1. Engvângin nge Setana chu sa pêltu nêna kan khaikhin theih?

SA PELTU chuan thiltum pakhat a nei a, chu chu a sa chân man emaw, tihhlum emaw hi a ni. Ani chuan thang chi hrang hrang a kam thei a, chu chu Joba hnêna lo kal thlamuantu dêr zînga pakhatin a sawi lang a ni. (Job. 18:8-10) Sa pêltuin a thang kama a sa chân a awh theih nân eng nge a tih? A sa chân tum chu a zir chiang a. Khawi hmunah nge a kal ṭhin? Eng nge a duh zâwng? Eng thang nge hmang ila ṭha ang? tihte hi a ngaihtuah a ni. Setana chu, chu sa pêltu ang chu a ni a. Ani chuan min zir chiang a. Kan kal ṭhinna leh kan tui zâwngte a hria a. Tichuan, thang a kam a, kan inrin loh laia min awh a tum ta ṭhîn a ni. Mahse, Bible chuan kan âwk tawh a nih pawhin kan chhuak leh thei tih min hrilh a. Chûng thangte pumpelh theih dân pawh min zirtîr bawk a ni.

2. Setana thang hlawhtling berte zînga pahnih chu eng nge ni?

² Setana thang hlawhtling berte zînga pahnih chu chapona leh duhâmna hi a ni a. * Chûng mize ṭha lo takte chu kum sâng tam tak chhûng hlawhtling takin a lo hmang tawh a ni. Ani chu sava thangkamtu, a sa chân thanga âwk tûra bumtu emaw, lêna âwktu emaw ang chu a ni. (Sâm 91:3) Mahse, Setana thanga kan awh a ngai lo. Engvângin nge? Pathian Jehova’n Setana hman thangte min hrilh avângin.—2 Kor. 2:11.

3. Engvângin nge Pathian Jehova’n entîrna ṭhenkhat chu Bible-a a chhinchhiah?

³ Pathian Jehova’n chapona leh duhâmna laka min vaukhân dân kawng khat chu a taka thilthlengte aṭanga inzir tûra min  fuih hi a ni a. Kan sawiho tûr entîrnate aṭang hian, Setana’n Jehova chhiahhlawh rinawmte meuh pawh a thanga a awh theih dânte chu lo chhinchhiah ang che. A nih leh, chu chu Setana thang kan pumpelh thei lo tihna a ni em? Ni lo ve. Jehova chuan chûng entîrnate chu “min zilhna tûrin” Bible-ah a chhinchhiah a. (1 Kor. 10:11) Ani chuan chûng vaukhânna entîrnate aṭang chuan kan inzir theiin, Diabola thang chu kan pumpelh thei, a nih loh leh chuta ṭang chuan kan chhuak thei tih a hria a ni.

4. Chapona kan neih chuan eng thil nge thleng thei?

⁴ Setana chuan chapona nei tûrin min duh a. Chapona rilru kan neih chuan amah ang kan lo ni ang a, chatuana nunna kan hloh dâwn tih a hria a ni. (Thuf. 16:18) Chuvângin, tirhkoh Paula chuan mi chu “chapovin . . . Diabola thiam loh channa chu a chang” thei tih a vaukhân a ni. (1 Tim. 3:6, 7) Kum tam tak chhûng Jehova rawng kan lo bâwl tawh emaw, kan bâwl ṭan chauh emaw pawh ni se, chutiang dinhmun chu kan zavai chungah a thleng thei a ni.

5. Thuhriltu 7:16, 20-naa sawi angin, engtin nge mi chuan chapona a lantîr mai theih?

⁵ Chapona hi mahni hmasialna chi khat a ni a. A bîk takin harsatna kan hmachhawn hunah, Setana chuan mahni hmasialna, Pathian Jehova aia mahni inngaihtuah zâwkna neihtîr min tum a ni. Entîr nân, dik lo taka puh, a nih loh leh cheibâwl i ni tawh em? Setana chuan Pathian Jehova emaw, unaute emaw chunga i thinrim chu a duh a. Chu bâkah, i harsatna chinfel dân kawng awmchhun chu Pathian Jehova Thu, Bible-a kaihhruainate zawmna ni lovin, nangma duh dâna thiltih hi a ni, tia ngai tûrin a duh bawk che a ni.—Thuhriltu 7:16, 20 chhiar rawh.

