤ ဆိဂ့ၤပှၤလီၤ.” ဘၣ်ဆၣ် တၢ်မၤအံၤ တၢ်ကီတၢ်ခဲအိၣ်ဝဲတခါလၢ ကမၤဘၣ်ဒိ အဝဲသ့ၣ် အတၢ်ရ့လိာ်အသးဒီး ယဟိဝၤယွၤလီၤ. ဖဲအဝဲသ့ၣ်ဖးဝဲ တၢ်ဂ့ၢ်လၢအခိၣ်တီမ့ၢ်ဝဲ “Maintain Loyalty With a Unified Heart” လၢအအိၣ်လၢ တၢးထီခိးတၢ် လါအီကူး ၁၅, ၂၀၀၈ အပူၤ ဝံၤအခါ အဝဲသ့ၣ်မၤတၢ်ဆၢတဲာ်လီၤ. အဝဲသ့ၣ်တဲဝဲလၢ “ဒ်သိးပကမၤန့ၢ်စ့အါအါအဂီၢ် ပမ့ၢ်ဘၣ်လဲၤမၤတၢ်လၢ ထံကီၢ်အဂၤန့ၣ် ကကီလၢပကမၤ ယဟိဝၤယွၤအတၢ်မၤအဂီၢ်လီၤ. ဒီးပတၢ်ရ့လိာ်သးဒီး ယဟိဝၤယွၤန့ၣ် တမ့ၢ်တၢ်အရ့ဒိၣ်ကတၢၢ်လၢ ပတၢ်အိၣ်မူအပူၤလၢၤဘၣ်.” အဃိ အဝဲသ့ၣ်တတူၢ်လိာ် တၢ်မၤအံၤဘၣ်. တၢ်ကဲထီၣ်အသးဒ်လဲၣ်. အဝၤမၤန့ၢ်တၢ်မၤလၢ အနီၢ်ကစၢ်ထံကီၢ်ပူၤ ဒီးကျိၣ်စ့လၢအဒိးန့ၢ်ဘၣ်န့ၣ် ယၢဝဲလၢ အဝဲသ့ၣ်အတၢ်လိၣ်ဘၣ်အဂီၢ်လီၤ. အမါတဲဝဲလၢ “ယဟိဝၤယွၤ မၤစၢၤအခ့အပှၤထီဘိလီၤ.” ပှၤဒီမါဝၤခံဂၤအံၤ လၢကပာ်ဒိၣ် ကျိၣ်စ့အဂီၢ် အဝဲသ့ၣ်ပာ်ယဟိဝၤယွၤလၢ နီၣ်ဂံၢ်တၢၢ်အဃိ သးခုဝဲလီၤ.
ဟးဆှဲးမုၣ်ကီၤလံၢ် အပျံၤသကွီၤတဖၣ်
၁၅. ဘၣ်မနုၤအဃိ ပနာ်သ့လၢပထူၣ်ဖျဲးထီၣ်လၢ မုၣ်ကီၤလံၢ်အပျံၤသကွီၤပူၤသ့လဲၣ်.
၁၅ ပမ့ၢ်သ့ၣ်ညါလီၤပသးလၢ ပအိၣ်ဒီးတၢ်ပာ်ထီၣ်ထီသး ဒီးတၢ်သူၣ်လီၤသးကွံန့ၣ် ပကဘၣ်မၤဒ်လဲၣ်. ပဆီတလဲပတၢ်ပာ်သူၣ်ပာ်သးသ့ဝဲလီၤ. စီၤပီလူးတဲဘၣ် ပှၤလၢ “မုၣ်ကီၤလံၢ်ဖီၣ်သမူဒံး” ဝဲန့ၣ် ထူၣ်ဖျဲးထီၣ်လၢ မုၣ်ကီၤလံၢ်အပျံၤသကွီၤသ့ဝဲလီၤ. (၂ တံၤမသ့း ၂:၂၆) တၢ်ဂ့ၢ်အံၤကဲထီၣ်အသးဒီး စီၤဒၤဝံးလီၤ. စီၤဒၤဝံးဒိကနၣ်ဝဲ စီၤနၤသၣ်အတၢ်သိၣ်က့ၤသီက့ၤ လၢအဆူၣ်အကိၤ, ပီၢ်ယၢ်လီၤက့ၤအသး ဒီးမၤဂ့ၤထီၣ်က့ၤ အတၢ်ရ့လိာ်သးဒီးယဟိဝၤယွၤလီၤ. ပကဘၣ်သ့ၣ်နီၣ်ထီၣ်လၢ ယဟိဝၤယွၤန့ၣ် အဂံၢ်ဆူၣ်န့ၢ်ဒံးမုၣ်ကီၤလံၢ်လီၤ. အဃိ ပမ့ၢ်တူၢ်လိာ်ယဟိဝၤယွၤ အတၢ်မၤစၢၤန့ၣ် ပကထူၣ်ဖျဲးထီၣ်လၢ ပျံၤသကွီၤလၢမုၣ်ကီၤလံၢ် ပာ်လီၤဝဲတဖၣ်လီၤ.
