1. Eme Jihova o ru kẹ owhẹ?

ẸVẸ who ro kurẹriẹ ziọ ukoko na? Orọ ọsosuọ, who yo “usi uwoma na.” O sae jọ nọ ọsẹgboni ra, ohwo nọ wha gbe je ru iruo, ọmọ-isukulu ra, hayo Osẹri Jihova jọ nọ ọ nyaze uwou ra ọ ta usi uwoma kẹ owhẹ. (Mak 13:10) Ohwo jọ ọ tẹ jẹ romatotọ wuhrẹ owhẹ. Ọ rọ oke gbe ẹgba nọ ọ hai ti ro ru eware efa fiobọhọ kẹ owhẹ riẹ uzẹme na. Ẹmẹrera na, who te ti you Jihova, jẹ riẹ nọ o you owhẹ re. Jihova o te si owhẹ ziọ ukoko riẹ. Obọnana whẹ yọ olele Jesu. Yọ ere ọvo ho, who wo ẹruore uzuazọ ebẹdẹ bẹdẹ. (Jọn 6:44) Eva e be were owhẹ gaga inọ Jihova ọ rọ ohwo jọ wuhrẹ owhẹ, who te kurẹriẹ ziọ ukoko na. Ọyomariẹ ọ tẹ jẹ rọwo nọ whọ jọ odibo riẹ.

2. Eme ma te ta kpahe evaọ uzoẹme nana?

² Nọ who zihe ruọ olele Jesu no na, whọ sai fiobọhọ kẹ amọfa ziọ edhere uzuazọ na re. O sae jọ nọ usi uwoma nuwou ruọ uwou o rẹ were omai gaga. Rekọ o rẹ jọ bẹbẹ kẹ omai re ma wuhrẹ Ebaibol kugbe ohwo. Otẹrọnọ ere o rrọ kẹ owhẹ, eware nọ ma ti wuhrẹ evaọ uzoẹme nana i ti fiobọhọ kẹ owhẹ. Ma te ta kpahe eware nọ e rẹ lẹliẹ omai wuhrẹ Ebaibol na kugbe amọfa. Ma te jẹ ta kpahe epanọ ma sai ro wuhrẹ ahwo ghele nọ o tẹ be make jọ bẹbẹ. Rekọ joma kake ta kpahe oware nọ u ro fo re ma wuhrẹ ahwo, ukpenọ ma rẹ ta usi uwoma kẹ ae ọvo.

3. Fikieme ma rẹ rọ ta usi uwoma?

³ Nọ Jesu ọ jọ otọakpọ, ọ kẹ ilele riẹ iruo jọ, yọ iruo na i wo abọ ivẹ. Abọ ọsosuọ họ, ọ ta kẹ ae nọ a ta usi uwoma Uvie  na, yọ o wuhrẹ i rai oghẹrẹ nọ a re ro ru ei. (Mat. 10:7; Luk 8:1) Jesu ọ vuẹ ilele riẹ oware nọ a re ru nọ ahwo a tẹ rọwo nọ a ta usi uwoma kẹ ae, gbe oware nọ a re ru nọ a gbẹ rọwo ho. (Luk 9:2-5) Ọ tẹ jẹ ta epanọ ilele riẹ a te ta usi uwoma na te. Ọ ta nọ a te ta usi uwoma na “re o jọ isẹri kẹ erẹwho na kpobi.” (Mat. 24:14; Iruẹru 1:8) Te ahwo na a te jẹ ovuẹ na rehọ hayo a te jẹe rehọ họ, Jesu ọ gwọlọ nọ ilele riẹ a rẹ ta usi uwoma kẹ ae kpahe Uvie Ọghẹnẹ gbe oware nọ Uvie na u ti ru.

