1, 2. Extëm jyënaˈanyë Isaías 65:16, 17, ¿wiˈix xypyudëjkëm parë duˈunyëm nmëmadakëmë amay jotmay?

MÄ ASAMBLEE tëgëk xëëbë diˈib tuunë 2017 ja txëwˈäjty, “¡Këdii mˈanuˈkxë!”. Mä tyäˈädë asamblee ojts nˈijxëm wiˈix mbäät nmëmadakëm ja amay jotmay diˈib nbatëm. Të nyäjxnë taxk jëmëjt mä duˈun ojts nmëdoowˈijtëm, per duˈunyëm nmëmadakëmë amay jotmay.

² ¿Tijaty jotmay näämnëm të nbatëm? Waˈan të yˈooky tuˈugë jiiky mëguˈuk, tuˈugë mëtnaymyaayëbë, të nbäˈämbajtëm mëjtaˈaky, të nmëjjäˈäyënë, tijaty të yˈayoˈonbëjtaˈaky, jyaˈˈatyë axëkˈäjtën, nyajpajëdijtëm o nguˈayoˈowëmë päˈäm COVID-19. Njantsy awijx njantsy jyëjpˈijxëm ets jyäˈtëdë tiempë mä kyaj nyekyjaˈˈatëdë amay jotmay ets mä kyaj nëjkx nekyjamyajtsëm (käjpxë Isaías 65:16, 17, TY). *

3. ¿Ti tyam mbäät nduˈunëm, ets tiko?

³ Nëgoo tyamë jukyˈäjtën yˈoktsiptaknë ets waˈan mä tiempë myiny kyëdaˈaky niˈigyë tsyiptäˈägäˈäny (Mat. 24:21). Pääty, tsojkëp duˈunyëm nmëmadakëmë amay jotmay. Jesus nyimaytyak tiko mbäät duˈun nduˈunëm, jyënany: “Ko xymyëmadäˈäktët, ta xypyäättëdë nitsokën” (Luc. 21:19, TNM). Tuk pëky diˈib xypyudëkëyäˈänëm, yëˈë ko nnijäˈäwëm wiˈixë nmëguˈukˈäjtëm tmëmadäˈäktë amay jotmay diˈib nenduˈun pyattëp extëm ëtsäjtëm.

4. ¿Tiko njënäˈänëm ko Jyobaa yëˈë diˈib xymyoˈoyëmë ijxpajtën parë nmadakëm?

 ⁴ Jyobaa yëˈë diˈib xymyoˈoyëmë ijxpajtën parë nmadakëm. Waˈanë nety kyaj duˈun ndimwinmäˈäyëm, perë tyäˈädë naxwinyëdë të tyuktuky mëdë amay jotmay mët ko Satanás yëˈë diˈib anaˈamp. Jyobaa, mbäätxyëp tyamyë tjayajjëjptëgoyë axëkˈäjtën, per të ttuknibëjtäägë näˈä duˈun ttunäˈäny (Rom. 9:22). Mientrës jyaˈtyë tyäˈädë tiempë, yëˈë duˈunyëm tmëmadäˈägäˈäny. Min nˈokˈijxëm taxtujk pëky tiko Jyobaa duˈunyëm tmëmadaˈaky.

5. ¿Wiˈixë Diosë xyëëw të yˈaxëëgë, ets wiˈix myajnayjyawëty?

