1. ¿Ti Jyobaa të xytyukmëduˈunëm niduˈuk niduˈuk?

NˈOKWINMÄˈÄYËM pën diˈib tim jawyiin ojts xytyukmëdoˈowëm “ja oybyë ayuk”, waˈan yëˈëjëty ja ndääkˈäjt ndeetyˈäjtëm, tuˈugë nmëguˈukˈäjtëm diˈibë nety mëët nduˈunëm, nˈeskuelëˈäjtëm o tuˈugë Testiigë diˈibë nety käjpxwäˈkxp tëjkmdëjkm, ets päätyë net tyam nDestiigëˈäjtëm (Mar. 13:10). Seguurë ko tyäˈädë nmëguˈukˈäjtëm kajaa xyëëw tiempë dyajtuuny parë ojts xytyukniˈˈijxëmë Biiblyë. Ko duˈun ttuuny, ta ojts nnijäˈäwëm ko xytsyojkëmë Jyobaa, ets ta net nenduˈun ojts ntsojkënë. Jyobaa, yëˈë të xymyëjwoˈowëm mä nyax kyäjpn. Ets tyam, mbäädë net nˈawijx njëjpˈijxëm ja jukyˈäjtënë winë xëëbë (Fwank 6:44). Nmoˈoyëmë dyoskujuyëmë Jyobaa ko dyajtuuny tuˈugë jäˈäy parë ojts xytyukniˈˈijxëm ja tëyˈäjtën ets ko të tnasˈixë parë tyam nmëduˈunëm.

2. ¿Ti yajnimaytyäˈägäämp mä tyääbë artikulo?

² Kom tyam të nnijäˈäwëm ja tëyˈäjtën, oy ko nbudëjkëmë jäˈäy parë nenduˈun tpäättët ja nëˈë tuˈu diˈib mënëjkxp mä jukyˈäjtënë winë xëëbë. Näägë nmëguˈukˈäjtëm, kyaj tsyiptakxëdë yˈëwäˈkx kyäjpxwäˈkxtët winjëën windëjk, per tsiptakxëdëbë net dyaˈëxpëjktsondäˈäktëdë jäˈäy. Pën duˈun xytsyiptakxëm, seguurë ko xypyudëkëyäˈänëm tuk pëky majtsk pëky diˈib yajnigäjpxäämp mä tyäˈädë artikulo. Nenduˈun nˈixäˈänëm tiko jäˈäy nbudëjkëm parë tpanëjkxtëdë Jesus. Ets yajnimaytyäˈägäˈäny ti mbäät nduˈunëm pën njëjptsëˈk njëjpjäˈäwëm parë jäˈäy nyaˈëxpëjktsondakëm. Per min jawyiin nˈokˈijxëm tiko kyaj jeˈeyë tsyokyëty ngäjpxwäˈkxëm, nenduˈunën nyaˈëxpëjkëmë jäˈäy.

3. ¿Tiko nˈëwäˈkx ngäjpxwäˈkxëm?

³ Ko Jesus jyukyˈajty yä Naxwiiny, ojts ttukˈaneˈemy ja yˈëxpëjkpëty tuˈugë tuunk diˈib majtsk pëky naywyäˈkxëp. Tim jawyiin, ojts tˈanëëmë parë tˈëwäˈkx tkäjpxwäˈkxtët ja oybyë ayuk diˈib nyimaytyakypyë Diosë yˈAnaˈam Kyutujkën ets nan tyukniˈˈijxë wiˈix mbäät ttundë (Mat. 10:7; Luk. 8:1). Tyukmëtmaytyak ti tyundëp ko jäˈäy tmëdoowˈittët ja Diosë yˈayuk ets ko kyaj tmëdowäˈändët (Luk. 9:2-5). Nan ojts tnaskäjpxë ko yajkäjpxwäˈkxäˈäny ja Diosë yˈayuk “mä tëgekyë naxwinyëdë” (Mat. 24:14; Apos. 1:8). Tsojkëbë nety ttukmëtmaytyäˈäktëdë jäˈäy ja Diosë yˈAnaˈam Kyutujkën ets tijaty tyunaampy.

