1. Hikwalahokayini hi fanisa Sathana ni muhloti?

XIKONGOMELO xa muhloti i ku phasa swiharhi leswi a swi hlotaka kumbe ku swi dlaya. A nga ha tirhisa mintlhamu yo hambanahambana yo fana ni leyi boxiweke hi vanghana va Yobo lava a va tele ku ta n’wi chavelela. (Yobo 18:8-10) Muhloti u wu rhiya njhani ntlhamu leswaku a phasa xiharhi? U fanele a xi tiva kahle xiharhi xexo. Xana xi rhandza ku tshama kwihi. Xana xi rhandza yini? I yini leswi nga xi phasaka hi ku olova? Sathana u fana ni muhloti yoloye. U tinyika nkarhi wo hi dyondza. U xiya swilo leswi hi swi endlaka ni leswi hi swi rhandzaka. Endzhaku ka sweswo, u rhiya ntlhamu lowu nga ta hi phasa hi nga swi ehleketanga. Kambe Bibele yi hi tshembisa leswaku hi nga swi kota ku huma eka ntlhamu wa Sathana loko a hi phasile. Yi hi dyondzisa ni tindlela to papalata mintlhamu yakwe.

2. Hi yihi mintlhamu yimbirhi leyi Sathana a yi tirhisaka ngopfu?

² Mintlhamu yimbirhi leyi Sathana a yi tirhisaka ngopfu i ku tikukumuxa ni makwanga. * Ku hundze malembe ya magidi a ri karhi a yi tirhisa. U fana ni muphasi wa swinyenyana loyi a swi phasaka hi ku tirhisa ntlhamu kumbe nete. (Ps. 91:3) A hi fanelanga hi phasiwa hi Sathana. Hikwalahokayini? Hikuva Yehovha u hi byela tindlela leti Sathana a ti tirhisaka leswaku a hi phasa.—2 Kor. 2:11.

3. Hikwalahokayini Yehovha a boxe swikombiso swa vanhu lava tikukumuxaka ni lava nga ni makwanga eBibeleni?

³ Ndlela yin’wana leyi Yehovha a yi tirhisaka leswaku a hi lemukisa  eka khombo ra ku tikukumuxa ni makwanga, i ku tirhisa swikombiso swa vanhu lava ku vulavuriwaka ha vona eBibeleni. Eka swikombiso leswi hi nga ta bula ha swona, hi ta vona ndlela leyi Sathana a ma phaseke hayona malandza ya Yehovha lawa a ku ri khale ma n’wi tirhela. Xana sweswo swi kombisa leswaku a hi nge swi koti ku balekela mintlhamu yakwe? Doo! Yehovha u endle leswaku ku tsariwa hi swikombiso leswi eBibeleni leswaku swi ta va “xitsundzuxo eka hina.” (1 Kor. 10:11) Wa swi tiva leswaku swikombiso leswi swi ta hi pfuna leswaku hi balekela mintlhamu ya Diyavulosi.

4. Ku ta endleka yini loko hi tikukumuxa?

⁴ Sathana u lava leswaku hi tikukumuxa. Wa swi tiva leswaku loko hi endla tano hi ta fana na yena naswona hi ta lahlekeriwa hi vutomi lebyi nga heriki. (Swiv. 16:18) Muapostola Pawulo u hi lemukisile hi ku vula leswaku munhu a nga “tikukumuxa kutani a avanyisiwa hilaha Diyavulosi a avanyisiweke hakona.” (1 Tim. 3:6, 7) Sweswo swi nga hi endlekela na hina, swi nga ri na mhaka leswaku hi ni malembe mangani hi tirhela Yehovha.

