1. ¿La tatalakxtumi Satanás chatum talatna?

CHATUM talatna chipaputun o makgniputun animal nema stalanima. Xlakata tlan chuna natlawa, maklakaskin tipalhuwa liʼakgsiyat chuna la lichuwinan Biblia (Job 18:8-10). ¿Chu la tlawa xlakata tantum animal natawakayacha kxliʼakgsiyat? Liwana akxilha xlakata nakatsi niku tatsuwi, tuku lakgati chu tuku tlakg tlan liʼakgsiyat nawan. Satanás nachuna tlawa. Liwana kinkaʼakxilhan chu kuenta tlawa tuku tlawaputunaw chu tuku lakgatiyaw. Alistalh, kinkawiliniyan akgtum liʼakgsiyat nema lakaskin pi anta natawakayachaw. Maski chuna, Biblia kinkawaniyan tuku natlawayaw xlakata ni natawakayachaw kxliʼakgsiyat. Chu na kinkawaniyan tuku tlan natlawayaw komo natawakayachaw kxliʼakgsiyat.

2. ¿Tuku pulaktiy xliʼakgsiyat Satanás nema lu tlan kitaxtuni?

² Pulaktiy xliʼakgsiyat Satanás nema lu tlan kitaxtuni wa tatlankit chu lhuwa tuku kgalhiputunkan. * Akglhuwa mil kata la maklakaskima uma chu lu tlan kitaxtuninit. Xla xtachuna tiku chipa tsiktsi, tiku wilini tuku lakgati xlakata natawakayacha kliʼakgsiyat o kʼakgtalat (Sal. 91:3). Pero ni xlilat namastayaw talakaskin nakinkaliʼakgskgawiyan tuku limaklakaskin, xlakata Jehová kinkawaniyan tuku maskuju Satanás (2 Cor. 2:11).

3. ¿Tuku xlakata Jehová matsokgninalh kBiblia xliʼakxilhtitkan latamanin tiku mastakgolh talakaskin tlankajwa nawankgo chu tlakg lhuwa tuku nakgalhiputunkgo?

³ Akxni Jehová kinkalitachuwinanan tuku kaʼakgspulalh makgapitsi xlakskujnin, kinkamasiyaniyan tuku nitlan kitaxtu akxni tlankajwanankan chu tlakg lhuwa tuku kgalhiputunkan. Uma kinkamakgtayayan nichuna nalikatsiyaw. Kliʼakxilhtit  nema nakalichuwinanaw, naʼakxilhaw pi Satanás na kaʼakgskgawilh xlakskujnin Jehová tiku makgasata la kskujnanimakgolh. ¿Wamputun uma pi nachuna nakinkaʼakgspulayan? Nichuna. Jehová matsokgninalh kBiblia umakgolh liʼakxilhtit «xlakata nakinkalistakyawakanan» (1 Cor. 10:11). Katsi pi wi tuku tlan nakatsiniyaw chu chuna ni natawakayachaw kxliʼakgsiyat Akgskgawini.

4. ¿Tuku nakinkaʼakgspulayan komo tlankajwa kinkamakgkatsikanan?

⁴ Satanás lakaskin pi tlankajwa kakinkamakgkatsikan. Katsi pi komo nakinkamakgatlajayan uma tayat, nalitaxtuyaw la xla chu namakgatsankgayaw latamat nema ni kgalhi xlisputni (Prov. 16:18). Wa xlakata, Pablo wa pi komo wi tiku tlankajwa nawan, «na watiya nalimalakgaxokgekan tuku lakgchan Akgskgawini» (1 Tim. 3:6, 7). Uma tlan kimputumkan chuna nakinkaʼakgspulayan, maski lhuwata kata o nina lhuwa kata la skujnanimaw Jehová.