4. Matewʉ 28:18-20 jyënaˈanyë ko tsojkëp nˈëwäˈkx ngäjpxwäˈkxëm, per ¿tijaty mbäät nˈaktuˈunëm?

⁴ Ja myëmajtsk pëkypyë diˈibë Jesus tyukˈanaˈam ja yˈëxpëjkpëty, yëˈë parë jäˈäy ttukniˈˈixëdët ets tmëmëdowdët tëgokyë diˈibë nety të tniˈanaˈamë. Per ¿jeˈeyëdaa nety mä primer siiglë yˈëwäˈkxäˈän kyäjpxwäˈkxäˈändë etsë jäˈäy dyaˈëxpëkäˈändë extëm nääk jyënäˈändë? Kyaj, pesë Jesus jyënany ko tyäˈädë tuunk yajtuunˈadëˈëtsäämp mä ndiempëˈäjtëm, “axtë ko jyäˈtët ja tiempë” mä jyëjpkëxëdë tyäˈädë jukyˈäjtën (käjpxë Matewʉ 28:18-20). Waˈanë Jesus ja ojts ttukˈaneˈemy yˈëxpëjkpëty ko tëgok nyaytyukˈijxë naxy 500 (1 Kor. 15:6). Juan, nan ojts ok tkujayë mä Apocalipsis ko Jesus tsyojkypy ets niˈamukë yˈëxpëjkpëty tpudëkëdët ja jäˈäy parë ttukˈixyˈatëdë Jyobaa (Diˈibʉ Jat. 22:17).

5. ¿Ti ijxpajtënë apostëlë Pablo pyëjtak mä 1 Korintʉ 3:6-9 parë ojts xytyukˈijxëm ko jëjpˈam ngäjpxwäˈkxëm ets nyaˈëxpëjkëmë jäˈäy?

⁵ Apostëlë Pablo, yëˈë ojts mëët tˈijxkijpxyë ko nyaˈëxpëjkëmë jäˈäy extëmxyëp nnip ngojëm. Duˈun tˈanmääy ja Corinto jäˈäyëty: “Ëjts nnip ja tëëmt, Apolës tyäˈx [...]. Miitsëty dëˈën extëmë Diosë nyax” diˈib yajtäj yajjaˈp (käjpxë 1 Korintʉ 3:6-9). Ëtsäjtëm duˈunxyëp extëm nduˈunëm mä ja “Diosë nyax”, kyaj jeˈeyë nnipëm ja tëëm, nenduˈunën nyajxoˈkëm ets nˈijxëm janääm jatsojk wiˈix yony pyety (Fwank 4:35). Per nnijäˈäwëm ko Dios yëˈëjën diˈib yajˈyoompy ja tëëm.

6. ¿Wiˈixën mbäät nbudëjkëm jäˈäy ko nyaˈëxpëjkëm?

⁶ Nˈokˈëxtäˈäyëm pënaty jyantsy tsyojkënyëˈäjttëp jyukyˈatäˈändë winë xëëw winë tiempë (Apos. 13:48). Parë tpanëjkxtëdë Jesus, tsojkëp nbudëjkëm parë 1) tjaygyukët, 2) tkupëkët ets 3) tkuytyunët tijaty jyajtypy mä Biiblyë (Fwank 17:3; Kol. 2:6, 7; 1 Tes. 2:13). ¿Wiˈix mbäädë nmëguˈukˈäjtëm tpudëkëdë pënaty ëxpëjktsondakp? Ko tsuj yajxon tˈagëˈë tˈaxäjëdët ko jyäˈttët reunyonk (Fwank 13:35). Mbäät ja nmëguˈukˈäjtëm diˈib yaˈëxpëjkypyë jäˈäy, dyajtuny kajaa xyëëw tiempë, jyot myëjääw mä tpudëkë jäˈäy parë tmastuˈudët tijaty myëbëjkypy o ja kostumbrë diˈibë yˈääts tyikts të tpëjknë (2 Cor. 10:4, 5, TNM). Myënëjkxypyë tiempë parë nbudëjkëmë jäˈäy ets dyajtëgatsëdë jyukyˈäjtën parë net nyëbatët, per mëjwiin kajaa ttukˈoyˈatäˈäny.

7. ¿Tiko nëjkxëm ëwäˈkx käjpxwäˈkxpë etsë jäˈäy nyaˈëxpëjkëm?

