Tuʼn qxiʼ toj xnaqʼtzbʼil

Tuʼn qikʼx atz jatumel ta tajlal xnaqʼtzbʼil

XNAQʼTZBʼIL 24

Jaku qo tzaqpaj kyiʼj ttramp Satanás

Jaku qo tzaqpaj kyiʼj ttramp Satanás

«Tuʼn kytzoqpet tuj tkʼobʼil tajaw il» (2 TIM. 2:26).

BʼITZ 36 Qxqʼuqink qanmi

AJU KʼELEL QNIKʼ TIʼJ *

1. ¿Tiquʼn in xi qqʼamaʼn qa in nok Satanás ik tzeʼn jun xjal tzyul txkup?

JAKU bʼant kabʼe tiʼ tuʼn jun xjal in tzyun kyiʼj txkup, jaku tzyet tuʼn moqa jaku kubʼ tbʼyoʼn. Tuʼn tbʼant jlu tuʼn, jaku che ajbʼen junxichaq tramp tuʼn ik tzeʼn qeju tqʼama jun nya ax tok tamiw Job (Job 18:8-10). ¿Tiʼtzun in bʼant tuʼn tuʼn tkubʼ tzʼaq jun txkup toj ttramp? In xnaqʼtzan kyiʼj. In nok tqʼoʼn twitz tiʼj jatumel in che bʼet, tiʼ kygan ex in ximen tiʼj alkye tramp jaku che kubʼ tzʼaq toj. Ax jlu in bʼant tuʼn Satanás. In nok tqʼoʼn twitz tiʼj tiʼ in bʼant quʼn ex tiʼ qgan. Yajxitl, in kubʼ tqʼoʼn jun tramp toj qbʼe tuʼntzun qkubʼ tzʼaq toj. Maske ikju, in tzaj tqʼamaʼn Tyol Dios qe tiʼ jaku bʼant quʼn tuʼntzun miʼn qkubʼ tzʼaq kyoj ttramp. Ax ikx, in tzaj tqʼamaʼn qe tiʼ jaku bʼant quʼn tuʼn qtzaqpaj qa ma qo kubʼ tzʼaq.

At kabʼe tramp mas in che ajbʼen tuʼn Satanás, aju tuʼn tjaw qnimsan qibʼ ex aju tuʼn tpon qkʼuʼj kyiʼj nim tiʼchaq. (Qʼonka twitza tiʼj taqikʼ 2). *

2. ¿Alkye kabʼe tramp mas in che ajbʼen tuʼn Satanás?

2 At kabʼe tramp mas in che ajbʼen tuʼn Satanás, aju tuʼn tjaw qnimsan qibʼ ex aju tuʼn tpon qkʼuʼj kyiʼj nim tiʼchaq. * O kubʼ kyiʼj nim xjal tuʼn tramp lu, tuʼntzunju, kukx in che ajbʼen tuʼn Satanás. In nok Satanás ik tzeʼn jun xjal in tzyun kyiʼj txkup tuʼnju in kubʼ tqʼoʼn tramp toj qbʼe (Sal. 91:3). Pero mintiʼ tuʼn t-xi qqʼoʼn ambʼil te tuʼn qkubʼ tsbʼuʼn. ¿Tiquʼn? Tuʼnju o tzaj tyekʼin Jehová qe alkyeqe tramp in che ajbʼen tuʼn (2 Cor. 2:11).

In yolin Tyol Dios kyiʼj nim txʼolbʼabʼil jaku che onin qiʼj tuʼntzun miʼn qkubʼ tzʼaq kyoj ttramp Satanás moqa tuʼn qtzaqpaj kyiʼj. (Qʼonka twitza tiʼj taqikʼ 3). *

3. ¿Tiquʼn tzaj tqʼoʼn Jehová ambʼil tuʼn kykyaj tzʼibʼin qe txʼolbʼabʼil kyiʼj xjal jaw kynimsan kyibʼ ex pon kykʼuʼj kyiʼj nim tiʼchaq?