5. Chuna la wan Eclesiastés 7:16, 20, ¿la likatsi chatum lataman tiku tlankajwa makgkatsikan?

⁵ Chatum tiku tlankajwa makgkatsikan xʼakstu lilakgaputsakan. Satanás lakaskin pi tlakg kakinkalilakgaputsakan chu nialh wa kalilakpuwaw Jehová, liwaka akxni kgalhiyaw taʼakglhuwit. Akgtum liʼakxilhtit, ¿minit kilhtamaku kinkalimawakakanitan tuku ni xlikana? ¿Kinkatlawanikanitan tuku ni xaʼakgstitum? Satanás lu xlakgatilh pi wa xlimawakaw Jehová o kinatalankan. Nachuna, lakaskin kalakpuwaw pi tlakg tlan nakitaxtu natlawayaw tuku lakpuwanaw chu ni nastalaniyaw xtapulalit Jehová nema kinkamaxkiyan kxTachuwin (kalikgalhtawakga Eclesiastés 7:16, 20).

6. ¿Tuku kinkamasiyaniyan tuku akgspulalh chatum tala xalak Países Bajos?

⁶ Kaʼakxilhwi xliʼakxilhtit chatum tala tiku xalak Países Bajos, tiku lu xlisitsi tuku nitlan xtlawakgo natalan. Milh kilhtamaku, nialh lakatsu xkatawilaniputun. Xla wan: «Xakmakgkatsi pi kiʼakstu xakwi. Tuwa xakmakgkatsi ni nakakxilha tuku nitlan xtlawakgo natalan. Wa xlakata, kwanilh kinchixku pi kʼatanu congregación  xakkaw». Alistalh, uma tala akxilhli programa xla JW Broadcasting^® xla marzo kata 2016, niku xmastakan tastakyaw xlakata ni wa kuenta natlawayaw tuku nitlan tlawakgo amakgapitsin. Tala wan: «Kʼakgatekgsli pi kilitaktujut xwanit chu xakakxilhli tuku nitlan xaktlawa, chu ni xaklakpuwa pi wa natalan xlakgpalikgolh xtayatkan. Programa kimakgtayalh wa naklilakpuwan Jehová chu pi wa lakgchan namapakgsinan». Chuna la akxilhaw, akxni kgalhiyaw akgtum taʼakglhuwit, ni kapatsankgaw Jehová. Katasaskiniw xlakata nakinkamakgtayayan nakaʼakxilhaw natalan chuna la xla kaʼakxilha. KinTlatkan xalak akgapun akxilha tuku nitlan tlawakgo, pero maski chuna xla katapatiputun, chu lakaskin pi akinin nachuna katlawaw (1 Juan 4:20).

7. ¿Tuku akgspulalh mapakgsina Uzías?

⁷ Tatlankit tlawalh pi Uzías, mapakgsina xalak Judá, xlakgmakgalh tastakyaw, chu xtlawalh tuku xla ni xlakgchan. Lhuwa tuku tlan tlawalh. Tlajalh lhuwa guerras, katlawalh laklanka kachikin chu makgtayanalh xlakata tlakg xmakgalaka tuku xchankan. «Xaxlikana Dios tlawalh pi tlan xkitaxtunilh» (2 Crón. 26:3-7, 10). Pero Biblia wan pi «akxni tatliwakglhli, xnaku lanka makgkatsika asta lu nitlan kitaxtunilh». Jehová xwanit pi kajwatiya sacerdotes xkgalhikgo talakaskin namakamastakgo incienso ktemplo. Pero wa uma tuku tlawaputulh mapakgsina Uzías, tiku tlankajwa litaxtulh. Wa xlakata Jehová limalakgaxokgelh lepra. Uzías chipalh lepra xliputum xlatamat (2 Crón. 26:16-21).

8. ¿La kinkamakgtayayan 1 Corintios 4:6, 7, xlakata ni tlankajwa nawanaw?

