Wulu kɔ nuhua edwɛkɛ ne azo

Wulu kɔ nuninyɛne ne azo

EDWƐKƐ 24

Ɛbahola Wɔanriandi Wɔavi Seetan Ngane Ne Mɔ Anu!

Ɛbahola Wɔanriandi Wɔavi Seetan Ngane Ne Mɔ Anu!

‘Bɛnriandi bɛvi Abɔnsam ɛhane ne anu.’​—2 TIM. 2:26.

EDWƐNE 36 Yɛbɔ Yɛ Ahonle Nwo Bane

MƆƆ YƐBAZUKOA *

1. Duzu ati a yɛkola yɛfa Seetan yɛtoto bɔvolɛ nwo a?

BƆVOLƐ lɛ bodane kokye​—kɛ ɔkye nane bie anzɛɛ ɔku ye. Kɛ mɔɔ Dwobu arɛlekyekyevolɛma adalɛma ne anu ko bɔbɔ hanle la, bie a ɔbava ngane ngakyile yeali gyima. (Dwobu 18:8-10) Kɛzi bɔvolɛ kola sua nane bie ɛhane kye ye ɛ? Ɔsukoa nane ne. Nienwu a nane ne fa a? Aleɛ boni a ɔ nye die nwo a? Ɛhane boni a bahola ahye ye a? Seetan le kɛ zɔhane bɔvolɛ ne la. Ɔsukoa yɛ. Ɔnea ɛleka mɔɔ yɛkɔ nee ninyɛne mɔɔ yɛ nye die nwo la. Akee ɔsua ɛhane mɔɔ ɔ nye la kɛ ɔbahye yɛ arɛlevilɛ nu la. Noko Baebolo ne maa yɛnwu kɛ, saa ɔkye yɛ bɔbɔ a yɛbahola yɛalie yɛ nwo. Eza ɔmaa yɛnwu mɔɔ yɛyɛ a yɛnrɛdɔ ye ngane ne mɔ anu fee la.

Seetan ngane mɔɔ ɔyɛ gyima kpalɛ kpalɛ la anu nwiɔ a le anwomemaazo nee anyebolo (Nea ɛdendɛkpunli 2) *

2. Seetan ngane nwiɔ mɔɔ ɔyɛ gyima kpalɛ la a le boni mɔ?

2 Seetan ngane mɔɔ ɔyɛ gyima kpalɛ kpalɛ la anu nwiɔ a le anwomemaazo yɛɛ anyebolo. * Seetan ɛva subane ɛtane ɛhye mɔ ɛli gyima wɔ ɛvolɛ apenle dɔɔnwo anu na ɔ sa ɛha menli dɔɔnwo. Ɔle kɛ nlomakyevolɛ mɔɔ sua ɛhane kye aloma anzɛɛ ɔfa avonle ɔkye ye la. (Edw. 91:3) Noko ɔnle kɛ yɛmaa Seetan kye yɛ. Duzu ati ɔ? Ɔluakɛ Gyihova ɛmaa yɛnwu ye ndenle ne mɔ mɔɔ ɔdua zo ɔkye menli la.​—2 Kɔl. 2:11.

Yɛbahola yɛazukoa debie yɛavi neazo ɛhye mɔ anu amaa yɛahwe yɛ nwo anzɛɛ yɛalie yɛ nwo yɛavi Abɔnsam ngane ne mɔ anu (Nea ɛdendɛkpunli 3) *

3. Duzu ati a Gyihova ɛmaa bɛhɛlɛ menli mɔɔ yɛle anwomemaazo nee anyebolo la anwo edwɛkɛ wɔ Baebolo ne anu a?

3 Adenle ko mɔɔ Gyihova dua zo bɔ yɛ kɔkɔ wɔ anwomemaazo nee anyebolo nwo la a le kɛ, ɔmaa yɛ anwosesebɛ kɛ yɛzukoa debie yɛvi mɔɔ zile wɔ awie mɔ ɛbɛlabɔlɛ nu la anu. Yɛ ye nzonlɛ wɔ neazo ne mɔ mɔɔ yɛbazuzu nwo la anu kɛ, Seetan holale zuale Gyihova azonvolɛ mɔɔ bɛnyi wɔ sunsum nu la bɔbɔ ɛhane na ɔhyele bɛ. Asoo ɛhye kile kɛ yɛyɛ ye biala a yɛbadɔ ye ngane ne mɔ anu ɔ? Kyɛkyɛ. Gyihova maanle bɛhɛlɛle neazo ɛhye mɔ wɔ Baebolo ne anu kɛ ɔfa ‘yeabɔ yɛ kɔkɔ.’ (1 Kɔl. 10:11) Ɔze kɛ yɛbahola yɛazukoa debie yɛavi neazo ɛhye mɔ anu amaa yɛahwe yɛ nwo anzɛɛ yɛalie yɛ nwo yɛavi Abɔnsam ngane ne mɔ anu.