၁၆. ဒ်သိးပကဟးဆှဲး မုၣ်ကီၤလံၢ် အပျံၤသကွီၤအဂီၢ် တၢ်မနုၤကမၤစၢၤပှၤလဲၣ်.
၁၆ ပထူၣ်ဖျဲးထီၣ်လၢ မုၣ်ကီၤလံၢ်အပျံၤသကွီၤသ့ သနာ်က့ ပကဘၣ်ဟးဆှဲး တၢ်ပာ်ထီၣ်ထီသးဒီး တၢ်သူၣ်လီသးကွံလီၤ. ပမၤဒ်န့ၣ်သ့ ခီဖျိလၢ ကစၢ်ယွၤအတၢ်မၤစၢၤအဃိလီၤ. ပတဘၣ်ဆိကမိၣ်ဒိၣ်လီၤသးလၢ ပကဲထီၣ်ပှၤလၢ အပာ်ထီၣ်ထီသး ဒီးသူၣ်လီသးကွံတၢ် တသ့ဘၣ်န့ၣ်တဂ့ၤ. ယဟိဝၤယွၤအခ့အပှၤလၢ အမၤအတၢ်မၤဖးယံာ်လံဒၣ်လဲာ် အဝဲသ့ၣ်ကဲထီၣ်ပှၤလၢ အပာ်ထီၣ်ထီသးဒီး သူၣ်လီသးကွံတၢ်သ့ဝဲလီၤ. အဃိ ပကဘၣ်ဃ့ကညးယဟိဝၤယွၤ ကိးနံၤဒဲး ဒ်သိးအကမၤစၢၤပှၤလၢ ပကသမံသမိးက့ၤ ပတၢ်ပာ်သူၣ်ပာ်သး ဒီးပတၢ်ဆိကမိၣ်တဖၣ်လီၤ. (စံးထီၣ်ပတြၢၤ ၁၃၉:၂၃, ၂၄) ဂုာ်ကျဲးစၢးအဂ့ၤကတၢၢ် ဒ်သိးနသုတအိၣ်ဒီး တၢ်ပာ်ထီၣ်ထီသးဒီး တၢ်သူၣ်လီသးကွံ တဂ့ၤအဂီၢ်န့ၣ်တက့ၢ်.
၁၇. တယံာ်လၢၤဘၣ်န့ၣ် တၢ်ကကဲထီၣ်အသးဒီး ပဒုၣ်ပဒါမုၣ်ကီၤလံၢ်ဒ်လဲၣ်.
၁၇ မုၣ်ကီၤလံၢ်မ့ၢ်ပှၤလူၤခးအီၣ်တၢ်ဖိ ယံာ်အနံၣ်လၢအကထိတဖၣ်လံ. ဘၣ်ဆၣ် တယံာ်လၢၤဘၣ် အဝဲကဘၣ်တၢ်စၢဃာ်အီၤ ဒီးလၢခံကဘၣ်တၢ်မၤဟးဂီၤကွံာ်အီၤလီၤ. (လီၣ်ဖျါ ၂၀:၁-၃, ၁၀) ပခိးကွၢ်လၢ်လၢ မုၢ်နံၤအဝဲန့ၣ်ကတုၤလီၤ. ဘၣ်ဆၣ် တချုးလၢမုၢ်နံၤအဝဲန့ၣ် တုၤဒံးဘၣ်န့ၣ် မ်ပကအိၣ်ပလီၢ်ပသးလၢ မုၣ်ကီၤလံၢ်အပျံၤသကွီၤတဖၣ်တက့ၢ်. ဂုာ်ကျဲးစၢးဆူၣ်ဆူၣ် ဒ်သိး တၢ်ပာ်ထီၣ်ထီသး ဒီးတၢ်သူၣ်လီသးကွံ သုတဒိၣ်စိလၢ ပဖီခိၣ်တဂ့ၤန့ၣ်တက့ၢ်. အဃိ မ်ပကပာ်လီၤပသး ဂၢၢ်ဂၢၢ်ကျၢၤကျၢၤလၢ ပကမၤထွဲတၢ်ဟ့ၣ်ကူၣ်လၢ လံာ်စီဆှံအပူၤလၢ “ထီဒါမုၣ်ကီၤလံၢ်တက့ၢ်. ဒီးအဝဲကဃ့ၢ်ထီၣ်ကွံာ်လၢ သုအိၣ်လီၤ.”—ယၤကိာ် ၄:၇.