⁷ ¿Tiko nˈëwäˈkx ngäjpxwäˈkxëm ets nyaˈëxpëjkëmë jäˈäy parë tpanëjkxtëdë Jesus? Tuk pëky, yëˈko ntsojkëmë Jyobaa. Pääty nmëmëdoˈowëmë ko ojts nyajtuknipëjkëm nˈëwäˈkx ngäjpxwäˈkxëm ets nyaˈëxpëjkëmë jäˈäy (1 Fwank 5:3). Extëm nˈokpëjtakëm, mët ko ntsojkëmë Jyobaa, ta nëjkxëm tëjkmdëjkm ëwäˈkx käjpxwäˈkxpë. ¿Ojtsëdaa xytsyiptakxëm duˈun nduˈunëm? Waˈan ojts xytsyiptakxëm. Pes ko tim ëgaˈany ojts nëjkxëm käjpxwäˈkxpë, seguurë ko ojts xytyuktëjkëmë  tsëˈëgë. Per ojts duˈun nduˈunëm, mët ko yëˈë Jesus duˈun ojts tniˈanaˈamë. Waˈan tyam kyaj nëgoo xyˈoktsiptakxënë nëjkxëm ëwäˈkx käjpxwäˈkxpë, per waˈan xytsyiptakxëm nyaˈëxpëjktsondakëm tuˈugë jäˈäy. Pën nmënuˈkxtakëmë Jyobaa, mbäät xymyoˈoyëmë jotmëkˈäjtën parë kyaj njëjptsëˈk njëjpjäˈäwëm ets nyaˈëxpëjktsondakëm tuˈugë jäˈäy. Jyobaa xypyudëkëyäˈänëm pën njantsy yaˈëxpëkäˈänëm tuˈugë jäˈäy.

8. Extëm jyënaˈanyë Markʉs 6:34, ¿tiko ja tuk pëkyë jäˈäy ndukniˈˈixëyäˈänëmë tëyˈäjtën?

⁸ Myëmajtsk pëky, yëˈë ko ntsojkëmë jäˈäy pääty ndukniˈˈijxëm ja tëyˈäjtën. Tëgok, jantsy anuˈkxëdëbë netyë Jesus mët ja yˈëxpëjkpëty mët ko të tuk xëëw kyäjpxwäˈkxtë, pääty tˈëxtääytyë tuˈugë lugäär mä mbäät yˈokpoˈkxtë. Per ko jam jyäjttë, tamë nety ja mayjyaˈay. ¿Ti Jesus tyuun? Ta “tyëjkë yaˈëxpëjkpë, es ttukˈëxpëjktë kanäk peky” (käjpxë Markʉs 6:34). ¿Tiko duˈun ttuuny? Yëˈko jyaygyujkë wiˈixë nety nyayjyawëdë jäˈäy ets pyudëkëyan. Nyijäˈäwëbë nety ko nëgooyë jäˈäy yˈayoownëdë ets ko yajjotkujkmoˈoyandëp. Tyam, nan yajjotkujkmoˈoyandëbë jäˈäy oy njaˈijxëm ko agujk jotkujk yajpäättë. Pes duˈun yëˈëjëty extëmë borreegë diˈib kyaj pënë kyuentëˈäjtpë ets diˈib kyaj pën diˈib nëˈëmoˈoy tuˈumoˈoyëdëp. Apostëlë Pablo jyënany ko duˈunxyëp extëm kyaj tmëdattë Dios ets kyaj tˈawix tjëjpˈixtë agujkˈäjt jotkujkˈäjtën (Éfes. 2:12). Ets nyëjkxtë mä “ja tuˈu diˈibë nëjxp mä ja kutëgoˈoyën” (Mat. 7:13). Pën winmäˈäyëm ko taanëm mayë jäˈäy diˈib kyaj tˈixyˈattë Dios, ta nbudëkëyäˈänëm mët ko ntsojkëm ets nbaˈˈayoˈowëm. Päätyën nˈanmäˈäyëm parë tˈëxpëktëdë Biiblyë.

