Ir al contenido

Ir al índice

KʼUTUNEM 24

¿Jas kqabʼano rech kojqaj ta pa uqʼabʼ ri Satanás?

¿Jas kqabʼano rech kojqaj ta pa uqʼabʼ ri Satanás?

«[Chixel] chupam ri ukʼamibʼal ri Itzel» (2 TIM. 2:26).

BʼIXONEM 36 Chqachajij ri qanimaʼ

RI KQETAʼMAJ NA *

1. ¿Jas kjunamataj wi ri Satanás rukʼ jun tzukul chikop?

RI KRAJ kubʼan jun tzukunel are che keʼuriq ri e chikop y keʼukamisaj. Y kukoj kʼi jastaq rech kkun che kichapik, junam che xubʼij jun chke ri achijabʼ che xetzijon rukʼ ri Job (Job 18:8-10). Y, ¿jas kubʼano rech kkun che uchapik ri chikop? Kunikʼoj rij jachiʼ kbʼin wi, jas utz krilo y jas utz kunaʼo. Ri Satanás je kubʼan qukʼ, krilo jachiʼ kojbʼe wi y jas utz kqilo. Tekʼuriʼ kukoj ri e jastaq chqawach rech xaq kʼateʼ kojqaj pa uqʼabʼ. Rumal laʼ, ri Biblia kubʼij chqe jas rajawaxik kqabʼano rech kojqaj ta pa uqʼabʼ ri Satanás y we xojqaj pa uqʼabʼ jas kqabʼano rech kojel chupam.

Ri ubʼanik nimal y ri urayixik kʼi jastaq are ri kebʼ jastaq che más ukojom ri Satanás. (Chawilaʼ ri párrafo 2). *

2. ¿Jas kebʼ jastaq ukojom ri Satanás rech keqaj ri e winaq pa uqʼabʼ?

2 Ri kebʼ jastaq más kukoj ri Satanás are ri ubʼanik nimal y ri urayixik kʼi jastaq. * Sibʼalaj kʼi chi junabʼ ukojom waʼ we jastaq riʼ. Kjunamataj rukʼ jun chapal chikop nojimal keʼusikʼij ri chikop rech keqaj pa uqʼabʼ (Sal. 91:3). Are kʼu ri Jehová ukʼutum chqawach jas rajawaxik kqabʼano rech kojqaj ta pa uqʼabʼ (2 Cor. 2:11).

Ri kʼutbʼal kʼo pa ri Biblia kojkitoʼ rech kojqaj ta pa uqʼabʼ ri Satanás y we oj qajinaq chik kojkitoʼ rech kojel pa uqʼabʼ. (Chawilaʼ ri párrafo 3). *

3. ¿Jasche ri Jehová xuya kan kʼutbʼal pa ri Biblia che kchʼaw chkij winaq che xkibʼan nim che kibʼ y xkirayij kʼi jastaq?

3 ¿Jas kubʼan ri Jehová che qatoʼik rech kqabʼan ta nim che qibʼ y kqarayij ta kʼi jastaq? Uyaʼom kan kʼutbʼal pa ri Biblia rech kʼo kqetaʼmaj chkij. Kqil na che ri Satanás xuqujeʼ xkun che kisubʼik e jujun upatanelabʼ ri Jehová che kʼo nim ketaʼmabʼal. Are kʼu, ¿la kraj kubʼij wariʼ che Satanás kojuchʼako? Je taj, Jehová xuya kan kʼutbʼal pa ri Biblia «rech kux jun kʼutbʼal chqawach oj» (1 Cor. 10:​11). Ri Jehová retaʼm che kʼo kqetaʼmaj chrij ri kʼutbʼal riʼ rech kojqaj ta pa uqʼabʼ ri Satanás.

RI UBʼANIK NIMAL

(Chawilaʼ ri párrafo 4).

4. ¿Jas kqariqo we kqabʼan nim che qibʼ?