5. Hi ku ya hi Eklesiasta 7:16, 20, munhu a nga swi kombisa njhani leswaku wa tikukumuxa?

⁵ Vanhu lava tikukumuxaka a va khathali hi vanhu van’wana. Sathana u lava leswaku loko swiyimo swi tika hi nga vi na mhaka na Yehovha kambe hi khathala hi hina vini. Hi xikombiso, xana u tshame u lumbetiwa? Kumbe u tshame u khomiwa hi ndlela yo biha? Sathana u lava leswaku u sola Yehovha kumbe vamakwerhu. Nakambe u lava u ehleketa leswaku ndlela yo lulamisa mhaka yoleyo i ku tiendlela swilo hi ndlela ya wena ku ri ni ku landzela nkongomiso wa Yehovha lowu kumekaka eRitweni rakwe.—Hlaya Eklesiasta 7:16, 20.

6. Hi dyondza yini eka ntokoto wa makwerhu wa xisati wa le Netherlands?

⁶ Xiya xikombiso xa makwerhu wa xisati wa le Netherlands, loyi a nyangatsiwa hi swihoxo leswi vamakwerhu a va swi endla. A nga ha lavi ku twa nchumu hi vona. U ri: “A ndzi ri ni xivundza naswona a swi ndzi tikela ku cinca ndlela leyi ndzi va tekaka hayona. Ndzi kombele  nuna wa mina leswaku hi rhurhela evandlheni rin’wana.” Kutani u hlalele nongonoko wa Vuhaxi bya JW, bya March 2016. Nongonoko wolowo wu hlamusele swiringanyeto leswi nga hi pfunaka ku tiyisela swihoxo swa van’wana. U ri: “Ndzi xiye leswaku a ndzi fanele ndzi kambela swihoxo swa mina hi ku tshembeka ni ku titsongahata, ku nga ri ku ringeta ku cinca vamakwerhu evandlheni. Nongonoko wolowo wu ndzi pfunile ndzi vona leswaku i Yehovha ntsena a nga hi byelaka leswi hi faneleke hi swi endla.” U dyondza yini? Loko u langutana ni miringo, yana emahlweni u ehleketa hi Yehovha. N’wi kombele a ku pfuna u languta vanhu hi ndlela leyi a va langutaka hayona. Tata wa hina wa le tilweni wa swi vona swihoxo swa vona kambe u tiyimisele ku va rivalela. U lava leswaku na wena u endla tano.—1 Yoh. 4:20.

7. I yini leswi humeleleke hi Hosi Uziya?

⁷ Ku tikukumuxa swi endle leswaku Hosi Uziya wa le Yuda a nga yingisi switsundzuxo ni ku endla swilo leswi a nga fanelanga a swi endla. Ku ni swilo swo tala leswinene leswi Uziya a swi endleke. U hlule tinyimpi to tala, u ake miti ni swihondzo naswona a a ri ni masimu yo tala. “Xikwembu xa ntiyiso xi n’wi katekisile.” (2 Tikr. 26:3-7, 10) Bibele yi ri: “Kambe loko se a ri ni matimba, a sungula ku titlakusa kutani a tivangela khombo.” Yehovha a a vule leswaku i vaprista ntsena lava nga ni mfanelo yo hisa murhi wo nun’hwela etempeleni. Kambe Hosi Uziya u nghene etempeleni a hisa murhi wo nun’hwela swi nga fanelanga. Sweswo swi hlundzukise Yehovha naswona u n’wi be hi nhlokonho hikwalaho ka ku tikukumuxa kakwe. U ve ni nhlokonho kukondza a fa.—2 Tikr. 26:16-21.

8. 1 Vakorinto 4:6, 7, yi nga hi pfuna njhani leswaku hi papalata ku tikukumuxa?