9. Extëm jyënaˈanyë Filipenses 2:13, ¿wiˈix mbäädë Jyobaa xypyudëjkëm?

⁹ Waˈan kyaj njotmëktakëm nˈanmäˈäyëmë jäˈäy parë mëët nˈëxpëjkëmë Biiblyë, mët ko nyajtunäˈänëm jam ja xëëw tiempë parë nyaˈëxpëjkëm. Pën duˈun nwinmäˈäyëm, oy ko Jyobaa ndukmëtmaytyakëm wiˈix nnayjyäˈäwëm ets nˈanmäˈäyëm parë xypyudëjkëm ets ntsojkënyëˈäjtëm nyaˈëxpëkäˈänëm tuˈugë jäˈäy (käjpxë Filipenses 2:13, TNM). * Apostëlë Juan ojts tkujayë ko Dios yˈatsoowëmbitaambyë nnuˈkxtakën pën yëˈë nˈamdoˈowëm diˈib tyukjotkëdakypy (1 Fwank 5:14, 15). Pääty mbäät nˈijtëm seguurë ko Jyobaa xypyudëkëyäˈänëm parë jyënäˈänëdë ääw jot ets nbudëjkëmë jäˈäy parë tpanëjkxtëdë Jesus.

10, 11. ¿Tiko näˈäty kyaj njotmëktakëm nyaˈëxpëjktsondakëm tuˈugë jäˈäy?

¹⁰ Nnijäˈäwëm ko jëjpˈam nyaˈëxpëjkëmë jäˈäy, per näˈäty, tam ti gatijëty kyëxëˈëky diˈib mbäät xyajtuˈuˈadujkëm parë kyaj nyaˈëxpëjkëm extëm njatsojkënyëˈäjtëm. Min nˈokˈijxëm tijaty mbäät xyajnëˈëˈadujk xyajtuˈuˈadujkëm ets ti mbäät xypyudëjkëm.

¹¹ ¿Winmäˈäyëm ko kyaj mbäät tijaty nduˈunëm extëm njatsojkëm? Extëm nˈokpëjtakëm, näägë nmëguˈukˈäjtëm të myëjjäˈäy myëˈˈënäˈkëndë o pëjk ijxëdëp. Pën duˈun nyaˈijx nyajpatëm, nˈokwinmäˈäyëm tijaty të xytyukniˈˈijxëmë COVID-19. Pes tyam mbäädë jäˈäy nyaˈëxpëjktsondakëm mä telefënë o mä internet ets kyaj ndimtsoˈonëm jënoty tëgoty. Per ta ja tuk pëky diˈib mbäät nduˈunëm, näägë jäˈäy jyaˈëxpëkandëbë Biiblyë, per kyaj yˈawäätsëˈattë ko njanëjkxëm ëwäˈkx käjpxwäˈkxpë. ¿Mbäädëdaa nyaˈëxpëjktsondakëm näˈä yëˈë myadäˈäktë? Extëm jopyëp jantsy jeˈeyë xyëënytyaˈaky jyäjtaˈaky o uxëp. Jesus koots dyaˈëxpëjkyë Nicodemo, mët ko duˈunë nety yˈëxpëkäˈäny (Fwank 3:1, 2).

12. ¿Ti tëgëk pëky xypyudëkëyäˈänëm pën winmäˈäyëm ko kyaj njäjtëm nyaˈëxpëjkëmë jäˈäy?

 ¹² ¿Winmäˈäyëm ko kyaj njäjtëm nyaˈëxpëjkëmë jäˈäy? Waˈan nwinmäˈäyëm ko tsojkëp pën xytyukniˈˈijxëm o kyaj ti njäjt nnijäˈäwëm. Pën duˈun nnayjyäˈäwëm, nˈokwinmäˈäyëm tëgëk pëky diˈib mbäät xyajnayjyäˈäwëm seguurë. Myëduˈuk, yëˈko Jyobaa wijy xyˈijxëm parë jäˈäy nyaˈëxpëjkëm (2 Kor. 3:5). Myëmajtsk, yëˈë ko Jesus yëˈë diˈib xytyukˈanaˈamëm ets duˈun nduˈunëm, pes të myoˈoyëtyë Tyeety “tëgekyë kutujkën, dëˈën jam tsäjpotm es dëˈën yä naxwiiny” (Mat. 28:18). Ets myëdëgëëk, kyaj naytyuˈuk nyajpatëm. Duˈun extëmë Jesus, mbäät nˈijtëm seguurë ko Jyobaa xypyudëkëyäˈänëm, xymyoˈoyäˈänëm ja ääw ayuk wiˈix njënäˈänëm (Fwank 8:28; 12:49). Ja tuk pëky diˈib mbäät xypyudëjkëm parë jäˈäy nyaˈëxpëjktsondakëm, yëˈë ko ndukmëtmaytyakëm ja nmëguˈukˈäjtëm diˈib yˈijxypy wiˈix nˈëwäˈkx ngäjpxwäˈkxëm, tuˈugë prekursoor diˈib jantsy oyë jäˈäy yaˈëxpëjkypy o tuˈugë nmëguˈukˈäjtëm diˈib jeky kujk Dios mëduunë. Pën njamyëdäjtëm niduˈugë tyäˈädë nmëguˈukˈäjtëm mä nëjkxë jäˈäy dyaˈëxpëkäˈäny, mbäät njäjtëm parë mas oyë jäˈäy nyaˈëxpëjkëm.