ANWOMEMAAZO ƐHANE NE

Nea ɛdendɛkpunli 4

4. Saa yɛmemaa yɛ nwo zo a, duzu a bado yɛ a?

4 Seetan kulo kɛ yɛyɛ anwomemaazo. Ɔze kɛ saa yɛyɛ anwomemaazo a yɛbayɛ kɛ ɔdaye la na dahuu ngoane ne abɔ yɛ. (Mrɛ. 16:18) Ɔti ɛzoanvolɛ Pɔɔlo bɔle yɛ kɔkɔ kɛ awie bahola amemaa ɔ nwo zo na ‘bɛabua ye ndɛne kɛ mɔɔ bɛbua Abɔnsam la.’ (1 Tim. 3:6, 7) Saa bɔ zo mɔɔ yɛra nɔhalɛ ne anu anzɛɛ yɛva ɛvolɛ dɔɔnwo yɛzonle Gyihova bɔbɔ a, ɛhye bahola ado yɛ nuhua ko biala.

5. Kɛ mɔɔ Nolobɔvo 7:16, 20 kile la, kɛzi awie bahola ayɛ anwomemaazo ɛ?

5 Menli mɔɔ le anwomemaazo la le angomedi. Seetan kulo kɛ yɛyɛ angomedi, ɔkulo kɛ yɛdwenle yɛ nwo somaa yɛtɛla Gyihova, titili saa yɛlɛyia ngyegyelɛ a. Kɛ neazo la, awie ɛdo wɔ ɛzonle ɔ? Anzɛɛ awie nee wɔ anli ye boɛ ɔ? Seetan kulo kɛ ɛfa Gyihova anzɛɛ ɛ mediema ne mɔ anwo ɛya. Yɛɛ Abɔnsam kulo kɛ ɛnyia adwenle kɛ mɔɔ ɛbahola wɔayɛ ye wɔ nwolɛ la ala a le kɛ ɛbayɛ ninyɛne kɛ mɔɔ ɛkulo la na ɔnle kɛ ɛdi adehilelɛ mɔɔ Gyihova ɛva ɛmaa wɔ ye edwɛkɛ ne anu la azo.​—Kenga Nolobɔvo 7:16, 20.

6. Duzu a ɛsukoa ɛfi adiema raalɛ bie mɔɔ wɔ Netherlands la anwubielɛ ne anu a?

6 Suzu adiema raalɛ bie mɔɔ wɔ Netherlands mɔɔ ɛnee awie mɔ sinlidɔlɛ gyegye ye la anwubielɛ ne anwo. Ɔzile kpɔkɛ kɛ ɔ nee bɛ ɛnrɛdu bieko. Ɔhanle kɛ: “Me nwo yɛle me koonwu na ɛnee mengola mengakyi adwenle mɔɔ melɛ ye wɔ zɔhane mediema ne mɔ anwo la. Menganle mengilele me hu kɛ ɔmaa yɛhɔ asafo fofolɛ nu.” Akee ɔnleanle March 2016 JW Broadcasting® gyimalilɛ ne. Zɔhane gyimalilɛ ne vale kɛzi yɛbagyinla awie mɔ sinlidɔlɛ nloa la anwo nzuzulɛ maanle. Adiema raalɛ ne hanle kɛ: “Menwunle kɛ ɔwɔ kɛ mebɛlɛ me nwo aze na medwenle medame mumua ne me nvonleɛ ne mɔ anwo na ɔnle kɛ mebɔ mɔdenle kɛ mekakyi mediema mrenyia nee mraalɛ mɔɔ wɔ asafo ne anu la. Gyimalilɛ ne boale me maanle menvale me adwenle menziele Gyihova nee ye tumililɛ ne azo.” Duzu a ɛsukoa ɛfi nu a? Saa ɛlɛyia sɔnea a, fa wɔ adwenle sie Gyihova anwo zo dahuu. Sɛlɛ ye kɛ ɔboa wɔ ɔmaa ɛnwu awie mɔ kɛ mɔɔ ɔnwu bɛ la. Wɔ anwuma Selɛ ne nwu bɛ nvonleɛ ne mɔ; noko ɔlɛ ɛhulolɛ kɛ ɔbava yeahyɛ bɛ. Ɔkulo kɛ ɛdawɔ noko ɛyɛ zɔhane ala.​—1 Dwɔn 4:20.

