1-2. Iˇsaˬyaˇ 65:16, 17 laꞈ kʼoeˇ ahˇ˗eu Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ dawˬ, aˬ dui˗ahˇ gʼaˬ byehˆ maˬ bi byehˆ ni aˬ joˆ˗ehˇ caw ba nehˬ˗eu nga?

 “Gʼaˬ byehˆ taˬ byehˆ!” lehˇ ehˇ˗eu 2017 kʼoꞈ˗euˬ smˬ nah mehˬ bawˬ˗euˬ gaˇ kawˆ uˬ dzahˬ heu naˇ, aˬ dui˗ahˇ gʼaˬ bi ahˇ laˇ dui dui˗eu meh. Mehˬ bawˬ heu˗ahˇ neh aˬ dui puˬ luꞈ˗eu shaˬ zahˬ˗ahˇ aˬ joˆ˗ehˇ kamˬ daˬ nya˗eu lehˇ ya siˬ˗euˬ ma. Nymˬ˗mˇ mehˬ bawˬ teu jahˇ˗euˬ oeˬ kʼoꞈ byah laˇ˗euˬ kʼawꞈ, aˬ dui miˇ tsaˬ heu laꞈ kʼoeˇ˗euˬ shaˬ zahˬ deuˬ˗ahˇ ya tahˬ puˬ luꞈ ma siˬ.

² Nymˬ˗mˇ nawˇ aˬ jeˬ˗euˬ shaˬ zahˬ˗ahˇ ya puˬ luꞈ de? Nawˬ˗euˬ nymˇ jiˇ laꞈ kʼoeˇ˗euˬ deuˬ tiˬ gʼaˬ na, maˬ ngeuˇ naˇ nawˇ gʼoeˇ˗eu cawˬ tiˬ gʼaˬ na shiˇ˗a laˬ? Nawˇ kʼaˆ˗eu naˇ gawˇ naˇ luꞈ de loˇ? Nawˇ aˇ kʼoꞈ kʼawˆ laˇ˗euˬ shaˬ zahˬ˗ahˇ maˬ ehˇ, uˬ jeˬ jaˬ lehˇ˗euˬ shaˬ zahˬ˗ahˇ maˬ ehˇ, yaw haiˬ yaw doeˇ jahˇ laˇ gaˇ maˬ ehˇ, kʼehˬ laˇ kʼaˆ laˇ gaˇ maˬ ehˇ, ya puˬ luꞈ de laˬ? Maˬ ngeuˇ naˇ nawˇ Koˇbiˬ yaw jaw naˇ gawˇ heu baˬ da neh shaˬ zahˬ˗ahˇ ya puˬ luꞈ de laˬ? Aˬ dui teu loꞈ˗ehˇ gʼeh˗eu gaˇ kawˆ˗ahˇ tiˬ jawˇ˗iˬ maˬ paˇ ya mawˇ gaˇ loꞈ luꞈ˗eu ma.—Iˇsaˬyaˇ 65:16, 17-ahˇ gui.

3. Nymˬ˗mˇ aˬ dui aˬ jeˬ ya jahˇ˗eu nga? Aˬ jeˬ miˇ neh?

³ Nymˬ˗mˇ aˬ dui yaw dehꞈ dehꞈ˗eu yaw shaˬ meh. Ehˇ kʼawꞈ mehˬ hu paw aˬ dui heu naˆ maˬ tseˇ shaˬ˗eu jeˬ˗ahˇ ya puˬ˗a siˬ. (Maꞈtehˬ 24:21) Teu miˇ neh aˬ dui heu naˆ maˬ tseˇ kamˬ daˬ coeˇ ni ya leh jeh taˬ˗eu meh. Aˬ jeˬ miˇ neh? Yeˬsuˇ “Naw maꞈ ziꞈ dah ni kamˬ coeˇ naˇ, dehꞈ˗eu jeˬ˗ahˇ za tehꞈ˗a” lehˇ ehˇ taˬ˗euˬ miˇ neh meh. (Luˇkaꞈ 21:19) Aˬ dui loꞈ˗ehˇ gʼeh˗eu shaˬ zahˬ˗ahˇ ya puˬ luꞈ˗eu deuˬ aˬ joˆ˗ehˇ kamˬ daˬ nya˗euˬ nga lehˇ shaˇ noeˬ naˇ, aˬ dui jiˇ kamˬ daˬ coeˇ laˇ˗eu meh.

4. Kamˬ daˬ coeˇ˗eu gaˇ kawˆ nehˬ˗ehˇ taꞈ leˇ˗awˇ, aˬ dui dzaw geuꞈ dui dui paˬ˗ehˇ gʼeh˗eu gʼaˬ naˇ Yeˬhawˇbaˬ meh lehˇ aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ nya˗eu nga?

