1. Omo lia vika tu hasa ku setekesa Satana na ciyambi?

CIYAMBI, ua kala na vutumbe vumo lika, ku kuata ni ku-tsiha vize vi ali na ku yomba. Kaha a hasa ku pangesa vingandzo ni miheto ya ku liseza-seza, ngue mua handekele umo kavusamba ka Yombi ua makuli. (Yombi 18:8-10) Vati ciyambi ue ku zevela kasitu ku muheto ueni? Ue ku lilongesa vati ua fua kasitu uaco. Ca ku muenako, kuiko ue kuya? Vika ua lema? Kaha na mu muheto ua cifua cika a hasa ku-tsa? Satana neni, mukemuo mue ku linga na vantu. Ue ku lilongesa vati ua fua nkala muntu. Ue ku tala kuiko tue kuya, na vika tua lema. Kaha ue ku tu tela muheto, uze ua mona ngueni u hasa ku tu lavula ku ndzimba. Vutuhu ngoco, Mbimbiliya ya tu kulahesa ngecize cipue nga tu na tsi mu muheto ueni, kasi tu hasa ku cakunukamo. Kaha ya tu longesa naua vati tu hasa ku linga mangana kati tu tse mu miheto yaco.

2. Miheto ika ivali ya kulahela mua kama Satana?

² Miheto ivali ya kulahela mua kama Satana, ya pua ku lihalesa na lizangamena. * Kaha ue ku pangesa evi vifua viaco tunde ku ntsenkulu. Satana ua pua ngue mukua ku tela tuzila uze ue ku zevela tuzila ku muheto ueni. (Visa. 91:3) Vunoni ou lingongo, ka hasa ku tu kuata nga etu vavene ka tua zangele. Omo lia vika? Muomu Yehova ua tu lekesa miheto yose ye ku pangesa cikenia uaco.—2 Kol. 2:11.

3. Vika Yehova ua hakela imo mizimbu ya ku lihalesa na lizangamena mu Mbimbiliya?

³ Imo njila ye ku pangesa Yehova mu ku tu lungula ku vusonde  vua ku lihalesa na lizangamena, ya pua ku tu leka mizimbu ya viuma via solokelele vantu va muesele vifua viaco. Mu malungano a tu hilula lelo, tu mona ngecize Satana ua hasele na ku lavula vene vangamba va Yehova va ku-hia mu lutsilielo. Vuno eci ca lomboloka ngecize ka tu hasa ku vula eyi miheto ivali ni? Houe, tu hasa. Yehova ua haka mizimbu yaco mu Mbimbiliya “mu ku tu nangula.” (1 Kol. 10:11) Yehova ua lingamo, muomu a tantekeya ngecize etu vantu tu hasa ku lilongesela ku lungano lua vakuetu na ku liniunga ku vingandzo via Satana.

4. Ku lihalesa ci hasa ku tuala muntu kulihi?

⁴ Satana ua tonda tu pue vakua ku lihalesa. Muomu a tantekeya ngecize nga tu pua vakua ku lihalesa, tu ka pua ngeci mueni na ku zimbalesa civezikiso ca muono ua ya-ye. (Visi. 16:18) Ngeci mukemuo, kapostolo Paulu ua mamuine ngecize muntu a hasa ku “lihalesa na ku ua mu cihiso ca Satana.” (1 Tim. 3:6, 7) Evi vi hasa ku solokela nkala muntu ha kati ketu, cipue tu va vaha ni tu va laza mu vusunga.

5. Ngue muya muesa Ekelesiaste 7:16, 20, vati muntu a hasa ku muesa ku lihalesa?

⁵ Mukua ku lihalesa, ue ku lituameka ikeye ivene. Satana ue ku tonda tu pue vakua ku lihalesa, mu ku tu lingisa tu mbile Yehova ku mukulo na ku lituameka etu vavene ku lutue, cikuma-kuma nga tuli mu visoti. Ca ku muenako, vuno va na mi vangeya vimo cipue ku mi muesa vuhenge ni? Nga mukemuo, Satana a vuahelela cikuma ku mi mona mu tuika mulonga Yehova na vamuanoko. Muomu a tonda mu singanieke ngecize, njila imo lika i mu hasa ku manusuilamo citanga caco, ya pua ku ci sungamesa enu vavene ca ku hona ku kava vitume via haka Yehova mu Mbimbiliya.—Tandenu Ekelesiaste 7:16, 20.