4. Wọhọ epanọ o rrọ Matiu 28:18-20, u te no usi uwoma nọ ma rẹ ta no, eme ọfa ma re ru?

⁴ Eme họ abọ avọ ivẹ iruo nọ Jesu ọ kẹ omai na? Ọ ta kẹ ilele riẹ nọ jọ a wuhrẹ ahwo re a ru eware kpobi nọ o juzi rai. Ahwo jọ a rẹ ta nọ Ileleikristi ọsosuọ na ọvo Jesu o juzi na kẹ. Kọ ginọ ere o rrọ? Ijo. Ẹme nọ Jesu ọ ta u dhesẹ nọ a ti ru iruo nana nọ i wuzou gaga na rite oke mai na, je “rite oke urere uyero-akpọ na.” (Se Matiu 28:18-20.) O wọhọ nọ oke nọ Jesu ọ rọ romavia kẹ ilele riẹ nọ i bu vi egba isoi (500) na ọ rọ vuẹ ae nọ jọ a wuhrẹ ahwo na. (1 Kọr. 15:6) Yọ ẹme nọ Jesu ọ ta evaọ eruẹaruẹ nọ o dhesẹ kẹ Jọn u dhesẹ vevẹ nọ ọ gwọlọ nọ ilele riẹ a re wuhrẹ ahwo kpahe Jihova.​—Evia. 22:17.

5. Oriruo vẹ Pọl ọ kẹ evaọ 1 Ahwo Kọrint 3:6-9 nọ u dhesẹ nọ ma tẹ ta usi uwoma kẹ ahwo no ma re je wuhrẹ ae?

⁵ Pọl ukọ na ọ ta nọ usi uwoma ota mai na o wọhọ iruo ọwhẹrẹ nọ ọ rẹ kọ ibi. Ẹme riẹ na o dhesẹ nọ ma tẹ kọ no, yọ u re no ho. Ọ ta kẹ Ileleikristi obọ Kọrint nọ: “Ẹkọ mẹ kọ, Apọlọs o te ku ame ku . . . Whai yọ udhu Ọghẹnẹ nọ ọ be kọ jẹ rẹrote.” (Se 1 Ahwo Kọrint 3:6-9.) Mai yọ ahwo nọ a bi ru iruo evaọ “udhu Ọghẹnẹ.” Orọnikọ ẹkọ ọvo ma rẹ kọ họ, koyehọ re ma hae ta usi uwoma ọvo. Ma re je wuhrẹ ahwo, rọ ere ku ame ku eware nọ ma kọ, ma ve je muẹrohọ epanọ e be rro te. (Jọn 4:35) Dede na, ma riẹ nọ Ọghẹnẹ họ ọnọ o re ru ibi na rro.

6. Eme oniọvo nọ o bi wuhrẹ Ebaibol kugbe ohwo o re fiobọhọ kẹe ru?

⁶ Ma be gwọlọ ahwo nọ “a wo emamọ eva, nọ a ti wo uzuazọ ebẹdẹ bẹdẹ.” (Iruẹru 13:48) Re ma sai wuhrẹ ai te epanọ a re ro zihe ruọ ilele Jesu, ma re fiobọhọ kẹ ai (1) wo otoriẹ eware nọ a be jọ Ebaibol wuhrẹ na, (2) rọwo eware na, je (3) ru eware na. (Jọn 17:3; Kọl. 2:6, 7; 1 Tẹs. 2:13) Ohwo kpobi evaọ ukoko na ọ sai fiobọhọ kẹ ahwo nọ a bi wuhrẹ Ebaibol kugbe. Wọhọ oriruo, nọ a tẹ nyaze ewuhrẹ, ma re dede ae rehọ sasasa je dhesẹ nọ ma you rai. (Jọn 13:35) Oniọvo nọ o bi wuhrẹ Ebaibol kugbe ohwo ọ rẹ romatotọ wuhrẹ iẹe jẹ daoma fiobọhọ kẹe re o siobọno iruemu nọ i fo ho gbe iwuhrẹ erue nọ ọ rọwo, nọ “e dowọ muotọ gaga” no evaọ uzuazọ riẹ. (2 Kọr. 10:4, 5) Onana yọ okolo iruo ho. O sae rehọ emerae buobu re ohwo na o te ti nwene jẹ họ-ame. Rekọ uye nọ a ruẹ fihọ iẹe u te oware ovo ho nọ who te roro te eghale nọ i re noi ze.