⁴ Kamˬ daˬ coeˇ˗eu gaˇ kawˆ nehˬ˗ehˇ taꞈ leˇ˗awˇ, aˬ dui dzaw geuꞈ dui dui paˬ˗ehˇ gʼeh˗eu gʼaˬ naˇ, Yeˬhawˇbaˬ Miˬyehˇ meh. Toˆ˗ehˇ ya gaˬ ngeh nawˬ˗ahˇ zahˬ leˇ miˇ˗a laˬ? Gaˇ kawˆ heu˗ahˇ shaˇ noeˬ haw sheˇ. Nymˬ˗mˇ Saˬdaˬ miˇ tsaˬ heu siˬ˗ahˇ uˆ lahˇ luꞈ˗eu miˇ neh, shaˬ zahˬ tehꞈ˗ehˇ jaˆ luꞈ˗eu meh. Maˇ diˇ naˇ Yeˬhawˇbaˬ shaˬ zahˬ teu˗ahˇ taˆ lehˇ laˆ piˇ nya kʼawꞈ, aˬ yawꞈ aˇ yamˬ tsaˬ laˇ gaˇ dawˬ luꞈ˗eu meh.  (Loˇmaˆ 9:22) Dawˬ luꞈ˗eu yaw kaˬ˗ahˇ Miˬyehˇ oˇ oꞈ dui dui luꞈ˗eu meh. Nymˬ˗mˇ aˬ dui Yeˬhawˇbaˬ kamˬ daˬ luꞈ˗eu 9 kawˆ˗ahˇ ja sawˇ ma.

5. Miˬyehˇ˗euˬ tsawˇ myahˇ aˬ joˆ˗ehˇ bi laˆ cawˆ˗euˬ nga? Gaˇ kawˆ heu nawˬ˗ahˇ aˬ joˆ˗ehˇ bi gʼeh laˇ˗eu nga?

⁵ Miˬyehˇ˗euˬ tsawˇ myahˇ laˆ cawˆ. Yeˬhawˇbaˬ aˬ yawꞈ˗euˬ tsawˇ myahˇ˗ahˇ gaˬ˗awˇ, yawˬ gʼaˬ na luꞈ˗ahˇ aˬ yawꞈ˗euˬ tsawˇ myahˇ˗ahˇ yaw zeu bi baw mawꞈ˗eu meh. (Iˇsaˬyaˇ 42:8) Ehˇ kʼawꞈ Miˬyehˇ˗euˬ tsawˇ myahˇ˗ahˇ ja bu luꞈ˗eu 6,000 kʼoꞈ ehˇ gʼaˬ ni byah laˇ˗euˬ meh. (Ja ceuˬ 74:10, 18, 23) Gaˇ kawˆ heu naˇ Eˬdeˬ yaˇ kʼmˇ˗ahˇ neh aˇ dahˬ beh˗euˬ meh. Teu ngeh Nehꞈ sahˬ paˬ (“Ja bu˗eu gʼaˬ”) Miˬyehˇ Aˬdaˬ hawˇ˗eu Eˇbaˆ˗ahˇ laˬ kʼaˬ cehˇ ni muiˬ˗eu jeˬ maˬ biꞈ˗a lehˇ ja bu˗eu meh. (Aˇdahˬbeh˗eu 3:1-5) Teu ngeh neh taꞈ naˇ, tsawˇ haˬ zaˬ maˇ diˇ loˬ˗eu jeˬ˗ahˇ Yeˬhawˇbaˬ maˬ biꞈ nehˬ˗a lehˇ Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ ja bu luꞈ˗eu meh. Yeˬsuˇ aˬ yawꞈ˗euˬ Aˬda˗euˬ tsawˇ myahˇ˗ahˇ kʼahˬ lahˇ˗eu miˇ neh, aˬ yawꞈ˗euˬ zaˬ lahˇ deuˬ˗ahˇ “Mˬ kʼoeˇ taˆ jawˇ˗eu nga maꞈ˗euˬ Aˬda˗oˇ, Nawˬ˗euˬ tsawˇ myahˇ˗ahˇ yaw zeu baw luꞈ˗uˇ” lehˇ guiˬ lahˬ shaˇ lehˇ ehˇ nehˬ˗euˬ meh.—Maꞈtehˬ 6:9.

6. Yeˬhawˇbaˬ uˆ lahˇ˗eu aˬ kawˬ˗aˬ jaˆ˗eu lehˇ bi siˬ˗eu gʼaˇ duˬ aˬ jeˬ miˇ neh aˇ yamˬ gʼawˬ myahˇ ni zmˬ˗euˬ nga?

⁶ Miˬyehˇ˗euˬ uˆ lahˇ˗eu jeˬ˗ahˇ laˆ tsoeˬ. Yeˬhawˇbaˬ tiˬ gʼaˬ tehꞈ˗ehˇ mˬ hawˇ˗eu miˇ tsaˬ˗ahˇ uˆ lahˇ˗eu aˬ kawˬ˗aˬ jaˆ˗awˇ, aˬ yawꞈ uˆ lahˇ˗eu jeˬ kʼaˇ muiˬ˗eu jeˬ pyeuꞈ meh. (Pah mehˬ˗eu 4:11) Ehˇ kʼawꞈ Saˬdaˬ mˬ taˆ gʼaˬ kʼehˇ hawˇ˗eu miˇ tsaˬ zaˬ˗ahˇ Miˬyehˇ toˆ˗ehˇ jahˇ˗eu aˬ kawˬ˗aˬ maˬ jaˆ˗a lehˇ noeˬ leˇ ni jahˇ˗euˬ meh. Saˬdaˬ neh ehˇ˗euˬ teu maˇ diˇ ngeuˇ˗eu hawˇ˗eu maˬ ngeuˇ˗eu bi siˬ duˬ laˇ˗eu gʼaˇ duˬ, aˇ yamˬ ya zmˬ˗eu meh. Teu miˇ neh Yeˬhawˇbaˬ tsawˇ haˬ deuˬ˗ahˇ Beh˗euˬ yaw sahˇ pyeuꞈ˗eu aˬ yawꞈ˗ahˇ maˬ gʼoe naˇ tiˬ jeˬ gʼeh neh˗iˬ maˬ pyeuꞈ leˇ nya˗a lehˇ bi siˬ˗eu gʼaˇ duˬ, tsawˇ haˬ cawˬ cawˬ bi uˆ lahˇ˗euˬ meh. (Yeˬlaˬmiˇ 10:23) Miˬyehˇ nui ma mahˇ˗euˬ baˬ da neh, Yeˬhawˇbaˬ Miˬyehˇ tehꞈ˗ehˇ uˆ lahˇ˗eu aˬ kawˬ˗aˬ jaˆ˗awˇ, aˬ yawꞈ uˆ lahˇ˗eu jeˬ naˇ kʼaˇ muiˬ˗eu jeˬ pyeuꞈ˗eu lehˇ ya siˬ˗eu uˬ taꞈ, Miˬyehˇ˗euˬ Miˇkʼahˬ tehꞈ˗ehˇ miˇ tsaˬ heu siˬ˗ahˇ maˇ diˇ nui saˇ oˆ˗eu jeˬ biꞈ nehˬ nya˗eu lehˇ ya siˬ meh.

7. Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ aˬ suˇ suˇ gʼaˬ puiˬ˗euˬ nga? Miˬyehˇ aˬ jeˬ jahˇ˗euˬ nga?

⁷ Miˬyehˇ˗euˬ zaˬ tiˬ deuˬ na Miˬyehˇ˗ahˇ puiˬ. Miˬyehˇ mˬ taˆ gʼaˬ kʼehˇ hawˇ˗eu tsawˇ haˬ zaˬ deuˬ˗ahˇ beh ngeh, aˬ yawꞈ maꞈ byah kuꞈ˗eu meh. Ehˇ kʼawꞈ mˬ taˆ gʼaˬ kʼehˇ tiˬ gʼaˬ pyeuꞈ˗eu Saˬdaˬ (“Laˆ tsoeˬ˗eu gʼaˬ”) Miˬyehˇ˗ahˇ puiˬ˗awˇ, Aˬdaˬ hawˇ˗eu Eˇbaˆ˗ahˇ jiˇ Miˬyehˇ˗ahˇ puiˬ ni jahˇ˗euˬ meh. Teu gaˇ neh naˇ mˬ taˆ gʼaˬ kʼehˇ hawˇ˗eu tsawˇ haˬ nui deuˬ jiˇ Miˬyehˇ puiˬ laˇ˗euˬ meh. (Yuˇdaˆ 6) Miˬyehˇ˗euˬ tsawˇ haˬ pyeuꞈ˗eu Iˇsaˬleˬlaˆ deuˬ jiˇ Yeˬhawˇbaˬ Miˬyehˇ˗ahˇ maˬ ngeuˇ˗eu miˬ yehˇ nui deuˬ˗ahˇ uˬ duˬ tahˬ˗iˇ˗awˇ, aˬ yawꞈ˗ahˇ byehˇ dzeh˗euˬ meh. (Iˇsaˬyaˇ 63:8, 10) Yeˬhawˇbaˬ teu loꞈ˗ehˇ jahˇ nehˬ laꞈ gaˇ ya daˬ kʼawꞈ, oˇ daˬ˗eu laꞈ kʼoeˇ puiˬ˗eu deuˬ dawˬ tawˆ luꞈ˗ahˇ laˆ cawˆ jiˇ˗eu aˇ yamˬ˗ahˇ dawˬ luꞈ˗eu meh. Aˇ saˬ saˬ leˇ ngeh Yeˬhawˇbaˬ hawˇ˗eu aˬ yawꞈ˗euˬ saˇ jaˇ ziꞈ˗eu gaˇ mˇ zaˬ deuˬ, miˇ tsaˬ heu siˬ˗euˬ haiˬ˗eu jeˬ˗ahˇ maˬ paˇ ya daˬ˗eu miˇ neh laˬ kʼaˬ cehˇ˗eu meh.

8-9. Yeˬhawˇbaˬ nehˬ˗ehˇ taꞈ leˇ˗awˇ, aˬ joˆ˗ehˇ ja bu luꞈ˗eu nga? Aˬ dui aˬ jeˬ jahˇ paˬ nga?

⁸ Saˬdaˬ˗euˬ jaˬ myawꞈ mehˇ shuiˇ dawˬ. Saˬdaˬ Yawˇbaˆ hawˇ˗eu Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ saˇ jaˇ ziꞈ˗eu gaˇ mˇ zaˬ yawˬ gʼaˬ na luꞈ Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ uˬ duˬ tahˬ˗eu heu naˇ, yawˬ ha˗ahˇ muiˬ laˇ˗eu jeˬ jaˆ˗eu miˇ neh tehꞈ meh lehˇ ja bu˗eu meh. (Yawˇbaˆ 1:8-11; 2:3-5) Aˬ yawꞈ nymˬ˗mˇ iˬ nah keuˆ ni toˆ˗ehˇ ja bu luꞈ˗a siˬ. (Pah mehˬ˗eu 12:10) Aˬ dui shaˬ zahˬ˗ahˇ ya puˬ ngeh, Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ gaˬ˗eu laꞈ kʼoeˇ saˇ jaˇ ziꞈ˗awˇ, shaˬ zahˬ˗ahˇ kamˬ daˬ coeˇ naˇ, Saˬdaˬ neh ehˇ˗euˬ dawˬ jaˬ myawꞈ mehˇ shuiˇ pyeuꞈ˗eu lehˇ bi siˬ˗eu jeˬ pyeuꞈ meh. Aˬ dui toˆ˗ehˇ kamˬ daˬ naˇ Yeˬhawˇbaˬ Yawˇbaˆ˗ahˇ guiˬ lahˬ biꞈ˗euˬ loꞈ˗ehˇ, aˬ dui˗ahˇ jiˇ guiˬ lahˬ biꞈ˗eu meh.—Yaˬkoˆ 5:11.