Nea ɛdendɛkpunli 7

7. Duzu a dole Belemgbunli Yuzaya a?

7 Anwomemaazo ti, Dwuda Belemgbunli Yuzaya kpole folɛdulɛ na ɔyɛle debie mɔɔ ɔnlɛ nwolɛ adenle kɛ ɔbayɛ la. Yuzaya yɛle ninyɛne mgbalɛ dɔɔnwo. Ɔlile konim wɔ konle dɔɔnwo anu, ɔkyekyele azuamgbole dɔɔnwo yɛɛ ɔyɛle egyinli dɔɔnwo. “Nɔhalɛ Nyamenle ne maanle ɔkpazile.” (2 Ek. 26:3-7, 10) Baebolo ne hanle kɛ: “Noko mɔɔ ɔ nwo yɛle se ala la, ye ahonle memaanle ɔ nwo zo na ɔzɛkyele ɔ nwo.” Ɛnee Gyihova ɛlimoa ɛha kɛ ɛsɔfo ne mɔ ala a lɛ adenle yela ayilevuanlɛ wɔ ɛzonlenlɛsua ne anu a. Noko anwomemaazo ti, Belemgbunli Yuzaya hɔle ɛzonlenlɛsua ne anu kɛ ɔkayela ayilevuanlɛ. Gyihova anye anlie nrenyia ɛhye mɔɔ memaa ɔ nwo zo la anwo na ɔmaanle kokobɛ guale ye. Yuzaya yɛle kokobɛvolɛ too ɔhɔle ewule nu.​—2 Ek. 26:16-21.

8. Kɛ ɔkɛyɛ na edwɛkɛ mɔɔ wɔ 1 Kɔlentema 4:6, 7 la aboa yɛ amaa yɛanyɛ anwomemaazo ɛ?

8 Asoo anwomemaazo bahola amaa yɛadɔ ɛhane nu kɛ mɔɔ ɔdole Yuzaya la ɔ? Suzu José neazo ne anwo. Ɛnee ɔle gualilɛnli mɔɔ ye gyima kɔ zo kpalɛ yɛɛ ɔle asafo nu kpanyinli mɔɔ bɛbu ye. Ɛnee ɔmaa ɛdendɛlɛ wɔ nyianu bo yɛɛ maangyebakyi zo neavolɛma kɔsuzu bɛ edwɛkɛ nwo kile ye bɛmaa ɔboa bɛ. Ɔhanle kɛ: “Noko menvale me nwo mendole medame mumua ne me mɔdenlebɔlɛ nee me anwubielɛ zo. Meanva me nwo meando Gyihova anwo zo. Me adwenle yɛle me kɛ megyi ye kpundii, yemɔti meandie Gyihova kɔkɔbɔlɛ nee ye folɛdulɛ ne mɔ.” José yɛle ɛtane kpole bie na bɛdule ye bɛvile asafo ne anu. Bɛliele ye la ɛhyɛ. Na kɛkala mɔɔ ɔka la a le kɛ: “Gyihova ɛmaa menwu kɛ, tɛ amodinli mɔɔ awie lɛ la a hyia a, emomu mɔɔ ɔhyia la a le kɛ yɛbayɛ mɔɔ ɔse yɛyɛ la.” Bɛmaa yɛhakye kɛ debie biala mɔɔ yɛkola yɛyɛ nee nwolɛ adenle biala mɔɔ yɛbanyia ye wɔ asafo ne anu la vi Gyihova ɛkɛ. (Kenga 1 Kɔlentema 4:6, 7.) Saa yɛmemaa yɛ nwo zo a, Gyihova ɛnrɛva yɛ ɛnrɛli gyima.