⁵ Ko yˈaxëëgë xyëëw. Jyobaa tsyojkypyë xyëëw ets pääty jyënaˈany parë niˈamukë nmëjˈijxëm (Is. 42:8). Per ja naa tëdujk mil jëmëjt, kujk yˈaxëëgë Jyobaa xyëëw (Sal. 74:10, 18, 23). Tyäˈädë jotmay tsyondaky jam Edén ko ja Mëjkuˈu (diˈib yˈandijpy “niwäämbäjtp”) jyënany ko Dios tamë nety tii ttukwinguyuˈutsyë Adán mëdë Eva parë kyaj yˈittët agujk jotkujk (Gén. 3:1-5). Desde jaa, duˈunyëmë Jyobaa yajniwäämbety ko kyaj tmoˈoyë naxwinyëdë jäˈäy tijaty jyayajtëgoyˈäjttëp. Jesus myëmääy myëdäjtë ko niˈigyë Tyeetyë xyëëw yˈaxëëgët. Pääty ttukniˈˈijxë ja yˈëxpëjkpëty parë duˈun nyuˈkxtäˈäktët: “NDeetyˈäjtëm mä mˈity jam tsäjpotm, waˈanë mxëëw twäˈätsy” (Mat. 6:9, TNM).

6. ¿Tiko Jyobaa të tnasˈixë parë nyaxëdë tiempë ets nyigëxëˈëgët ko yëˈëyë myëdäjtypyë madakën parë yˈanaˈamët?

⁶ Ko yajnibëdëˈëgyë kyutujkën. Jyobaa yëˈëyë myëdäjtypyë madakën parë yˈanaˈamët tsäjpotm ets yä Naxwiiny, pes yëˈë diˈib mas oy anaˈamp (Diˈibʉ Jat. 4:11). Perë Mëjkuˈu, të tjayajwinmayaˈanyë anklëstëjk etsë naxwinyëdë jäˈäy ko Dios kyaj tmëdatyë madakën parë yˈanaˈamët. Tyäˈädë jotmay kyaj mbäät pojˈam yˈoyë. Päätyë Jyobaa të nasˈixë parë naxwinyëdë jäˈäy tuk tiempë nyayˈanaˈamëdët ets nyigëxëˈëgët ko kyaj ti ttukˈoybyëtsëmäˈändë pën kyaj tmëjpëjtäˈäktë Jyobaa (Jer. 10:23). Tim tsojk yˈoyëyaˈany tëgokyë amay jotmay mët ko Jyobaa myaˈkxtuky. Duˈunë nety të nyigëxëˈëky ko yëˈë diˈib mas oy anaˈamp ets ko yëˈëyë yˈAnaˈam Kyutujkën yajminaampy ja agujkˈäjt jotkujkˈäjtën yä Naxwiiny.

7. ¿Pënaty nyibëdëˈktë Jyobaa, ets wiˈix jyatäˈändë?

⁷ Ko nyibëdëˈkë näägë yˈuˈunk yˈënäˈk. Jyobaa wäˈätsjäˈäy ojts dyajkojˈyë anklëstëjk etsë naxwinyëdë jäˈäy. Per ta niduˈugë yˈanklës kyujuundaky diˈib yajxëëwmooy Satanás (diˈib yˈandijpy “mëtsip”) ets yëˈë tyäˈädë anklës diˈib wyinˈëˈënë Adán mëdë Eva parë ojts tnibëdëˈëktë Jyobaa. Ok, ta nenduˈunë wiinkpë anklëstëjk etsë naxwinyëdë jäˈäy tnibëdëˈktë Jyobaa (Juud. 6). Ko tiempë nyajxy, nääk ja israelitëty nan kyaj tkupëjktë parë Jyobaa yˈanaˈamëdët ets tˈawdäjttë wiink Dios (Is. 63:8, 10). Päätyënë Jyobaa jantsy axëëk nyayjyäˈäwë. Per duˈunyëm tmëmadaˈaky axtë tyambäät ets myëmadakˈadëˈëtsaampy axtë koonëm tpäädët ja tiempë mä dyajkutëgoyaˈany niˈamukë diˈib kyaj myëmëdoyëty. Taanëmë netë Jyobaa agujk jotkujk nyayjyawëyaˈanyëty mëdë yˈuˈunk yˈënäˈk diˈib xëmë mëmëdoowëp ets diˈib mëët tmëmadäˈäktë ja amay jotmay.

8, 9. ¿Wiˈixë Jyobaa yajniwäämbety, ets ti net mbäät nduˈunëm?