⁸ Xana ku tikukumuxa ku nga endla hi wela exidyohweni xo fana ni xa Uziya hi ndlela yihi? Xiya xikombiso xa José. A a ri n’wamabindzu loyi a humeleleke naswona a a ri nkulu loyi a a xiximiwa evandlheni. A a nyikela mivulavulo etinhlengeletanweni ta muganga ni ta swifundzha naswona valanguteri va muganga a va kombela switsundzuxo eka yena. U ri: “A ndzi titshemba naswona a ndzi tirhisa ntokoto lowu ndzi nga na wona. A ndzi nga titshegi hi Yehovha. A ndzi tibyela leswaku ndzi ni ripfumelo leri tiyeke kutani a ndzi nga swi yingisi swilemukiso ni switsundzuxo swa Yehovha.” José u endle xidyoho lexikulu kutani a susiwa evandlheni. Endzhaku ka malembe u vuyiseriwile.  Sweswi u ri: “Yehovha u ndzi dyondzise leswaku nchumu wa nkoka a hi ndhuma kambe i ku endla hinkwaswo leswi a hi lerisaka swona.” A hi tshameni hi ri karhi hi swi tiva leswaku vuswikoti lebyi hi nga na byona ni mitirho leyi hi yi endlaka evandlheni hi nyikiwe swona hi Yehovha. (Hlaya 1 Vakorinto 4:6, 7.) Loko hi tikukumuxa, Yehovha a nge hi tirhisi.

9. Makwanga ma endle leswaku Sathana na Evha va endla yini?

⁹ Loko hi ehleketa hi makwanga, munhu wo sungula loyi a taka emiehleketweni ya hina i Sathana Diyavulosi. Leswi a a ri ntsumi ya Yehovha, swi nga endleka a a ri ni mitirho yo tala leyinene leyi a nyikiwe yona. Kambe a a lava swo tlula sweswo. U lave ku gandzeriwa, ku nga leswi fanelaka Yehovha ntsena. Sathana u lava hi fana na yena kutani u ringeta ku hi kucetela hi ku hi endla hi nga eneriseki hi leswi hi nga na swona. U sungule ku endla tano loko a vulavula na Evha. Yehovha a a nyike Evha ni nuna wakwe swakudya swo tala ni ku tlhela a va nyika xileriso xo “dya mihandzu ya mirhi hinkwayo ya ntanga” kambe handle ka wun’we ntsena. (Gen. 2:16) Kambe Sathana u xise Evha hi ku n’wi kucetela ku dya murhi lowu a a nga fanelanga a wu dya. Evha a nga enerisekanga hi leswi Yehovha a n’wi nyikeke swona kutani a a lava leswi engetelekeke. Hi swi tiva kahle leswi endlekeke endzhaku ka sweswo. Evha u dyohile naswona eku heteleleni u file.—Gen. 3:6, 19.

10. Makwanga ma endle leswaku Hosi Davhida a endla yini?

¹⁰ Makwanga ma endle leswaku Hosi Davhida a rivala hinkwaswo leswi Yehovha a n’wi nyikeke swona, leswi katsaka rifuwo, xikhundlha ni ku va ni matimba yo hlula valala vakwe vo tala. U pfumerile leswaku Xikwembu xi n’wi nyike tinyiko to ‘tala ngopfu lerova a nge swi koti ku swi rungula!’ (Ps. 40:5) Kambe siku rin’wana, Davhida u rivarile leswi Yehovha a n’wi nyikeke swona. A a lava swo tlula leswi a a ri na swona. Hambileswi a a ri ni vavasati vo tala kambe u sungule ku navela nsati wa wanuna un’wana. Vito ra wansati yoloye a ku ri Bati-xeba naswona nuna wakwe a ku ri Uriya lowa Muheti. Davhida u etlele na Bati-xeba nsati wa Uriya naswona u tikile. Leswi a swi endleke a swi bihe ngopfu kambe endzhaku u endle nileswaku Uriya a dlayiwa. (2 Sam. 11:2-15) Xana a a ehleketa yini? Xana a a ehleketa leswaku Yehovha a nge swi voni? Hambileswi a  tirheleke Yehovha hi ku tshembeka malembe yo tala kambe makwanga ma endle leswaku a weriwa hi makhombo. Hi ku famba ka nkarhi u phofule swidyoho swakwe a tlhela a hundzuka. A a tsake ngopfu loko Yehovha a n’wi rivalela!—2 Sam. 12:7-13.