13. ¿Tiko tsyokyëty nˈijxwëˈëmëm extëm tyamë jäˈäy nyaˈëxpëjkëm?

¹³ ¿Xytsyiptakxëm tyam nyaˈëxpëjkëmë jäˈäy ets nyajtuˈunëm ja jembyë tuumbajn? Të tyëgatsy wiˈix tyamë jäˈäy nyaˈëxpëjkëm. Pes diˈib tyam nyajtuˈunëm, yëˈë liibrë Jukyˈat agujk jotkujk, tsojkëp jawyiin nˈëxpëjkëm mä kyajnëmë jäˈäy ninëjkxëm mët ko të tyëgatsy. Tyam, niˈigyë mëdë jäˈäy ngäjpx nmaytyakëm ets kyaj nëgoo tmëminyë parrafo diˈib kyäjpxëp. Niˈigyë nyajtuˈunëmë bideo ets tijaty miimp extëm mä JW Library^® o mä sitio diˈib nmëdäjtëm mä internet. Pën xytsyiptakxëm nyajtuˈunëm tëgokyë tyääbë tuumbajn, mbäät pën nˈanmäˈäyëm parë xytyukniˈˈijxëm wiˈix tyuny. Tsiptakp näˈäty nˈijxwëˈëmëm ko tijaty tyëgatsy. Pes duˈun tijaty ndunäˈänëm extëm të nˈijxwëˈëmëm. Per mbäädë Jyobaa xypyudëjkëm ets ja nmëguˈukˈäjtëm parë niˈigyë ndukxondakëm mä jäˈäy nyaˈëxpëjkëm. Tuˈugë prekursoor jyënany: “Kots duˈun tyamë jäˈäy nyaˈëxpëky, niˈigyëts ndukxondaˈaky ets nenduˈun ja jäˈäy diˈibëts nyaˈëxpëjkypy”.

14. 1) ¿Ti tsojkëp njamyajtsëm pën kyaj jäˈäy tmëdowäˈänyë Diosë yˈayuk mä ngäjpxwäˈkxëm? 2) ¿Wiˈix xypyudëjkëmë 1 Korintʉ 3:6, 7?

¹⁴ ¿Xytsyiptakxëm nyaˈëxpëjktsondakëm tuˈugë jäˈäy mä nˈëwäˈkx ngäjpxwäˈkxëm? Mbäät nääk kyaj tmëdowäˈändë Diosë yˈayuk o axtë xytyukmëtsipˈäjtëm. ¿Ti xypyudëkëyäˈänëm parë nwinmäˈäyëm ko nbäädäˈänëmë jäˈäy diˈib yˈoymyëdowëbë Diosë yˈayuk? Yëˈko njamyajtsëm ko mbäät ajotkumonë tyëgatsyë jäˈäyë jyukyˈäjtën, mbäät tyam kyaj tˈokˈoymyëdoy, per mbäät ok tˈixy ko yajtëgoyˈajtypyë Diosë yˈayuk (Mat. 5:3, TNM). Ta näägë jäˈäy diˈibë nety kyaj ttimˈaxäjëyäˈändë ëxpëjkpajn, per ta ok tyëjkëdë ëxpëjkpë. Ets nan të nnijäˈäwëm ko Jyobaa yëˈë diˈib yajmujkypy ja kojy pëjtaˈaky (Mat. 9:38). Jyobaa tsyojkypy parë duˈunyëm nnipëm ets nyajxoˈkëm, per yëˈë diˈib yajˈyoompy yajpejtypy (1 Kor. 3:6, 7). Mëjwiin kajaa xymyëjääwmoˈoyëm ko duˈun nnijäˈäwëm, oy tyam ngayaˈëxpëjkëm tuˈugë jäˈäy, perë Jyobaa xykyunuˈkxäˈänëm ko nduˈunëmë mëjääw parë jäˈäy nbudëjkëm. *

15. ¿Wiˈixë Jyobaa nyayjyawëty ko tuˈugë jäˈäy tkupëky parë tˈëxpëkäˈänyë Biiblyë, ets ko net tkuytyuny tijaty jyajtypy?