⁹ Saˬdaˬ zahˇ˗euˬ aˬ yuiꞈ deuˬ˗ahˇ zmˬ˗awˇ, Yeˬhawˇbaˬ haiˬ dui doeˇ dui dui˗awˇ, shaˬ zahˬ dawˬ tawˆ luꞈ˗ahˇ bi pyeuꞈ laˇ˗euˬ gʼaˬ meh lehˇ mehˬ˗eu meh. Tiˬ deuˬ na zaˬ deuˬ shiˇ ngeh, Miˬyehˇ mˬ taˆ gʼaˬ kʼehˇ˗ahˇ loˬ˗eu miˇ neh kuˇ leꞈ˗euˬ meh lehˇ ehˇ˗eu meh. Toˆ˗ehˇ mehˬ˗eu teu naˇ Miˬyehˇ˗ahˇ haw teˬ dui  dui˗eu jeˬ pyeuꞈ meh. Aˬ dui Miˬyehˇ˗euˬ gaˇ kawˆ yaw muiˬ˗ehˇ siˬ nya˗eu miˇ neh, aˬ dui kʼaˆ˗eu naˇ gawˇ naˇ ngeh maˬ ehˇ, aˬ dui gaˬ˗eu deuˬ shiˇ ngeh maˬ ehˇ, Miˬyehˇ˗ahˇ iˬ baˇ maˬ taˬ. Aˬ dui tiˬ nah Miˬyehˇ shaˬ zahˬ dawˬ tawˆ luꞈ˗ahˇ laˆ byoˆ jiˇ meh lehˇ jah˗awˇ, aˬ dui Yeˬhawˇbaˬ naˇ nui gaˬ Miˬyehˇ pyeuꞈ meh lehˇ aˬ cawˬ˗ahˇ dzawˇ nehˬ˗eu ma. Toˆ˗ehˇ naˇ Miˬyehˇ aˬ yawꞈ˗ahˇ ja doeˇ mawꞈ˗eu deuˬ˗ahˇ ngehˬ kʼoꞈ tmˇ kʼoꞈ nya˗eu meh.—Dawˬdaˬ 27:11.

10. Ja ceuˬ 22:23, 24-ahˇ Yeˬhawˇbaˬ nehˬ˗ehˇ taꞈ leˇ˗awˇ aˬ jeˬ ehˇ taˬ˗euˬ nga?

¹⁰ Miˬyehˇ gaˬ˗eu gaˇ mˇ zaˬ deuˬ shaˬ zahˬ˗ahˇ ya puˬ luꞈ. Yeˬhawˇbaˬ Miˬyehˇ˗aˬ, gʼawˬ shaˬ gaˬ nya˗eu Miˬyehˇ pyeuꞈ˗eu miˇ neh, aˬ dui kʼehˬ˗eu kʼaˆ˗eu jeˬ baˬ da neh maˬ ehˇ, naˇ˗eu gawˇ˗eu jeˬ baˬ da neh maˬ ehˇ, yawˬ ha˗euˬ maˬ byah kuꞈ˗eu jeˬ baˬ da neh maˬ ehˇ, shaˬ zahˬ puˬ˗awˇ mahˇ luꞈ gaˇ ya mawˇ ngeh, nui ma tiˬ pawꞈ˗iˬ maˬ muiˬ˗a. (Ja ceuˬ 22:23, 24-ahˇ gui.) Miˬyehˇ aˬ dui shaˬ zahˬ aˇ naˆ ni ya puˬ˗eu lehˇ siˬ nya˗awˇ, aˬ yawꞈ aˬ dui˗ahˇ toˆ˗ehˇ maˬ bi tahˬ puˬ mawꞈ˗a. Shaˬ zahˬ teu˗ahˇ tiˬ nah Miˬyehˇ laˆ byoˆ nehˬ jiˇ˗eu meh. (Doˆ˗iˇ˗eu 3:7, 8; Iˇsaˬyaˇ 63:9 nehˬ˗ehˇ sheu cehˆ.) Gʼawˬ myahˇ maˬ gʼeh˗ehˇ “[aˬ dui]˗euˬ myaˆ biˇ dawˬ tawˆ luꞈ˗ahˇ aˬ yawꞈ siˆ shawˇ nehˬ tehꞈ˗a. Shiˇ˗eu jeˬ maˬ paˇ jaˆ˗ehˇ, noeˬ shaˬ noeˬ zahˬ˗eu jeˬ, ngoeˇ˗eu jeˬ hawˇ˗eu, naˇ˗eu gawˇ˗eu jeˬ maˬ paˇ jaˆ meh.”—Pah mehˬ˗eu 21:4.