3 ¿Tiʼ in bʼant tuʼn Jehová tuʼn ttzaj tqʼamaʼn qe qa nya bʼaʼn tuʼn tjaw qnimsan qibʼ ex qa nya bʼaʼn tuʼn tpon qkʼuʼj kyiʼj nim tiʼchaq? O tzaj tqʼoʼn ambʼil tuʼn tkyaj tzʼibʼin toj Tyol aju bʼaj kyiʼj xjal toj ambʼil ojtxe tuʼntzun tel qiʼn jun xnaqʼtzbʼil kyiʼj. Kyiʼj techel qo yolil kyiʼj, kʼelel qnikʼ tiʼj qa ax ikx e kubʼ tzʼaq junjun tmajen Jehová, aqeju otoq tzikʼ nim ambʼil in che ajbʼen te. ¿Ape t-xilen jlu qa qkyaqil qo kbʼel tzʼaq toj ttramp Satanás? Miʼn. Kyaj tzʼibʼin junjun txʼolbʼabʼil toj Tyol Dios «te qʼobʼl qnabʼl» (1 Cor. 10:11). Ojtzqiʼn tuʼn Jehová qa jaku che onin txʼolbʼabʼil lu qiʼj tuʼntzun miʼn qkubʼ tzʼaq toj ttramp Satanás moqa tuʼn qtzaqpaj kyiʼj.

AJU TUʼN TJAW QNIMSAN QIBʼ

Qʼonka twitza tiʼj taqikʼ 4.

4. ¿Tiʼ jaku tzaj qiʼj qa ma jaw qnimsan qibʼ?

4 Taj Satanás tuʼn tjaw qnimsan qibʼ. Ojtzqiʼn tuʼn qa ma kubʼ qiʼj tuʼn, qo okel ik tzeʼn te ex mlay qo anqʼin te jumajx (Prov. 16:18). Tuʼntzunju, tqʼama apóstol Pablo qa ma jaw tnimsan tibʼ jun xjal, «kbʼel t-sentens ik tzaʼn te tajaw il» (1 Tim. 3:6, 7). Jaku bʼaj jlu tiʼj alkyexku qe maske ma tzikʼ nim ambʼil in qo ajbʼen te Jehová.

5. Ik tzeʼn in tzaj tqʼamaʼn Eclesiastés 7:16 ex 20, ¿tiʼ in bʼant tuʼn jun xjal in jaw tnimsan tibʼ?

5 Aju xjal in jaw tnimsan tibʼ, oʼkx in ximen tiʼjx. In nok tilil tuʼn Satanás tuʼn qximen oʼkx qiʼjx ex tuʼn tikʼ tnaʼl Jehová quʼn, mas aj qikʼ kyoj nya bʼaʼn. Jun techel, taj Satanás tuʼn tkubʼ qximen qa tuʼn Jehová moqa kyuʼn erman in nok bʼinchaʼn jun nya bʼaʼn qiʼj. Ax ikx, taj tuʼn tkubʼ qximen qa oʼkx jaku qo ex kywitz nya bʼaʼn qa ma kubʼ qbʼinchaʼn qex qajbʼil ex qa nya il tiʼj tuʼn qok lepeʼ tiʼjju in tzaj tqʼamaʼn Jehová qe toj Tyol (kjawil uʼjit Eclesiastés 7:16, 20).

6. ¿Tiʼ xnaqʼtzbʼil jaku tzʼel qiʼn tiʼjju bʼaj tiʼj jun ermana te Países Bajos?

6 Qbʼinx aju tzaj tqʼamaʼn jun ermana te Países Bajos, aju in tzajtoq tqʼoj kyiʼj erman in che el txalpaj. Kubʼ t-ximen qa ya nya tajtoq tuʼn tten kyukʼil. Tqʼama jlu: «Kubʼ nnaʼne qa njunalxe atine. Kubʼ nximane qa mlayxtoq chʼexpaj nximbʼetze kyiʼj, tuʼntzunju, xi nqʼamaʼne te nchmile qa mastoq bʼaʼn tuʼn tok qchmon qibʼe toj juntl kʼloj okslal». Toj ambʼil tej tkubʼ t-ximen jlu, ok tkeʼyin programa te JW Broadcasting® te marzo te 2016, jatumel etz qʼamaʼn junjun tiʼchaq jaku bʼant quʼn tuʼn kyikʼx kypaltil txqantl quʼn. In tzaj tqʼamaʼntl ermana jlu: «El nnikʼe tiʼj qa iltoq tiʼj tuʼn tkubʼ win wibʼe ex tuʼn tok nqʼoʼn nwitze kyiʼj weye npaltil, ex nya kyiʼj kypaltil txqantl erman. Onin programa wiʼje tuʼn nximane tiʼj Jehová ex tiʼj toklen tuʼn tkawin». Tuʼn jlu in nel qnikʼ tiʼj jun tiʼ. Aj ttzaj jun nya bʼaʼn, miʼn tzikʼ tnaʼl Jehová quʼn ex qqaninx te tuʼn tonin qiʼj tuʼn tten qximbʼetz kyiʼj erman ik tzeʼn te. In nok tkeʼyin Jehová kypaltil erman, maske ikju, in kubʼ tnajsaʼn kyil ex ax jlu taj tuʼn tbʼant quʼn (1 Juan 4:20).