⁸ Ko Satanás yˈandaˈaky. Ko Satanás tniwäämbejtyë Job, duˈun ojts dyajjaygyukëyaˈanyëty ko niˈamukë pënaty myëdundëbë Jyobaa, tmëdundë mët ko tijaty ttsoktë (Job 1:8-11; 2:3-5). Satanás duˈunyëm axtë tyambäät xynyiwäämbajtëm (Diˈibʉ Jat. 12:10). Per mbäät nyajnigëxëˈkëm ko andakp. ¿Wiˈix? Ko nmëmadakëm ja amay jotmay ets ko kyaj nmastutëmë Jyobaa mët ko ntsojkëm. Ko duˈun nduˈunëm, ta Jyobaa xykyunuˈkxäˈänëm extëm ojts tkunuˈkxyë Job (Sant. 5:11).

⁹ Satanás yëˈë yajtuumpy pënaty nyiwintsënˈäjttëbë relijyonk diˈib kyaj tyëyˈäjtënëty. Nyiwäämbejtypyë Jyobaa ko axëkjäˈäy ets ko yëˈë  pyoky ko jyaˈˈatyë ayoˈon jotmay yä naxwiiny. Extëm nˈokpëjtakëm, ko tuˈugë uˈunk yˈooky, ta net nääk jyënäˈändë ko Dios yëˈë diˈib të dyajnëjkxy tsäjpotm mët ko dyajtëgoyˈaty tuˈugë yˈanklësuˈunk. ¡Mëk axëëk extëm tniwäämbattë Jyobaa! Per ëtsäjtëm nnijäˈäwëm ko kyaj tyëyˈäjtënëty. Ko xyaˈˈayoˈowëmë yuu päˈäm o ko yˈooky tuˈugë jiiky mëguˈuk, kyaj yëˈë nbokyˈijxëmë Dios. Pes nmëbëjkëm ko Jyobaa yajjëjptëgoyaambyë yuu päˈäm ets ko yajjukypyëkaampy pënaty të yˈook të tyëgoytyë. Mbäät ndukmëtmaytyakëm oytyim pënëty ko Jyobaa, yëˈë tuˈugë Dios diˈib tsojkp ets duˈun tˈatsoowëmbitët ja diˈib nëxik tukxikëp (Prov. 27:11).

10. ¿Ti xytyukniˈˈijxëmë Salmo 22:23, 24 mä Jyobaa?

¹⁰ Ko yˈayowdë pënaty mëduunëp. Jyobaa yëˈë tuˈugë Dios diˈib paˈˈayoop, pääty mëk tjawë ko xyˈijxˈayoˈowëm. Waˈan mët ko nyajnibëdëˈkëm, ko xyaˈˈayoˈowëm tuˈugë yuu päˈäm o ko ndëgoˈoyëm mët ko nbokyjyaˈayˈäjtëm (käjpxë Salmo 22:23, 24, TY). * Jyobaa mëk tjawë jäj jëmuˈumën diˈib nmënäjx nyajnäjxëm, päätyën dyajjëjptëgoyaˈany ets seguurë ko duˈun ttunäˈäny (ijxkijpxyë mëdë Éxodo 3:7, 8; Isaías 63:9). Wingoombë tiempë mä yajkuytyunäˈänyë tyäˈädë wandakën: “Dios yajtëtsxëdët tëgekyë ja wyinnëë. Kyaj yˈokˈijnët ja oˈkën, jëˈëy yaxën o ja pëjk adoˈonën, jaˈa ko tëgekyë diˈibë të yˈity, të jaˈa nyaxy kyexy” (Diˈibʉ Jat. 21:4).

11. ¿Wiˈixë Jyobaa nyayjyawëty ko yˈooky tyëgoy ja yˈuˈunk yˈënäˈk diˈib mëduunëp?