ANYEBOLO ƐHANE NE

Nea ɛdendɛkpunli 9

9. Duzu a anyebolo maanle Seetan nee Yive yɛle a?

9 Saa yɛlɛka anyebolo nwo edwɛkɛ a, awie mɔɔ ba yɛ adwenle nu ndɛndɛ la a le Seetan Abɔnsam. Kɛmɔ ɛnee Seetan boka Gyihova anwumabɔvolɛ ne mɔ anwo la ati, ɔbayɛ kɛ ɛnee ɔlɛ nwolɛ adenle ngɛnlɛma dɔɔnwo. Noko ɔ kunlu andwo nwo. Ɛnee ɔkpondɛ kɛ bɛfa ɛzonlenlɛ mɔɔ bɛfa bɛmaa Gyihova angomekye la bɛmaa ye. Seetan kulo kɛ yɛyɛ kɛ ɔdaye la, ɔti ɔbɔ mɔdenle kɛ ɔnrɛmaa yɛ kunlu ɛnrɛdwo mɔɔ yɛlɛ la anwo. Mekɛ mɔɔ limoa mɔɔ ɔbɔle ɔ bo kɛ ɔyɛ ɛhye la a le mekɛ mɔɔ ɔ nee Yive dendɛle la. Gyihova vile ɛlɔlɛ nu vale aleɛ dɔɔnwo mɔɔ Yive nee ɔ hu bali la maanle bɛ. Ɔvale “baka biala mɔɔ wɔ tola ne anu la ma ne bie” ɔmaanle bɛ kɛ bɛli, kyesɛ ko pɛ ala. (Gyn. 2:16) Noko Seetan bɛlɛbɛlale Yive ɔmaanle ɔnyianle adwenle kɛ, ɔwɔ kɛ ɔdi baka ko ne mɔɔ bɛduale bɛ kɛ bɛmmakɔ nwo la ma ne bie. Yive ammaa ɔ kunlu andwo mɔɔ ɔlɛ la anwo. Yɛze mɔɔ vile nu rale a. Yive yɛle ɛtane na awieleɛ bɔkɔɔ ne ɔwule.​—Gyn. 3:6, 19.

Nea ɛdendɛkpunli 10

10. Mɔɔ Belemgbunli Devidi yɛle anyebolo la, duzu a dole ye a?

10 Anyebolo maanle Belemgbunli Devidi arɛle vile ninyɛne mɔɔ Gyihova vale maanle ye, mɔɔ bie a le anwonyia, duma nee konim mɔɔ ɔlile ye wɔ ye agbɔvolɛ dɔɔnwo anwo zo la. Devidi mumua ne hanle kɛ Nyamenle ahyɛlɛdeɛ ne mɔ zonle somaa mɔɔ ‘ɔnrɛhola bɛ tia a!’ (Edw. 40:5) Noko mekɛ bie, Devidi arɛle vile ninyɛne mɔɔ Gyihova ɛva ɛmaa ye la. Ɔ kunlu andwo mɔɔ Gyihova vale maanle ye la anwo bieko. Ɛnee Devidi gya mraalɛ dɔɔnwo ɛdeɛ, noko ɔnyianle nrenyia fofolɛ aye anwo ɛhulolɛ. Bɛfɛlɛ raalɛ ne Bate-hyiba yɛɛ ɔ hu a le Hɛtenli Yulaya. Devidi yɛle angomedi na ɔ nee Bate-hyiba lale, na ɔnrenzɛle. Mɔɔ Devidi yɛle la ɛnle kpalɛ noko ɔyɛle debie mɔɔ ɛnle kpalɛ fee la, ɔyɛle ngyehyɛleɛ ɔmaanle bɛhunle Yulaya! (2 Sa. 11:2-15) Adwenle boni a Devidi nyianle ye mɔɔ ɔti ɔyɛle zɔ a? Asoo ɔnyianle adwenle kɛ Gyihova ɛnrɛnwu ye ɔ? Gyihova sonvolɛ ɛhye mɔɔ ɔdi nɔhalɛ la rayɛle anyebolo na ɔnwunle ɔ nyunlu. Mɔɔ yɛ anyelielɛ la a le kɛ, nzinlii Devidi liele ye ɛtane ne dole nu na ɔnlunle ɔ nwo. Nea kɛzi ɔ nye liele kɛ Gyihova vale ye ɛtane hyɛle ye a!​—2 Sa. 12:7-13.