11. Shiˇ dzeuˇ˗euˬ gaˇ mˇ zaˬ deuˬ nehˬ˗ehˇ taꞈ leˇ˗awˇ Yeˬhawˇbaˬ aˬ joˆ˗ehˇ noeˬ˗eu nga?

¹¹ Shiˇ dzeuˇ˗euˬ gaˬ˗eu cawˬ deuˬ nehˬ˗ehˇ ya gʼawˬ˗iˇ. Shiˇ dzeuˇ˗euˬ aˬ yawꞈ˗euˬ gaˇ mˇ zaˬ deuˬ nehˬ˗ehˇ taꞈ leˇ˗awˇ Yeˬhawˇbaˬ aˬ joˆ˗ehˇ noeˬ˗eu nga? Yeˬhawˇbaˬ aˬ yawꞈ maꞈ˗ahˇ noeˬ mawˇ˗awˇ, paˇ mawˇ kʼoꞈ mawꞈ˗eu meh. (Yawˇbaˆ 14:15) Yeˬhawˇbaˬ aˬ yawꞈ˗euˬ cawˬ Aˬbyaˬhaˬ˗ahˇ aˇ naˆ ni noeˬ mawˇ paˬ nga lehˇ shaˇ noeˬ haw sheˇ. (Yaˬkoˆ 2:23) Yeˬhawˇbaˬ aˬ yawꞈ nehˬ˗ehˇ ‘cawˬ nyiˬ gʼaˬ dawˬ ja ja cawˬ˗eu loꞈ˗ehˇ myaˆ pyawˬ ciˬ daˬ˗awˇ, dawˬ ngehˬ cawˬ˗euˬ’ Moˇseˬ˗ahˇ jiˇ noeˬ mawˇ˗eu meh. (Doˆ˗iˇ˗eu 33:11) Kʼoeˇ naˇ shaˇ noeˬ haw sheˇ, Yeˬhawˇbaˬ Daˬbiˇ hawˇ˗eu ja ceuˬ sahˬ boꞈ boꞈ˗euˬ deuˬ, ja ceuˬ˗eu dawˬ caˇ caˇ gaˇ aˇ naˆ ni gaˬ mawꞈ paˬ  nga. (Ja ceuˬ 104:33) Miˬyehˇ˗euˬ cawˬ heu deuˬ dawˬ tawˆ luꞈ shiˇ dzeuˇ˗euˬ kʼawꞈ, Miˬyehˇ aˬ yawꞈ maꞈ˗ahˇ maˬ ngehˇ˗a. (Iˇsaˬyaˇ 49:15) Miˬyehˇ aˬ yawꞈ maꞈ˗euˬ yawˬ jeˬ na luꞈ˗ahˇ noeˬ taˬ nya˗awˇ “aˬ yawꞈ mehˬ shi dawˬ tawˆ luꞈ yaw dehꞈ meh” lehˇ haw˗eu meh. (Luˇkaꞈ 20:38) Gʼawˬ myahˇ maˬ gʼeh˗ehˇ Miˬyehˇ aˬ yawꞈ maꞈ˗ahˇ laˆ dehꞈ nehˬ˗awˇ, aˬ yawꞈ maꞈ˗euˬ guiˬ lahˬ shaˇ dawˬ˗ahˇ naˇ haˬ nehˬ˗awˇ aˬ yawꞈ maꞈ˗euˬ uˬ duˬ tahˬ˗eu jeˬ˗ahˇ ha geuꞈ˗eu meh. Nawˇ yawˬ ha gaˬ˗eu gʼaˬ bi shiˇ taˬ˗euˬ naˇ, gaˇ kawˆ heu nawˬ˗ahˇ gʼaˬ bi ahˇ laˇ˗eu yaw duˬ baw meh.

12. Haiˬ˗eu miˇ tsaˬ heu siˬ laꞈ kʼoeˇ Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ nui ma shaˬ zahˬ bi mˇ dui dui˗eu jeˬ naˇ aˬ jeˬ nga?

¹² Tsawˇ haˬ cawˬ cawˬ kʼehˬ˗eu kʼaˆ˗eu. Eˬdeˬ yaˇ kmˇ˗ahˇ puiˬ dahˬ beh laˇ ngeh neh, Yeˬhawˇbaˬ miˇ tsaˬ heu siˬ heu naˆ maˬ tseˇ doeˇ dzehˬ laˇ meh lehˇ siˬ nya˗eu meh. Nymˬ˗mˇ iˬ nah miˇ tsaˬ kʼoeˇ taˆ jaˆ luꞈ˗eu yaw haiˬ yaw doeˇ jeˬ, maˬ tsaˬ maˬ dawˇ˗eu jeˬ, diˬ˗eu ceh˗eu jeˬ heu deuˬ˗ahˇ Yeˬhawˇbaˬ bye˗eu meh. Yeˬhawˇbaˬ gʼaˬ baˬ˗eu deuˬ˗ahˇ maˬ ehˇ, yawˬ ha uˬ kʼawˇ maˬ piˇ˗eu deuˬ˗ahˇ maˬ ehˇ, muˇ coe aˬ nmˇ deuˬ˗ahˇ maˬ ehˇ, miˬ coeˬ miˬ ma deuˬ˗ahˇ maˬ ehˇ, gʼawˬ shaˬ yaw kʼaˆ˗ehˇ gaˬ˗eu meh. (Zaˬkaˬliˇ 7:9, 10) Yeˬhawˇbaˬ aˬ yawꞈ˗euˬ saˇ jaˇ ziꞈ˗eu gaˇ mˇ zaˬ deuˬ bi kʼehˬ bi kʼaˆ ngeh maˬ ehˇ, tawˬ˗ahˇ bi nyehꞈ ahˇ ngeh maˬ ehˇ, nui ma shaˬ zahˬ mˇ dui dui˗eu meh. Miˬyehˇ aˬ yawꞈ nehˬ˗ehˇ kamˬ daˬ luꞈ˗eu yawˬ gʼaˬ na luꞈ˗ahˇ gaˬ meh lehˇ jah ziꞈ luꞈ˗uˇ.