6. Netherlands rama unaunu thiltawn aṭangin eng nge kan zir theih?

⁶ Mi dangte ṭhat famkim lohna avânga lung ni lova awm Netherlands rama unaunu thiltawn hi han ngaihtuah teh. Ani chuan chûng mite nêna hun hmanho chu a duh tawh lo va. “Mal ngawih ngawih ni hian ka inhria a, chûng unaute chunga ka rilru put hmang chu ka thlâk thei lo. Ka pasal hnênah kohhran danga insawn  ka duh thu ka hrilh hial a ni,” tiin a sawi. Chumi hnuah, March 2016 chuak JW Broadcasting^® program chu a en a. Chu program-ah chuan mi dangte ṭhat famkim lohna dawnsawn dân chungchânga rawtna ṭhenkhat a tel a. Chu unaunu chuan: “Kohhrana unaute thlâk danglam tum aiin, inngaitlâwm taka mahni inenfiah a, ka inthlâk danglam a ngai tih ka hre ta a. Chu program chuan Jehova leh a lalchungnunna dah pawimawh tlat tûrin min ṭanpui a ni,” tiin a sawi. A pawimawh lai tak chu i hmu em? Fiahna i hmachhawn hunah Pathian Jehova chungchâng ngaihtuah tlat la. Amah anga mi dangte i thlîr theih nân a ṭanpuina dîl ang che. Kan Pa vâna mi chuan unaute thiltih sualte chu hmu mah se, anni chu a ngaihdam a. Chutianga ngaidam ve tûrin a duh che a ni.—1 Joh. 4:20.

7. Lal Uzia chungah eng thil nge thleng?

⁷ Chapona chuan Lal Uzia chu thurâwn a dawnte hnâwl a, luhlul taka thil ti tûrin a chêttîr a. Ani chu mi hlawhtling tak a ni a. Indona lamah te, in sakna lamah te, leh thlai chîn dân lamahte a hlawhtling hle a ni. “Pathianin a tihmuingîl zêl” si a. (2 Chro. 26:3-7, 10) “Nimahsela, a lo chak tâk hnu chuan a rilru a lo sâng ta a, ṭha lo takin thil a ti a,” tiin Bible chuan a sawi. Jehova Dân pêkah chuan puithiamte chauhvin biak inah rimtui an hâl thei a. Mahse, Lal Uzia chuan luhlul taka thil tiin, rimtui hâl tûrin biak inah a lût a. Jehova chu a lâwm lo va, chu mi chapo tak chu phâr hri a veitîr a. A dam chhûngin a phâr ta a ni.—2 Chro. 26:16-21.

8. Korinth thawn khat 4:6, 7-na nêna inmilin, engtin nge chapona chu kan pumpelh theih?

⁸ Chapona chuan Uzia anga thil sual tihna thangah min awhtîr ve thei em? José-a chungchâng hi han ngaihtuah teh. Ani chu sumdâwnna lama mi hlawhtling tak leh kohhran upa zahkai tak a ni a. Bial inkhâwmpui leh regional inkhâwmpuiahte thu a sawi ṭhîn a, bial kantute pawhin a hnên aṭangin thurâwn an la ṭhîn. Ani chuan, “Ka theihna leh thiltawnte chu ka rinchhan a. Jehova chu ka lo rinchhan lo a ni. Chak tâwka ka inngaih avângin Pathian Jehova vaukhânna leh fuihnate chu ka ngaithla lo,” tiin a sawi. José-a chu thil sual lian tak a tih avângin kohhran aṭanga hnawhchhuah a ni a. Kum eng emaw zât a liam hnuah kohhrana lâk luh leh a ni. Tûnah chuan: “Jehova chuan nihnate ni lovin, ti tûra min duhte tih hi a pawimawh ber a ni tih min zirtîr a ni,” tiin a sawi. Thiamna kan neihte leh kohhrana chanvo hlu kan dawnte hi Jehova min pêk a  ni tih i hre reng ang u. (1 Korinth 4:6, 7 chhiar rawh.) Kan chapo chuan Pathian Jehova’n min hmang lo vang.

9. Duhâmna chuan Setana leh Evi chu eng thil nge a tihtîr?

⁹ Duhâmna chungchâng kan ngaihtuah hian kan rilruah Diabol-Setana a lo lang mai thei a. Pathian Jehova vântirhkoh zînga pakhat a nih angin, ani chuan chanvo pawimawh tam tak a chelh ngei ang. Mahse, chu aia tam neih belh chu a duh a ni. Pathian Jehova chauhvin a dâwn tûr biakna chu dawn ve a duh a. Setana chuan amah ang nihtîr min duh avângin, kan thil neiha lungawi tâwk lohna min neihtîr a tum a ni. Mihringte chutiang rilru put hmang neihtîr a tum ṭanna chu Evi a biak khân a ni a. Pathian Jehova chuan Evi leh a pasal chu ei tûr chi hrang hrang—thing pakhat rah tih loh, “huana thing tinrêng rahte” chu duhsak takin a pe a. (Gen. 2:16) Chuti chung pawhin, Setana chuan Evi chu ei phal loh thei rah chu ei ngai nia inhre tûrin a bum a ni. Evi chuan a thil neihsate chu a ngaihlu lo va, chu aia tam neih belh a duh a. Chu chuan eng nge a thlen tih kan hria. Evi chuan thil sual a ti a, a tâwpah a thi ta a ni.—Gen. 3:6, 19.