Qʼonka twitza tiʼj taqikʼ 7.

7. ¿Tiʼ bʼaj tiʼj aj kawil Uzías?

7 Tuʼnju jaw tnimsan tibʼ aj kawil Uzías, mintiʼ xi tbʼiʼn kawbʼil xi qʼoʼn te ex kubʼ tbʼinchaʼn jun tiʼ mintiʼ toklen tiʼj. Jakutoq bʼant nim tiʼchaq tuʼn. Jun techel, kubʼ kyiʼj nim aj qʼoj tuʼn, e jaw tbʼinchaʼn junjun matij ja ex onin kyiʼj xjal tuʼn tel tbʼanel twitz kyawal. «Onin Dios tiʼj tuj tkyaqil» (2 Crón. 26:3-7, 10). Pero in tzaj tqʼamaʼn Tyol Dios qa tej «tten nim tipumal jaw tniman tibʼ, ex tuʼntzun jlu o naj». Otoq tzaj tqʼamaʼn Jehová qa oʼkx qe pal attoq kyoklen tuʼn tkubʼ kypatin incienso toj tja. Noqtzun tuʼnj, tajtoq aj kawil Uzías tuʼn tkubʼ tpatin incienso. Tuʼntzunju, tzaj tqʼoj Jehová tiʼj ex kubʼ tqʼoʼn tkastiw tej tok lepra tiʼj. Mintiʼ el lepra tiʼj aj kawil Uzías tejxi tkyim (2 Crón. 26:16-21).

8. ¿Tzeʼn in nonin 1 Corintios 4:6 ex 7 qiʼj tuʼn miʼn tjaw qnimsan qibʼ?

8 ¿Jakupe jaw qnimsan qibʼ ex jakupe kubʼ qbʼinchaʼn jun matij il ik tzeʼn te aj kawil Uzías? Qbʼinx tiʼ bʼaj tiʼj jun ermano José tbʼi. Attoq jun tbʼanel tkʼaẍjel ex in najbʼentoq te jun tbʼanel ansyan toj kʼloj okslal. In nextoq tqʼoʼn qe chikʼbʼabʼil kyoj nimaq chmabʼil ex in xitoq kyqanin ansyan in che bʼet kyojele Ja te Chmabʼil junjun xjel te. Pero el tnikʼ tiʼj jlu: «Ok qeʼ nkʼuʼje tiʼjju in bʼanttoq wuʼne ex tiʼjju wojtzqibʼile at. Ya mintiʼ in ximane tiʼj Jehová. Kubʼ nximane qa mlaytoq chin kubʼ tzʼaqe toj jun nya bʼaʼn, tuʼntzunju, mintiʼ xi nbʼiʼne qe consej ex qe kawbʼil tzaj tqʼoʼn Jehová weye». Kubʼ tbʼinchaʼn José jun matij il ex tuʼn jlu ex lajoʼn toj ttnam Jehová. Kyoj qe abʼqʼi o che ikʼ, o meltzʼaj juntl maj ex in tzaj tqʼamaʼn jlu: «O tzaj tyekʼin Jehová weye qa mas nim toklen tuʼn t-xi qbʼinchaʼn aju in tzaj tqanin qe ex nya oʼkx tuʼn tten jun qoklen». Bʼaʼn tuʼn ttzaj qnaʼn qa tkyaqilju in bʼant quʼn ex aju qoklen at toj kʼloj okslal, a Jehová in tzaj qʼonte (kjawil uʼjit 1 Corintios 4:6, 7). Qa ma jaw qnimsan qibʼ, mlayx qo ajbʼen tuʼn Jehová.