11. Kɛ mɔɔ Ɛfɛsɛsema 5:3, 4 kile la, duzu a baboa yɛ amaa yɛaho yɛatia anyebolo a?

11 Duzu a yɛsukoa yɛfi Devidi neazo ne anu a? Yɛnwu kɛ, saa yɛmaa yɛ nye sɔ debie biala mɔɔ Gyihova ɛva ɛmaa yɛ la a, yɛbahola yɛaho yɛatia anyebolo. (Kenga Ɛfɛsɛsema 5:3, 4.) Ɔwɔ kɛ yɛmaa yɛ kunlu dwo mɔɔ yɛlɛ la anwo. Ɔwɔ kɛ yɛmaa yɛ Baebolo sukoavoma mɔɔ bɛle fofolɛ la anwosesebɛ kɛ bɛdwenle debie fɔɔnwo bie mɔɔ Gyihova ɛyɛ ɛmaa bɛ la anwo na bɛyɛ ye mo wɔ nwolɛ. Saa awie yɛ ɛhye kenle ko biala a, ɔkadwu dapɛne ko la ɛnee yeyɛ ninyɛne ngakyile nsuu anwo asɔne. (1 Tɛs. 5:18) Zɔhane a ɛyɛ ye ɔ? Saa ɛdwenledwenle ninyɛne mɔɔ Gyihova ɛyɛ ɛmaa wɔ la kɔsɔɔti anwo a, ɔbaboa wɔ yeamaa wɔahile nwolɛ anyezɔlɛ. Yɛɛ saa ɛkile ninyɛne nwo anyezɔlɛ a, ɔmaa ɛ kunlu dwo ɛ nwo. Saa ɛ kunlu dwo ɛ nwo a ɔmmaa ɛnyɛ anyebolo.

Nea ɛdendɛkpunli 12

12. Duzu a anyebolo maanle Dwudase Yesekaleɔto yɛle a?

12 Anyebolo maanle Dwudase Yesekaleɔto yele Gyisɛse maanle. Noko ɔbɔ ɔ bo la ɛnee ɔnle zɔ. (Luku 6:13, 16) Gyisɛse kpale ye kɛ ɛzoanvolɛ. Kɛmɔ ɔdaye a ɛnee ɔnea bɛ ezukoa zo la ati, ɔkile kɛ ɛnee ɔbɔ mɔdenle yɛɛ bɛdie ye bɛdi. Ɛnee Gyisɛse nee ɛzoanvolɛma ne fa zɔhane ezukoa ne tua kakɛ mɔɔ bɛbabɔ wɔ mekɛ mɔɔ bɛlɛyɛ edwɛkɛhanlɛ gyima ne la. Ɛnee ɔle kɛ ndoboa mɔɔ bɛye bɛboa ewiade amuala gyima ne ɛnɛ la. Noko ɔhɔdwule mekɛ bie la, Dwudase bɔle ɔ bo kɛ ɔwua ezukoa ne bie ɔnva nwo kɛ ɔdele ye fane dɔɔnwo kɛ Gyisɛse ɛlɛbɔ menli kɔkɔ wɔ anyebolo nwo la. (Maake 7:22, 23; Luku 11:39; 12:15) Dwudase bule ɔ nye guale zɔhane kɔkɔbɔlɛ ne mɔ azo.

13. Mekɛ boni a bɛnwunle kɛ Dwudase le anyebolo a?

13 Edwɛkɛ bie mɔɔ zile kolaa na bɛahu Gyisɛse la anu a bɛnwunle kɛ Dwudase le anyebolo a. Ɛnee Saemɔn mɔɔ ɛnee le kokobɛvolɛ la ɛdo ɔ sa ɛvɛlɛ Gyisɛse nee ye ɛdoavolɛma ne mɔɔ Mɛle nee ɔ diema raalɛ Maata boka nwo la wɔ ye sua nu. Wɔ aleɛlilɛ ne abo, Mɛle dwazole na ɔwolale nwole evuanlɛ bie mɔɔ ye bolɛ yɛ se kpalɛ la ɔguale Gyisɛse ati zo. Dwudase nee ɛdoavolɛma mɔɔ ɛha la vale mɔɔ ɔyɛle la anwo ɛya kpole. Bie a ɛdoavolɛma mɔɔ ɛha la dele nganeɛ kɛ anrɛɛ bɛbahola bɛava ezukoa ne bɛayɛ debie kpalɛ wɔ ɛzonlenlɛ gyima ne anu. Noko ɛnee Dwudase lɛ adwenle ngakyile. Ɛnee “ɔle awule” na ɛnee kulo kɛ ɔwua ɛlɛka ne anu ezukoa ne bie. Nzinlii, anyebolo maanle Dwudase yele Gyisɛse maanle ɔliele ezukoa mɔɔ bɛfa bɛtɔ akɛlɛ la.​—Dwɔn 12:2-6; Mat. 26:6-16; Luku 22:3-6.

