1. Chifukwa wuli Satana wali nga ntchiŵinda?

CHIŴINDA wakuŵa na chilato chimoza, ndipo chilato chake nkhukora nyama panji kuyikoma. Ndipo wakugwiliskira ntchito vipingo vyakupambanapambana. Nanga njumoza wa ŵabwezi ŵatesi ŵa Yobu nayo wakayimanyanga makora fundo iyi. (Yobu 18:8-10) Kasi chiŵinda wakukopa wuli nyama kuti yiwire mu chipingo chake? Chakwamba wakuyisambira dankha na kumanya malo agho yikutemwa kujumpha, ivyo yikutemwa, kweniso chipingo chakwenelera icho wangayikolera. Satana wali nga ni chiŵinda uyu. Chakwamba wakutisambira. Ndipo wakuwona uko tikutemwa kwenda kweniso vinthu ivyo tikutemwa. Pamanyuma wakusanga chipingo icho wakuwona kuti wangatikolera mwamabuchi. Ndipouli, Baibolo likutiphalira kuti para takoleka, tingafumamo mu chipingo chake. Likutiphaliraso umo tingagegera vipingo vyake.

2. Kasi ni vipingo wuli viŵiri ivyo Satana vikumwendera chomene?

² Vipingo viŵiri ivyo Satana vikumwendera chomene nkhujikuzga na uryezi. * Kwa vyaka masauzandi ghanandi, Satana waŵa wakugwiliskira ntchito vipingo ivi, ndipo vikulongora kuti vikumwendera. Wakuŵa nga ni munthu uyo wakukora tuyuni mu chipingo chake. (Sal. 91:3) Kweni ise tikwenera kulindilira kuti tikoleke dankha na Satana yayi. Chifukwa wuli? Chifukwa Yehova wativumbulira njomba izo Satana wakugwiliskira ntchito.—2 Kor. 2:11.

3. Chifukwa wuli Yehova wali kuŵikamo mu Baibolo nkhani za ŵanthu awo ŵakamba kujikuzga kweniso uryezi?

³ Nthowa yimoza iyo Yehova wakutichenjezgera za kofya kwa  kujikuzga na uryezi, nkhutiphalira ivyo vikachitikira ŵateŵeti ŵake ŵanyake kuti ise tileke kuwerezgaso ivyo iwo ŵakachita. Mu nkhani izi, tiwonenge kuti Satana wakakwaniska kukora mu chipingo nanga mbanthu awo ŵakateŵetera Yehova kwa nyengo yitali. Kasi ivi ndikuti vikung’anamura kuti nase tingatondeka kugega kujikuzga kweniso uryezi? Yayi. Yehova wakawoneseska kuti ivyo vikachitikira ŵateŵeti aŵa vilembeke mu Baibolo kuti “vitichenjezge ise.” (1 Kor. 10:11) Iyo wakumanya kuti tingasambirako umo tingagegera panji kufumamo mu vipingo vya Dyabulosi ivi.

4. Kasi ni vichi vingatichitikira para tingamba kujikuzga?

⁴ Satana wakukhumba kuti tijikuzgenge. Wakumanya kuti para tamba kujikuzga, tiŵenge nga ndiyo ndipo tizamusanga yayi umoyo wamuyirayira. (Zinth. 16:18) Lekani mpositole Paulosi wakachenjezga kuti para munthu “wangajitukumura na kunotha, . . . wangawira mu cheruzgo icho chili kupika kwa Dyabulosi.” (1 Tim. 3:6, 7) Ivi vingachitika kwa waliyose wa ise, kwali ndise ŵaphya mu unenesko panji tateŵetera Yehova kwa vyaka vinandi.