¹¹ Ko yˈooky tyëgoy ja myëtnaymyaayëbëty. ¿Wiˈixë Jyobaa nyayjyawëty ko yˈooky tyëgoy ja yˈuˈunk yˈënäˈk diˈib mëduunëp? Pes jyaˈixaampy jatëgok (Job 14:15). Nˈokpawinmäˈäyëm nuˈunë tpaˈˈayoy ja myëtnaymyaayëbë Abrahán (Sant. 2:23). O ja Moisés diˈib wiin jëjpxë  tyimmëtmaytyak (Éx. 33:11). ¡Ets jyatsojkënyëˈajtypy jatëgok tmëdoowˈëwäˈänyë David ets pënaty jyaaytyë Salmo! (Sal. 104:33). Jyobaa jyamyejtsypy ja myëtnaymyaayëbëty diˈib të yˈoˈk të tyëgooynyëdë (Is. 49:15). Wäˈäts tjamyajtstäˈäy wiˈix jyaˈayˈaty pënaty të yˈoˈknë, pes parë yëˈë “tëgekyë jyikyˈäjttäˈäytyë” (Luk. 20:38). Pyäädaambyë tiempë mä dyajjukypyëkäˈäny ets jatëgok myënuˈkxtäˈägäˈänëdë ets myëdunäˈänëdë. Pën të yˈoogyë jiiky mëguˈuk, seguurë ko xyjyotkujkmoˈoyëm ko duˈun nnijäˈäwëm.

12. ¿Ti diˈib tyam niˈigyë Jyobaa yajmääy yajtäjëp?

¹² Ko axëkjäˈäytyëjk tˈaxëktundë myëguˈuk. Ko tsyonëˈky tsyondakyë jotmay jam Edén, Jyobaa nyijäˈäwëbë nety ko mä tkayaˈoyënëmë tyäˈädë jotmay niˈigyë yˈoˈktëwäˈäny. Yëˈë mëk tˈaxëkˈixy ko jäˈäy axëëk yˈadëˈëtstë ets ko kyayajtunyë tëyˈäjtën. Jyobaa xëmë tmëmay tmëdäjy pënaty kyaj mbäät këˈëm nyaynyitsiptunëdë, extëmë kuˈookyˈuˈungëty etsë kuˈookytyoxytyëjkëty (Zac. 7:9, 10). Per niˈigyë tmëmay tmëdäjy ko tˈixy axëëk yajtuny ja yˈuˈunk yˈënäˈk diˈib mëduunëdëp ets ko yajtsum yajmatstë. Pën duˈun tyam mjat mgëbattë, ittë seguurë ko Jyobaa mtsojkëdëp niˈamukë.

13. ¿Ti axëkˈäjtën tyam yˈijxypyë Jyobaa mä naxwinyëdë jäˈäy, ets ti net tyunaampy?

¹³ Ko tyamë jäˈäy niˈigyë axëëk yˈit tsyëënëdë. Dios duˈun ojts dyajkojˈyë naxwinyëdë jäˈäy extëm yëˈë, perë Satanás xyajmäˈädäˈänëm. Ja tiempë mä Noé jyukyˈajty, ta “Jyobaa tˈijxy ko ja axëkˈäjtën diˈib tyuundëbë jäˈäy mëjwindëjkënëp yä naxwiiny”. ¿Wiˈix nyayjyäˈäwë? Myëkjäˈäwë “ko nety të dyajkojˈyë jäˈäy yä naxwiiny, mëjwiin kajaa tjäˈäwë jäj jëmuˈumën mä kyorasoon” (Gén. 6:5, 6, notë, 11). ¿Tëdaa yˈoyë tyäˈädë jukyˈäjtën? Kyaj. Satanás nëgoo tˈoktukxondaknë ko tyamë naxwinyëdë jäˈäy axëëk yˈit tsyëënëdë, extëm ko tsyëënëdë yetyëjk ak yetyëjk o toxytyëjk ak toxytyëjk (Éfes. 4:18, 19). Per niˈigyë ttukxondaˈaky ko tuˈugë Dios mëduumbë duˈun pyokytyuny. Ko Jyobaa kyëxëdë myaˈkxtujkën, ja mä dyajnigëxëˈëgäˈäny nuˈunën tˈaxëkˈixy ko duˈunë jäˈäy axëëk yˈit tsyëënëdë.