⁸ Chu akinin, ¿na tlan nalitaʼakgskgawiyaw tatlankit chu natlawayaw akgtum talakgalhin chuna la tlawalh Uzías? Kaʼakxilhwi xliʼakxilhtit José, tiku lu tlan xkitaxtunima kxtaskujut chu kxcongregación xlitaxtu chatum kgolotsin tiku lu xmaxkikan kakni. Xmatitaxti taʼakgchuwin kʼasambleas chu superintendentes de circuito kskinikgo xtamakgtay. Pero xla wan: «Xaklipawan tuku tlan xaktlawa chu tuku xakkatsini chu nialh xaklipawan Jehová. Xaklakpuwan pi tliwakga xaklitaxtu. Wa xlakata, nialh kuentajtlawanilh xtastakyaw Jehová». José tlawalh akgtum lanka talakgalhin chu tamakxtuka kcongregación. Nina makgas la taspitpa chu xla wan: «Jehová kimasiyaninit pi tuku tlakg xlakaskinka wa natlawayaw tuku xla  kinkawaniyan chu ni wa tuku kinkalilakgapaskanan». Ankgalhin kalakapastakwi pi putum tuku katsiniyaw chu tuku lakgayanaw kcongregación wa Dios kinkamaxkinitan (kalikgalhtawakga 1 Corintios 4:6, 7). Komo tlankajwa makgkatsiyaw, Jehová ni kintikamaklakaskin.

9. ¿Tuku tlawakgolh Satanás chu Eva kaj xlakata tlakg lhuwa tuku xkgalhiputunkgo?

⁹ Akxni lichuwinanaw lhuwa tuku kgalhiputunkan, max lilakpuwanaw Satanás. Akxni xʼángel Jehová xlitaxtu, max lhuwa tuku xlakgaya, pero xla tlakg lhuwa tuku xlakaskin. Xmakglhtinamputun takaknin nema kajwatiya Jehová lakgchan. Satanás lakaskin pi nachuna kalikatsiw, wa xlakata tlawaputun pi ni kalipaxuwaw tuku kgalhiyaw. Xapulana akxni chuna tlawaputulh wa akxni tachuwinalh Eva. Xlakata Jehová xkapaxki, maxkilh talakaskin Eva chu xchixku xwakgolh putum xtawakat kiwi nema xʼanan kjardín asta akxni xkgalhkgaskgolh, chu kajwatiya xtawakat akgatum kiwi ni xliwatkan xwanit (Gén. 2:16). Pero Satanás, akgskgawilh Eva chu malakpuwanilh pi xliwat xwanit xtawakat uma kiwi. Xla ni lipaxtikatsininalh tuku xkgalhi; tlakg xkgalhiputun. Chu katsiyaw tuku kitaxtunilh: tlawalh talakgalhin chu alistalh nilh (Gén. 3:6, 19).

10. ¿Tuku akgspulalh David akxni tlakg lhuwa tuku xkgalhiputun?

¹⁰ Kaʼakxilhwi tuku titaxtulh mapakgsina David. Jehová lhuwa tuku xmaxkinit, chuna la lhuwa tumin, xtlawanit pi xkatlajalh lhuwa xtalamakgasitsin chu pi lu xlakgapaska. David lu xpaxtikatsini putum uma tuku xkgalhi. Chu wa pi putum tuku Dios xmaxkinit lu lhuwa xwanit (Sal. 40:5). Pero milh kilhtamaku tlakg lhuwa tuku xkgalhiputun, chu patsankgalh tuku Jehová xmaxkinit. Tlakg lhuwa xkgalhiputun, maski lhuwa xlakpuskatin xkgalhi, xkgalhiputun xpuskat atanu chixku, uma Jehová nitlan xʼakxilha. Uma puskat xwanikan Bat-Seba chu xchixku xwanikan Urías, tiku hitita xwanit. David tlakg lhuwa xkgalhiputun, tatalakgxtumilh Bat-Seba chu xla xʼama kgalhi skgata. Ni kajwatiya uma tlawalh, na lakkaxwililh xlakata xmakgnika Urías (2 Sam. 11:2-15). ¿Tuku xlakpuwama? ¿Lakpuwa pi Jehová nitu xʼakxilhma? Maski akglhuwata kata la kskujnanima chu ni xmakgatsankganani Jehová, makgatlajalh tuku lhuwa xkgalhiputun chu xʼakstu lilakgaputsaka, uma lu nitlan kitaxtunilh. Titaxtulh kilhtamaku David lichuwinalh xtalakgalhin chu  limasiyalh pi nitlan xlimakgkatsi chu lu xpaxtikatsini pi Jehová xtapatinit (2 Sam. 12:7-13).