13. Miˬyehˇ haw gʼeh ngeh nymˬ˗mˇ iˬ nah tsawˇ haˬ deuˬ aˬ joˆ˗ehˇ pyeuꞈ luꞈ˗eu nga? Miˬyehˇ aˬ jeˬ jahˇ˗eu nga?

¹³ Tsawˇ haˬ zaˬ ngehˬ˗ehˇ jawˬ ngehˬ˗ehˇ doeˇ dzehˬ laˇ. Saˬdaˬ naˇ Miˬyehˇ˗ahˇ duˇ ni beh taˬ˗euˬ tsawˇ haˬ deuˬ, ngehˬ˗ehˇ jawˬ ngehˬ˗ehˇ doeˇ dzehˬ laˇ gaˇ mawˇ mawꞈ˗eu meh. Noˇaˬ˗euˬ saˇ ka˗ahˇ ‘Miˇ tsaˬ kʼoeˇ taˆ jawˇ˗eu tsawˇ haˬ zaˬ yawˬ gʼaˬ na luꞈ, maˬ tsaˬ maˬ dawˇ˗eu jeˬ tehꞈ˗ehˇ mˇ gaˇ Sahˬpaˬ Miˬyehˇ ya mawˇ˗euˬ meh. Kʼoeˇ ngeh, Miˇ tsaˬ kʼoeˇ taˆ tsawˇ haˬ zaˬ˗ahˇ maˬ beh taˬ law nmˇ˗aˬ, gʼaˬ law hawˇ miˇ˗a lehˇ, aˬ yawˇ yawꞈ noeˬ poˆ leˇ dui dui˗euˬ meh’. (Aˇdahˬbeh˗eu 6:5, 6, 11) Nymˬ˗mˇ tawˇ neh miˇ tsaˬ heu siˬ maˬ gaˇ dzehˬ laˇ ngaˬ˗aˇ laˬ? Maˬ. Saˬdaˬ tsawˇ haˬ zaˬ deuˬ dehꞈ bahˬ dehꞈ muˆ˗eu jeˬ˗ahˇ maˬ ehˇ, aˬ li aˬ buˇ cawˬ cawˬ gaˬ˗eu jeˬ˗ahˇ maˬ ehˇ, tiˬ jeˬ˗iˬ maˬ ngeuˇ˗eu loꞈ˗ehˇ haw gaˇ ya mawˇ ngeh laˬ kʼaˬ cehˇ˗eu meh. (Eˇpeˇsu 4:18, 19) Kʼoeˇ naˇ Miˬyehˇ˗euˬ gaˇ mˇ zaˬ deuˬ huiˬ˗eu iˬ baˇ mˇ ngeh ngehˬ˗ehˇ dzehˬ Saˬdaˬ laˬ kʼaˬ cehˇ dui dui˗eu meh. Yeˬhawˇbaˬ neh nah paˇ paˇ taˬ˗euˬ aˇ nah˗ahˇ keuˆ ni maˬ dehꞈ poˆ maˬ dehꞈ paˇ˗eu deuˬ dawˬ tawˆ luꞈ˗ahˇ Miˬyehˇ laˆ cawˆ jiˇ˗eu meh.

14. Tsawˇ haˬ deuˬ Miˬyehˇ neh beh taˬ˗euˬ jeˬ˗ahˇ aˬ jeˬ jahˇ luꞈ˗eu nga?

¹⁴ Miˬyehˇ neh beh taˬ˗euˬ jeˬ bi laˆ cawˆ. Tsawˇ haˬ zaˬ˗euˬ uˆ lahˇ˗eu jeˬ heu naˇ, “tiˬ gʼaˬ tiˇ gʼaˬ nawˬ dzaˬ kʼaˆ dzaˬ luꞈ˗eu” meh. Tsawˇ haˬ deuˬ˗aˬ, Miˬyehˇ neh beh taˬ˗euˬ miˇ tsaˬ hawˇ˗eu jeˬ zaˬ deuˬ˗ahˇ jiˇ yawˬ muiˬ˗ehˇ maˬ haw saˆ˗a. (Dawˬtsoˆ 8:9; Aˇdahˬbeh˗eu 1:28) Nui gahˇ ahˇ˗eu tiˬ deuˬ na nyaˆ taꞈ myaˆ kʼoꞈ naˇ, tsawˇ haˬ zaˬ baˬ da neh jeˬ zaˬ hawˇ˗eu aˇ bawˇ tiˬ lam jeˬ dzehˬ ni byoˆ˗iˇ nya nga lehˇ ehˇ˗eu meh. Miˇ tsaˬ heu siˬ tiˬ nah saˇ˗iˬ tiˬ nah cawˆ˗iˇ dui dui luꞈ ngaˇ˗a. Ehˇ kʼawꞈ Yeˬhawˇbaˬ aˬ dui˗ahˇ “Miˇ tsaˬ˗ahˇ laˆ cawˆ˗euˬ deuˬ˗ahˇ, laˆ cawˆ kʼoꞈ”˗awˇ miˇ tsaˬ heu siˬ siˬ lah ni˗ahˇ Baˬlaˬdiˇsuˆ bi pyeuꞈ laˇ ma lehˇ saˇ jaˇ dzaˬ taˬ˗euˬ miˇ neh laˬ kʼaˬ cehˇ dui dui miˇ˗a.—Pah mehˬ˗eu 11:18; Iˇsaˬyaˇ 35:1.

15-16. Aˬ dui˗ahˇ Yeˬhawˇbaˬ loꞈ˗ehˇ kamˬ daˬ coeˇ ni laˆ noeˬ nehˬ˗eu jeˬ naˇ aˬ jeˬ nga? Yaw jeˬ ma jeˬ ehˇ haw.