7. Eme ọ be lẹliẹ omai ta usi uwoma kẹ ahwo je wuhrẹ ae?

⁷ Fikieme ma be rọ ta usi uwoma kẹ ahwo je wuhrẹ ae? Orọ ọsosuọ, ma bi ru ere keme ma you Jihova. Whọ tẹ be daoma ta usi uwoma je wuhrẹ ahwo, yọ who bi dhesẹ nọ who gine you Ọghẹnẹ. (1 Jọn 5:3) Dai roro onana: Fikinọ who you Jihova, whọ be daoma ta usi uwoma nuwou ruọ uwou. Kọ o jọ lọlọhọ kẹ owhẹ okenọ who muhọ obọ? Ẹdẹ ọsosuọ nọ who ro kpohọ usi uwoma je kporo ẹthẹ ohwo, kọ ozọ o gbẹ dina mu owhẹ? Ozọ o te siọ owhẹ ba emu hu. Rekọ whọ riẹ nọ oware nọ Jesu ọ ta nọ who ru oye, who te ru ei. Ẹsejọhọ nọ oke o be  nyaharo na, ozọ usi uwoma ota u te ti no owhẹ ẹro no. Kọ ẹvẹ kpahe Ebaibol nọ a re wuhrẹ kugbe ohwo? Kọ ozọ o be hai mu owhẹ nọ who te roro kpahe iẹe? O sae jọ ere. O tẹ rrọ ere, lẹ se Jihova re o fiobọhọ kẹ owhẹ si ozọ no ẹro, re whọ sai mu obe-uwuhrẹ Ebaibol họ kugbe ohwo. Jihova ọ sai fiobọhọ kẹ owhẹ wo udu, je ru nọ whọ te rọ gwọlọ wuhrẹ Ebaibol kugbe amọfa.

8. Wọhọ epanọ o rrọ Mak 6:34, eme ọfa ma rẹ rọ fiki riẹ wuhrẹ Ebaibol kugbe ahwo?

⁸ Oware avọ ivẹ nọ o be lẹliẹ omai wuhrẹ Ebaibol kugbe ahwo họ, ma you rai. Ẹdẹ jọ nọ Jesu avọ ilele riẹ a ta usi uwoma gaga no, a tẹ gwọlọ nọ a re serihọ. Rekọ ogbotu ahwo jọ a te zurie ze. Ohrọ rai o tẹ re Jesu, o te je wuhrẹ ae “eware buobu.” (Se Mak 6:34.) Jesu o wuhrẹ ahwo na dede nọ oma o rrọ riẹ no. Fikieme? Keme ọ riẹ oghẹrẹ nọ eware e jọ kẹ ahwo na. Ọ ruẹ nọ uye o be bẹ ae gaga. Ọ tẹ jẹ ruẹ inọ u fo nọ a re yo ẹme Ọghẹnẹ re a ruẹsi wo ẹruore. Ere ọvona ahwo a rrọ nẹnẹ re. Whọ tẹ ruẹ ahwo who re roro nọ eva e be were ae, rekọ ere o rrọ họ. Uzẹme riẹ họ, a wọhọ igodẹ nọ i bi ghoro, nọ i wo othuru-igodẹ nọ o bi su ai hi. Pọl ukọ na ọ ta nọ ahwo otiọnana a riẹ Ọghẹnẹ hẹ, yọ a wo ẹruore he. (Ẹf. 2:12) A rrọ “edhere nọ o bi su kpohọ ọraha” na. (Mat. 7:13) Ma tẹ ruẹ epanọ ahwo a thabọ no Ọghẹnẹ te, ohrọ rai o rẹ re omai, ma vẹ be gwọlọ epanọ ma re fiobọhọ kẹ ae keme ma you rai. Ebaibol nọ ma re wuhrẹ kugbe ae họ edhere nọ ọ mai woma nọ ma re ro fiobọhọ kẹ ae.