4 Ri Satanás kraj che kqabʼan nim che qibʼ. Retaʼm che we kok wajun bʼantajik pa ri qanimaʼ, kojux junam rukʼ areʼ y jeriʼ kqariq ta chi ri kʼaslemal kʼo ta ukʼisik (Prov. 16:18). Rumal laʼ, ri Pablo xubʼij che we jun winaq kubʼan nim che ribʼ, kqaj «ri kʼoqonik puwiʼ jas ri xqaj puwiʼ ri Itzel» (1 Tim. 3:6, 7). Paneʼ nim o nim ta tiempo qapatanim ri Jehová, we kqachajij ta qibʼ weneʼ kqakʼulmaj ri xukʼulmaj ri Satanás.

5. Junam rukʼ ri kubʼij Eclesiastés 7:16, 20, ¿jas kubʼan ri winaq che kubʼan nim che ribʼ?

5 Ri winaq che kubʼan nim che ribʼ xaq xiw chrij areʼ kchoman wi. Satanás kraj kubʼan chqe che xaq xiw chqij oj kojchoman wi man chrij ta ri Jehová y más na are chiʼ kojqʼax pa kʼax. Jun kʼutbʼal re, ¿la kʼo jumul qʼabʼam jun jastaq chqij che oj ta oj bʼanowinaq? Sibʼalaj utz kril ri Satanás are chiʼ oj kqaqʼabʼaj chrij ri Jehová ri kʼax tajin kqariqo o chkij ri qachalal. Xuqujeʼ kraj che kqabʼan ri jastaq jas ri kqachomaj oj, man are ta kqabʼan ri kubʼij ri Jehová chqe (chasikʼij uwach Eclesiastés 7:16, 20).

6. ¿Jas xqetaʼmaj chrij ri xukʼulmaj jun qachalal che kel pa ri Países Bajos?

6 Chqilampeʼ ri xukʼulmaj jun qachalal ixoq che kel pa ri Países Bajos, che utz ta kril ri kkibʼan ri e qachalal xuqujeʼ kraj ta chik kkʼojiʼ kukʼ. Ri qachalal kubʼij: «Xinnaʼo che xaq nutukel in kʼolik, xuqujeʼ xinchomaj che kinkun taj kwil ri utz taq kibʼantajik ri e qachalal. Rumal laʼ xinbʼij che ri wachajil che kqakʼex ri qacongregación». Ri xubʼano are xril ri programa re JW Broadcasting® re marzo 2016, jachiʼ xubʼij wiʼ jas kojkunik kqabʼano rech utz kqanaʼo kojkʼojiʼ kukʼ ri e qachalal. Ri qachalal xubʼij: «Xinchʼobʼo che rajawaxik kinmachʼachʼej wibʼ xuqujeʼ xwetaʼmaj che qonojel xa oj ajmakibʼ, ri video xinutoʼ rech kinchoman chrij ri Jehová xuqujeʼ ri nimalaj ubʼantajik». Qas qʼalaj ri xubʼij: are chiʼ oj kʼo pa kʼax, masachan ri Jehová chqe; chqata che che kojutoʼo rech utz kqabʼan che kilik ri e qachalal junam rukʼ ri kubʼan areʼ. Ri qaTat ri kʼo pa ri kaj kril ri jastaq che utz taj kkibʼan ri e qachalal, are kʼu kukuy ri kimak xuqujeʼ kraj che jeʼ kqabʼan oj (1 Juan 4:20).

(Chawilaʼ ri párrafo 7).

7. ¿Jas xuriq ri qʼatal tzij Uzías?

7 Ri qʼatal tzij Uzías re Judá, rumal che xubʼan nim che ribʼ xraj taj xutatabʼej ri xbʼix che y xubʼan jun jastaq ri yaʼtal ta ubʼanik kubʼano. Are jun achi che kʼo kʼi jastaq kkunik kubʼano. Rumal laʼ, xukʼam kibʼe e kʼi ajchʼojabʼ, xuyak nimaʼq taq ja y xeʼutoʼ e kʼi winaq rech xkibʼan nimaʼq taq tikoʼn. «Joropaʼ kʼu qʼij ri xniman che ri Ajawaxel, ri Areʼ xupoqʼkolij» o xubʼano che utz xel ronojel chuwach (2 Crón. 26:3-7, 10). Are kʼu ri Biblia kubʼij che, «are taq kʼu ko tikil chik pa ri ajawinik, xuchaplej ubʼanik nimal, are kʼu xtzaqisan waʼ». Ri Jehová ubʼim che xaq xiw ri e kojol tabʼal toqʼobʼ yaʼtal chke kekikojo incienso pa ri rachoch. Are kʼu, are riʼ ri xubʼan ri Uzías rumal che xubʼan nim che ribʼ, rumal laʼ ri Jehová xukʼajisaj uwach rukʼ chuʼalaj chʼaʼk. Xel ta chi ri chʼaʼk chrij kʼa pa ri ukamikal (2 Crón. 26:16-21).

