1. ¿Imatam satanas ruwan animal hapiqkuna hina?

ANIMALTA hapiqkunaqa tukuy ima tuqllakunawanmi hapinku utaq wañuchinku (Job 18:8-10). Ichaqa puntataraqmi yachananku chay animal maynin purisqanta hinaspa ima gustasqanta, chaynapi chayman hina ima tuqllatapas churanankupaq. Chaynam satanaspas wichiykachiwananchikpaq sumaqtaraq yachaykun imayna kasqanchikta, may risqanchikta hinaspa ima gustawasqanchikta, chaynapi imawanpas qunqayllamanta wichiykachiwananchikpaq. Ichaqa bibliam niwanchik chayman mana wichiykunapaq ima ruwanamanta, niwanchiktaqmi satanas wichiykachiwaptinchik ima ruwanamantapas.

2. ¿Imakunawanmi satanasqa runakunata astawan wichichin?

² Kunankamam satanasqa achka runakunata hatun tukuywan hinaspa imatapas astawan munaruywan wichichichkan. * Payqa urpikunata hapiq hinam tuqlla churasqanman wichiykachiyta munawanchik (Jer. 5:26). Ichaqa mana wichiykunapaqmi Jehova Diosqa willawanchik imakuna satanaspa tuqllankuna kasqanmanta (2 Cor. 2:11).

3. ¿Imapaqtaq Diosqa qillqachirqa hatun tukuq kayman hinaspa imatapas astawan munaruyman wichiykuq runakunamanta?

³ Hatun tukuq kayman hinaspa imatapas munaruyman mana wichiykunapaqmi Jehova Diosqa chayman wichiykuq  runakunamanta palabranpi qillqachirqa. Kay yachachikuypim yachasun unay wataña Diosta serviqninkunatapas satanasqa wichiykachisqanmanta. Diosqa palabranpiqa qillqachirqa paykuna hina satanaspa tuqllankunaman mana wichiykunapaqmi (1 Cor. 10:11).

4. ¿Imanasqataq hatun tukuq kayqa mana allinchu?

⁴ Hatun tukuq kananchiktam satanasqa munan, chaynapi pay hina kaspanchik mana wiñaypaq kawsakunanchikpaq (Prov. 16:18). Chaymi apostol Pablopas nirqa hatun tukuqkunaqa “diablo hina juzgasqa” kanankumanta (1 Tim. 3:6, 7). Hatun tukuqqa rikuriruchwanmi chayllaraq utaq unay wataña Diosta servispanchikpas.

5. Eclesiastes 7:16, 20 nisqanman hinaqa, ¿imaynataq hatun tukuq runaqa?

⁵ Hatun tukuq runaqa kikillanpaq munaqmi. Satanasqa kikillanchikpi piensananchiktam munan, astawanraqmi sasachakuypi kaptinchikqa. ¿Haykapipas yanqamanta pipas tumpaykuwarqanchikchu utaq imapas yanqamanta pasaruwarqanchikchu? Satanasqa munan chaykuna kaptin Jehova Diosman utaq iñiqmasinchikkunaman tumpananchiktam. Munantaqmi bibliapi Diospa nisqanta kasukunamantaqa munasqanchikman hinalla utaq tantiasqanchikman hinalla imatapas ruwananchikta (qaway Eclesiastes 7:16, 20).

6. ¿Imatam yachachwan iñiqmasinchikpa willawasqanchikmanta?