9. Wọhọ epanọ o rrọ Ahwo Filipai 2:13, ẹvẹ Jihova ọ sai ro fiobọhọ kẹ owhẹ?

⁹ Ẹsejọhọ o be bẹ owhẹ re who mu uwuhrẹ Ebaibol họ kugbe ohwo, keme who roro nọ who wo oma nọ whọ te hae rọ ruẹrẹ oma kpahe kẹ uwuhrẹ je wuhrẹ ohwo na ẹsikpobi hi. O tẹ rrọ ere, lẹ se Jihova kpahe iẹe. Lẹ sei inọ o si eho no owhẹ oma, re obe-uwuhrẹ Ebaibol o hae were owhẹ, re o je fiobọhọ kẹ owhẹ ruẹ ohwo nọ who re wuhrẹ kugbe. (Se Ahwo Filipai 2:13.) Jọn ukọ na ọ ta nọ ma tẹ lẹ se Jihova kpahe oware nọ o rọwokugbe oreva riẹ, o re ru ei kẹ omai. (1 Jọn 5:14, 15) Jihova o ti ru nọ o te hae rọ were owhẹ re who wuhrẹ ahwo.

10-11. Eme o rẹ sae whae ze nọ ma gbe ro wuhrẹ ahwo te epanọ ma gwọlọ họ?

¹⁰ Ma riẹ nọ u wuzou gaga re ma wuhrẹ ahwo, rekọ eware jọ e sae whae ze nọ ma gbe ro ru te epanọ ma gwọlọ họ. Joma ta kpahe eware nana jọ gbe oware nọ ma rẹ sai ru kpahe ae.

¹¹ Nọ ẹyao hayo owho e gbẹ be jọ omai ru te epanọ ma gwọlọ họ. Inievo jọ e riẹ nọ ẹyao hayo owho o be sae kẹ uvẹ ru te epanọ a hae gwọlọ ru te he. Kọ ere o rrọ kẹ owhẹ? O tẹ rrọ ere, muẹrohọ oware jọ nọ ma wuhrẹ no evaọ etoke ẹyao COVID-19 na. Ma ruẹ nọ ma sae rehọ ifonu hayo ekọmputa wuhrẹ Ebaibol kugbe ahwo ziezi. Whọ sae keria uwou ra, yọ who bi wuhrẹ Ebaibol kugbe ahwo nọ a rrọ obọfa. Oware ofa jọ o riẹ nọ o lẹliẹ onana woma gaga. Ahwo jọ a riẹ nọ a gwọlọ nọ ohwo jọ o wuhrẹ Ebaibol kugbe ae, rekọ a rẹ jọ uwou hu evaọ oke nọ ma bi ro kpohọ usi uwoma. Ohiohiẹ gaga hayo owọwọ ejọ rai a re ro wo uvẹ. U ti woma gaga re whọ rọ ifonu wuhrẹ kugbe ahwo otiọna evaọ oke utiona. Kareghẹhọ nọ aso Jesu o ro wuhrẹ Nikodimọs keme oke yena u kiehọ Nikodimọs oma.​—Jọn 3:1, 2.

12. Eware vẹ e rẹ sai ru nọ ozọ obe-uwuhrẹ Ebaibol u re ro no omai ẹro?

¹² Ma sai roro nọ ma te ohwo nọ o re wuhrẹ Ebaibol kugbe omọfa ha. Ẹsejọhọ ma bi roro nọ u fo re ma gbe wo eriariẹ ziezi taure ma te ti mu ohwo jọ họ ewuhrẹ kugbe.  Otẹrọnọ ere who bi roro, eware esa jọ e riẹ nọ e rẹ sai fiobọhọ kẹ owhẹ. Orọ ọsosuọ, hae kareghẹhọ nọ Jihova o rri nọ who te ohwo nọ ọ rẹ sai wuhrẹ amọfa. (2 Kọr. 3:5) Orọ avọ ivẹ, Jesu nọ o wo ‘udu-esuo kpobi evaọ odhiwu gbe otọakpọ na’ ọ kẹ owhẹ udu no inọ whọ nyai wuhrẹ amọfa. (Mat. 28:18) Orọ avọ esa, inievo ukoko na a sai fiobọhọ kẹ owhẹ. Jihova o fiobọhọ kẹ Jesu, keme eware nọ o wuhrẹ i rie eye Jesu o je ro wuhrẹ amọfa. (Jọn 8:28; 12:49) Whọ sae ta kẹ ọsẹro utu usi uwoma ota ra, ọkobaro jọ, hayo oniọvo jọ nọ o wo eriariẹ ziezi re o fiobọhọ kẹ owhẹ riẹ epanọ a re ro mu obe-uwuhrẹ Ebaibol họ kugbe ohwo. Whọ sai je lele inievo itienana nọ a tẹ be nyai wuhrẹ Ebaibol kugbe ahwo rai. Ozọ o te rọ ere no owhẹ ẹro re.

