1. Jmé xi tísʼín Jeobá xi tʼatsaan.

SI̱KJAʼAITSJENLA jókoanni tsaʼyaa je Énle Niná. Tjínjin xi kitsoyaná, tsakui nichxin je xijcháná, tsa xi ñatjen nixá, tsa je xi ñatjen mangían skuela kʼoa tsa kʼia kinoʼyaje̱ je Énle Niná nga xki̱ ndʼia xki̱ ndʼia tsoyason je ndsʼee (Mar. 13:10). Xijekoan, kisikʼayajin nichxin nga kitsoyaná je Biblia. Nga tsakʼinyaná jotjínni xi tʼatsʼe Jeobá, koanjinná nga tsjoakená kʼoa kʼoati tsjoacha koan tsanda ñá. Jé Jeobá xi i̱ jaʼaikaojinná naxinandále. Ndʼaibi nga jechjotatjenngile Cristo maa, tjínná kjoachoya nga koa̱n kuiyoaa ngantsjai nichxin (Juan 6:44). Bʼailee kjoanda je Jeobá nga kʼoasʼin tsakakóyaná je choʼndale jotjínni xi kixi kʼoa nga kjima tinixálee ndʼaibi.

2. Jmé xi chótʼayajiaan i̱ kjoaʼmiya jebi.

² Nga jeʼyaa jotjínni je Énle Niná kʼoati kui kjoanda tjínná nga kuinyakoaa je chjota nga chjotatjenngile Cristo katama. Tjínkʼa ndsʼee xi tsín ñʼai male nga xki̱ ndʼia xki̱ ndʼia tsoyason, tonga je xi ñʼai male kuinga Biblia tsoyale je chjota. A kʼoati ñʼai maná tsanda ñá. Tsa kʼoamaa, nʼiojin koasenkaoná je kjoafaʼaitsjen xi chótʼayajiaan i̱ kjoaʼmiya jebi. Kui chótʼayajiaan ánni nga chjotatjenngile Cristo nikaoñá je chjota. Kʼoati jchaa jósʼiaan kʼiatsa ñʼai maná nga Biblia ʼmiyalee chjota. Kuila títjon kataʼyaa ánni nga tsín tokui xi machjénsíni nga kʼuínyasoán, nga kʼoati machjén nga Biblia kʼuínyalee je chjota.

3. Ánni nga ʼmiyasonsíñá.

³ Kʼianga tsakʼejna Jesús i̱ Sonʼnde jao koya tjínni xi kitsole chjotatjenngile nga sʼin. Xi títjon, kʼoakitsole nga katatsoyason  je Énle Niná kʼoa tsakakóyale josʼin kuitsoyason (Mat. 10:7; Luc. 8:1). Je Jesús kʼoati kitsoyale je chjotatjenngile jósʼin kʼiatsa kjuinrʼoé Énle Niná je chjota kʼoa jósʼin kʼiatsa tsín ʼya xi kuinyaño (Luc. 9:2-5). Kʼoati kitso nga sa̱kóyason jngo tjíjtsa Sonʼnde je Énle Niná (Mat. 24:14; Hech. 1:8). Ni kjuinrʼoé kʼoa ni mai je chjota, tjínnele sa̱kóyason jotjínni xi tʼatsʼe Chjotaxále Niná kʼoa jmeni xi sʼin.

4. Tojo tso Mateo 28:18-20, jmésani xi machjén nga sʼiaan kʼianga bakoyasoán.

⁴ Xi majaoni koya xi kitsole Jesús nga sʼin je chjotatjenngile kuinga koakoyale chjota nga katasítjoson jmeni xi tsakakóyale. Tojo tso kʼa chjota, a tokʼiaa nga siglo 1 nga tsakʼinyason je Énle Niná. Mai. Je Jesús kʼoakitso nga tosi tonda sa̱kóyason josaʼnda “nga kuichokjetʼa xi chon sonʼnde” (tʼexkiai Mateo 28:18-20). * Tsakui nichxin kʼia kʼoakitsole je chjotatjenngile Jesús nga katabakóyason kʼianga kisikatíoxkó je xi tsʼato 500 mani (1 Cor. 15:6). Kʼoa je sén xi kisakole pastro Juan kui bakó nga kui xi mele Jesús nga chjotatjenngile si̱koaa je chjota kʼoa nga katabe xi tʼatsʼe Jeobá (Apoc. 22:17).