AJ TPON QKʼUʼJ KYIʼJ NIM TIʼCHAQ

Qʼonka twitza tiʼj taqikʼ 9.

9. ¿Tiʼ bʼant tuʼn Satanás ex Eva tuʼnju pon kykʼuʼj kyiʼj nim tiʼchaq?

9 Aj qyolin tiʼj jun xjal in pon tkʼuʼj kyiʼj nim tiʼchaq, bʼalo jaku qo ximen tiʼjju bʼaj tiʼj Satanás. Tej in najbʼentoq te Jehová, jaku txi qqʼamaʼn qa tzalaj tiʼj junjun tbʼanel oklenj. Pero pon tkʼuʼj kyiʼj nim tiʼchaq. Tajtoq tuʼn kykʼulin xjal te, aju oʼkx Jehová at toklen tiʼj. Taj tuʼn qok ik tzeʼn te, tuʼntzunju in nok tilil tuʼn tuʼn miʼn qtzalaj tiʼjju at qe. Bʼant jlu tuʼn tnejel maj tukʼil Eva. Tukʼil kʼujlabʼil, xi tqʼoʼn Jehová ambʼil kye tuʼn t-xi kyloʼn tkyaqil twitz awal tzmaxi aj kynoj. Oʼkx jun mlaytoq txi kyloʼn (Gén. 2:16). Pero ok tilil tuʼn Satanás tuʼn tkubʼ t-ximen Eva qa iltoq tiʼj tuʼn t-xi tloʼn twitz tzeʼ mintiʼ kyoklen tiʼj. Mintiʼ xi tqʼoʼn Eva chjonte tiʼj tkyaqilju attoq te, tuʼntzunju pon tkʼuʼj kyiʼj mas tiʼchaq. Ojtzqiʼn quʼn tiʼ bʼaj tej mintiʼ nimen Eva te Jehová. Kubʼ tbʼinchaʼn il ex tej tbʼet ambʼil kyim (Gén. 3:6, 19).

Qʼonka twitza tiʼj taqikʼ 10.

10. ¿Alkye tten xi tqʼoʼn David ambʼil tuʼn tpon tkʼuʼj kyiʼj nim tiʼchaq?

10 Qo xnaqʼtzan tiʼjju bʼaj tiʼj aj kawil David. Otoq txi tqʼoʼn Jehová nim tiʼchaq te, ik tzeʼn tqʼinumabʼil, toklen ex otoq kambʼan kyiʼj nim aj qʼoj tiʼj. Xi tqʼoʼn David chjonte tiʼj tkyaqil jlu ex tqʼama qa otoq tzaj tqʼoʼn Jehová nim tiʼchaq te (Sal. 40:5). Pero pon jun ambʼil jatumel pon tkʼuʼj David kyiʼj nim tiʼchaq ex ik tnaʼl tuʼn tkyaqilju otoq tzaj tqʼoʼn Jehová te. Maske attoq nim t-xuʼjil, pon tkʼuʼj tiʼj Bat-Seba, aju t-xuʼjil Urías ex nya bʼaʼn ela jlu toj twitz Jehová. Oʼkx ximen David tiʼjx, yaẍin tukʼil Bat-Seba ex ok ten tal. Nya oʼkx jlu bʼant tuʼn, ax ikx xi tjyoʼn tumel tzeʼn tuʼn tkubʼ bʼyoʼn Urías (2 Sam. 11:2-15). ¿Tiʼtoq in ximen David tiʼj? ¿Kubʼpe t-ximen qa mintiʼtoq in keʼyin Jehová tiʼj? Otoq ten David tzʼaqli twitz Jehová toj nim ambʼil, pero xi tqʼoʼn ambʼil tuʼn t-ximen oʼkx tiʼjx ex pon tkʼuʼj kyiʼj nim tiʼchaq. Tuʼn jlu tzaj nim bʼis tiʼj. Noqtzun tuʼnj, ajtz tiʼj tanmi David ex jatz tqʼamaʼn qe til. Xi tqʼoʼn nim chjonte tuʼnju kubʼ tnajsaʼn Jehová til (2 Sam. 12:7-13).