10. Engtin nge Lal Davida tân duhâmna chu thang a lo nih?

¹⁰ Duhâmna avângin Lal Davida chuan hausakna te, hmingthanna te, leh hmêlma tam tak hnehnate pawh tiamin, Pathian Jehova hnên aṭanga a thil dawnte chu a theihnghilh a. Ani chuan a thil dawnte chu “chhiar sên rual a ni lo” tih a hre ngei mai. (Sâm 40:5) Mahse, ṭum khat chu Pathian hnên aṭanga a thil dawnte chu a theihnghilh a ni. A thil neihah a lungawi tawh lo; neih belh a duh a ni. Nupui eng emaw zât a nei chung pawhin, a thinlungah mi nupui îtna a nei ṭan a ni. Chu hmeichhia chu Hit mi Uria nupui Bath-sebi a ni a. Davida chuan mahni hmasial takin Bath-sebi chu a mutpui a, ani chu a lo rai ta a. A thil sual tih chu duh tâwk lo ang hrimin, Uria tihhlum dân tûr a ruahman leh ta! (2 Sam. 11:2-15) Davida chuan eng nge a ngaihtuah? Pathian Jehova’n a thiltih chu hmu lo tûrah a ngai em ni? Chu Pathian chhiahhlawh rinawm tak ni ṭhîn chuan a duhâmna avângin harsatna tam tak a hmachhawn a. Mahse lâwmawm takin, a hnuah a thil sual tih chu pawmin, a inlam lêt a ni. Jehova duhsakna a dawn leh avângin a va lâwm tak êm!—2 Sam. 12:7-13.

11. Ephesi 5:3, 4-a sawi angin, engin nge duhâmna do hneh tûra min ṭanpui?

 ¹¹ Davida entîrna aṭangin eng nge kan zir theih? Jehova hnên aṭanga kan dawn thilte chunga lâwmna kan neih reng chuan duhâmna kan do hneh thei tih hi a ni. (Ephesi 5:3, 4 chhiar rawh.) Kan thil neihah kan lungawi tûr a ni a. Bible zirpui tharte chu Pathian Jehova hnên aṭanga an dawn thilpêk pakhat ngaihtuah a, chumi avânga lâwmthu sawi tûra fuih an ni ṭhîn a. Nî tina chutianga an tih chuan chawlhkâr khat chhûngin an ṭawngṭainaah chhan hrang hrang pasarih avângin lâwmthu an sawi tihna a ni ang. (1 Thes. 5:18) Chutiang chuan i ti ve em? I tâna Jehova thiltih zawng zawngte i chhût ngunna chuan lâwmthu sawi tûrin a ṭanpui ang che. Chutianga lâwmna i neih chuan i thil neihah lungawina i nei ang a, duhâmna i nei lo vang.

12. Duhâmna chuan Juda Iskariota chu eng thil nge a tihtîr?

¹² Duhâmna chuan Juda Iskariota chu phatsantu tenawm tak a nihtîr a. A tîrah chuan mi duhâm a ni bîk lo. (Lk. 6:13, 16) Isua’n a tirhkoh ni tûrin a thlang a. Tangka ip kawltu a nih avângin, ani chu rinchhan tlâk leh innghahna tlâk a ni tih a chiang hle. Isua leh a tirhkohte chuan chûng tangkate chu an thu hrilh rawngbâwlnaa an sênsote atân an hmang ṭhîn a. Chu chu tûn laia khawvêl pum huap thawhlâwm ang hi a ni. Mahse, Isua’n duhâmna chungchângah vawi tam tak a vaukhân chung pawhin Juda chuan tangka ipa sumte chu a ru ṭan ta a. (Mk. 7:22, 23; Lk. 11:39; 12:15) Ani chuan chûng vaukhânnate chu a ngaihthah a ni.

13. Juda duhâmna chu eng hunah nge a lo lan chhuah?

¹³ Juda duhâmna chu Isua tihhlum a nih hma lawka thilthlengah a rawn lang chhuak a. Mari leh a laizâwnnu Marthi pawh tiamin, Isua leh a zirtîrte chuan phâr Simona inah chaw an ei a. Chaw an ei laiin Mari chuan Isua lu chungah hriak rimtui man to tak a leih a. Juda leh zirtîr dangte chu an thinrim hle a ni. Zirtîr dangte chuan chu hriak man chu rawngbâwl nâna hmang tûra an duh vâng a ni mai thei. Mahse, Juda thinrim chhan erawh a dang a ni. Ani chu “rûkru” a ni a, tangka ip-a sumte chu lâk a duh vâng a ni. A hnuah, duhâmna chuan ani chu bâwih man zât leka Isua hralh tûr leh phatsan tûrin a chêttîr ta a ni.—Joh. 12:2-6; Mt. 26:6-16; Lk. 22:3-6.