5. Tojo tso 1 Corintios 3:6-9, jmé xi kisingósonkao Pablo je xá xi nʼia nga bakoyasoán kʼoa nga Biblia ʼmiyalee chjota.

⁵ Je pastro Pablo kui kisingósonkao je xá xi nʼia nga chjotatjenngile Cristo nikoaa je chjota kao nga tsojmintje sʼentje kʼoa nga tsín tokui xi machjén nga to sʼentje je na̱xi̱n kʼoa tsa tocho. I kitsole je chjotale Cristo xi Corinto tsʼe: “An tsakʼentje, Apolos tsakʼéjtenngile nandá, [...] kʼoa jonnío ʼndele jña nga síxá Niná” (tʼexkiai 1 Corintios 3:6-9). * Kʼianga nixá ya ʼnde “jña nga síxá Niná”, ali tsa to bʼentjejián, kʼoati basenndálee kʼoa kuenta nʼia nga jebiso je na̱xi̱n (Juan 4:35). Tonga ʼyañá nga je Niná xosʼín nga bisó je na̱xi̱n.

6. Jmé xá xi kjinená nga Biblia ʼmiyalee je chjota.

⁶ Jé fasjee chjota xi mele nga sʼe̱le kjoabijnachon xi tsínkʼia fetʼa (Hech. 13:48). Kʼianga chjotatjenngile Cristo koa̱n je chjota tjínnele kuinyakoaa nga katamajinle jotso je Énle Niná, nga katamakjainle kʼoa nga katasítjoson jmeni xi tíkotʼaya (Juan 17:3; Col. 2:6, 7; 1 Tes. 2:13). Ngatsʼi ndsʼee xi tjío ya jinjtín koaan kuinyakao je chjota xi Biblia tjíokotʼaya nga koakole kjoatsjoacha kʼoa nga nda skoéya nga fichó kjoajtín (Juan 13:35). Je ndsʼee xi tíbakóyale kʼoajin titse nichxin sikʼayale nga koasenkao nga sikʼéjna jmeni xi makjainle tsakai (2 Cor. 10:4, 5). Tsee nichxin kuichomani nga sikʼantjaiya yaole je chjota xi Biblia ʼmiyalee kʼoa nga koa̱n koaisʼenngindá, tonga nʼio ndasʼin kuichomani tsa kʼoasʼin kuisenkoaa.

7. Ánni nga ʼmiyasonñá kʼoa nga chjotatjenngile Cristo nikaoñá je chjota.

⁷ Kuinga tsjoachaa je Jeobá nga ʼmiyasonñá kʼoa nga chjotatjenngile Cristo nikaoñá je chjota. Kʼianga nitjosoán jokji tjen kʼoamaná jmeni xi kitso Jesús kʼoasʼin bakoñá nga tsjoachaa je Niná  (1 Juan 5:3). Si̱kjaʼaitsjenjinla jebi: kuinga tsjoachaa je Jeobá nga xki̱ ndʼia xki̱ ndʼia ʼmiyasonñá. A choaa ñʼai maná nga bitjosonná xá jebi. Tsakui nichxin nʼio kinokjoaan nga tosʼa títjon tsakʼinyasoán, tonga kui kʼoakinʼiañá nga kui xi mele Jesús nga kʼoasʼiaan. Tsakui nichxin tsín tiñʼai maniná nga ʼmiyasoán ndʼaibi, tonga a tojo ñʼai maná nga Biblia ʼmiyalee je chjota. Tsakui nichxin nokjoaan nga kui nikjaʼaitsjenjiaan jebi, tonga koaan si̱jélee je Jeobá nga katabasenkaoná nga nʼiojin koaan nga kʼuínyalee Biblia je chjota, kʼoa jé koasenkaoná nga kuitjosonná xá jebi.