11. Ik tzeʼn in tzaj tqʼamaʼn Efesios 5:3 ex 4, ¿tiʼ kʼonil qiʼj tuʼn miʼn tpon qkʼuʼj kyiʼj nim tiʼchaq?

11 ¿Tiʼ xnaqʼtzbʼil jaku tzʼel qiʼn tiʼjju bʼaj tiʼj David? In nel qnikʼ tiʼj qa bʼaʼn tuʼn t-xi qqʼoʼn chjonte te Jehová tiʼj tkyaqilju o tzaj tqʼoʼn qe tuʼntzun miʼn tpon qkʼuʼj kyiʼj nim tiʼchaq (kjawil uʼjit Efesios 5:3, 4). Nim toklen tuʼn qtzalaj tiʼjju at qe. In xi qqʼamaʼn kye xjal in che xnaqʼtzan qukʼil tiʼj Tyol Dios tuʼn kyximen kyiʼj tbʼanel tiʼchaq in che ikʼ toj kyanqʼibʼil ex tuʼn t-xi kyqʼoʼn chjonte te Jehová tiʼj tkyaqil. Qa ma bʼant jlu kyuʼn toj jun seman, otoq txi kyqʼoʼn chjonte tiʼj wuq tiʼchaq toj kynaʼj Dios (1 Tes. 5:18). ¿Axpe jlu in bʼant quʼn? Qa ma qo ximen tiʼj tkyaqilju o tzaj tqʼoʼn Jehová qe, kxel qqʼoʼn chjonte tiʼj ex qo tzalajel tiʼjju at qe. Kʼonil jlu qiʼj tuʼn miʼn tpon qkʼuʼj kyiʼj nim tiʼchaq.

Qʼonka twitza tiʼj taqikʼ 12.

12. ¿Tiʼ bʼant tuʼn Judas tuʼnju pon tkʼuʼj kyiʼj nim tiʼchaq?

12 Atzun jaʼlo qo xnaqʼtzan tiʼjju bʼaj tiʼj Judas Iscariote. Ojtzqiʼn quʼn qa in najbʼentoq te Jehová tej naʼmxtoq tok te nya bʼaʼn xjal (Luc. 6:13, 16). ¿Tiquʼn in xi qqʼamaʼn jlu? Tuʼnju otoq jaw jyoʼn tuʼn Jesús tuʼn tok te jun kyxol qe t-apóstol. Jaku txi qqʼamaʼn qa ok qeʼ tkʼuʼj Jesús tiʼj tuʼnju otoq txi tqʼoʼn toklen tuʼn t-xqʼuqin tiʼj pwaq xi qʼoʼn te oyaj ajbʼen tiʼj pakbʼabʼil. Ok oyaj lu ik tzeʼn oyaj in tzaj qʼoʼn toj ambʼil jaʼlo tuʼntzun tbʼant aqʼuntl toj ttnam Jehová. Otoq txi tqʼamaʼn Jesús kye tuʼn tok kyxqʼuqin kyibʼ tuʼntzun miʼn tpon kykʼuʼj kyiʼj nim tiʼchaq (Mar. 7:22, 23; Luc. 11:39; 12:15). Pero mintiʼ xi tbʼiʼn Judas qe yol lu ex tej tbʼet ambʼil, ok te eleqʼ.

13. ¿Toj alkye ambʼil kubʼ tyekʼin Judas qa otoq pon tkʼuʼj kyiʼj nim tiʼchaq?

13 Kubʼ tyekʼin Judas qa otoq pon tkʼuʼj kyiʼj nim tiʼchaq tej chʼixtoq tpon ambʼil tuʼn tkyim Jesús. Otoq txi tqʼoʼn Simón aju attoq lepra tiʼj, txokbʼil tiʼj Jesús ex kyiʼj t-xnaqʼtzbʼen tuʼn kypon waʼl tja. Kyxol qe jlu, attoq María ex Marta. Akux in che waʼntoq, jaw weʼ María ex jax tqoʼn tbʼanel aseyt toj twiʼ Jesús. Nya bʼaʼn ela jlu toj twitz Judas ex toj kywitz junjuntl t-xnaqʼtzbʼen Jesús. Bʼalo kubʼ kyximen t-xnaqʼtzbʼen Jesús qa jakutoq tzʼajbʼen pwaq lu tiʼj pakbʼabʼil. Atzunte Judas tzaj tqʼoj tuʼnju otoq tzʼok te eleqʼ ex in «jatz telqʼaʼn pwaq» toj tkubʼil oyaj. Tej tikʼ chʼintl ambʼil, xi tkʼayin Judas Jesús tuʼnju otoq pon tkʼuʼj kyiʼj nim tiʼchaq (Juan 12:2-6; Mat. 26:6-16; Luc. 22:3-6).