8. ¿Jas kubʼan ri 1 Corintios 4:6, 7 che qatoʼik rech kqabʼan ta nim che qibʼ?

8 ¿La kkʼulmataj wariʼ qukʼ oj we kqabʼan nim che qibʼ junam rukʼ ri xubʼan ri Uzías? Kkʼulmatajik, chqilampeʼ ri ukʼutbʼal ri qachalal José. Utz bʼenaq pa ri uchak re kʼayij y are jun kʼamal bʼe pa ri congregación che nim kil kumal ri e qachalal. Kuya chʼabʼal pa ri nimaʼq taq riqbʼal ibʼ, y ri solinelabʼ re circuito kkitaʼ jujun pixabʼ che chrij jujun jastaq. Ri areʼ kubʼij: «Xinkubʼsaj nukʼuʼx chrij ri kinnaw che ubʼanik xuqujeʼ ri wetaʼmabʼal. Xinchoman ta chi chrij ri ukʼutum ri Jehová chnuwach. Xinchomaj che kinkun che ubʼanik ronojel ri jastaq, rumal laʼ xintatabʼej ta chi ri utaqanik y ri unojibʼal ri Jehová». Rumal laʼ ri qachalal José xubʼan jun nimalaj mak y xesax bʼi pa ri congregación. Kʼate jujun junabʼ kanoq xkunik xux chi jumul Testigo. Ri areʼ kubʼij: «Ri Jehová ukʼutum chnuwach che ri más nim ubʼanik are ta ri eqeleʼn yaʼom chqe, xaneʼ are ri unimaxik». Masach chqe che ronojel ri kojkun che ubʼanik y ri eqeleʼn yaʼom chqe pa ri congregación are ri Dios yaʼowinaq (chasikʼij uwach 1 Corintios 4:6, 7). We kqabʼan nim che qibʼ, kojukoj ta riʼ ri Jehová.

RI URAYIXIK KʼI JASTAQ

(Chawilaʼ ri párrafo 9).

9. ¿Jas xkibʼan ri Satanás y ri Eva rumal che xkirayij kʼi jastaq?

9 Are chiʼ kojchʼaw chrij ri urayixik kʼi jastaq, kojchoman riʼ chrij ri Satanás. Kʼi eqeleʼn riʼ yaʼom che are chiʼ majaʼ kubʼan Itzel che ribʼ. Are kʼu xkubʼiʼ ta ukʼuʼx rukʼ ri yaʼom che, xaneʼ xraj che areʼ ri kiqʼijilaxik y are ta ri Jehová. Rumal laʼ ri Satanás kraj kqabʼan qe ri xubʼano y kojkikot ta rukʼ ri kʼo qukʼ. Ri nabʼe mul che xubʼan wariʼ are ri xubʼan che usubʼik ri Eva. Ri Jehová rukʼ loqʼoqʼebʼal uyaʼom ronojel uwach jastaq chke, are kʼu xa jun ri ubʼim chke che utz taj kkitijo (Gén. 2:16). Are kʼu ri Satanás xubʼan molom taq tzij chuwach ri Eva, xubʼij che che rajawaxik kutij uwach ri cheʼ ri bʼim chke che utz taj kkitijo. Ri areʼ xumaltyoxij ta ronojel ri jastaq yaʼom che; xaneʼ xurayij nikʼaj chik. Y wariʼ xubʼano che xuriq kʼax y chukʼisbʼal xmakunik y xkamik (Gén. 3:6, 19).

(Chawilaʼ ri párrafo 10).

10. ¿Jas xubʼan ri qʼatal tzij David?