14. ¿Wiˈix tyamë jäˈäy ttunyë Naxwinyëdë etsë jëyujk animal?

¹⁴ Ko jäˈäy dyajwindëgoytyë tyäˈädë naxwinyëdë diˈibë Dios yajkoj. Tyam kyaj jäˈäy tkuentëˈatyë Naxwinyëdë ets ni jëyujk animal extëmë Jyobaa ojts tjatuknibëjtäägë, pes jeˈeyë “tˈaneˈemyë myëguˈuk parë tˈaxëktuny” (Ecl. 8:9; Gén. 1:28). Näägë ëxpëkyjyaˈaytyëjk jyënäˈändë kojëgë tiempë yˈaknaxët, ja naxwinyëdë jäˈäy mbäädëk dyaˈˈagëxëdë naa tuk miyongënë jëyujk animal etsë ääy ujts. ¡Päätyën tmëmay tmëdäjtë! Mëjwiin kajaa nmëjjäˈäwëm ko Jyobaa twandaˈaky tim tsojk dyajkutëgoyaˈany pënaty “yajmäˈttëp ja naxwinyëdë” ets jatëgok dyajjëmbitäˈäny jantsy oy jantsy tsuj (Diˈibʉ Jat. 11:18; Is. 35:1).

15, 16. ¿Ti xypyudëkëyäˈänëm parë nˈakmëmadakëmë amay jotmay extëmë Jyobaa? Oknimaytyäˈäk mët tuˈugë ijxpajtën.

¹⁵ Nˈokwinmäˈäyëm nuˈun kanäk mil jëmëjtë nDeetyˈäjtëmë Jyobaa tmëmadaˈagyë amay jotmay (ixë rekuäädrë “ Tijatyë Jyobaa myëmadakypy”). Mbäätxyëp desde tyamyë tjayajjëjptëgoyë axëkˈäjtën. Per ¡mëjwiin kajaa ndukˈoyˈäjtëm ko myaˈkxtuky! Parë njaygyujkëm, nˈokpawinmäˈäyëmë tyäˈädë ijxpajtën. Tuˈugë kasäädë jäˈäy tjantsy awix tjantsy jëjpˈixtë tuˈugë yˈuˈunk diˈib maxuˈunkˈatäämp. Per ta yaˈˈanëëmëdë ko ja uˈunk yuumëët päˈämmëët myinäˈäny jyäˈtäˈäny ets ko kyaj jeky jyukyˈatäˈäny. Oy duˈun jyayajtukˈawanëdë, yëˈëjëty jyantsy awijx jyantsy jyëjpˈijxtëp ja myaxuˈunk. ¿Ti diˈib pudëjkëdëp? Yëˈko ttsoktë ja yˈuˈunk, pääty tkuentëˈatäˈändë tsuj yajxon axtë mäbäät jyukyˈaty.

¹⁶ Nenduˈunën jyaty mët ëtsäjtëm, nmaxuˈunkˈäjtëm pokyjyaˈay mët ko Adán mëdë Eva ojts xytyukninäjxëm. Perë Jyobaa xytsyojkëm ets xyˈijxˈijt xykyuentëˈäjtëm (1 Fwank 4:19). Ja uˈunktääk uˈunkteety diˈib të yajmaytyäˈäktë,  kyaj mbäät ti tnekytyundë parë ja yˈuˈunk dyajtsoˈoktët. Perë Jyobaa mbäät xypyudëjkëm, të ttuknibëjtakënë näˈä dyajjëjptëgoyaˈany ja ayoˈon jotmay diˈib tyam nyajkëjx nyajnäjxëm (Mat. 24:36). Ko nnijäˈäwëm nuˈunënë Jyobaa xytsyojkëm, ¿këdii yëˈë xypyudëjkëm parë nˈakmëmadakëmë tyäˈädë jukyˈäjtën?