5. Nga umo pakulongolera pa Mupharazgi 7:16, 20, kasi munthu wangalongora wuli kuti ngwakujikuzga?

⁵ Ŵanthu ŵakujikuzga, mbanthu awo ŵakujighanaghanira ŵekha. Satana wakukhumba kuti tijighanaghanirenge chomene tekha m’malo mwakughanaghanira chomene za Yehova, chomenechomene para tasangana na masuzgo. Mwachiyelezgero, kasi munthu munyake wali kumupusikizgiranipo? Panji kasi munyake wali kumuchitiranipo vinthu mwambura urunji? Satana wangakondwa chomene para mungakwiyira Yehova panji ŵabali na ŵadumbu ŵithu. Ndipo wakukhumba kuti mughanaghanenge kuti nthowa yiwemi yakumazgira masuzgo nkhuchita vinthu munthowa iyo imwe mukukhumba m’malo mwakulondezga ulongozgi uwo Yehova wakumupani kwizira mu Mazgu ghake.—Ŵazgani Mupharazgi 7:16, 20.

6. Kasi mungasambirako vichi kwa mudumbu munyake wa ku Netherlands?

⁶ Wonani umo vinthu vikaŵira kwa mudumbu munyake wa ku Netherlands, uyo wakakwiyanga chomene chifukwa cha tumaubudi twa ŵanji. Wakasankha kuti wachezgengeso yayi na ŵanthu ŵanthena. Iyo wakuti: “Nkhaŵanga na phukwa  chomene ndipo nkhatondekanga kusintha maghanoghano ghane. Nkhaphalira mfumu wane kuti tisamire waka mu mpingo unyake.” Pamanyuma wakawonelera pulogiramu ya JW Broadcasting^® ya Malichi 2016. Pulogiramu iyi yikamovwira kumanya umo wangachitira na tumaubudi uto ŵanji ŵakuchita chifukwa chakuti mbambura kufikapo. Mudumbu uyu wakuti: “Nkhawona kuti nkhwenera kuŵa wakujiyuyura na kuwona ivyo nane nkhunangiska m’malo mwa kuyezga kusintha ŵabali na ŵadumbu mu mpingo. Kweniso pulogiramu iyi yikanovwira kuŵika chomene maghanoghano pa Yehova na ukuru wake.” Kasi mwayiwona fundo yake? Usange mwasangana na suzgo mughanaghanirenge chomene za Yehova. Mulombani kuti wamovwirani kuti muwonenge ŵanji nga umo iyo wakuŵawonera. Adada ŵinu ŵakuchanya ŵakuwona ivyo iwo ŵakubudiska; kweni mbakunozgeka kuŵagowokera. Yehova wakukhumba kuti ndivyo namwe muchitenge.—1 Yoh. 4:20.

7. Kasi ntchivichi chikachitikira Themba Uziya?

⁷ Kujikuzga kukapangiska Uziya, themba la Yuda, kuleka kupulikira ulongozgi wakufuma ku ŵanji, ndipo wakachita vinthu ivyo wakeneranga yayi kuchita. Uziya wakachita makora vinthu vinandi. Wakaluska pa nkhondo zinandi, wakazenga misumba yinandi, kweniso wakaŵa na minda yinandi. “Chiuta waunenesko wakamovwira kuti vinthu vimwenderenge makora.” (2 Mid. 26:3-7, 10) Baibolo likuti: “Kweni wakati waŵa na nkhongono, wakajikuzga mu mtima wake kujipweteka yekha.” Yehova wakaŵa kuti walangura kale kuti ŵasembe pera ndiwo ŵakaŵa ŵakuzomerezgeka kotcha vyakununkhira pa tempile. Kweni Themba Uziya likajikuzga na kuluta mu tempile kukawotcha vyakununkhira. Yehova wakakondwa navyo yayi ndipo wakatimba themba lakujikuzga ili na vyoni. Ntheura Uziya wakaŵa wavyoni umoyo wake wose.—2 Mid. 26:16-21.