⁶ Huk iñiqmasinchikmi iñiqmasinchikkunapa imayna kasqankuwan llumpayta piñakuq, chaymi paykunawan kuska kaytapas manaña munaqchu. Paymi nin: “Imayna kasqanku piñachiwasqanraykum paykunawanqa mana hukllawakuqchu kani, chaymi qusayta nirqani huklawpiña huñunakunaykupaq”, nispa. Chaymantam iñiqmasinchikqa 2016 watapi marzo killapaq lluqsimuq videota qawarurqa. Chaypim nirqa iñiqmasinchikkunawan allinlla kanapaq ima ruwanamanta. Paymi nin: “Chay videota qawaruspaymi cuentata qukururqani iñiqmasiykunapaq  piñakunaymantaqa kikiyraq mana hatun tukuq kanaymanta hinaspa pantasqaykunata riqsikunaymanta. Chay qawasqayqa yanapawarqataqmi imatapas ruwanapaqqa Jehova Dioslla kamachiwaqninchik kasqanpi astawan yuyaymananaypaq”, nispa. Ñuqanchikpas chayna sasachakuypi kaspaqa Jehova Diostayá yuyarisun, paytayá mañakusun iñiqmasinchikkunawan hawka kananchikpaq. Imaynam Diospas iñiqmasinchikkunata pantaptinkupas pampachaykun, chaynam ñuqanchikpas kananchik (1 Juan 4:20).

7. ¿Imam kamachiq Uziasta pasarurqa hatun tukuq kasqanrayku?

⁷ Juda nacionta kamachiq Uziasmi hatun tukuq rikuriruspan rimapayasqankutapas mana uyarikurqachu, hinaspanmi mana ruwananta ruwarurqa. Uziasqa yachayniyuq runam karqa, peleaq rispanpas vencemuqmi, llaqtakunatapas hatarichirqam, hinaspapas animalsapa hinaspa chakrasapa kasqanraykum achka pozokunata uchkuchirqa. Dios yanapaptinmá tukuy chaykunataqa ruwarqa (2 Cron. 26:3-7, 10). Chaywanpas, kamachiq Uziasqa ‘llumpay atiyniyuq karuspanmi hatun tukuqllaña rikurirurqa’. Chayna rikuriruspanmi Jehova Diospaq inciensota kañananpaq temploman yaykururqa. Chaytaqa Diospa kamachisqanman hinam sacerdotekunalla ruwananku karqa. Chayna hatun tukuq kasqanraykum Jehova Diosqa lepra unquywan hapirachirqa, chaywanmi ñakarirqa wañukunankama (2 Cron. 26:16-21).

8. ¿Imaynatam 1 Corintios 4:6, 7 nisqan yanapawanchik mana hatun tukuq kanapaq?

⁸ Uzias hinam ñuqanchikpas hatun tukuq rikuriruchwan. Chaynam rikurirurqa iñiqmasinchik Joseypas. Payqa karqa allin negocioyuqmi, iñiqkunapi punta apaqmi, hatun huñunakuykunapipas yachachiqmi, llaqtan-llaqtan watukuq iñiqmasinchikkunapas imapaqpas tapukuqkum. Paymi willakun: “Jehova Diosta qunqaruspaymi imatapas ruwayta yachasqayrayku kikillaypiña hapipakuyta qallaykurqani, chaymi imapas rimapayawasqankutaqa manaña kasurqaniñachu”, nispa. Iñiqmasinchik Joseyqa huchallikuruspanmi qarqurachikurqa, ichaqa qayninpa watakunallam kutiramurqa. Paymi nin: “Diospa llaqtanpi imapiña yanapakuspapas Jehova Diospa nisqanman hina imatapas ruwaymi aswan allinqa yachasqanchikman hinalla ruwanamantaqa”, nispa. Jehova Dios yanapawaptinchikmi ima ruwaytapas atinchikqa  utaq imapipas yanapakunchikqa (qaway 1 Corintios 4:6, 7). Hatun tukuq kaptinchikqa manam Diosqa yanapawachwanchu.

9. ¿Imata munaspankum satanaswan Evaqa Diosta mana kasukurqakuchu?

⁹ Astawan munaruymanta rimaspanchikqa yaqapaschá satanaspi kamas piensanchik. Payqa Jehova Diospa angelnin kachkaspanpas yupaychasqa kaytam munarqa. Satanasqa munan pay hina kananchiktam, munantaqmi imawanpas mana kusisqa kananchikta, Evapas chayna kanantam munarqa. Diosqa Adantawan Evataqa nirqa llapallan sachakunapa rurunta mikunankupaqmi, huertapa chawpinpi sachapa ruruntam ichaqa mana mikunankuchu karqa (Gen. 2:16). Satanasmi ichaqa Evata nirqa chayta mikuruspan aswan allin kananpaq. Evaqa Diospa tukuy ima qusqanwan mana kusisqa kaspanmi chay sachapa rurunta mikururqa, hinaspanmi yuyaqyaspan wañururqa (Gen. 3:6, 19).