6. Vika mu na lilongesa ku muzimbu ua umo ndumbuetu ua ku Holanda?

⁶ Tu hilulenu muzimbu ua umo ndumbuetu ua ku Holanda ua nienguele omo lia visevuka via vakuavo. Ngeci ua likuminyine ku likela ku likata navo. Ivene ngueni: “Nja livuile vulika, kaha ka nja hasele ku aluluka cifua ci nja kele na ku muenamo vamuanetu. Ngeci nja lekele yaliange tu nungulukile ku cikungulukilo ceka.”  Kaha mu nima ya ntsimbu ua talele Broadcasting^® ya Março ya 2016. Programa yaco, ya muesele mua ku lingila nga vakuetu va na tu sevukila. Uze ndumbuetu ngueni: “Nja lilongesele ngecize nja pande ku hilula visevuka viange ivene mu vusunga na ku likehesa, kati ku seteka ku alulula vamuanetu mu cikungulukilo. Programa yaco, ya nji kuasele ku tuameka Yehova na mpoko yeni ya ku sika.” Vi tu na lilongesaho via mi lumbunuka ni? Nga muli na ku hita mu cimo ceseko, tualelenuho ku singanieka hali Yehova. Mu vundilenu a mi kuase ku mona vakuenu ngue mua ali na ku va muenamo Ikeye. Muomu neni ve ku mu sevukila; vunoni ue ku vecela. Ngeci a tonda nenu mu lingemo.—1 Yoa. 4:20.

7. Vika via solokelele Muangana Uziya?

⁷ Ku lihalesa, ca lingisile Muangana Uziya ua mu Yunda ku ndungula na ku viana vimamuna. Uziya ua puile yala ua ndika-ndika. Ua vulile vindzita via vingi, ku tunga vimbonge via vingi, kaha ua kele na mehia a engi. Mbimbiliya nguayo: “Njambi ua mu vezikisile.” (2 Miz. 26:3-7, 10) Vunoni omo ua kolele, “mutima ueni ua lihakele ku vukama.” Ntsimbu imo ku nima, Yehova ua hele lisiko ngecize vasasendote vakevo lika va pandele ku hana vikombelo ku tembele. Vunoni Muangana Uziya, ua ndunguile na ku kovela mu tembele linga a ka vi linge ikeye. Via lingile ka via ile Yehova ku mutima, ngeci ua vetele uze mukua ku lihalesa na mbumba. Kaha ua kele na mbumba na ha ku-tsa ceni.—2 Miz. 26:16-21.

8. Kuliya na 1 Kolintu 4:6, 7, vati tu hasa ku liniunga ku cimbembesi ca ku lihalesa?

⁸ Vuno ku lihalesa, netu ci hasa ku tu uisila mu ngandzo i ca uisilile Uziya ni? Halakanenu muzimbu ua muanetu José. Ua puile mukua mingoso na mukuluntu mu cikungulukilo u va tantekeyele vamuanetu vavengi. Ua kele na ku hana vimpande ku viuano via limbo na via muhato, kaha vamo tuniungi va ku zinguluka va kele na ku mu vundila vimamuna. Vutuhu ngoco, ivene ua litavelele ngueni: “Vunoni nja kulahelele mua kama mu mana na vutongue vuange. Ka nja kele naua na ku sungula Yehova. Nja singaniekele nguange nji ua ku kaniama. Ngeci ka nja halakanene ku vilungula na vimamuna via Yehova.” Ngeci ua lingile vupi vua kama na kuua mu cikungulukilo. Mu nima ya imo ntsimbu ua hilukile mu vusunga. Lelo lino, ivene ngueni: “Yehova ua nji longesa ngecize ca seho ya kama ku puisamo cipanga ce ku tu hana, kati lizina li ve ku tu hana omo lia cipanga caco.” Ngeci mukemuo, tu puenu na ku vuluka ngecize nkala vuana vu tua kala navuo ni citeli ci tua tambula mu cikungulukilo via tunda kuli Yehova.  (Tandenu 1 Kolintu 4:6, 7.) Nga tu pua vakua ku lihalesa, Yehova ka tu pangesa.

9. Lizangamena lia lingisile Satana na Eva ku linga vika?

⁹ Mu tue ku singanieka ha lizangamena, halumo tue ku vuluka Satana Ndiavu. Mu ku pua umo ua tungelo va Yehova, citava Satana ua kele na viteli via cili via vingi. Vutuhu ngoco ka puisilemo. Ua tondele cuma cize ca pande lika Yehova, ku mu lemesa. Satana ua tonda tu fue ngeci mueni, ngeci ue ku tu lingisa tu livue ngecize viose vi tuli navio ka via puilemo. Ntsimbu ya katete ya lingilemo, ya puile mua ka handekele na Eva. Ku cilemo ceni, Yehova ua hele Eva na yalieni via ku-lia viose vi va tondele, ni nguetu “miti yose ya muihia,” ku tundisako umo lika. (Njen. 2:16) Vutuhu ngoco, Satana ua lingisile Eva a singanieke ngecize ca tondekele kulia ku vusuka vua uze muti umo lika u va mu vindikile. Eva, ka viukilile na vize via kele navio, ngeci ua tondeleko vikuavo. Kaha tu vose tu tantekeya ku via mu tualele. Ua vulumuine, kaha mu nima ya ntsimbu ua tsile.—Njen. 3:6, 19.