14. Engtin nge nupa tuak khat chuan Luka 16:13-na chu an nunpui?

¹⁴ Isua chuan a hnungzuitute chu: “Pathian leh sum rawng in bâwl kawp thei lo ve,” tih thu dik bulpui hi a hriatnawntîr a. (Luka 16:13 chhiar rawh.) Chu chu tûn laiah pawh a la dik reng a ni. Romania rama nupa tuak khatin Isua thusawi an nunpui dân hi han ngaihtuah teh. Ram hausa zâwkah hun eng emawti chhûng hna thawk tûra sâwm an ni a. Anni chuan, “Bank-ah sum tam tak rulh tûr kan neih avângin, a tîr chuan chu hna chu Pathian Jehova malsâwmna angin kan ngai a ni,” tiin an sawi. Mahse, chu chu an tân thang a lo ni reng a. Chu hna chuan Jehova rawng an bâwlna a tibuai thei dâwn a ni. Mahse, Vênnainsâng August 1, 2008 chhuaka “Thinlung Sakhat Puin Rinawmna Vawng Rawh,” tih thuziak an chhiar hnu chuan thu tlûkna an siam thei ta a. Anni chuan: “Sum tam zâwk thawh chhuah chu ram danga hnathawh kan duh chhan ber a nih chuan, Pathian Jehova nêna kan inlaichînna chu kan nunah kan dah pawimawh ber lo tihna a ni ang a. Thlarau lamah pawh kan hnufual hle ang tih kan hre chiang a ni,” tiin an sawi. Chuvângin, chu hna chu an hnâwl a ni. A hnuah eng thil nge thleng? An chênna ram ngeiah, a pasal chuan an mamawhte phuhru theitu hna a hmu a. A nupui chuan: “Pathian Jehova’n a chhiahhlawhte chu a ṭanpui reng ṭhîn,” tiin a sawi. Chu nupa tuak chu an Hotu atâna sum  ni lo va, Jehova an thlan avângin an hlim hle a ni.

15. Engvângin nge Setana thangte lakah kan chhuak thei tih kan chian theih?

¹⁵ Chapona emaw, duhâmna emaw kan lo nei reng tih kan inhriat chuan eng nge kan tih ang? Kan tlân chhuak thei a ni. Paula chuan, ‘Diabola man tawhte’ pawh a thang aṭangin an chhuak leh thei tih a sawi. (2 Tim. 2:26) Tihah chuan, Davida pawhin Nathana zilhna khauh tak chu pawmin, duhâm avânga a thiltih chu a inchhîr a, Jehova nêna an inlaichînna chu a siam ṭha leh thei si a. Pathian Jehova chuan Setana aiin thil a tithei zâwk tih theihnghilh ngai suh. Chuvângin, Jehova ṭanpuina kan pawm a nih chuan Diabola thang eng pawh lakah kan chhuak thei ang.

16. Engin nge Setana thangte pumpelh tûra min ṭanpui ang?

¹⁶ Ni e, Setana thangte laka chhuah ngaia awm aiin, chûng thangte pumpelh chu kan tum zâwk tûr a ni. Chu chu Pathian ṭanpuina chauhvin kan ti thei a. Mahse, kan inring tâwk lutuk tûr a ni lo! Hun rei tak chhûng Jehova rawng lo bâwl tawhte pawhin chapona emaw, duhâmna emaw chu an nei thei si a. Chuvângin, chûng mize ṭha lote’n i ngaihtuahna leh thiltihte a thunun leh thunun loh hre tûrin, nî tin Jehova hnênah a ṭanpuina dîl ang che. (Sâm 139:23, 24) Chapona leh duhâmna chu inthununtîr ngai suh!

17. Nakin lawkah, kan hmêlma Diabola chungah eng nge thleng ang?

¹⁷ Setana chu kum sâng tam tak chhûng sa pêltu a ni tawh a. Mahse, nakin lawkah ani chu phuar a ni ang a, a tâwpah tihboral a ni ang. (Thup. 20:1-3, 10) Chumi nî a thlen hun chu kan nghâkhlel hle a ni. Chu hun a thlen hma chu Setana thangte lakah harhvâng takin awm la. Chapona leh duhâmnain a thunun loh nân che theih tâwp chhuah rawh. ‘Diabola dodâl tlat la; tichuan, a tlân bosan ang che.’—Jak. 4:7.