8. Kasi lemba la 1 Ŵakorinte 4:6, 7, lingatovwira wuli kuti tileke kujikuzga?

⁸ Kasi kujikuzga kungatipangiska kuwira mu chipingo nga umo vikaŵira na Uziya? Wonani ivyo vikachitikira José. Wakaŵa munthu uyo bizinesi yake yikamwenderanga makora chomene, kweniso wakaŵa mulara wakuchindikika mu mpingo. Wakayowoyanga nkhani pa maungano gha dera na gha chigaŵa, ndipo ŵalaŵilira ŵa dera ŵakamupemphanga na ulongozgi wuwo. Iyo wakuzomerezga kuti: “Kweni nkhagomezganga chomene maluso ghane. Yehova nkhamugomezganga yayi. Nkhawonanga kuti ndine wakukhora kale chomene, ntheura nkhapulikiranga yayi machenjezgo kweniso ulongozgi wakufuma kwa Yehova.” José wakachita kwananga kukuru ndipo wakasezgeka. Pati pajumpha vyaka vinandi, wakawezgekeramo.  Pasono wakuti: “Yehova wanisambizga kuti chinthu chakuzirwa chomene nkhujipangira zina yayi, kweni kuchita ivyo iyo wakukhumba.” Tikwenera kukumbuka kuti maluso kweniso mauteŵeti ghose agho tili nagho mu mpingo ngakufuma kwa Yehova. (Ŵazgani 1 Ŵakorinte 4:6, 7.) Para tikujikuzga, Yehova watigwiliskirenge ntchito yayi.

9. Kasi uryezi ukapangiska Eva na Satana kuchita vichi?

⁹ Mazgu ghakuti uryezi ghakutikumbuska waka Satana Dyabulosi. Pakuŵa yumoza wa ŵangelo ŵa Yehova, Satana wakwenera kuti wakaŵa na maudindo ghanandi ghawemi. Kweni wakakhumbanga vinandi. Wakakhumbanga kuti wasopekenge, chinthu icho chikwenelera Yehova pera. Satana wakukhumba kuti tiŵe nga ndiyo, ntheura wakuyezga kutipangiska kuti tiŵe na mtima wakukhumba vinandi na kuleka kukhorwa na ivyo tili navyo. Kakwamba apo wakachita ivi, ni apo wakayowoyeskana na Eva. Yehova wakapa Eva na mfumu wake vyakurya vinandi vyakuti ŵaryenge, ndipo wakati ŵaryenge “vipambi vya mu makuni ghose gha mu munda” kupaturako vya mu khuni limoza pera. (Gen. 2:16) Kweni Satana wakapusika Eva kughanaghana kuti wakwenera kurya na vya mu khuni lakukanizgika wuwo. Eva nayo wakakhorwa yayi na ivyo wakaŵa navyo, iyo wakakhumbanga vinandi. Tikumanya ivyo vikachitika pamanyuma. Eva wakananga ndipo paumaliro wakafwa.—Gen. 3:6, 19.

10. Kasi ntchivichi chikachitikira Davide wati waŵa na maghanoghano ghauryezi?

¹⁰ Uryezi ukapangiska Themba Davide kuluwa ivyo Yehova wakamupa, nga chuma, kumanyikwa, kweniso kutonda pa nkhondo zinandi. Davide pakwamba wakawonganga vyawanangwa ivyo Chiuta wakamupa ndipo wakayowoya kuti vikaŵa “vinandi chomene, [mwakuti] vingapendeka yayi.” (Sal. 40:5) Kweni nyengo yinyake Davide wakaluwa ivyo Yehova wakamupa. Wakaleka kukhorwa ndipo wakakhumbanga vinandi. Nangauli wakaŵa na ŵanakazi ŵanandi, kweni wakazomerezga khumbiro liheni la kudokera mwanakazi wamwene, kukhazikika mu mtima wake. Mwanakazi uyu wakaŵa Batisheba, ndipo mfumu wake wakaŵa Uriya Muhiti. Chifukwa cha uryezi, Davide wakagona na Batisheba, ndipo wakaŵa na nthumbo. Ivyo Davide wakachita apa vikaŵa viheni, kweni pamanyuma wakachitaso chinthu chinyake chiheni chomene. Davide wakanozga vyakuti Uriya wakomeke. (2 Sam. 11:2-15) Kasi Davide wakaghanaghananga vichi? Kasi wakawonanga nga kuti Yehova wamanyenge yayi? Nangauli Davide wakateŵetera Yehova nyengo yitali, kweni wakachita uryezi  ndipo ivi vikapangiska kuti wasangane na masuzgo ghanandi. Kweni chakukondweska ntchakuti pamanyuma Davide wakazomera kwananga kwake na kusintha. Wakwenera kuti wakamuwonga chomene Yehova chifukwa chakuti wakamugowokera.—2 Sam. 12:7-13.