10. Vati lizangamena lia puile ngandzo kuli Muangana Ndaviti?

¹⁰ Lizangamena, lia lingisile Muangana Ndaviti ku suva viose via mu hele Yehova, ngeci mua vupite, lutsimo, na ku vula vindzita via vingi. Ndaviti ua puile mukua ku santsela kaha ua tavele ngecize via mu hanene Njambi “via hiana ku-vi-tanda.” (Visa. 40:5) Vunoni mu ntsimbu imo, Ndaviti ua suvile via mu hanene Yehova. Ka viukilile na vize via kele navio ngeci ua tondele vikuavo. Vutuhu Ndaviti ua kele na vampuevo vavengi, vunoni ua tavesele masungu a ku liveyela mpuevo ua mbala a likulise mu mutima ueni. Mpuevo uaco ua puile Mbateseva kaha yalieni, ua puile Uliya kaHiteu. Omo lia ku tuameka vizango vieni, Ndaviti ua limuene ku mivila na Mbateseva na ku mu hana lizimo. Ku vupangala ku ku keha, Ndaviti ua tumine ku tsiha Uliya! (2 Sam. 11:2-15) Vuno Ndaviti ka kele na ku singanieka ni? Ni ua muene ngueni Yehova kesi na ku mu mona? Vutuhu Ndaviti ua pangelele Yehova mu miaka ya yingi, vunoni ntsimbu imo uecelele lizangamena li mu vule kaha ua likovesele mu visoti via vingi. Vunoni ci vuisa ndzolela ku tantekeya ngecize mu nima ya ntsimbu Ndaviti ua liveyele na ku aluluka. Mua vusunga, ua santselele cikuma kuli Yehova omo lia ku mu ecela!—2 Sam. 12:7-13.

11. Kuliya na Efeso 5:3, 4, vika vi hasa ku tu kuasa ku vula lizangamena?

¹¹ Vika tu lilongesa ku lungano lua Ndaviti? Tua lilongesa ngecize tu hasa ku vula  lizangamena nga tu pua vakua ku santsela ku viose vie ku tu hana Yehova. (Tandenu Efeso 5:3, 4.) Tua pande ku viukilila na vize vi tuli navio. Vandongesi va vaha va Mbimbiliya tue ku va kaniamesa va pue na ku singanieka ha cuma cimo ca va lingila Yehova na ku mu santsela. Nga muntu a lingamo matangua ose mu ku hita ca simano, kaha a ka vundila ha vimpande via ku pua 7 via ku liseza-seza. (1 Tes. 5:18) Mue ku seteka ku lingamo ni? Ku singanieka ha viose via mi lingila Yehova, ci ka mi kuasa ku kala na mutima ua ku santsela. Ku kala na mutima ua ku santsela ce ku tu kuasa ku viukilila na vize vi tuli navio. Ku viukilila na vize vi tuli navio vikevio vihemba via lizangamena.

12. Lizangamena lia lingisile Yundasa Iskaliota ku linga vika?

¹² Lizangamena lia lingisile Yundasa Iskaliota ku pua cingungu ua kama. Vunoni ku nima, Yundasa ua puile muntu ua cili. (Luka 6:13, 16) Yesu, ua mu hanguile ku pua kapostolo ueni. Yesu ua kulahelele cikuma muli Yundasa, ngeci ua mu kundikile cikasa ca vimbongo. Vimbongo viaco via puile via ku kuasa Yesu na vapostolo veni mu cipanga cavo ca ku ambulula. Tu hasa ku handeka vene nguetu, vimbongo viaco, via puile ngue milambu i tue ku hana ku cipanga cetu mu mavu ose. Vutuhu Yesu ua kele na ku mamuna ku sua kumo vandongesi veni ku tuala ha lizangamena, vunoni mu nima ya ntsimbu, Yundasa ua putukile ku punda-punda mu cikasa caco. (Mako 7:22, 23; Luka 11:39; 12:15) Yundasa ua sembuluile vilungula via Yesu.

13. Ntsimbu ika lizangamena lia Yundasa lia lisoluele ha toma?

¹³ Lizangamena lia Yundasa lia lisoluele ha toma ku hiehi na ku-tsa ca Yesu. Yesu na vandongesi veni kaha na Maliya hamo lika na ndumbueni Mata, va ile ku ndzivo ya umo mukua mbumba ua lizina Simone. Kaha mu va kele na ku-lia, Maliya ua katukile na ku muaniena mazi a ndando ya kama ha mutue ua Yesu. Evi via vuisile Yundasa na vandongesi vakuavo matoto. Vandongesi vakuavo va nienguele, muomu va muene ngecize vimbongo viaco nga vie ku kuasele cikuma mu cipanga ca ku ambulula. Vunoni via nienguesele Yundasa vieka. Ikeye ua nienguele muomu ua puile muizi kaha ua tondele ku ka punda vimbongo viaco nga ve ku vi hakele mu cikasa. Mu nima ya ntsimbu, lizangamena lia lingisile Yundasa kuenda Yesu vungungu linga va mu fuete ndando i va kele na ku landa nayo ndungo.—Yoa. 12:2-6; Mat. 26:6-16; Luka 22:3-6.