11. Hi ku ya hi Vaefesa 5:3, 4, i yini lexi nga hi pfunaka ku papalata makwanga?

¹¹ Hi dyondza yini eka xikombiso xa Davhida? Hi dyondza leswaku hi nga swi kota ku hlula makwanga loko hi khensa hinkwaswo leswi Yehovha a hi nyikeke swona. (Hlaya Vaefesa 5:3, 4.) Hi fanele hi eneriseka hi leswi hi nga na swona. Swichudeni leswintshwa swa Bibele swi khutaziwa ku ehleketa hi leswi Yehovha a swi endleleke swona siku ni siku kutani swi n’wi khensa. Loko munhu a endla tano, swi ta vula leswaku u khongele hi timhaka ta nkombo to hambanahambana hi vhiki. (1 Tes. 5:18) Xana u endla leswi fanaka na leswi? Loko u anakanyisisa hi leswi Yehovha a ku endleleke swona, u ta va ni moya wo khensa. Loko u ri ni moya wo khensa u ta eneriseka hi leswi u nga na swona, a wu nge vi na makwanga.

12. Makwanga ma endle leswaku Yudasi Iskariyota a endla yini?

¹² Leswi Yudasi a a ri ni makwanga, u xavise Yesu. Kambe eku sunguleni a ri munhu wa kahle. (Luka 6:13, 16) Yesu a a n’wi hlawule leswaku a va muapostola wakwe. Yesu a a n’wi tshemba hikuva a a khoma bokisi ra mali. Yesu ni vaapostola a va tirhisa mali yoleyo ku xava leswi va swi lavaka loko va ri entirhweni wo chumayela. Sweswo swi fana ni mali leyi nyikeriwaka namuntlha eka ntirho wa misava hinkwayo. Hambileswi a tweke Yesu mikarhi yo tala a lemukisa vanhu hi khombo leri vangiwaka hi makwanga, kambe hi ku famba ka nkarhi Yudasi u sungule ku yiva mali yoleyo. (Mar. 7:22, 23; Luka 11:39; 12:15) Yudasi u swi be hi makatla swilemukiso leswi.

13. Swi tikombe rini leswaku Yudasi se a a ri ni makwanga?

¹³ Leswaku Yudasi u ni makwanga, swi vonake loko Yesu a ri ekusuhi ni ku dlayiwa. Yesu ni vadyondzisiwa vakwe, ku katsa na Mariya ni makwavo wakwe, Marta a va endzele Simoni loyi a a ri ni nhlokonho. Loko va ri eku dyeni, Mariya u ye eka Yesu a fika a n’wi chela hi mafurha yo nun’hwela enhlokweni lama durhaka swinene. Sweswo swi hlundzukise Yudasi ni vaapostola lavan’wana. Kumbexana vadyondzisiwa lavan’wana a va ehleketa leswaku mali leyi a va ta yi kuma loko va ma xavisa a yi ta va pfuna entirhweni wo chumayela. Kambe Yudasi a a nga ehleketi tano. Leswi “a a ri khamba,” a lava ku yiva mali yoleyo ebokisini. Hi ku famba ka nkarhi, makwanga ma endle leswaku a xavisa Yesu hi swiphemu swa mali ya silivhere.—Yoh. 12:2-6; Mat. 26:6-16; Luka 22:3-6.

