1. Aiseā e tatou te faatusaina ai Satani i se tagata tulimanu?

O LE sini o le tagata tulimanu, o le puʻeina po o le tapēina o le manu. Atonu e na te faaaogāina mailei eseese, e pei ona mātauina e se tasi o faamāfanafana pepelo a Iopu. (Iopu 18:8-10) E faapefea ona maunu e se tagata tulimanu se manu i lana mailei? E na te mātauina le manu, o le mea e alu i ai, o le mea e fiafia i ai, ma le mailei e fetaui lelei i ai. E pei Satani o lenā tagata tulimanu. E na te mātauina i tatou, o mea e tatou te ō i ai ma mea e tatou te fiafia i ai. Ona ia faia lea o se mailei ma le faamoemoe o le a ia puʻeina i tatou, e aunoa ma lo tatou iloaina. Ae ua faamautinoa mai i le Tusi Paia afai e maua i tatou e le mailei, e ono mafai lava ona tatou sosola ese. O loo aʻoaʻoina foʻi i tatou i le Tusi Paia i auala e ʻalofia atoatoa ai na mailei.

2. O ā mailei e lua ua sili ona taulau ai Satani?

² O mailei e lua ua sili ona taulau manuia ai Satani o le faamaualuga ma le manaʻo tele. * Mo le faitau afe o tausaga, na taulau Satani i le faaaogāina o nei uiga lē lelei. E pei o ia o se puʻe manulele, e na te maunu mai se manu i lana mailei po o lana upega. (Sala. 91:3) Peitaʻi, e lē tatau ona puʻea i tatou e Satani. Aiseā? Talu ai ua faailoa mai e Ieova iā i tatou mailei o loo faaaogā e Satani e puʻea ai tagata.​—2 Kori. 2:11.

3. Aiseā na faaaofia ai e Ieova ni tala o mea moni na tutupu i le Tusi Paia?

³ O se tasi o auala o loo lapataʻia ai i tatou e Ieova i le faamaualuga  ma le manaʻo tele, o le faalaeiau lea o i tatou e aʻoaʻo mai i tala o mea moni na tutupu. Ia mātau mai i faaaʻoaʻoga o le a tatou iloiloina, e oo lava i auauna taʻumatuaina a Ieova na mafai ona maileia e Satani. Po o lona uiga la e lē mafai foʻi ona tatou ʻalofia le faamaualuga ma le manaʻo tele? E leai. Na faaaofia e Ieova nei faaaʻoaʻoga i le Tusi Paia e “lapataʻia ai i tatou.” (1 Kori. 10:11) Na ia silafia e mafai ona tatou aʻoaʻoina ni lesona mai i nei faaaʻoaʻoga lapataʻi, ma tatou ʻalofia ai pe sosola ese mai i mailei a le Tiapolo.

4. O le ā e iʻu i ai le faamaualuga?

⁴ E manaʻo Satani e tatou te atiaʻe le uiga o le faamaualuga. E na te iloa lelei pe a pulea i tatou e le faamaualuga, ua tatou pei la o ia ma tatou lē maua ai le ola e faavavau. (Faata. 16:18) O lea, na lapataʻi mai le aposetolo o Paulo, e mafai ona ʻfaafefeteina i le faamaualuga se tasi ma paʻū ai i le faasalaga lea foʻi e oo i le Tiapolo.’ (1 Timo. 3:6, 7) E mafai foʻi ona tupu lenā mea iā i tatou e tusa pe fou po ua tele tausaga o tatou auauna iā Ieova.

5. E pei ona faailoa mai i le Failauga 7:16, 20, e ono faapefea ona faaalia e se tasi le faamaualuga?

⁵ O tagata faamaualuluga e manatu faapito. E taumafai Satani ia tatou manatu faapito, ina ia tatou uaʻi ai iā i tatou lava nai lo o Ieova, aemaise lava pe a feagai ma luʻi. O se faataʻitaʻiga, pe na tuuaʻia sesē oe? Pe na e fesagaʻia ni faiga lē tonu? E matuā fiafia Satani pe a e tuuaʻia Ieova po o ou uso. E manaʻo le Tiapolo ia e manatu, e pau le vaifofō o ou faafitauli o le faia o mea i lau lava auala, nai lo o le mulimuli i taʻiala a Ieova o loo i lana Afioga.​—Faitau le Failauga 7:16, 20.