10 Chqilaʼ ri xukʼulmaj ri qʼatal tzij David. Ri Jehová uyaʼom kʼi jastaq che, uqʼinomal, nim kil wi y xubʼano che xchʼakan pa kiwiʼ e kʼi ukʼulel. Ri areʼ sibʼalaj xmaltyoxin rumal ri jastaq riʼ y xubʼij che kkun ta che rajilaxik ronojel ri jastaq yaʼom che rumal ri Dios (Sal. 40:5). Are kʼu kʼo jun qʼij xsach ronojel che ri ubʼanom ri Jehová pa uwiʼ y xurayij kʼi jastaq. Paneʼ e kʼo kʼi rixoqil, xurayij uwach ri rixoqil jun chi achi, jun jastaq che ubʼim ri Jehová che utz taj kbʼanik. Bat-Seba ubʼiʼ ri ixoq ri xurayij uwach y ri rachajil are jun hitita, Urías ubʼiʼ. Ri David xaq xiw xchoman chbʼil ribʼ, xqʼoyiʼ rukʼ ri Bat-Seba y xux yawabʼ ixoq rumal. Y xaq xiw ta wariʼ xubʼano xaneʼ xutaq ukamisaxik ri Urías (2 Sam. 11:2-15). ¿Jas qas xuchomaj riʼ? ¿La xuchomaj che ri Jehová tajin ta kril ri tajin kubʼano? Paneʼ kʼi chi junabʼ upatanim ri Jehová rukʼ sukʼilal, rumal che xuchajij ta ribʼ, xaq xiw xchoman chbʼil ribʼ y xumaj urayixik kʼi jastaq, rumal laʼ xuriq kʼiʼalaj kʼax. Are chiʼ xqʼax ri tiempo ri David xuchʼobʼo che utz ta ri xubʼano, rumal laʼ xuta kuybʼal umak che ri Jehová y xkuy ri umak (2 Sam. 12:7-13).

11. Junam rukʼ ri kubʼij Efesios 5:3, 4, ¿jas kojtowik rech kqarayij ta uwach kʼi jastaq?

11 ¿Jas kqetaʼmaj chrij ri xubʼan ri David? Che rajawaxik kqamaltyoxij che ri Jehová ri uyaʼom chqe rech kqarayij ta nikʼaj chi jastaq (chasikʼij uwach Efesios 5:3, 4). Rajawaxik kojkikot rukʼ ri kʼo qukʼ xuqujeʼ rajawaxik kqakʼut chkiwach ri winaq ri tajin kqaya etaʼmanik re ri Biblia chke rech kechoman chrij jun jeʼlikalaj jastaq pa ri kikʼaslemal, tekʼuriʼ kkimaltyoxij che ri Jehová. We kkibʼan wariʼ ronojel qʼij, kekun riʼ kechʼaw chrij siete jastaq pa ri kichʼawem che ri Jehová pa jun semana (1 Tes. 5:18). ¿La kojkun oj kqabʼan qe wariʼ? Kojkunik. We kojchoman chrij ronojel ri uyaʼom ri Jehová chqe, sibʼalaj kqamaltyoxij riʼ y kojkikot riʼ rukʼ ri jastaq che kʼo qukʼ. Jeriʼ kojqaj ta pa uqʼabʼ ri Satanás che urayixik kʼi jastaq.

(Chawilaʼ ri párrafo 12).

12. ¿Jas xubʼan ri Judas Iscariote?

12 Chanim riʼ chojchʼaw chrij ri Judas Iscariote. Qetaʼm che areʼ xux jun itzel achi, are kʼu nabʼe are jun utzalaj winaq (Luc. 6:13, 16). ¿Jasche kqabʼij wariʼ? Rumal che are jun chke ri apóstoles che xuchaʼ ri Jesús. Qastzij che ri Jesús xukubʼsaj ukʼuʼx chrij rumal che xuchaʼ che ukʼolik ri pwaq ri kkoj che utzijoxik ri utzij ri Dios. Kjunamataj rukʼ ri pwaq ri kkoj kimik pa ri utinamit ri Jehová. Ri Jesús amaqʼel xubʼij che che rajawaxik kuchajij ribʼ rech kurayij ta uwach kʼi jastaq (Mar. 7:22, 23; Luc. 11:39; 12:15). Are kʼu ri Judas xuta ta ri xbʼix che, rumal laʼ are chiʼ xqʼax ri tiempo xumaj ubʼanik elaqʼ.