14. Kɛzi agyalɛma bie vale ɛzukoalɛdeɛ mɔɔ wɔ Luku 16:13 la lile gyima ɛ?

14 Gyisɛse hakyele ye ɛdoavolɛma nɔhalɛ titili ɛhye: “Bɛnrɛhola bɛnrɛzonle Nyamenle nee Anwonyia.” (Kenga Luku 16:13.) Edwɛkɛ zɔhane tɛde nɔhalɛ ɛnɛ. Nea kɛzi agyalɛma bie mɔɔ wɔ Romania la maanle Gyisɛse edwɛkɛ ne hanle bɛ la. Bɛnyianle gyima mɔɔ bɛbayɛ ye mekɛ ezinra bie anu la wɔ maanle bie mɔɔ ezukoa wɔ nu tɛla ɛleka mɔɔ bɛde la anu. Bɛhanle kɛ: “Ɛnee yɛtua bange bie ezukoa kpole bie, ɔti mɔlebɛbo ne yɛdwenlenle kɛ gyima ɛhye le nyilalɛ mɔɔ vi Gyihova ɛkɛ a.” Noko ɛnee ngyegyelɛ bie wɔ nwo. Gyima ne ɛnrɛmaa bɛnrɛnyia mekɛ bɛnrɛzonle Gyihova. Mɔɔ bɛgengale edwɛkɛ, “Maintain Loyalty With a Unified Heart” mɔɔ wɔ August 15, 2008 The Watchtower ne anu bɛwiele la, bɛzile kpɔkɛ. Bɛhanle kɛ: “Saa yɛ adwenle a le kɛ yɛkayɛ gyima wɔ maanle gyɛne zo amaa yɛanyia ezukoa dɔɔnwo a, ɔbahile kɛ yɛ nee Gyihova agɔnwolɛvalɛ ne ɛngyia yɛ. Yɛnwunle kɛ yɛ sunsum nu gyinlabelɛ ne badɔ nzule nu.” Ɔti bɛanyɛ gyima ne. Duzu a zile a? Kunli ne nyianle gyima wɔ bɛ maanle ne anu mɔɔ ɛnee bɛtua ye kakɛ kpalɛ a. Yelɛ ne hanle kɛ: “Gyihova asa ɛnle ezinra.” Agyalɛma ne anye liele kɛ bɛvale Gyihova bɛyɛle bɛ Menle na bɛanva ezukoa bɛanyɛ bɛ Menle la.

TWE Ɛ NWO FI SEETAN NGANE NE MƆ ANWO

15. Duzu ati a yɛkola yɛka kɛ yɛbahola yɛalie yɛ nwo yɛavi Seetan ngane ne mɔ anu a?

15 Saa yɛnwu kɛ yɛyɛ anwomemaazo anzɛɛ anyebolo a, duzu a yɛbahola yɛayɛ a? Yɛbahola yɛalie yɛ nwo! Pɔɔlo hanle kɛ bɛdabɛ mɔɔ Abɔnsam ‘ɛhye bɛ’ la bahola anriandi avi ye ɛhane ne anu. (2 Tim. 2:26) Ɛhye bie a Devidi yɛle a, ɔdiele Neetan folɛdulɛ ne, ɔnlunle ɔ nwo wɔ ye anyebolo ne anwo na ɔzieziele ɔ nee Gyihova agɔnwolɛvalɛ ne. Mmamaa ɛ rɛle fi ye ɛlɛ kɛ Gyihova anwo yɛ se kpalɛ tɛla Seetan. Ɔti saa yɛdie Gyihova moalɛ yɛto nu a, yɛbahola yɛalie yɛ nwo yɛavi ɛhane biala mɔɔ Abɔnsam ɛzua la anu.