6. O le ā e te aʻoaʻoina mai i le mea na tupu i se tuafafine i Holani?

⁶ Ia mātau le mea na tupu i se tuafafine mai i Holani na lē fiafia ona o masei o isi. Na filifili o ia e lē toe faifaimea faatasi ma i latou na. Na faapea mai o ia, “Na ou lagona le tuua toʻatasi ma e leʻi faigofie ona ou faamagaloina i latou. Na ou fai i loʻu toʻalua e tatau ona sui le ma  faapotopotoga.” Ae na matamata o ia i le polokalame o Mati 2016 i le TV i le Initaneti a Molimau a Ieova. Na aumaia i lenā polokalame ni fautuaga i le auala e taulima ai masei o isi. Na toe faapea mai le tuafafine, “Na ou iloa ai e tatau ona ou lotomaulalo ma iloilo ma le faamaoni oʻu lava masei, nai lo o le taumafai e suia uiga o oʻu uso ma tuafāfine i le faapotopotoga. Na fesoasoani lenā polokalame ou te uaʻi atu ai iā Ieova ma lana pule silisili ese.” O le ā le lesona? Pe a e fesagaʻia se luʻi ia taulaʻi atu pea iā Ieova. Ia ōle atu iā te ia e fesoasoani iā te oe, e vaai i isi e pei ona ia silasila i ai. E silafia e lou Tamā i le lagi o latou masei, ae e lotomalie o ia e faamagalo i latou. E finagalo foʻi Ieova ia e faia faapea.—1 Ioa. 4:20.

7. O le ā na oo i le tupu o Usia?

⁷ O le faamaualuga o Usia le tupu o Iuta, na ia teena ai aʻoaʻiga ma faia se mea e leai sana pule e faia ai. Na mafai e Usia ona faia le tele o mea. Na manumalo lana ʻautau i taua, na ia faia ʻolo i le toafa ma eli le tele o vaieli ma na ia faia foʻi le tele o faatoʻaga. “Na faamanuia . . . o ia e le Atua moni.” (2 No. 26:3-7, 10) Ua faapea mai le Tusi Paia, “Ae peitaʻi, ina ua malosi o ia, ona faamaualuga lea o lona loto ua oo lava ina malaia ai o ia.” I se taimi muamua atu, e na o ositaulaga na faataga e Ieova e ofo atu mea manogi i le malumalu. Ae na fia pule le tupu o Usia ma alu i le malumalu ma ofo atu mea manogi. Na toʻatamaʻi Ieova ma taia lenā tamāloa faamaualuga i le lepela. Na avea Usia ma lepela i lona olaga atoa.​—2 No. 26:16-21.

8. I le 1 Korinito 4:6, 7, e faapefea ona tatou ʻalofia le faamaualuga?

⁸ Po o le a tatou faamaualuluga ma lolo atu i le mailei na maileia ai le tupu o Usia? Ia mātau le faaaʻoaʻoga a José. O ia o se fai pisinisi taulau manuia ma o ia foʻi o se toeaina e faaaloalogia i le faapotopotoga. Na ia maua se faaeaga e faia ai lauga i fonotaga ma tauaofiaga, ma na fesili atu foʻi i ai ovasia matagaluega mo fautuaga. Ae na ia taʻutino mai, “na ou faalagolago i oʻu lava tomai ma le poto masani. Ou te leʻi faalagolago iā Ieova. Na ou manatu o lea lava ou te malosi, ma o le māfuaaga lenā ou te leʻi faalogo ai i lapataʻiga ma fautuaga mai iā Ieova.” Na faia e José se agasala matuiā ma na faateʻaina ai. Na toe faaaʻe mai José i ni nai tausaga e leʻi mamao atu. Ua faapea mai nei o ia: “Na aʻoaʻoina aʻu e Ieova, o  le mea e sili ona tāua o le faia o mea e na te faafinagaloina, ae e lē o faaeaga.” Ia tatou manatua, o so o se taleni e iā i tatou ma o so o se faaeaga e tatou te maua mai i le faapotopotoga, e mai iā Ieova. (Faitau le 1 Korinito 4:6, 7.) Pe a tatou faamaualuluga, o le a lē faaaogāina i tatou e Ieova.

9. O le ā na faia e Satani ma Eva ona o le manaʻo tele?

⁹ Pe a tatou mafaufau i le upu manaʻo tele, ua faamanatu mai ai iā i tatou Satani le Tiapolo. E tele faaeaga na maua e Satani a o avea o ia ma agelu a Ieova. Ae na manaʻo tele o ia. Na manaʻo o ia i le tapuaʻiga lea e na o Ieova e tatau ona avatu i ai. E manaʻo Satani ia tatou pei o ia, o le māfuaaga lea e taumafai ai ia lē faamalieina i tatou i mea ua maua. Na amata faataʻitaʻi e Satani lenā auala ina ua ia talanoa atu iā Eva. Na saunia ma le alofa e Ieova meaʻai faamalieloto mo Eva ma lana tane mai “i laau uma o le faatoʻaga,” seʻi vaganā ai le laau e tasi. (Kene. 2:16) Ae na faasesēina lava e Satani Eva, ina ia mafaufau e tatau ona ʻai i le laau e tasi lea e faasāina. E leʻi talisapaia e Eva mea na ia maua, ae na manaʻo tele o ia. Ua tatou iloa le mea na tupu iā Eva, na lolo atu o ia i le faia o le agasala ma iʻu ai i le oti.​—Kene. 3:6, 19.