8. Tojo tso Marcos 6:34, jñánile xi ijngo koya anni nga ʼmiyanilee je chjota.

⁸ Xi ijngo koya anni nga ʼmiyanilee je chjota kuinga tsjoachaa. Ñandia nga nʼio kijtale je Jesús kao chjotatjenngile kʼianga kjin kikakóyason, kuinga tsakásjaiʼndeni jñani koa̱n sikjáya. Tonga jngojtín chjota xi jeya tjíokoyale, kʼoa je Jesús koanmake chjota jebi kʼoa tsakakóyale xi tʼatsʼe Niná (tʼexkiai Marcos 6:34). * Ánni nga kʼoasikji tsakʼénenile yaole Jesús nga kitsoyason. Kuinga kisijinle yaole jotjío kon je chjota kʼoa koanmele tsakasenkao. Koanjinle nga tse kjoañʼai tjíofaʼá kʼoa nga machjén nga kjuinrʼoé je Énle Niná. Nichxin xi tiyoaa ndʼaibi, kʼoati machjén nga sa̱kóyale je chjota, ningalani kʼoasʼin matsen nga tsjoa tjío kon, tonga yaa mangóson joni je barré xi tsínle xi koʼnda. Je pastro Pablo kʼoakitso nga tsín be Niná kʼoa nga tsín jme kjoachoya tjínle (Efes. 2:12). Kʼoa yaa tjíofiya je ndiaa jñani kjoabiya kuichokao (Mat. 7:13). Kʼianga nikjaʼaitsjeen nga tsín be chjota jotjínni xi tʼatsʼe Niná jñani ʼmiyasoán, bakolee kjoatsjoacha kao kjoamatokon nga chjakaonajmíñá je Énle Niná. Kʼoa ngisaa nda kuinyakoaa tsa Biblia kʼuínyalee.

9. Tojo tso Filipenses 2:13, jósʼin basenkaoná je Jeobá.

⁹ Nga ʼyaa nga tse kjoama̱ sʼengi nga Biblia ʼmiyalee je chjota, tsakui nichxin tsín kuitso tokoán nga kʼoasʼiaan. Koaan kʼoakʼuínlee je Jeobá jotjín tokoán kʼoa si̱jélee nganʼio nga koa̱nmená kʼuínyalee je chjota (tʼexkiai Filipenses 2:13). * Je pastro Juan kʼoatso nga je Niná nrʼoéná kʼianga kui nijélee jmeni xi sasénkon (1 Juan 5:14, 15). Koaan kʼoéjngoaa tokoán nga je Jeobá koasenkaoná nga koa̱nmená chjotatjenngile Cristo si̱koaa je chjota.

10, 11. Ánni nga sakʼoa tsín tsoni tokoán nga Biblia ʼmiyalee je chjota.

¹⁰ ʼYañá nga nʼio tjínle kjoandosin nga chjotatjenngile Cristo si̱koaa je chjota, tonga ñʼai ma sakʼoaná nga kʼoanʼia. Kataʼyala jme xi koa̱n sʼiaan kʼianga ñʼai maná nga Biblia ʼmiyalee je chjota.

¹¹ Tsa kʼoasʼin nikjaʼaitsjeen nga tsín kʼoakoa̱nná. Tobʼelañá, tjínkʼa ndsʼee xi jejchínga kʼoa tsa xi chʼin bʼetʼale. Kʼiatsa ñʼai maná nga Biblia ʼmiyalee je chjota, koaan teléfono kʼoa tsa Internet si̱chjén, tojo tinʼia xi totʼatsʼe chʼin COVID-19. Koaan ya tjen ndʼianá kʼuínyanilee Biblia je chjota. Tjínkʼa chjota xi mele skótʼaya, tonga tsín maʼale jme hora nga tsoyason je ndsʼee. A koaan kʼia kʼuínyalee Biblia je chjota jme hora nga skénndiaale, tsa kʼia nga tanjio kʼoa tsa kʼia nga jemaxon. Je Jesús  kʼiaa nga jekoannjio kitsoyale je Nicodemo, nga̱ jé Nicodemo xi kʼoachon kiskenndiaale (Juan 3:1, 2).