10. ¿Imata qunqaruspanmi kamachiq Davidqa huchallikuyman chayarurqa?

¹⁰ Kunanñataq rimarisun kamachiq Davidmanta. Jehova Dios yanapaptinmi tukuy iman karqa, allin riqsisqa karqa hinaspa chiqniqninkunata vencerqa. Tukuy chaykunamantam Davidqa Diosta anchata agradecekurqa (Sal. 40:5). Chaymantam ichaqa Diospa tukuy ima qusqanta qunqarurqa, hinaspanmi kikillanpi piensaspan astawanraq munarqa. Davidqa achka warmiyuq kachkaspanpas Uriaspa warmin Betsabeytaraqmi munarurqa. Betsabey wiksayuq rikuriruptinmi qusan Uriasta wañuchinankupaq tukuyta ruwarqa (2 Sam. 11:2-15). Davidqa unay tiempoña Diosman sunqu kachkaspanpas kikillanpaq munaq rikuriruspanmi hinaspa hukpa warminta munaruspanmi huchallikururqa. Chaymantam Davidqa huchanta riqsikuspan wanakurqa, chaymi Jehova Diospas pampachaykurqa (2 Sam. 12:7-13).

11. Efesios 5:3, 4 nisqanman hinaqa, ¿imam yanapawasun imatapas astawan munaruyman mana wichiykunapaq?

¹¹ ¿Imatam yachachwan Davidta ima pasarusqanmanta? Imatapas mana astawan munarunapaqqa Jehova Diostam tukuy ima quwasqanchikmanta agradecekunanchik (qaway Efesios 5:3, 4). Imapas kapuwasqanchikwanmi kusisqa kananchik. Yachachisqanchik runamasinchiktapas  yachachinanchikmi sapa punchaw Diospa tukuy ima quwasqanchikmanta agradecekunanpaq (1 Tes. 5:18). Jehova Diospa tukuy ima quwasqanchikpi yuyaymanaspaqa paytam sunqumanta agradecekusun, quwasqanchikwanmi kusisqa kasun hinaspapas imatapas astawan munaruymanqa manam wichiykusunchu.

12. ¿Imatam Judasqa ruwarurqa llumpayta munapayayman wichiykuspa?

¹² Judas Iscariotepas qallariypiqa allin runam karqa, chaymantam ichaqa mana allin runaña rikurirurqa (Luc. 6:13, 16). Allin runa kasqanraykum Jesusqa apostolnin kananpaq akllaykurqa. Judasmantaqa manam iskayrayarqachu, chaymi paypa makinman qullqi waqaychananku cajachata quykurqa. Chaypim churaqku kunan tiempopi hina lliw iñiqkunapa qusqanku qullqita. Chay qullqitam servichikuqku Diosmanta willakunankupaq. Jesusqa achka kutikamam qatiqninkunata nirqa ama imatapas llumpayta munapayanankupaq (Mar. 7:22, 23; Luc. 11:39; 12:15). Judasqa chayta mana kasukuspam suwakuyta qallaykurqa.

13. ¿Haykapitaq Judaspa qullqi sunqu rikurirusqanqa sutilla karqa?

¹³ Manaraq wañukuchkaspanmi Jesusqa qatiqninkunapiwan Simonpa wasinman mikuq rirqaku. Chaypitaqmi kachkarqa Mariawan Martapas. Mikuchkaptinkum Maria Jesuspa umanman talliykurqa achka qullqipa chanin miski asnaq aceiteta. Chayta rikuruspankum Jesuspa qatiqninkunaqa piñakuspa nirqaku: “¿Imapaqtaq aceitetaqa usuchichwan? Achka qullqipi rantikuspachá wakchakunaman quchwan karqa”, nispanku. Judasmi ichaqa piñakururqa aceiteta rantikuruspanku qullqita cajaman churaptinku suwakuyta munaspan. Qullqi sunqu rikuriruspanmi Judas Iscarioteqa Jesustapas rantikururqa (Juan 12:2-6; Mat. 26:6-16; Luc. 22:3-6).