10. Na faapefea ona maileia le tupu o Tavita i le manaʻo tele?

¹⁰ O le manaʻo tele na galo ai i le tupu o Tavita mea na avatu e Ieova iā te ia, e aofia ai le tamaoaiga, se tulaga taualoa ma le faatoʻilaloina o ona fili. Na faailoa mai e Tavita lona lotofaafetai i le ʻmatuā tele ma le lē mafaitaulia’ o meaalofa a le Atua. (Sala. 40:5) Ae na iai le taimi na galo ai iā Tavita meaalofa a Ieova. E leʻi faamalieina o ia ae na manaʻo tele. E ui ina tele avā a Tavita, ae na tuʻinanau o ia i le avā a se isi tamāloa. O le fafine o Patisepa ma o lana tane o Uria le sa Hetī. Na manatu faapito Tavita ma na la feusuaʻi ma Patisepa ma tō ai le fafine. Na matuā leaga le mea na fai e Tavita, ae na ia toe faia se isi mea na sili atu ona leaga. Na ia fafau se auala ina ia fasiotia ai Uria. (2 Samu. 11:2-15) O le ā nai le mafaufau o Tavita? Pe na manatu o ia e lē o silafia e Ieova lana agasala na fai? E ui o Tavita o se auauna faamaoni a Ieova, ae na lolo atu o ia i le manaʻo tele ma na oo ai le tele o mafatiaga iā te ia. Ae na taʻutino e Tavita lana agasala ma faaalia  le salamo. Maʻeu lona lotofaafetai i lona toe mauaina o le finagalo malie o Ieova!​—2 Samu. 12:7-13.

11. I le Efeso 5:3, 4, o le ā e fesoasoani iā i tatou e tauivi ai ma le manaʻo tele?

¹¹ O le ā e tatou te aʻoaʻoina mai i le mea na tupu iā Tavita? E tatou te aʻoaʻoina mai ai, e mafai ona tatou tauivi ma le manaʻo tele, pe a tatou faaalia pea le lotofaafetai mo mea uma ua foaʻi mai e Ieova. (Faitau le Efeso 5:3, 4.) E tatau ona tatou lotomalilie i mea ua tatou maua. E faalaeiauina tagata aʻoga fou ina ia mafaufau i se faamanuiaga patino, ma ia faafetai atu iā Ieova mo lenā mea. Pe a faia e se tagata lenā mea mo se vaiaso, o lona uiga e fitu mea eseese ua ia tatalo ai iā Ieova. (1 Tesa. 5:18) Pe e te faia se mea faapena? Pe a e mafaufau loloto i mea uma ua faia e Ieova mo oe, o le a fesoasoani iā te oe e faaalia ai le lotofaafetai. Pe a e faaalia le lotofaafetai, o le a e lotomalie la i mea ua e maua. Pe a e lotomalie i mea ua maua, o le a tatou ʻalofia la le manaʻo tele.

12. O le ā na uunaʻia e le manaʻo tele Iuta le Sekara e fai?

¹² O le manaʻo tele o Iuta le Sekara na iʻu ai ina avea o ia ma faalata inosia. Ae e leʻi faapena Iuta i le amataga. (Luka 6:13, 16) Na filifilia o ia e Iesu e avea ma ona aposetolo. O le mea moni, na maufaatuatuaina o ia auā na ia vaaia le pusa tupe. Na faaaogā e Iesu ma ona aposetolo na tupe e tausia ai o latou manaʻoga i le galuega talaʻi. Na pei na tupe o foaʻi tauofo mo le lalolagi aoao i aso nei. Ae na iai se taimi na amata ai ona gaoi e Iuta tupe mai i le pusa tupe, e ui ua faalogo soo i lapataʻiga a Iesu i le manaʻo tele. (Mare. 7:22, 23; Luka 11:39; 12:15) E leʻi amanaʻia e Iuta na lapataʻiga.