12. Jñánile nga jan koya xi koasenkaoná kʼiatsa kʼoasʼin nikjaʼaitsjeen nga tsín koa̱nná kʼuínyaa.

¹² Tsa kʼoasʼin nikjaʼaitsjeen nga tsín koa̱nná nga Biblia kʼuínyalee je chjota. Tsakui nichxin kʼoasʼin nikjaʼaitsjeen nga chasaná kjoankjíntokon kʼoa tsakuije̱ nga tsín maná ndasʼin ʼmiyaa. Janla koya kataʼyaa xi koasenkaoná. Xi títjon, je Jeobá be nga koa̱nná kʼuínyalee xi kjaʼaí (2 Cor. 3:5). Xi majaoni, je Jesús tjínle kjoatéxoma ya ngʼajmi kao i̱ Sonʼnde, kʼoa jé xotsoná nga kʼuínyalee chjota (Mat. 28:18). Xi majanni, alikui toñá tiyoaa. Tojo koan je Jesús, jé Jeobá koasenkaoná jmeni xi sʼiaan kʼoa jmeni xi kuixoán (Juan 8:28; 12:49). Koaan chja̱kaonajmiá je superintendente xi tsʼe grupo, tsa jngo precursor kʼoa tsa jngo ndsʼee xi nʼio nda male tsoyason nga katabasenkaoná nga kʼuínyalee Biblia je chjota. Kʼiatsa kjuinkoaa je ndsʼee nga Biblia fitsoyale chjota, ngisajin nda koa̱nná nga Biblia kʼuínyaa.

13. Ánni machjénni nga si̱ngalee yaoná josʼin kʼuínyalee Biblia je chjota.

¹³ Tsa ñʼai maná nga tíbʼantjaiya josʼin ʼmiyasoán kʼoa jmeni xi nichjén nga ʼmiyaa. Tíbʼantjaiyajin josʼin nga ʼmiyalee Biblia chjota. Nga kui libro Koaan nda kuiyoaa ngantsjai nichxin kjimachjén ndʼaibi nga tiʼmiyalee Biblia je chjota tjínnele nga nda kuiyondaa, nga̱ tsín tikʼoasʼin ʼmiyañá jonʼia ngasʼa. Ngisaa choa párrafo bʼexkiaa kʼoa ngisaa ma chobanajmíkoaa je xi Biblia ʼmiyalee. Ngisaa nkjín video nichjén kao jmeni xi faʼaitʼa ya página xi tíjnaná ya Internet, jolani je JW Library^®. Kʼiatsa ñʼai maná nga nichjén jebi, kʼoakʼuínlee ʼyani xi male nga katabasenkaoná. Kjoaixi nga tsín choa ñʼai maná nga nikʼantjaiyaa josʼin ʼmiyaa, nga̱ to jekoannganá jonʼia. Tonga jé Jeobá kao je ndsʼee kuinyakaoná nga kʼoasʼin kʼuínyaa je Biblia jotso naxinandále Jeobá kʼoa ngisajin tsjoa sa̱tío tokoán. Jngo ndsʼee xi precursor sʼin tísíxá xi kʼoakitso nga ngisa choa ñʼai koa̱nná ndʼaibi josʼin kʼuínyaa kʼoa nga ngisa choa ñʼai koa̱nle josʼin skótʼaya je xi Biblia ʼmiyalee.

14. 1) Jméni xi kuenta sʼiaan kʼiatsa tsín nrʼoéná je chjota ya jñani ʼmiyasoán. 2) Jósʼin basenkaoná jmeni xi tso 1 Corintios 3:6, 7.