11. Kuyana na Ŵaefeso 5:3, 4, kasi ntchivichi chingatovwira kukanizga uryezi?

¹¹ Kasi tikusambirako vichi ku ivyo vikachitikira Davide? Tikusambirako kuti tingagega uryezi para nyengo zose tikuwonga vyose ivyo Yehova wakutipa. (Ŵazgani Ŵaefeso 5:3, 4.) Tikwenera kukhorwa na ivyo tili navyo. Para tamba waka kusambira Baibolo na ŵanthu, tikwenera kuŵachiska kuti zuŵa lililose ŵaghanaghanirenge chinthu chiwemi chimoza icho ŵakuwona kuti Yehova waŵapa, ndipo ŵamuwongenge chifukwa cha chinthu icho. Usange munthu wangachita nthena zuŵa lililose kwa sabata, ndikuti wangaŵa kuti wawonga Yehova pa vinthu vyakupambanapambana 7. (1 Tes. 5:18) Kasi ndimo imwe mukuchitira? Para mukughanaghanira vyose ivyo Yehova wamuchitirani, vimovwiraninge kuti mumuwongenge. Ndipo para mukumuwonga, muŵenge ŵakukhorwa na ivyo muli navyo. Ndipo para mukukhorwa, muŵenge ŵaryezi yayi.

12. Kasi Yudasi wakachita vichi chifukwa chakuti wakamba uryezi?

¹² Uryezi ukapangiska Yudasi Isikariyoti kuchita vinthu viheni chomene na kupeleka Yesu. Kweni Yudasi ndimo wakaŵira yayi pakwamba. (Luka 6:13, 16) Yesu wakamusankha kuŵa mpositole. Yesu wakamugomezganga Yudasi, lekani wakamuŵika kuti walaŵilirenge bokosi la ndalama. Yesu na ŵapositole ŵakagwiliskiranga ntchito ndalama izi kugulira vinthu vyakukhumbikwa kuti ŵachitenge makora mulimo wakupharazga. Tingati ndalama izi zikaŵa nga umo zikuŵira ndalama za vyakupeleka vyakovwira pa mulimo withu wa pa charu chose chapasi mazuŵa ghano. Kweni pati pajumpha nyengo, Yudasi wakamba kwiba nangauli wakaŵa kuti wamupulikapo kanandi waka Yesu wakuchenjezga ŵanthu kuti ŵangaŵanga ŵaryezi yayi. (Mrk. 7:22, 23; Luka 11:39; 12:15) Yudasi wakasulako machenjezgo agha.

13. Kasi mphawuli apo Yudasi wakamanyikwa nadi kuti wazgoka muryezi?

¹³ Yudasi wakamanyikwa kuti wazgoka nadi muryezi, pa icho chikachitika kwati kwakhala mazuŵa ghachoko waka kuti Yesu wafwe. Yesu na ŵasambiri ŵake, kusazgapo Mariya na munung’una wake, Marita, ŵakaŵa ŵalendo ŵa Simoni wavyoni. Panyengo ya chakurya, Mariya wakawuka na kupungulira mafuta ghakudura kweniso ghakununkhira ku mutu wa Yesu. Yudasi na ŵasambiri ŵanyake ŵakakwiya chomene. Ŵasambiri ŵanyake ŵakawona kuti mphanyi mafuta agha ŵakaguliska waka na kugwiliskira ntchito ndalama zake pa mulimo wakupharazga. Kweni Yudasi wakakwiya pa chifukwa chinyake. Iyo “wakaŵa munkhungu,” ndipo wakakhumbanga kukiba ndalama izi mu bokosi. Pamanyuma, uryezi ukapangiska Yudasi kupeleka Yesu chifukwa cha ndalama.—Yoh. 12:2-6; Mat. 26:6-16; Luka 22:3-6.