14. ¿Alkye tten xi tbʼiʼn jun mejebʼleʼn qe yol tkuʼx toj Lucas 16:13?

14 Xi tnaʼn Jesús jlu kye t-xnaqʼtzbʼen: «Mlayx bʼant tuʼn kyajbʼene te Dios ex te qʼinumabʼl» (kjawil uʼjit Lucas 16:13). Kukx at kyajbʼen yol lu toj ambʼil jaʼlo. Qo yolin tiʼj alkye tten xi tbʼiʼn jun mejebʼleʼn te tnam Rumania qe yol lu tej ttzaj qʼamaʼn jun kyaqʼun toj juntl tnam mas qʼinun. Kyqʼama jlu: «Iltoq tiʼj tuʼn t-xi qchjoʼne jun matij qkʼase toj banco. Tnejel, kubʼ qximane qa jun kʼiwlabʼil tej ttzaj qʼamaʼn aqʼuntl qeye». Noqtzun tuʼnj, jakutoq tzʼel tiʼn aqʼuntl ambʼil kye tuʼn kyajbʼen te Jehová. Tej otoqxi jaw kyuʼjin xnaqʼtzbʼil «Mantengámonos leales con un corazón unificado», aju etz toj uʼj Xqʼuqil toj kastiy te 15 te agosto te 2008, kubʼ kyximen tiʼ tuʼn tbʼant kyuʼn. Kyqʼamatl jlu: «Noqwit o xiʼye aqʼunal toj juntl tnam tuʼn tkanet mas qpwaqe, mintiʼwtlo kubʼ qqʼoʼne qajbʼebʼile te Jehová tnejel toj qanqʼibʼile. El qnikʼe tiʼj qa jakutoq tzaj nya bʼaʼn tiʼj qamiwbʼile tukʼil Jehová». Tuʼntzunju, mintiʼ i eʼx aqʼunal toj juntl tnam. ¿Tiʼtzun bʼaj kyiʼj? Kanet jun taqʼun ermano tojx ttnam ex tuʼn jlu jakutoq kanet kywi tiʼchaq at tajbʼen kye. Atzunte t-xuʼjil ermano tqʼama jlu: «Kukx in nonin Jehová kyiʼj tmajen toj tkyaqil ambʼil». Kykabʼil in che tzalaj tuʼnju in che ajbʼen te Jehová ex nya te qʼinumabʼil.

MIʼN TXI QQʼOʼN AMBʼIL TUʼN QKUBʼ TZʼAQ KYOJ TTRAMP SATANÁS

15. ¿Tiquʼn qʼuqli qkʼuʼj tiʼj qa jaku qo tzaqpaj kyiʼj ttramp Satanás?

15 ¿Yajtzun qa ma tzʼel qnikʼ tiʼj qa in jaw qnimsan qibʼ moqa in pon qkʼuʼj kyiʼj nim tiʼchaq? ¿Jakupe qo tzaqpaj kyiʼj jlu? Jaku. Tqʼama apóstol Pablo qa jaku qo tzaqpaj kyiʼj ttramp Tajaw il qa otoq qo tzyet tuʼn (2 Tim. 2:26). Atzun jlu bʼant tuʼn aj kawil David. Xi tbʼiʼn consej xi qʼoʼn te tuʼn profeta Natán, ajtz tiʼj tanmi ex ten juntl maj tbʼanel tamiwbʼil tukʼil Jehová. Miʼn tzikʼ tnaʼl quʼn qa mas nim tipumal Jehová at twitz Satanás. Qa ma txi qqʼoʼn ambʼil te tuʼn tonin qiʼj, jaku qo tzaqpaj tiʼj alkyexku ttramp Satanás.

16. ¿Tiʼ kʼonil qiʼj tuʼn miʼn qkubʼ tzʼaq kyoj ttramp Satanás?