14. Vati vamo vayala na mpuevo va pangesele citume ca ku Luka 16:13?

¹⁴ Yesu ua vuluisile vakua ku mu kava vumo vusunga, ngueni: “Ka mu hasa ku pangela Njambi na vufuko.” (Tandenu Luka 16:13.) Vusunga vuaco ka vue ku aluluka. Halakanenu muzimbu ua vamo vayala na mpuevo va ku Romênia, va niungile eci cimamuna ca Yesu. Va va hanene cimo cipanga ca ntsimbu ya indende mu cimo cifuti ca hiana cifuti cavo ku vupite. Vavene nguavo: “Tua kele na likongo lia kama li tua pandele ku fueta ku banku. Ngeci mukemuo, ha katete tua muene cize cipanga ngue civezikiso ca ku tunda kuli Yehova.” Vunoni ha kele cimo citanga. Cipanga caco ce ku va tanganesele ku pangela Yehova. Ngeci mukemuo, va tandele cimo cimpande ca handeka via ku pangela Yehova na mutima umo lika, mu nima yaco va lingile cihangula. * Vavene nguavo: “Nga ku nganiala vimbongo vukevuo vutumbe vua kama vua tu tualele mu cifuti ceka, kaha eci ca lomboloka ngecize ka tua tuamekele vusamba vuetu na Yehova. Kaha cikuavo naua, tua kele na vusunga ngecize vusamba vuetu na Yehova vu ka zeya. Ngeci tua vianene cipanga caco.” Vika viezilemo? Yala ua hasele ku uana cipanga mu cifuti  cavo vene cize ca va kuasele ku puisamo viose vi va tondekele. Mpuevo co ngueni: “Livoko lia Yehova ka lia puile lia lihi.” Vaze vayala na mpuevo ve ku viukilila cikuma omo lia ku hangula Yehova, ku pua Sukulu yavo kati vimbongo.

15. Omo lia vika tua pande ku kala na vusunga ngecize citava ku tina ku miheto ya Satana?

¹⁵ Vika tua pande ku linga nga tu nongonona ngecize cimo ku lihalesa na lizangamena vi na kovela mu mutima uetu? Tua pande ku aluluka! Kaha citava ku lingamo. Paulu ua muesele ngecize uose ua tsa mu “ngandzo ya Satana” a hasa ku patukamo. (2 Tim. 2:26) Mu nima ya ku mu paya kuli Natane, Ndaviti ua alulukile ku lizangamena lieni na ku sungamesa vusamba vueni na Yehova. Kati mu ka suve na limo litangua liahi ngecize Yehova ua hiana Satana. Ngeci mukemuo, nga tu tava vukuasi vua Yehova, tu hasa ku patuka ku nkala muheto ua Satana Ndiavu.

16. Vika vi hasa ku tu kuasa ku liniunga ku miheto ya Satana?

¹⁶ Ku liniunga ca hiana ku lisaka. Na vuno vene, ku liniunga ku miheto ya Satana ca hiana ku hitukila ha ku tu patulako. Vunoni tu hasa lika ku liniunga na vukuasi vua Yehova. Vutuhu ngoco, ka tua pandele ku kosa mu kaali! Muomu cipue vene vamo vasua laza ku pangela Yehova, navo va uila mu ceseko ca ku lihalesa na lizangamena. Ngeci mukemuo, matangua ose, puenu na ku vundila Yehova a mi kuase ku nongonona nga evi vifua via ku vihia, vi na putuka laza ku mi kovela mu visinganieka na mu vilinga. (Visa. 139:23, 24) Kati mu vi tavese ku soka mizi mu mitima yenu!

17. Vika vi ka solokela citozi cetu Ndiavu vuovuno?

¹⁷ Mu miaka yose eyi, Satana ua pua ciyambi. Vunoni, tangua va ka mu kuata na ku mu kuta, kaha mu nima ya ntsimbu va ka mu nongesa. (Ku-So. 20:1-3, 10) Tua lavelela na ndzolela ya kama litangua liaco. Vunoni ntsimbu kanda li hete, tualelenuho ku liniunga ku miheto ya ku lihalesa na lizangamena. Kati mu tavese evi vifua viaco vi mi tengule. Lihakelenu kapandi ka ku viana Satana kaha “a ka mitina.”—Tia. 4:7.