¹⁴ Tsa kʼoasʼin nikjaʼaitsjeen nga tsín ʼya chjota ska̱jiaan xi mele skótʼaya Biblia ya jñani ʼmiyasoán. Tsakui nichxin tsín sasénle chjota nga Énle Niná ʼmiyasoán kʼoa tsa saʼnda batiochjoaná. Jmé xi koasenkaoná nga tsín si̱kinroajeen tokoán. Si̱kjaʼaitsjenjiaan nga bʼantjaiya josʼin tjío je chjota, tsakui nichxin je xi tsín nrʼoéná nga ʼmiyasoán skanni koa̱nmele kjuinrʼoé (Mat. 5:3). Tjínkʼa chjota xi tsín kjoé kʼianga jme xo̱n bʼailee, tonga skanni mamele kotʼaya je Biblia. Xi ijngosani, kuenta sʼiaan nga tsʼee Jeobá xá jebi (Mat. 9:38). Je Jeobá kui xi mele nga tosi tonda kʼuínyasoán, tonga jé koasenkao je chjota nga koa̱nkjainle (1 Cor. 3:6, 7). Ningalani tsín ʼya xi Biblia tiʼmiyalee ndʼaibi, nʼio tsjoánganʼioná nga kuenta sʼín Jeobá jokji bʼenelee yaoná kʼoa nga tsínkui fini jotjín chjota ʼmiyalee. *

15. Jósʼe kon Jeobá kʼianga jngo chjota kotʼaya Biblia, kʼoa nga sítjoson jmeni xi majinle.

¹⁵ Je Jeobá tsjoa sʼe kon kʼianga makjainle je chjota jmeni xi tso je Biblia  kʼoa nga fákaoni xi kjaʼaí jmeni xi kjimajinle (Prov. 23:15, 16). Nʼiojin tsjoa tjín kon Jeobá tʼatsʼe jmeni xi kjima nichxin xi tiyoaa ndʼaibi. Tobʼelañá, ningalani nʼio táo chʼin xi koan nga nó 2020, je chjota xi Biblia tsakʼinyale 7,705,765 koanni kʼoa 241,994 koanni chjota xi kisʼenngindá nga kitsjoatʼale yaole je Jeobá. Ndsʼee jebi kʼoajinti nkjínsa chjota kuinyakao nga chjotatjenngile Cristo koa̱n (Luc. 6:40). Kʼianga chjotatjenngile Cristo nikoaa je chjota bayatsjoañá je ni̱ma̱le Jeobá.

16. Jméni xi koa̱n sʼiaan.

¹⁶ Tsee nichxin tjenkao nga ʼmiyalee je chjota nga tsjoake katama je Jeobá. Tonga jé Jeobá koasenkaoná nga kuitjosonná xá jebi. A koaan kʼoasʼin kʼoéndajiaan ninga tojngo chjota kʼuínyalee Biblia. Koaan kʼoakʼuínlee je chjota xi chjakaonajmiá kʼiatsa mele skótʼaya je Biblia, kʼoa tsakuini nichxin koa̱nmele skótʼaya. Sichikontʼainná je Jeobá tsa kʼoasʼiaan.

17. Jósʼe̱ tokoán kʼiatsa jngo chjota kʼuínyalee Biblia.

¹⁷ Nʼio tse kjoanda tjínná nga ʼmiyasoán kʼoa nga Biblia ʼmiyalee je chjota. Nʼio tsjoa báya tokoán xá jebi. Je pastro Pablo nʼio nkjín chjota xi Tesalónica tsʼe tsakasenkao nga chjotatjenngile Cristo koan. I kitso: “Jméni xi tichoyalaijin. Jmé kjoatsjoa xi sʼe̱najin. Jmé korona xi ska̱ningʼanajin. A tsí tsa kui nga jon xi kuinyao ngixko̱n Nainá Jesucristo nga kjoaʼaíni. Jon nío xi kjoajeyanajin kao kjoatsjoanajin” (1 Tes. 2:19, 20; Hech. 17:1-4). Nichxin xi tiyoaa ndʼaibi, nʼio nkjín ndsʼee xi kʼoati tsjoa tjío kon nga kui xá jebi tjíosʼín. Je tichjaa Stéphanie kao xʼinle, nkjín chjota tjíobinyakao nga tjíofisʼenngindá. Itso tichjaa jebi: “Je xi ngisa tsjoa báya tokoán kuinga binyakoaa chjota nga je Jeobá síxále”.