13. O le ā le taimi na manino mai ai le manaʻo tele o Iuta?

¹³ Na manino mai le manaʻo tele o Iuta i se mea na tupu a o lata ina maliu Iesu. Na talimālō Simona le lepela iā Iesu ma ona soo, lea na aofia ai Maria ma lona uso o Mareta. A o faia le taumafataga, na tū i luga Maria ma sasaa se uu manogi taugatā i le ao o Iesu. Na lē fiafia Iuta ma isi soo. Na manatu isi soo e sili atu ona faatau le suāuu ma faaaogā le tupe e maua mai ai i le faiva. Peitaʻi, e ese le uunaʻiga na iā Iuta. “O ia o se gaoi” ma na manaʻo e gaoi tupe o meaalofa. Mulimuli ane, na uunaʻia e le manaʻo tele Iuta e faalata Iesu i le tau o se pologa.​—Ioa. 12:2-6; Mata. 26:6-16; Luka 22:3-6.

14. Na faapefea ona faatatauina e se ulugalii le lesona o loo maua i le Luka 16:13?

¹⁴ Na faamanatu atu e Iesu i ona soo lenei upu moni tāua: “E lē mafai ona e pologa i le Atua atoa ma ʻOa.” (Faitau le Luka 16:13.) O loo aogā pea lenei upu moni i aso nei. Ia mātau se auala na faatatau ai e se ulugalii mai i Romania fetalaiga nei a Iesu. Na ofo atu iā i laʻua ni galuega e lē tumau i se atunuu e lelei le tamaoaiga. Na la taʻutino mai, “Na iai se ma aitalafu telē i le faletupe na manaʻomia ona totogi. O lea, na ma manatu ai o lenei galuega o se faamanuiaga mai iā Ieova.” Peitaʻi, sa iai se faafitauli. O lenā galuega o le a faalavelavea ai le la auaunaga iā Ieova. Ina ua māeʻa ona la faitau i le mataupu “Ia Tumau ma le Faamaoni ma se Loto e Tasi” lea o loo i Le Olomatamata o Aokuso 15, 2008, na fai ai loa le la faaiʻuga. Na la faapea mai, “afai o le uunaʻiga e ma te fia galulue ai i se isi atunuu o le mauaina o tupe, ua ma lē faamuamuaina la le matou faiā ma Ieova. Na ma mautinoa o le a faaleagaina lo ma tulaga faaleagaga.” O lea, na la teena ai lea galuega. O le ā le mea na tupu? Na maua le galuega a le tane i lo latou atunuu ma na mafai ona tausia ai o la manaʻoga. Na faapea mai le avā: “E lē puupuu le aao o Ieova.” Ua fiafia  lenei ulugalii ona ua avea Ieova ma o la Matai ae e lē o tupe.

15. Aiseā e tatou te mautinoa ai e mafai ona tatou sosola ese mai i mailei a Satani?

¹⁵ E faapefea pe afai ua tatou iloa ua tatou aafia i le faamaualuga ma le manaʻo tele? E mafai ona tatou faia suiga. Ua faapea mai Paulo o i latou ua “puʻe ola” e le Tiapolo e mafai lava ona sosola ese mai i lana mailei. (2 Timo. 2:26) O le mea moni na faalogo Tavita i le aʻoaʻiga mai iā Natano, faaalia le salamō mai i lona manaʻo tele, ma toe faaleleia le la faauōga ma Ieova. Aua lava neʻi galo iā i tatou e malosi atu Ieova iā Satani. O lea, pe a tatou talia le fesoasoani a Ieova, o le a mafai la ona tatou sosola ese mai i so o se mailei a le Tiapolo.

16. O le ā e fesoasoani iā i tatou e ʻalofia ai mailei a Satani?

¹⁶ O le mea moni, nai lo o le taumafai e sosola ese mai i mailei a Satani, e sili atu pe afai e tatou te ʻalofia atoatoa na mailei. E na o le fesoasoani a le Atua e mafai ona tatou faia ai faapea. Ae e lē tatau ona tatou mautinoa naʻuā! Auā e oo foʻi iā i latou ua leva ona auauna iā Ieova, e iai taimi na latou faaalia ai le faamaualuga ma le manaʻo tele. O lea, ia ōle atu iā Ieova e lē aunoa e fesoasoani iā te oe e iloa nei uiga leaga pe afai ua amata ona aafia ai ou mafaufauga ma gaoioiga. (Sala. 139:23, 24) Ia aua lava neʻi e aafia i le faamaualuga ma le manaʻo tele!

17. O le ā ua toeitiiti ona tupu lea i lo tatou fili le Tiapolo?

¹⁷ Ua faitau afe tausaga o avea Satani ma tagata tulimanu. Ae e lē o toe umi ona saisaitia lea o ia ma mulimuli ane faaumatia. (Faaa. 20:1-3, 10) E tatou te naunau ia oo mai lenā aso. Ae mo le taimi nei ia mataala pea i mailei a Satani. Ia galue mamafa e puipuia oe mai i mailei o le manaʻo tele ma le faamaualuga. Ia maumauaʻi e “tetee atu i le Tiapolo, ona sola ese ai lea o ia mai iā te outou.”​—Iako. 4:7.