13. Fikieme u ro fo re ma rọ eware ekpokpọ na wuhrẹ ahwo?

¹³ O sae jọ nọ ma be sae riẹ epanọ a rẹ rọ edhere ọkpokpọ gbe eware ekpokpọ wuhrẹ ahwo ho. Oghẹrẹ nọ ma bi ro wuhrẹ Ebaibol kugbe ahwo enẹna u nwene no. Obe nọ ma bi ro wuhrẹ kugbe ahwo enẹna họ Reawere Uzuazọ Bẹdẹ Bẹdẹ! Yọ oghẹrẹ nọ ma be rọ ruẹrẹ oma kpahe kẹ obe-uwuhrẹ Ebaibol je wuhrẹ kugbe ohwo o gbẹ rrọ epaọ ẹdẹ hẹ. Obe na u wo idhe-eme buobu nọ ma bi se he, ukpoye kọ ẹme whẹ avọ ohwo na wha te hae ta kugbe ẹsibuobu evaọ uwuhrẹ na. Ividio, JW Library^® gbe eware itieye na efa ma be mai ro ru uwuhrẹ na. Otẹrọnọ whọ re riẹ epanọ a re ru eware nana ha, whọ sae ta kẹ oniọvo jọ re o fiobọhọ kẹ owhẹ. Mai ahwo-akpọ, oware nọ o reria omai oma no, oye o rẹ mae were omai eru. Fikiere o rẹ lọhọ tere he re ma ru oware okpokpọ. Rekọ, Jihova o ti fiobọhọ kẹ owhẹ, eware ekpokpọ na e vẹ te reria owhẹ oma, oma o vẹ te were owhẹ nọ who te bi wuhrẹ kugbe ohwo. Ọkobaro jọ ọ ta nọ edhere ọkpokpọ nọ ma bi ro wuhrẹ ahwo na u re ru nọ “ewuhrẹ na ọ rẹ rọ were owhẹ avọ ohwo nọ who bi wuhrẹ na oma.”

14. Eme ma rẹ kareghẹhọ nọ ahwo a gbẹ be gaviezọ kẹ omai hi, kọ eme ọ rrọ 1 Ahwo Kọrint 3:6, 7 nọ o rẹ lẹliẹ eva were omai?

¹⁴ O sae jọ nọ o rrọ bẹbẹ re a mu obe-uwuhrẹ Ebaibol họ kugbe ohwo evaọ oria nọ ma rrọ. Ẹsejọhọ ahwo obomai a rẹ rọ gwọlọ yo usi uwoma ha, yọ a sai tube mukpahe omai dede. Eme o rẹ sai fiobọhọ kẹ omai nọ ma gbẹ sae rọ ta usi uwoma evaọ oria utiona? Ma rẹ kareghẹhọ nọ fiki oghẹrẹ nọ akpọ na ọ rrọ nẹnẹ, eware e sai nwene kẹ ohwo idudhe. Oghẹrẹ eware jọ e sae via kẹ ahwo jọ nọ a jẹ hae gaviezọ vẹre he, a vẹ te ruẹ nọ kpakọ a gwọlọ Ọghẹnẹ evaọ uzuazọ rai. (Mat. 5:3) Ahwo jọ nọ a jẹ hae rọwo rehọ ebe mai hi a rọwo nọ ma wuhrẹ Ebaibol kugbe ai uwhremu na. U te no ere no, joma kareghẹhọ nọ Jihova họ Olori ivuẹvu na. (Mat. 9:38) Ọ gwọlọ nọ ma hae gbẹ kọ, je ku ame ku, ọyomariẹ họ Ọnọ o ti ru ibi na rro. (1 Kọr. 3:6, 7) Eva e be were omai inọ orọnọ epanọ ma wuhrẹ Ebaibol kugbe ahwo bu te oye Jihova o re rri hi, rekọ epanọ ma be daoma te. Fikiere jọ udu u bru owhẹ hẹ nọ who gbe ri wo ohwo ọvo nọ who re wuhrẹ kugbe he. *

15. Ẹvẹ Jihova o re rri rie nọ ohwo jọ o te wuhrẹ Ebaibol je kurẹriẹ ze te gọe?