11. Chuna la wan Efesios 5:3, 4, ¿tuku nakinkamakgtayayan xlakata ni lhuwa tuku nakgalhiputunaw?

¹¹ ¿Tuku kinkamasiyaniyan tuku akgspulalh David? Komo ankgalhin napaxtikatsiniyaw Jehová putum tuku kinkamaxkinitan, uma nakinkamakgtayayan ni lhuwa tuku nakgalhiputunaw (kalikgalhtawakga Efesios 5:3, 4). Talakaskin nalipaxuwayaw tuku kgalhiyaw. Kakamasiyaniw kintamakgalhtawakgenkan nalilakpuwankgo tuku tlan kamaxkinit Jehová chu alistalh kakawaniw pi kapaxtikatsinikgolh Jehová xlakata uma. Komo chuna natlawakgo putuminika semana, pulaktujun tuku tanu tanu lichuwinankgonita nawan kxʼoracioneskan (1 Tes. 5:18). Chu akinin, ¿nachuna tlawayaw? Komo nalilakpuwanaw putum tuku Jehová tlawanit kimpalakatakan tlakg napaxtikatsininanaw chu nalipaxuwayaw tuku kgalhiyaw. Chu uma nakinkamakgtayayan xlakata ni lhuwa tuku katikgalhiputuw.

12. ¿Tuku tlawalh Judas Iscariote kaj xlakata lhuwa tuku xkgalhiputun?

¹² Chu la uku kalichuwinaw Judas Iscariote, katsiyaw pi xla stamakgana litaxtulh, pero ni putum kilhtamaku chuna xlikatsi (Luc. 6:13, 16). Jesús laksakli xlakata na xʼapóstol xlitaxtulh. Xlikana xlipawan xlakata wa lakgayawalh namaki caja niku xmujukan tumin nema xmaklakaskinkan akxni xlichuwinankan Dios. Tlan nawanaw pi uma xtachuna tumin nema maklakaskinkan la uku ktaskujut nema tlawakan kxlikalanka katiyatni. Jesús makglhuwa xkawaninita pi kuenta xtlawakgolh xlakata ni lhuwa tuku xkgalhiputunkgolh (Mar. 7:22, 23; Luc. 11:39; 12:15). Pero Judas ni kgaxmatli chu titaxtulh kilhtamaku tsukulh kgalhanan.

13. ¿Tuku kilhtamaku limasiyalh Judas pi tlakg lhuwa tuku xkgalhiputun?

¹³ Akxni nina xniy Jesús, Judas limasiyalh pi tlakg lhuwa tuku xkgalhiputun. Simón tiku xkgalhi lepra katawayalh kxchik, Jesús chu kstalaninanin, na xʼankgonit María chu xtala, Marta. Akxni xwayamakgo, María tayalh chu akmawakalh Jesús akgtum xamuksun aceite nema lu tapalaxla xwanit. Judas chu amakgapitsi kstalaninanin Jesús lisitsikgolh. Amakgapitsi kstalaninanin Jesús max lakpuwankgolh pi uma tumin tlan xmaklakaskinka akxni xlichuwinanka Dios, pero Judas atanu tuku xlisitsima, xlakata «kgalhana xwanit» chu xkgalhamputun tumin nema xmamakinikanit. Alistalh, xlakata Judas lhuwa tuku xkgalhiputun, stamakgalh Jesús chuna la chatum skujni (Juan 12:2-6; Mat. 26:6-16; Luc. 22:3-6).

14. ¿La makgantaxtilh akgtum tamakgaxtokgat tachuwin nema tekgsaw kLucas 16:13?