17. Extëmë Jesus yajnimaytyaˈaky mä Hebreos 12:2, 3, ¿wiˈix xypyudëjkëm parë tijaty nmëmadakëm?

¹⁷ Jyobaa yëˈë xymyoˈoyëmë ijxpajtën ko tijaty tmëmadaˈaky etsë Jesus nenduˈun jyaˈayˈaty extëmë Tyeety. Extëm nˈokpëjtakëm, ko jyukyˈajty yä Naxwiiny myëmadak ko jäˈäy ojts wyingajpxy jyëjpkajpxyëty ets ko yajkëxwojpy kepykyëjxy, myëmadaktääy mët ko xytsyojkëm (käjpxë Hebreos 12:2, 3, TNM). * Seguurë ko Jesus yëˈë pudëjkë Tyeetyë yˈijxpajtën parë tijaty tmëmadaktääy. Ëtsäjtëm nan mbäät yëˈë xypyudëjkëm.

18. ¿Wiˈix xypyudëjkëm 2 Peedrʉ 3:9 parë njaygyujkëm ko jantsy oy ko Jyobaa myaˈkxtuky?

¹⁸ (Käjpxë 2 Peedrʉ 3:9). Jyobaa të twinˈijxnë ja xëëw oorë näˈä dyajjëjptëgoyaˈanyë axëkˈäjtën diˈib tyam jaˈäjtp. Ets mët ko myaˈkxtuky, ta miyonkˈamë jäˈäy myëdunyëty ets myëjkumayëty. Kyuˈëˈëw kyukäjpxëdëp ko Jyobaa myaˈkxtuky, ets ko tnasˈixë tiempë parë myaxuˈunkˈattë, tnijawëdë ja tëyˈäjtën ets parë net ttukwandäˈäktë ja jyukyˈäjtën. Ko nety miyonkˈamë jäˈäy tkunuˈkxy diˈib të tmëmadäˈäktë axtë mä tiempë jyëjpkëxy, ta nyigëxëˈëgäˈäny yajxon ko jantsy oy ko Jyobaa të myaˈkxtuky.

 19. ¿Ti net tyam ndunäˈänëm, ets wiˈix nyajkunuˈkxäˈänëm?

¹⁹ Jyobaa yëˈë xytyukniˈˈijxëm parë agujk jotkujk nmëmadakëmë amay jotmay, pes yëˈë duˈun “ja Diosë jotkujkpë”, oy nuˈunë Satanás myoˈoyëdët ja amay jotmay etsë jäj jëmuˈumën (1 Tim. 1:11, TNM). Ëtsäjtëm, nan mbäät duˈunyëm agujk jotkujk nyajpatëm mientrës nˈawijx njëjpˈijxëm maˈkxtujkëny myëët parë Jyobaa xyëëw dyajwäˈätsët, dyajnigëxëˈëgët ko yëˈëyë myëdäjtypyë kutujkën parë yˈanaˈamët, dyajjëjptëgooytyaˈayët ja axëkˈäjtën ets ja amay jotmay diˈib tyam jaˈäjtp. Të winmäˈäny nbëjtakëm ko duˈunyëm nmëmadäˈägäˈänëm ets nan xyjyotkujkmoˈoyëm ko nnijäˈäwëm ko Jyobaa nenduˈun tijaty tmëmadaˈaky. Pën nduˈunëm duˈun, ta nnayjyawëyäˈänëm extëm jyënaˈanyë tyäˈädë tekstë: “Jotkujk ja jäˈäy ko dyajnaxy ja ayoˈon mët ja maˈxtujkën, es mëdë tyäˈädë moˈoyëdëp ja Dios ja jikyˈäjtën winë xëë winë tiempë diˈibë Dios wyandak tyukmayˈatäˈänyëty nidëgekyë diˈibaty tsojkëdëp” (Sant. 1:12).