13. ¿Jampaʼ xqʼalajinik che ri Judas xurayij kʼi jastaq?

13 Are chiʼ xa jubʼiqʼ chi tiempo kraj kkam ri Jesús, ri Judas xukʼutu che kurayij kʼi jastaq. Jumul ri Simón ri xkʼojiʼ chʼaʼk chrij, xusikʼij ri Jesús e rachiʼl ri utijoxelabʼ pa rachoch y chkixoʼl ri tijoxelabʼ riʼ e kʼo ri Marta y ri María. Are chiʼ tajin kewaʼik, ri María xwalijik y xukoj kʼokʼalaj aceite pa ujolom ri Jesús, ri aceite más paqal rajil. Are kʼu ri Judas y ri nikʼaj chi tijoxelabʼ sibʼalaj xpe koyowal rumal ri xubʼan María. Weneʼ ri tijoxelabʼ xkichomaj che are ta utz riʼ xkoj ri pwaq che utzijoxik utzij ri Dios. Are kʼu ri Judas xpe royowal «rumal rech chi elaqʼom» y xa kraj krelaqʼaj ri pwaq che kʼo pa ri kaxon. Tekʼuriʼ are chiʼ qʼaxinaq chi jubʼiqʼ tiempo ri Judas xukʼayij ri Jesús rukʼ kebʼ oxibʼ pwaq (Juan 12:2-6; Mat. 26:6-16; Luc. 22:3-6).

14. ¿Jas xkibʼan jun kʼulaj che ukojik pa kikʼaslemal ri kubʼij Lucas 16:13?

14 Ri Jesús xubʼij wariʼ chke ri utijoxelabʼ: «Man kixkun ta che upatanixik ri Dios, xuqujeʼ che upatanixik ri qʼinomal» (chasikʼij uwach Lucas 16:13). Qastzij ri xubʼij ri Jesús. Chqilampeʼ ri xkibʼij jun kʼulaj che keʼel pa ri tinamit Rumania che qastzij wi wariʼ, kkibʼij: «Xtzujux qachak pa jun chi tinamit y xqachomaj che are jun tewchibʼal re ri Jehová rumal che kojutoʼ che utojik ri qakʼas pa ri banco». Are kʼu kʼo jun kʼax: we kkikʼam ri chak, kʼo ta chi kitiempo riʼ che upatanixik ri Jehová. Ri xetoʼwik rech utz ri xkichaʼ ubʼanik are jun kʼutunem che xkisikʼij pa ri wuj La Atalaya 15 re agosto 2008 che kubʼij «Mantengámonos leales con un corazón unificado». Kkibʼij: «We ri kqaj are che kqachʼak más qarajil, jetaneʼ che are más nim kqil ri chak chuwach ri qachilanik rukʼ ri Jehová. Xqachʼobʼo che ri chak kubʼan kʼax che ri qachilanik rukʼ ri Jehová». Rumal laʼ xkikʼam ta ri chak. Y ¿jas xkʼulmatajik? Ri qachalal achi xuriq uchak pa ri utinamit che keʼutoʼ che uriqik ri kajwataj chke. Ri rixoqil kubʼij: «Ri Jehová amaqʼel xuya ri kajwataj chqe». Ri e kebʼ sibʼalaj kekikotik che are nim kkil ri Jehová y are ta urayixik kʼi jastaq.

MOJQAJ PA UQʼABʼ RI SATANÁS

15. ¿Jasche qetaʼm che kojkunik kojel pa uqʼabʼ ri Satanás?

15 Y we kqilo che kqabʼan nim che qibʼ y kqarayij kʼi jastaq ¿la kojkunik kqaya kan ubʼanik? Ri Pablo xubʼij che kojkunik kqaya kan ubʼanik ri jastaq che ri Satanás kukoj chqawach (2 Tim. 2:26). Are jelaʼ ri xubʼan ri David: xuta ri pixabʼ xya che rumal ri Natán, xuya kan ubʼanik ri umak y jeriʼ xux chi jumul rachiʼl ri Jehová. Masach chqe che ri Jehová más kʼo nim uchuqʼabʼ chuwach ri Satanás. We kqatzukuj ri utobʼanik, ri Areʼ kojutoʼ rech kojel pa uqʼabʼ ri Satanás.