14. ¿Imaynatam Lucas 16:13 nisqanqa casarasqa iñiqmasinchikkunata yanaparqa?

¹⁴ Jesusmi qatiqninkunata nirqa: “Qamkunaqa manam serviwaqchikchu Diostawan qullqitaqa”, nispa (qaway Lucas 16:13). Rumania nacionpi casarasqa iñiqmasinchikkunam Jesuspa chayna nisqanta kasukurqaku. Paykunam ninku: “Achka qullqitam manuyarurqaniku, chaymi huklaw nacionpi llamkanaykupaq niykuwaptinku ‘Jehova Diosmi yanapawachkanchik’ nispayku kusikurqaniku”, nispa. Iñiqmasinchikkunaqa chaypi llamkaspankuqa manam atinmankuchu karqa huñunakuykunaman riytaqa nitaq Diosmanta willakuq riytapas. Paykunaqa “Diosninchiktayá kasukusunchik sunqunchikpi mana iskayrayaspa” * niq yachachikuyta ñawincharuspankum tantiakururqaku mana rinankupaq. Paykunam ninku: “Cuentatam qukururqaniku astawan qullqiyuq kanaykupaq huk nacionman ripukuspaykuqa Jehova Diosmanta karunchakurunaykuta. Manañam paypa munaynintaqa ruwaymankuchu karqa”, nispa. Chaymantam qusaqa llamkayta tarirurqa. Jehova Dios yanapaptinmi mana imankupas pisipurqachu. Iñiqmasinchikkunaqa achka qullqiyuq kanankumantaqa Jehova Diosta kasukusqankuraykum kusisqa kachkanku.

15. ¿Atichwanchu satanaspa tuqllankunamanta lluptikuyta?

¹⁵ Hatun tukuq kayman utaq astawan imatapas munayman wichiykuspaqa amayá  hukmanyasunchu. Apostol Pablopa qillqasqanman hinam satanaspa tuqllankunamanta lluptikuyta atichwan (2 Tim. 2:26). Chaytam kamachiq Davidpas ruwarqa. Diosmanta willakuq Natan rimapayaptinmi mana allin ruwasqanta riqsikuspan wanakurqa, hinaptinmi Jehova Diosqa kaqmanta chaskiykurqa. Amayá qunqasunchu satanasmantaqa Jehova Dios aswan atiyniyuq kasqantaqa. Diospa yanapakuyninwanqa satanaspa tuqllankunamanta lluptikuytaqa atisunmi.

16. ¿Pitaq yanapawasun satanaspa tuqllankunaman mana wichiykunapaq?

¹⁶ Satanaspa tuqllankunaman wichiykuspa lluptikunapaq kallpanchakunamantaqa, aswan allinqa qawan-qawanlla kaspa mana wichiykuymi. Amayá kikillanchikpiqa hapipakusunchu. Wakin iñiqmasinchikkunam kikillankupi hapipakuspanku unay wataña Diosta servichkaspankupas hatun tukuq utaq imatapas llumpayta munaruq rikurirunku. Chaymi sapa punchaw Jehova Diosta mañakunanchik imayna sunquyuq kasqanchikta yachanapaq (Sal. 139:23, 24). Chaynapi satanaspa tuqllankunaman mana wichiykunapaq.

17. ¿Imam satanasta pasanqa?

¹⁷ Hamuq tiempopim satanasqa wiñaypaq chinkachisqa kanqa (Apoc. 20:1-3, 10). ¡Anchatamá munanchik satanas chinkachisqa kanantaqa! Chaykamaqa qawan-qawanllam kananchik tuqllankunaman mana wichiykunapaq. Amayá hatun tukuqqa utaq imatapas llumpayta munaruqqa kasunchu. Santiago 4:7 nisqantayá kasukusun, chaypim nin: “Diablopa contranpi churakuychik, hinaptinqa qamkunamantam diablo ayqikunqa”, nispa.