14. Vatekani van’wana va swi tirhise njhani leswi va swi dyondzeke eka Luka 16:13?

¹⁴ Yesu u tsundzuxe valandzeri vakwe mhaka yin’wana ya nkoka, u te: “A mi nge vi mahlonga ya Xikwembu ni ya Rifuwo.” (Hlaya Luka 16:13.) Mhaka leyi ya ha ri ntiyiso. Twana ndlela leyi marito ya Yesu ma va pfuneke hayona vatekani van’wana va le Romania. Va kume ntirho wa nkarhinyana etikweni rin’wana leri fuweke. Va ri: “Leswi a hi ri ni swikweleti swo tala, a hi tibyela leswaku ntirho lowu i nkateko lowu humaka eka Yehovha.” Kambe a wu ri ni switandzhaku. A wu ta va sivela ku tirhela Yehovha. Endzhaku ko hlaya nhlokomhaka leyi nge, “Hlayisa Vutshembeki Hi Mbilu Hinkwayo,” leyi kumekaka eka Xihondzo xo Rindza xa August 15, 2008, va teke xiboho. Va ri: “Loko hi lava ku rhurhela etikweni rin’wana hileswi hi lavaka ku kuma mali yo tala, swi vula leswaku ntirho wa Yehovha a hi wa nkoka evuton’wini bya hina. Hi xiye leswaku ku endla tano swi ta dlaya vuxaka bya hina na Yehovha.” A va wu amukelanga ntirho wolowo. Ku endleke yini? Nuna  u kume ntirho etikweni leri a va tshama eka rona lowu a wu ta va pfuna va tikhathalela. Nsati wakwe u ri: “Yehovha wa ma pfuna malandza yakwe.” Sweswi va tsakile hileswi va hlawuleke ku tirhela Yehovha.

15. Hikwalahokayini hi tiyiseka leswaku hi nga swi kota ku balekela mintlhamu ya Sathana?

¹⁵ Hi fanele hi endla yini loko hi vona onge ha tikukumuxa kumbe hi ni mavondzo? Hi fanele hi ku swi thyaa! Pawulo u vule leswaku lava Diyavulosi “a va phaseke va ri karhi va hanya,” va nga swi kota ku balekela mintlhamu yakwe. (2 Tim. 2:26) Hi ku famba ka nkarhi Davhida u yingisile ni ku tlhela a hundzuka loko Nathani a n’wi tshinya naswona swi endle leswaku a tlhela a va ni vuxaka lebyinene na Yehovha. Tsundzuka leswaku Yehovha u ni matimba yo tlula ya Sathana. Loko hi pfumela ku pfuniwa hi Yehovha, hi ta swi kota ku balekela mintlhamu ya Diyavulosi.

16. I yini lexi nga hi pfunaka ku hlula mintlhamu ya Sathana?

¹⁶ Leswaku hi nga phasiwi hi mintlhamu ya Sathana, a hi fanelanga hi tikukumuxa kumbe ku va ni makwanga. Nakambe hi fanele hi kombela Xikwembu xi hi pfuna. A hi fanelanga hi titshemba ku tlula mpimo. Hambi ku ri malandza ya Yehovha lama n’wi tirheleke nkarhi wo leha hi ku tshembeka na wona ma sungule ku tikukumuxa ni ku va ni makwanga. Hikwalaho, kombela Yehovha siku ni siku leswaku a ku pfuna u tikambisisa. (Ps. 139:23, 24) U nga pfumeleli makwanga ni ku tikukumuxa swi dzima timitsu embilwini ya wena.

17. Ku nga ri khale ku ta endleka yini hi nala wa hina lonkulu Diyavulosi?

¹⁷ Se swi ni malembe ya madzana, Sathana a ri muhloti wa vanhu. Kambe ku nga ri khale u ta bohiwa ni ku tlhela a lovisiwa. (Nhlav. 20:1-3, 10) Hi ri langutele hi mahlongati siku rero. Loko ha ha rindzele sweswo, a hi tshameni hi xalamukile eka mintlhamu ya Sathana. Tikarhatele ku papalata ku tikukumuxa ni makwanga. Tiyimisele ku “kaneta Diyavulosi kutani u ta baleka.”—Yak. 4:7.