16. Duzu a baboa yɛ amaa yɛandɔ Seetan ngane ne mɔ anu a?

16 Nɔhalɛ nu, ɔnle kɛ yɛmaa Seetan ngane ne mɔ kye yɛ na yɛalie yɛ nwo, emomu ɔwɔ kɛ yɛtwe yɛ nwo yɛfi nwolɛ bɔkɔɔ. Saa yɛbahola yɛayɛ ɛhye a kyesɛ Nyamenle boa yɛ. Noko ɔnle kɛ yɛto yɛ adwenle nu! Gyihova azonvolɛ mɔɔ ɛva mekɛ tendenle ɛzonle ye bɔbɔ la ɛyɛ anwomemaazo anzɛɛ anyebolo. Ɔti sɛlɛ Gyihova kenle ko biala kɛ ɔboa wɔ ɔmaa ɛnwu ye saa zɔhane subane ɛtane ne mɔ bie ɛlɛfinde wɔ nzuzulɛ nee wɔ nyɛleɛ nu a. (Edw. 139:23, 24) Bɔ mɔdenle kɛ ɛnrɛmaa anwomemaazo anzɛɛ anyebolo ɛnrɛra wɔ ɛbɛlabɔlɛ nu ɛlɛ!

17. Duzu a ɔnrɛhyɛ ɔbado yɛ kpɔvolɛ Abɔnsam a?

17 Seetan ɛyɛ ɔ nwo kɛ bɔvolɛ wɔ ɛvolɛ apenle dɔɔnwo anu. Noko ɔnrɛhyɛ, bɛbakyekye ye na awieleɛ bɔkɔɔ ne bɛazɛkye ye. (Yek. 20:1-3, 10) Yɛ nye la zɔhane kenle ne ade. Kolaa na zɔhane kenle ne ara la, bɛmaa yɛ nye ɛla ɛkɛ wɔ Seetan ngane ne mɔ anwo. Bɔ mɔdenle kɛ ɛnrɛyɛ anwomemaazo anzɛɛ anyebolo. Fa sie ɛ nye zo kɛ ‘ɛbazi Abɔnsam adenle na ɔvi ɛ nwo ɔbanriandi.’​—Gye. 4:7.

EDWƐNE 127 Sonla Holɛ Ko Mɔɔ Ɔwɔ Kɛ Meyɛ

^ ɛden. 5 Seetan le kɛ bɔvolɛ mɔɔ ɛbe la. Ɔnva nwo mekɛ tendenle mɔɔ yɛva yɛzonle Gyihova la, ɔbɔ mɔdenle kɛ ɔsua yɛ ɛhane yeahye yɛ. Wɔ edwɛkɛ ɛhye anu, yɛbazukoa kɛzi Seetan bɔ mɔdenle kɛ ɔdua anwomemaazo nee anyebolo zo yeazɛkye yɛ nee Nyamenle agɔnwolɛvalɛ ne la. Eza yɛbazukoa debie yɛavi menli mɔɔ dɔle anwomemaazo nee anyebolo ɛhane ne anu la neazo ne anu yɛɛ yɛbanwu kɛzi yɛbahola yɛahwe yɛ nwo yɛavi ngane ɛhye mɔ anwo la.

^ ɛden. 2 EDWƐKƐ MƆƆ BƐHILEHILE NU: Edwɛkɛ ɛhye ka anwomemaazo, mɔɔ yemɔ a le nganeɛ mɔɔ awie te kɛ ɔle kpalɛ ɔtɛla awie mɔ, nee anyebolo, ɛhulolɛ kpole mɔɔ awie banyia kɛ ɔkpondɛ ezukoa, tumi, nla, anzɛɛ ninyɛne ɛhye mɔ gyɛne dɔɔnwo la anwo edwɛkɛ.

^ ɛden. 53 NVONINLI NWO EDWƐKƐ: Adiema nrenyia bie mɔɔ memaa ɔ nwo zo la ɛlɛkpo adehilelɛ mɔɔ nrɛlɛbɛ wɔ nu la. Adiema raalɛ bie mɔɔ ɔlɛ ninyɛne dɔɔnwo la ɛlɛtotɔ bie dɔɔnwo bɔbɔ aboka anwo.

^ ɛden. 55 NVONINLI NWO EDWƐKƐ: Nyamenle sunsum nu ralɛ bie nee Belemgbunli Yuzaya yɛle anwomemaazo. Anyebolo a maanle Yive lile baka ne mɔɔ bɛduale ye kɛ ɔmmakɔ nwo la ma ne bie, Devidi nee Bate-hyiba zɛkyele agyalɛ yɛɛ Dwudase wuale ezukoa a.