¹⁴ Jesús kamalakapastakalh kstalaninanin uma tuku xaxlikana: «Nila nalitaxtuyatit xlakskujnin Dios chu xlakskujnin Tumin» (kalikgalhtawakga Lucas 16:13). Uma lu xlikana, kaʼakxilhwi la akgtum tamakgaxtokgat xalak Rumania tlawalh tuku wa Jesús akxni kamalaknunika akgtum taskujut kʼakgtum país niku tlakg anan tumin. Xlakan wankgo: «Kilixokgotkan xwanit tuku xkinkamasakuaninitan akgtum banco. Wa xlakata, xapulana kakxilhwi uma taskujut la xtasikulunalin Jehová». Pero xʼanan akgtum taʼakglhuwit: taskujut xʼama kamakglhti kilhtamaku nema xlimaklakaskinkgo akxni kskujnanikgo Jehová. Akxni xlikgalhtawakgakgonita artículo «Mantengámonos leales con un corazón unificado», krevista La Atalaya 15 xla agosto kata 2008, wi tuku laksakkgolh. Xlakan wankgo: «Komo xakkaw kʼatanu país xlakata tlakg lhuwa tumin xaktlajaw, xaklimasiyaw pi ni lu xlakaskinka kliʼakxilhaw Jehová. Liwana xakkatsiyaw pi kintakanajlakan nitlan xkitaxtunilh». Wa xlakata ni makglhtinankgolh uma taskujut. ¿Chu tuku lalh? Xla tekgsli akgtum taskujut  kxpaís nema xkamakgtayalh xlakata xkgalhikgolh tuku xmaklakaskinkgolh. Xpuskat wan: «Xmakan Jehová chuntiya kinkamakgtayanitan». Xchatiyakan lipaxuwakgo pi xmalanakan wa Jehová chu ni wa tumin.

15. ¿Tuku xlakata liwana katsiyaw pi tlan tsalanikan xliʼakgsiyat Satanás?

¹⁵ ¿Tuku kilitlawatkan komo akxilhaw pi tlankajwa kinkamakgkatsikanan chu tlakg lhuwa tuku kgalhiputunaw? ¿Tlan nalakgpaliyaw kintayatkan? Chuna. Pablo lichuwinalh pi tiku xastakna kaʼakgsiyakanit, tlan natsalanikgo xliʼakgsiyat Akgskgawini (2 Tim. 2:26). Wa uma tuku tlawalh David: kgaxmatli akxni Natán stakyawalh, nitlan limakgkatsilh xlakata tlakg xkgalhiputun chu tlan talalimpa Jehová. Nikxni kapatsankgaw pi Jehová tlakg tliwakga nixawa Satanás, komo namakglhtinanaw xtamakgtay, tlan natsalaniyaw kaxatukawa liʼakgsiyat nema nakinkawiliniyan Akgskgawini.

16. ¿Tuku nakinkamakgtayayan xlakata ni natawakayachaw kxliʼakgsiyat Satanás?

¹⁶ Tlakg tlan nawan komo nikxni tlankajwa nawanaw chu nikxni tlakg lhuwa tuku nakgalhiputunaw. Xtamakgtay Dios wa tuku nakinkamakgtayayan, pero ni kalakpuwaw pi nitu katilalh, xlakata lhuwa xlakskujnin Jehová tiku lhuwata kata la kskujnanimakgolh tlankajwa litaxtukgonit chu lhuwa tuku kgalhiputunkgonit. Wa xlakata chali chali katasaskiniw Jehová pi kakinkamakgtayan naʼakxilhaw komo umakgolh nixalaktlan tayat tsukukgonit lakgpali kintalakapastaknikan chu la likatsiyaw (Sal. 139:23, 24). Kaliskujwi xlakata ni nakgalhiyaw umakgolh ni xalaktlan tayat.

17. ¿Tuku naʼakgspula nialh makgas kintalatlawanakan, Akgskgawini?

¹⁷ Satanás akglhuwata mil kata la chatum talatna litaxtu, pero nialh makgas nachiwilikan chu alistalh namasputukan (Apoc. 20:1-3, 10). ¡Lu lakaskinaw pi xchilha uma kilhtamaku! Xlakata nina chin uma kilhtamaku, skgalalh katawilaw xlakata ni nakinkaʼakgskgawiyan. Katlawaw tuku matlaniyaw xlakata tatlankit o lhuwa tuku kgalhiputunkan ni nakinkamakgatlajayan. Liwana kalakkaxwiliw xlakata nastalaniyaw uma tastakyaw: «Kalakatayanitit Akgskgawini, chu xla nakatsalaniyan» (Sant. 4:7).