တၢ်သးဝံၣ် ၁၂၇ ပကြၢးမ့ၢ်ပှၤဒ်လဲၣ်
^ လံာ်အဆၢ. 5 မုၣ်ကီၤလံၢ်န့ၣ် မ့ၢ်ပှၤလူၤခးအီၣ်တၢ်ဖိလၢ အဖၠဲးတဂၤလီၤ. မုၣ်ကီၤလံၢ်သူဝဲပျံၤသကွီၤ အကလုာ်ကလုာ်လၢ ကမၤပတုာ်ပှၤ ဒ်သိးပတမၤယဟိဝၤယွၤ အတၢ်မၤလၢၤတဂ့ၤအဂီၢ်လီၤ. လၢတၢ်မၤလိအံၤအပူၤ ပကမၤလိသကိး မုၣ်ကီၤလံၢ်သူဝဲ တၢ်ပာ်ထီၣ်ထီသးဒီး တၢ်သူၣ်လီသးကွံ ဒ်သိးအကမၤဟးဂီၤ ပတၢ်ရ့လိာ်သး ဒီးယဟိဝၤယွၤန့ၣ်လီၤ. တကးဒံးဘၣ် ပကမၤလိဘၣ် ပှၤအဒိအတဲာ်တနီၤလၢ အအိၣ်ဒီးတၢ်ပာ်ထီၣ်ထီသးဒီး တၢ်သူၣ်လီသးကွံ အဃိ အဝဲသ့ၣ်လီၤဘၣ်လၢ မုၣ်ကီၤလံၢ်အပျံၤသကွီၤအပူၤဒ်လဲၣ် ဒီးပဟးဆှဲးမုၣ်ကီၤလံၢ် အပျံၤသကွီၤတဖၣ်အံၤ ကသ့ဒ်လဲၣ်.
^ လံာ်အဆၢ. 2 တၢ်ကတိၤအခီပညီ– တၢ်မၤလိအံၤ ကတဲဘၣ်ဃးဒီး တၢ်ပာ်ထီၣ်ထီၣ်သး လၢအလီၤဘၣ်ယိၣ်တဖၣ်, ပှၤလၢအအိၣ်ဒီး တၢ်ပာ်သူၣ်ပာ်သးဒ်အံၤန့ၣ် အဆိကမိၣ်လၢ အဂ့ၤဒိၣ်န့ၢ်ဒံးပှၤဂၤလီၤ. ဒီးတၢ်သူၣ်လီၤသးကွံ လၢအမ့ၢ်ဝဲ တၢ်အဲၣ်ကျိၣ်အဲၣ်စ့, အဲၣ်ဒိးအိၣ်ဒီး တၢ်စိတၢ်ကမီၤအါအါ, သးစၢၢ်ဆၢတၢ်မံဃုာ်အိၣ်ဃုာ်ဒီး တၢ်အဂုၤအဂၤတဖၣ်လီၤ.
^ လံာ်အဆၢ. 53 တၢ်တဲဖျါထီၣ်တၢ်ဂီၤ အခီပညီ– ဒီပုၢ်ဝဲၢ်ခွါလၢ အပာ်ထီၣ်ထီသးတဂၤ တတူၢ်လိာ်ဝဲ တၢ်ဟ့ၣ်ကူၣ်လၢ အပှဲၤဒီးတၢ်ကူၣ်သ့ဘၣ်. ဒီပုၢ်ဝဲၢ်မုၣ်တဂၤ အတၢ်ဖိတၢ်လံၤအိၣ်ဒီဒူၣ်ဒီထၢလံ သနာ်က့ အဝဲလီကီအါထီၣ်တၢ်ဒံးလီၤ.
^ လံာ်အဆၢ. 55 တၢ်တဲဖျါထီၣ်တၢ်ဂီၤ အခီပညီ– မူခိၣ်ကလူးမ့ၢ်ဂ့ၤ, စီၤပၤဧူးစံယါမ့ၢ်ဂ့ၤ ကဲထီၣ်ပှၤလၢ အပာ်ထီၣ်ထီသးလီၤ. ခီဖျိလၢတၢ်သူၣ်လီသးကွံအဃိ နီၢ်အံၣ်အု အီၣ်သ့ၣ်သၣ်လၢ အတကြၢးအီၣ်ဝဲဘၣ်. စီၤဒၤဝံးမၤကမၣ်မုၣ်ကမၣ်ခွါဒီး နီၢ်ဘၤသၡ့ဘၤလီၤ. ဒီးစီၤယူဒၤအံၣ်စကၤရံၤအိာ် ဟုၣ်စ့လီၤ.