¹⁵ Yeˬhawˇbaˬ yaw myaˬ heˇ kʼoꞈ aˬ jeˬ jeˇ˗euˬ gaˇ kawˆ˗ahˇ ya kamˬ daˬ laꞈ˗euˬ nga lehˇ shaˇ noeˬ haw sheˇ. (“ Yeˬhawˇbaˬ aˬ jeˬ jeˇ˗ahˇ oˇ daˬ luꞈ˗eu nga?” lehˇ ehˇ˗eu oeˬ coeˇ oeˬ bawˬ˗ahˇ haw.) Maˇ diˇ naˇ, Yeˬhawˇbaˬ haiˬ˗eu miˇ tsaˬ˗ahˇ aˬ geu ngeh kʼawꞈ laˆ cawˆ nya meh. Ehˇ kʼawꞈ Yeˬhawˇbaˬ nui ma mahˇ nehˬ laꞈ˗eu miˇ neh, aˬ dui guiˬ lahˬ za luꞈ˗eu ma. Gaˇ kawˆ heu˗ahˇ shaˇ noeˬ haw sheˇ. Saˬ laˬ gʼoˬ zaˬ jawˇ le˗eu lehˇ gʼeh˗eu miˬ sawˇ yo zaˬ tiˬ gu˗ahˇ, naw nyaꞈ˗euˬ zaˬ dehꞈ le naˇ aˇ sehˇ maˬ muiˬ nga, yaw dehꞈ dehꞈ˗eu kʼawꞈ yaw shaˬ nga, gʼawˬ myahˇ jiˇ maˬ dehꞈ nya nga lehˇ ehˇ nehˬ˗euˬ meh. Aˬ yawꞈ nyaꞈ zaˬ teu gʼaˬ˗ahˇ cu˗eu maˬ awˬ˗a lehˇ siˬ nya kʼawꞈ, baw˗eu lehˇ noeˬ  tsehˆ˗euˬ meh. Aˬ yawꞈ nyaꞈ zaˬ teu gʼaˬ˗ahˇ gaˬ˗eu miˇ neh aˬ geu jeˬ˗euˬ shaˬ zahˬ˗ahˇ ya puˬ kʼawꞈ, zaˬ teu gʼaˬ˗ahˇ kʼaˇ muiˬ˗eu jeˬ biꞈ nehˬ mawꞈ˗eu meh.

¹⁶ Teu gaˇ duˇ ni Aˬdaˬ hawˇ˗eu Eˇbaˆ˗euˬ zaˬ deuˬ uˆ deuˬ dehꞈ le ngeh neh maˬ byah kuꞈ˗a. Ehˇ kʼawꞈ Yeˬhawˇbaˬ aˬ yawꞈ maꞈ˗ahˇ gaˬ˗awˇ kʼahˬ lahˇ˗eu meh. (1 Yoˇhaˬ 4:19) Yeˬhawˇbaˬ uˬ soe ngehˬ keuˆ taˬ˗euˬ aˬ da aˬ ma kʼoeˇ nyiˬ gʼaˬ loꞈ˗ehˇ maˬ duˇ˗a. Yeˬhawˇbaˬ naˇ tsawˇ haˬ zaˬ ya puˬ luꞈ˗eu shaˬ zahˬ dawˬ tawˆ luꞈ˗ahˇ laˆ byoˆ nehˬ jiˇ nya˗awˇ, toˆ˗ehˇ jahˇ˗eu gʼaˇ duˬ jiˇ nah paˇ paˇ taˬ dzeuˇ˗euˬ meh. (Maꞈtehˬ 24:36) Aˬ dui teu ngeh yamˬ˗ahˇ keuˆ ni oˇ daˆ leꞈ˗eu gʼaˇ duˬ, Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ nui gaˬ neh bi laˆ noeˬ paˬ˗ehˇ gʼeh˗eu meh.

17. Heˬbyehˇ 12:2, 3 laꞈ kʼoeˇ Yeˬsuˇ neh kamˬ daˬ coeˇ˗euˬ jeˬ, aˬ dui˗ahˇ kamˬ daˬ coeˇ ni aˬ joˆ˗ehˇ caw ba nehˬ˗eu nga?

¹⁷ Yeˬhawˇbaˬ kamˬ daˬ coeˇ˗eu gaˇ kawˆ nehˬ˗ehˇ taꞈ leˇ˗awˇ, aˬ dui dzaw geuꞈ dui dui paˬ˗ehˇ gʼeh˗eu tiˬ gʼaˬ pyeuꞈ˗awˇ, Yeˬsuˇ jiˇ ni aˬ yawꞈ˗euˬ Aˬda˗ahˇ tiˬ byah tiˬ loꞈ dzaw geuꞈ˗eu meh. Yeˬsuˇ miˇ tsaˬ kʼoeˇ taˆ jawˇ ngeh, haw teˬ˗eu dawˬ ngehˬ laˇ gaˇ maˬ ehˇ, daˬ ga laˇ paˬ˗ehˇ gʼeh˗eu jeˬ˗ahˇ maˬ ehˇ, ya daˬ˗awˇ, naˇ dui dui˗eu laꞈ kʼoeˇ zeuˇ liˬ kʼoeˇ taˆ ya shiˇ˗euˬ meh. (Heˬbyehˇ 12:2, 3-ahˇ gui.) Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ kamˬ daˬ coeˇ˗eu jeˬ Yeˬsuˇ˗ahˇ kamˬ daˬ coeˇ ni caw ba nehˬ˗euˬ loꞈ˗ehˇ, aˬ dui˗ahˇ jiˇ kamˬ daˬ coeˇ ni caw ba nehˬ˗eu meh.