16. ¿Jas kojtoʼwik rech kojqaj ta pa uqʼabʼ ri Satanás?

16 Are kʼu, ri más utz are che kqachajij qibʼ rech kojqaj ta pa uqʼabʼ ri Satanás. Wariʼ kojkunik kqabʼano rukʼ ri utobʼanik ri Jehová. Are kʼu maqakubʼsaj qakʼuʼx chbʼil qibʼ, rumal che e kʼo jujun upatanelabʼ ri Jehová xkibʼan nim che kibʼ y xkirayij kʼi jastaq. E jujun paneʼ kʼi junabʼ kipatanim ri Jehová are kʼu xeqaj pa uqʼabʼ ri Satanás, xkibʼan nim che kibʼ y xkirayij kʼi jastaq. Rumal laʼ ronojel qʼij chqataʼ che Jehová che kojutoʼ che rilik we tajin kqabʼan nim che qibʼ o tajin kqarayij kʼi jastaq (Sal. 139:23, 24). Mojqaj pa uqʼabʼ ri Satanás.

17. ¿Jas kbʼan che ri Satanás pa kebʼ oxibʼ qʼij?

17 Pa kʼi junabʼ e kʼi winaq e qajinaq pa uqʼabʼ ri Satanás. Are kʼu xa jubʼiqʼ chi tiempo kraj rech kximik tekʼuriʼ ksachisax uwach (Apoc. 20:1-3, 10). ¡Sibʼalaj kqaj kopan ri qʼij riʼ! Are kʼu, are chiʼ majaʼ kopanik, chqachajij qibʼ rech kojqaj ta pa uqʼabʼ. Chqakojoʼ qachuqʼabʼ rech kqabʼan ta nim che qibʼ y kqarayij ta kʼi jastaq. Chqanimaj wajun taqanik riʼ: «Chiqʼatej uwach ri Itzel, kanimaj kʼu na chiwach» (Sant. 4:7).

BʼIXONEM 127 Ri winaq che kwaj kinuxik

^ párr. 5 Paneʼ kʼi junabʼ o kʼi taj tajin kqapatanij ri Jehová, ri Satanás sibʼalaj knaw che ukojik jastaq chqawach rech kojqaj pa uqʼabʼ. Pa wajun kʼutunem riʼ, kqil na ri kubʼan ri Satanás che ukojik ri ubʼanik nimal y ri urayixik más jastaq rech kubʼan kʼax che ri qachilanik rukʼ ri Jehová. Xuqujeʼ kqetaʼmaj na chkij e jujun winaq che xkibʼan nim che kibʼ y xkirayij kʼi jastaq y jas kqabʼan oj rech kqabʼan ta qe.

^ párr. 2 CHOMANIK NIM UBʼANIK: Pa wajun kʼutunem riʼ ri tzij ubʼanik nimal, kraj kubʼij che jun winaq kuchomaj che más nim ubʼanik chkiwach ri e nikʼaj chik, are kʼu ri tzij urayixik kʼi jastaq, kraj kubʼij che jun winaq kʼo nim urayinik che uriqik más urajil, kubʼij che kʼo ta jun kchʼakowik y sibʼalaj kraj keʼuchʼabʼej achijabʼ ixoqibʼ rech kqʼoyiʼ kukʼ y nikʼaj chi jastaq.

^ párr. 53 RI KUKʼUT RI E WACHBʼAL: Jun qachalal che kubʼan nim che ribʼ kuxutuj jun pixabʼ che tajin kya che. Jun qachalal kʼo kʼi jastaq re y kraj kuloqʼ más.

^ párr. 55 RI KUKʼUT RI E WACHBʼAL: Jun ángel xuqujeʼ ri qʼatal tzij Uzías xkibʼan nim che kibʼ. Rumal urayixik kʼi jastaq ri Eva xutij uwach ri cheʼ ri bʼim chke che kkitij taj, ri David xmakun rukʼ ri Bat-Seba y ri Judas xux elaqʼom.