14. Kasi mbumba yinyake yikalondezga wuli mazgu gha pa Luka 16:13?

¹⁴ Yesu wakakumbuska ŵalondezgi ŵake fundo iyi: “Vingachitika yayi kuti pa nyengo yimoza muŵe ŵazga ŵa Chiuta na Usambazi.” (Ŵazgani Luka 16:13.) Fundo iyi yichali yaunenesko na sono wuwo. Mwachiyelezgero, wonani umo mbumba yinyake ku Romania yikagwiliskira ntchito mazgu gha Yesu agha. Mbumba iyi yikapika ntchito mu charu chinyake chisambazi chomene. Iwo ŵakuti: “Tikaŵa na ngongole yikuru ku banki kuti tiwezge, ntheura pakwamba tikawonanga nga ntchito iyi ni thumbiko kufuma kwa Yehova.” Kweni pakaŵa suzgo. Ŵazomerenge ntchito iyi, ŵakatenge ŵaŵenge na nyengo yichoko yakuteŵetera Yehova. Ŵati ŵaŵazga nkhani ya mutu wakuti “Lutilirani Kuŵa Ŵakugomezgeka na Mtima Wose” mu Gongwe la Mulinda la Ogasiti 15, 2008, ŵakasankha chakuchita. Iwo ŵakuti: “Tisamirenge ku charu chinyake kuti tikasange ndalama zinandi, chikatenge chiŵenge chakusuzga kuteŵetera Yehova, kweniso mphanyi tikalongora kuti ubwezi withu na Yehova ngwakuzirwa chomene  yayi pa umoyo withu. Tikamanya kuti ubwezi withu na Yehova wamunangika.” Ntheura ŵakakana ntchito iyo ŵakapika. Kasi ntchivichi chikachitika ŵati ŵakana? Mwanalume wakasanga ntchito mu charu chawo iyo yikaŵawovwiranga kusanga vyakukhumbikwira pa umoyo wawo. Mwanakazi wakuti: “Woko la Yehova ndifupi yayi.” Mbumba iyi njakukondwa kuti yikasora Yehova kuŵa Bwana wawo m’malo mwa ndalama.

15. Chifukwa wuli tikugomezga kuti ntchamachitiko kufumamo mu chipingo cha Satana?

¹⁵ Kasi tikwenera kuchita wuli para tawona kuti tamba kujikuzga panji uryezi? Tikwenera kusintha. Paulosi wakayowoya kuti awo Dyabulosi “waŵakora ŵamoyo,” ŵangafumamo mu chipingo. (2 Tim. 2:26) Nakuti ndivyo wakachita Davide, wakapulikira ulongozgi wankhongono wakufuma kwa Natani, wakasintha, ndipo wakanozga ubwezi wake na Yehova. Kuluwa yayi kuti Yehova ngwankhongono chomene kuluska Satana. Ntheura para tikuzomera wovwiri wa Yehova, tingafumamo mu chipingo chilichose icho Dyabulosi wathya.

16. Kasi ntchivichi chingatovwira kugega vipingo vya Satana?

¹⁶ Kweni m’malo mwakuchita kufumamo mu vipingo vya Satana, ntchiwemi chomene kuvigegerathu waka. Tingafiska kuchita nthena na wovwiri wa Yehova pera. Kweni tileke kujiwona kuti ndise ŵakukhora chomene na kwamba kuwona kuti tingawira yayi mu vipingo ivi. Nanga ŵangaŵa awo ŵateŵetera Yehova kwanyengo yitali ŵali kuwira mu vipingo ivi. Ntheura mulombani Yehova zuŵa lililose kuti wamovwirani kujisanda usange namwe mwamba kukoleka mu vipingo ivi. (Sal. 139:23, 24) Ndipo mungazomerezganga yayi kuti mikhaliro iyi yikhazikike mwa imwe.

17. Kasi ntchivichi chichitikirenge mulwani withu Dyabulosi sonosono apa?

¹⁷ Satana waŵa chiŵinda kwa vyaka masauzandi ghanandi. Kweni sonosono apa wakolekenge ndipo pamanyuma wazamuparanyika. (Chivu. 20:1-3, 10) Tikulindilira mwakunweka zuŵa ili. Kweni pasono, tiyeni tilutilire kuŵa maso na vipingo vya Satana. Yezgayezgani chomene kuti muleke kuwira mu vipingo ivi, kujikuzga panji uryezi. Ŵikanipo mtima, ‘kususka Dyabulosi ndipo wamuchimbiraninge.’—Yak. 4:7.