18. 2 Beˬtuˆluˆ 3:9-ahˇ haw ngeh, Yeˬhawˇbaˬ nui ma mahˇ˗euˬ miˇ neh aˬ jeˬ muiˬ˗eu jeˬ pyeuꞈ laˇ˗euˬ nga?

¹⁸ 2 Beˬtuˆluˆ 3:9-ahˇ gui. Yeˬhawˇbaˬ haiˬ˗eu miˇ tsaˬ heu siˬ˗ahˇ aˬ geu ngeh laˆ cawˆ naˇ muiˬ dzehˬ˗eu lehˇ siˬ nya˗eu meh. Yeˬhawˇbaˬ nui ma mahˇ˗eu miˇ neh tsawˇ haˬ aˇ lam aˇ lam gʼaˬ˗ahˇ neh Miˬyehˇ˗ahˇ siˬ nya laˇ˗awˇ, nymˬ˗mˇ aˬ yawꞈ˗ahˇ ja ceuˬ luꞈ˗eu meh. Aˬ yawꞈ maꞈ yawˬ gʼaˬ na luꞈ Yeˬhawˇbaˬ kamˬ daˬ coeˇ˗eu miˇ neh ya dehꞈ le˗awˇ, Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ ya siˬ nya laˇ˗euˬ uˬ taꞈ, aˬ yawꞈ˗ahˇ gaˬ laˇ˗awˇ, dehꞈ ziˇ jiˇ ya a nehˬ˗euˬ miˇ neh laˬ kʼaˬ cehˇ˗eu meh. Aˇ lam aˇ lam gʼaˬ˗ahˇ neh byah˗eu tsawˇ haˬ deuˬ, aˇ saˬ saˬ leˇ ngeh keuˆ ni oˇ˗euˬ miˇ neh, Yeˬhawˇbaˬ neh nui ma mahˇ˗euˬ jeˬ˗aˬ, ngeuˇ law hawˇ ngaˬ˗aˇ lehˇ ya siˬ meh.

19. Aˬ dui aˬ jeˬ jahˇ˗eu lehˇ noeˬ tsoˆ taˬ paˬ˗ehˇ gʼeh˗eu nga? Aˬ dui toˆ˗ehˇ jahˇ naˇ aˬ jeˬ˗euˬ laꞈ sawˬ za˗eu nga?

¹⁹ Aˬ dui Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ neh laˬ kʼaˬ tiˬ cehˇ aˬ joˆ˗ehˇ kamˬ daˬ nya˗eu lehˇ ya siˬ˗euˬ ma. Saˬdaˬ shaˬ˗eu zahˬ˗eu gʼawˬ mya jeˬ˗ahˇ bi pyeuꞈ laˇ˗euˬ kʼawꞈ, Yeˬhawˇbaˬ Miˬyehˇ naˇ “laˬ kʼaˬ cehˇ˗eu Miˬyehˇ” pyeuꞈ luꞈ˗a siˬ. (1 Tiˆmoˇseˬ 1:11, MS) Aˬ dui jiˇ ni Yeˬhawˇbaˬ aˬ yawꞈ˗euˬ tsawˇ myahˇ˗ahˇ yaw zeu baw ni jahˇ˗eu aˬ yamˬ˗ahˇ maˬ ehˇ, aˬ yawꞈ tiˬ gʼaˬ tehꞈ˗ehˇ uˆ lahˇ geuˇ˗eu lehˇ bi siˬ˗eu aˇ yamˬ˗ahˇ maˬ ehˇ, aˬ dui ya puˬ luꞈ˗eu shaˬ zahˬ hawˇ˗eu, yaw haiˬ yaw doeˇ jeˬ dawˬ tawˆ luꞈ˗ahˇ laˆ byoˆ neh jiˇ˗eu aˇ yamˬ˗ahˇ maˬ ehˇ, laˬ kʼaˬ tiˬ cehˇ dawˬ nya˗eu meh. Yeˬhawˇbaˬ kamˬ daˬ luꞈ˗eu loꞈ˗ehˇ, aˬ dui jiˇ kamˬ daˬ daˆ leꞈ ma lehˇ noeˬ tsoˆ taˬ luꞈ˗uˇ. Toˆ˗ehˇ naˇ Yeˬhawˇbaˬ “Lawˬ haw˗eu jeˬ˗ahˇ ya daˬ ngeh saˇ jaˇ ziꞈ˗eu tsawˇ haˬ guiˬ lahˬ huiˬ˗eu meh. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, lawˬ haw˗eu jeˬ˗ahˇ aˬ yawꞈ daˬ dzeuˇ oˇ dzeuˇ gʼaˬ ngeh jawˇ, Miˬyehˇ˗ahˇ gaˬ˗eu tsawˇ haˬ deuˬ gʼaˇ duˬ Miˬyehˇ neh lehˬ hmˬ taˬ˗euˬ dehꞈ˗eu jeˬ˗euˬ shuiˇ uˬ kʼoˆ laꞈ sawˬ za tehꞈ˗a” lehˇ ehˇ taˬ˗euˬ loꞈ˗ehˇ, aˬ dui mˬ maˬ maˬ byaˆ zaˇ ziˇ dehꞈ˗eu jeˬ laꞈ sawˬ za˗eu meh.—Yaˬkoˆ 1:12.