¹⁵ Eva e rẹ were Jihova gaga nọ ohwo o te kurẹriẹ ziọ ukoko na jẹ be vuẹ amọfa eware nọ o wuhrẹ. (Itẹ 23:15, 16) Ma riẹ nọ eva e be were Jihova wumuo ho nọ ma be rọ ajọwha ta usi uwoma je wuhrẹ ahwo na. Ghelọ okpẹyao nọ ọ romavia evaọ ukpe-iruo 2020  na, ma wuhrẹ Ebaibol kugbe ahwo nọ a bu te ima ihrẹ, idu egba ihrẹ gbisoi, gbe egba ihrẹ gbe udhosa-gbisoi (7,705,765). Yọ ahwo nọ a họ-ame a bu te idu egba ivẹ gbe udhuvẹ-gbọvo, gbe egba izii gbe udhone gbe ikpegbene (241,994). Ahwo nana omarai a ve ti je wuhrẹ Ebaibol kugbe amọfa re a zihe ruọ ilele Jesu. (Luk 6:40) Eware nana kpobi i dhesẹ nọ eva mai e be were Jihova gaga nọ ma bi wuhrẹ ahwo re a zihe ruọ ilele Jesu na.

16. Eme whọ rẹ sae gbaemu nọ who re ru?

¹⁶ Re a fiobọhọ kẹ ahwo zihe ruọ ilele Jesu, okolo iruo ho. Rekọ nọ Jihova Ọsẹ obọ odhiwu mai na ọ rrọ kugbe omai na, ma sai wuhrẹ ahwo re a you rie jẹ gọe. U ti woma kẹhẹ nọ whọ tẹ gbaemu nọ who re mu obe-uwuhrẹ Ebaibol họ kugbe ohwo jọ. Whọ tẹ be hae rọ uvẹ kpobi nọ ahwo sọ a gwọlọ wuhrẹ Ebaibol, ahwo nọ a te ta nọ a gwọlọ wuhrẹ u ti gbe owhẹ unu. Riẹ nọ Jihova ọ te ghale owhẹ nọ whọ tẹ be dao utho ẹgba ra.

17. Ẹvẹ oma o rẹ jọ owhẹ nọ who te bi wuhrẹ Ebaibol kugbe ahwo?

¹⁷ Eva e be were omai gaga inọ Jesu ọ ta nọ ma ta usi uwoma kẹ ahwo je wuhrẹ ae ẹme Ọghẹnẹ. Iruo nana nọ ma bi ru na e be lẹliẹ eva were omai gaga. Pọl ukọ na nọ o fiobọhọ kẹ ahwo buobu zihe ruọ ilele Jesu evaọ obọ Tẹsalonika ọ ta nọ: “Eme họ ẹruore mai hayo oghọghọ mai hayo etu-uvie evawere mai evaọ aro Olori mai Jesu evaọ oke ọzino riẹ? Kọ ogbẹrọnọ owhai? Evaọ uzẹme, whai họ oruaro gbe oghọghọ mai.” (1 Tẹs. 2:19, 20; Iruẹru 17:1-4) Epọvo na o rrọ inievo buobu oma nẹnẹ re. Oniọvo-ọmọtẹ jọ nọ a re se Stéphanie nọ avọ ọzae riẹ a fiobọhọ kẹ ahwo buobu kurẹriẹ ziọ ukoko na no ọ ta nọ: “Evawere riẹ i re wumuo ho nọ who te fiobọhọ kẹ ohwo roma mudhe kẹ Jihova jẹ họ-ame.”