16 Mas bʼaʼn qa ma tzʼok tilil quʼn tuʼn miʼn qkubʼ tzʼaq toj ttramp Satanás twitzju tuʼn qjyon tumel tzeʼn tuʼn qetz kyoj. Oʼkx jaku bʼant jlu quʼn noq tuʼn tonbʼil Jehová. Pero miʼn tzʼok qeʼ qkʼuʼj qiʼjx. ¿Tiquʼn? Tuʼnju ateʼ nim tmajen Jehová o jaw kynimsan kyibʼ ex o pon kykʼuʼj kyiʼj nim tiʼchaq maske otoq tzikʼ nim ambʼil in che ajbʼen te. Tuʼntzunju, qqaninx onbʼil te Jehová tkyaqil qʼij tuʼntzun tel qnikʼ tiʼj qa in jaw qnimsan qibʼ ex qa in pon qkʼuʼj kyiʼj nim tiʼchaq (Sal. 139:23, 24). Miʼn txi qqʼoʼn ambʼil tuʼn qkubʼ tzʼaq kyoj ttramp Satanás.

17. ¿Tiʼ kbʼajel tiʼj Satanás toj chʼintl ambʼil?

17 O tzikʼ nim mil abʼqʼi in sbʼun Satanás kyiʼj xjal. Pero chʼix tpon ambʼil tuʼn tokx jupuʼn ex tuʼn tkubʼ najsaʼn te jumajx (Apoc. 20:1-3, 10). ¡Qajxix tuʼn tpon ambʼil lu! Akux in pon ambʼil lu, qxqʼuqink qibʼ tuʼn miʼn qkubʼ tzʼaq kyoj ttramp Tajaw il. Miʼn txi qqʼoʼn ambʼil tuʼn tjaw qnimsan qibʼ nix tuʼn tpon qkʼuʼj kyiʼj nimku tiʼchaq. Bʼaʼn tuʼn tkubʼ qximen tuʼn t-xi qbʼiʼn nabʼil lu: «Che weʼxixe twitz tajaw il, ex kʼeleltzun oq kywitze» (Sant. 4:7).

BʼITZ 127 Alkye tten tuʼn wanqʼine

^ taqik' 5 In nok Satanás ik tzeʼn jun xjal in tzyun kyiʼj txkup. Tuʼntzunju, in kubʼ tqʼoʼn nim tramp toj qbʼe ex noq jteʼxku ambʼil qʼiʼn quʼn toj qajbʼebʼil te Jehová. Toj xnaqʼtzbʼil lu, kʼelel qnikʼ tiʼj qa in nok tilil tuʼn Satanás tuʼn tjaw qnimsan qibʼ ex tuʼn tpon qkʼuʼj kyiʼj nim tiʼchaq tuʼntzun tnaj qamiwbʼil tukʼil Jehová. Ax ikx, kʼelel qiʼn junjun xnaqʼtzbʼil kyiʼj xjal e kubʼ tzʼaq kyoj tramp lu ex kʼelel qnikʼ tiʼj tiʼ jaku bʼant quʼn tuʼn miʼn qkubʼ tzʼaq toj tramp ik tzeʼn kye.

^ taqik' 2 YOL NIM TOKLEN: Toj xnaqʼtzbʼil lu, aj qyolin tiʼj jun xjal in jaw tnimsan tibʼ, atz in qo yolin tiʼj jun xjal in kubʼ t-ximen qa mas nim toklen kywitz txqantl. Ex aj t-xi qqʼamaʼn qa in pon tkʼuʼj jun xjal kyiʼj nim tiʼchaq, atz in qo yolin tiʼj aj tpon tkʼuʼj tiʼj nim pwaq, tuʼn tten mas toklen, tuʼn tyaẍin ex kyiʼj junjuntl tiʼchaq.

^ taqik' 53 TQANIL KYIʼJ TILBʼILAL: In jaw tnimsan tibʼ jun erman ex mintiʼ in xi tbʼiʼn jun tbʼanel consej. At nim tiʼchaq te jun ermana, pero taj tuʼn ttzaj tlaqʼoʼn mas.

^ taqik' 55 TQANIL KYIʼJ TILBʼILAL: Jaw tnimsan tibʼ jun anjel, ax ikx te aj kawil Uzías. Kubʼ tbʼinchaʼn Eva, David ex Judas il tuʼnju pon kykʼuʼj kyiʼj nim tiʼchaq. Xi tloʼn Eva twitz tzeʼ, atzunte David yaẍin tukʼil Bat-Seba, atzunte Judas ok te eleqʼ.