¹⁵ Jyobaa jantsy agujk jotkujk nyayjyawëty ko tuˈugë jäˈäy tkupëky tijatyë Biiblyë tukniˈˈijxëp  ets ko net ttukmëtmaytyaˈagyë wiink jäˈäy (Prov. 23:15, 16). Ets nan jotkujk nyayjyawëty ko tˈixy ti tyam tuun jäjtëp. Extëm nˈokpëjtakëm, nuˈun të nyaxyë jëmëjt 2020, ja jäˈäy të yˈëxpëktë 7,705,765 ets ja të nyëbattë 241,994, oy të jyaˈˈatyë päˈäm abëtsemy nyaxwinyëdë. Pënaty të nyëbattë, nan yëˈë diˈibë net pyudëkëyandëp ja wiink jäˈäy parë tpanëjkxtëdë Jesus (Luk. 6:40). Duˈunë duˈun, jantsy agujk jotkujk nyajnayjyäˈäwëmë Jyobaa ko nduˈunëmë tyäˈädë tuunk.

16. ¿Ti mbäät nduknibëjtakëm nduˈunëm?

¹⁶ Nimëjääwdäˈägäämp parë jäˈäy nbudëjkëm ets tpanëjkxtëdë Jesus, perë Jyobaa mbäät xypyudëjkëm parë nduˈunëmë tyääbë tuunk ets jäˈäy yˈixyˈatëdët. Oyxyëp ko nbëjtakëmë winmäˈäny parë oy naa tuˈugënë jäˈäy nyaˈëxpëjktsondakëm. Nˈokˈanmäˈäyëm pënaty mëët ngäjpx nmaytyakëm pën kyaj tˈëxpëkäˈänyë Biiblyë pën nˈijxëm ko xylyugäärmoˈoyëm. Pën nduˈunëm duˈun, mbäät xyajmonyˈijx xyajmonyjyäˈäwëm wiˈix yˈatsoy. Nˈokˈijtëm seguurë ko Jyobaa xykyunuˈkxäˈänëm ko duˈun nduˈunëmë mëjääw.

17. ¿Wiˈix nnayjyäˈäwëm ko nyaˈëxpëjktsondakëm tuˈugë jäˈäy?

¹⁷ Jantsy oy nnayjyäˈäwëm ko nˈëwäˈkx ngäjpxwäˈkxëm ets ko jäˈäy ndukniˈˈijxëm ja tëyˈäjtën. Ets yëˈë diˈib xyajnayjyäˈäwëm agujk jotkujk. Apostëlë Pablo mayë jäˈäy tpudëjkëdë diˈib Tesalónica parë tpanëjkxtëdë Jesus. Duˈun tkujäˈäyë: “¿Tits ëj nˈawijx njëjpˈijxtëp?, ¿tits ëj nˈijtënˈäjt nxoˈonënˈäjttëp?, ¿tits ëj ndukjotkujkˈäjttëp?, es ¿tits ëj ndukwingëdak ndukjotkëdaktëp ko nety nˈijtëm mä ja Nintsënˈäjtëm Jesukristë ko myinët? Pes miitsëtyë dëˈën. Miitskyëjxmëty nwingëdaˈaky njotkëdaˈaky es nxondaˈagyëts” (1 Tes. 2:19, 20; Apos. 17:1-4). Tyam nan mayë nmëguˈukˈäjtëm ttukxondäˈäktë Diosë tyuunk. Stéphanie mëdë myëmëjjäˈäy, nimayë kujk jäˈäy pyudëkëdë parë nyëbattët, Stéphanie jyënaˈany: “Nitii duˈun xykyayajnayjyäˈäwëm agujk jotkujk extëm ko nbudëjkëmë jäˈäy parë jyukyˈäjtën ttukkëdëkëdë Jyobaa”.