Ba tɛnɛ mɛ ka ya ni

Gwe ka abɛli tɛnɛ

TƐNƐ TI MANDANGƆ 27

Landa se lɛlo ti gbengɔ bɛ tɛ Yehova

Landa se lɛlo ti gbengɔ bɛ tɛ Yehova

“Ale ĩ gbe bo bɛ ĩ, wa se mɛ gbanda ĩ so la.”​—LUKA 21:19.

BIA 114 “Tozala na motema molai”

NA NDUNU NI *

1-2. Ngasia la tɛnɛ tɛ Yehova mɛ kaya Yisaya 65:16, 17 a ndo za e ya, ta e zia ma nɛ?

“KOTIKA TE!” (“TA MƆ ZIA MA!”) a dundó bɛli tɛnɛ ti kota bombi ti regional ti 2017. Prɔgramɛ ni ko afandó na e, se mɛ elengbi ti gbengɔ bɛ e na ya akpengba kpale mɛ e ndo tengbi na ni. Aɔ ndɛ bulu siɔ bandandó la e li na kota bombi ni, kanda e dɛ bo e gbe bɛ e lá kwɛ na ya akpengba kpale ti dungɔ lɛ ngɛ̃́ na ya ndangba bi mɛ e da.

2 Kpengba kpale mɛ mɔ tengbi na ni na ya bi mɛ aɔ nɛ? Zo kɔi ti ndasewa tɛ mɔ bere kwa mɔ mɛ mɔ ndo ye lo gba akpi? Mɔ ti na kpengba ngã? Dungɔ lɛ ngɛ̃́ tɛ mɔ ati na pɛnɔ na lo mɛ ya mɔ ti bange? Mɔ tengbi na akpengba kpale mɛ ndo si na lége ti yengingɔ ti sese, kpengba yá, bere mobulu? Bere mɔ tengbi na pɛnɔ na lo ti siɔ ngã olo ti COVID-19 bere angã mɛndɛ̃ mabere ni? E ndo kũ na bɛ e ndozu lá ko gbanda akpale ni ko zu na tingɔ aye ti gã, ta e na dangɔ bɛ na ni fãni mɛndɛ̃ ma, ta ni nga na diringɔ lingɔ tɛrɛ lo fãni mɛndɛ̃ ma!​—Di Yisaya 65:16, 17.

3. Ye mɛ a yɔ ya e li na olo nɛ, wa na lo nɛ?

3 Dungɔ lɛ ngɛ̃́ na ya gigi olo a du pɛnɔ, ngoi mɛndɛ̃ e na tengbingɔ na apɛnɔ gba na bi mɛ na gangɔ. (Mat. 24:21) Ni la, ayɔ ya e li zu ti nɛngɔ ya, seliye tɛ e ti gbengɔ bɛ ati kpengbani. Na lo nɛ? Na lo mɛ ya, Yezo tɛnɛndó ya: “Ale ĩ gbe bo bɛ ĩ, wa se mɛ gbanda ĩ so la.” (Lk. 21:19) Bingangɔ li e na ndo se mɛ azi mɛndɛ̃ a gbe bɛ la na ya akpengba kpale nga ma omɛ e tengbi na ni, alengbi ti lingɔ ya, seliye tɛ e ti gbengɔ bɛ a ti kpengbani.

4. Nda mɛ elengbi ti tɛnɛngɔ ya, Yehova la du nzɔ̃ lɛlo na omɛ aba gbengɔ bɛ nɛ?

4 Zo mɛ du nzɔ̃ lɛlo mɛ aba gbengɔ bɛ na? A du Yehova Nzapa. Gbinya niko akamwisa mɔ? Ngoi mɛndɛ̃ ni kamwisa mɔ. Kanda se mɔ binga li mɔ na ndoni ko, ta mɔ ndo ye ma. Zabulu la gbia ti lɛ gigi mɛ, wa lo nga la ndo li ya, akpale ti pɛnɔ asĩ ge lɛ sese. Yehova na ngunu ti gbɛ̃ngɔ gigi tɛ Satana wa lo nga na ngunu ti onzingɔ apɛnɔ na olo, kanda lo ndo kũ lingɔ ni na ngoi mɛ alengbi. (Rom. 9:22) Kanda uzu ti nɛngɔ ya, ngoi niko alengbi, Nzapa tɛ e dɛ bo gbe bɛ lo na ya akpale ti pɛnɔ. Zia e ba akpale Gumbaya mɛ Yehova ndo gbe bɛ lo na ndo ni.

AKPALE MƐ YEHOVA NDO GBE BƐ LO NA NDO NI NƐ?

5. Agbɛ̃ndó ili Nzapa ngasia, wa mɔ ndo ma tɛrɛ mɔ ngasia na lo ni nɛ?

5 Agbɛ̃ndó ili lo. Yehova ndo ye ili lo, wa lo ye nga ya, azi zu a tɔndɔ ni. (Yis. 42:8) Kanda na ya bulu 6 000 mɛ ɔ ko, agbɛ̃ndó ili Nzapa. (Nz. 74:10, 18, 23) Ni bandandó ka yaka ti Edɛnɛ, na ngoi mɛndó Zabulu (mɛ alengbi na “Wa pangɔ nvɛ̃nɛ”) akalandó lo tɛrɛ Nzapa ya, lo gbanzi Adamu ná Eva na aye mɛ ala na gwɛ̃ ni ti nɛngɔ ya, ala du na dungɔ lɛ ngɛ̃́ ti dengɔ bɛ. (Eb. 3:1-5) Bandangɔ so ndo ko, lo ndo kala bo lo tɛrɛ Yehova ya, lo ndo gbanzi azi na aye mɛ ala na gwɛ̃ ni nvɛ̃ni. Ndenge mɛndó agbɛ̃ na ili To lo ko, ni hɛ̃ndó Yezo pɛnɔ gba ka bɛ lo. Na lo ni la, lo tɛnɛndó hɛ̃ ava lo ya, ala sambela ngaso: “To e mɛ ka yayu, Azi atɔndɔ bɛ ili mɔ mɛ santo ma kɛ!”​—Mat. 6:9.

6. Nda mɛ Yehova zia ngoi gba uzu ti lo onzingɔ kitɛ mɛndó a dɛ na ndo lo-gbia tɛ lo nɛ?

6 Ndenge mɛ atemɛlandó na Lo-Gbia tɛ lo. Bo Yehova kɔi la du zo mɛ alengbi ti lengɔ gbia ka ndozu nga na ndo lɛ sese, wa se tɛ lo ti lengɔ gbia aɔ tɛ agbia mɛndɛ̃ zu. (Sum. 4:11) Kanda Zabulu handandó aangelo ná azi ya ala ti na dangɔ bɛ ya, ta Nzapa la lengbi ti lengɔ gbia ma. Ayɔndó ngoi gba ti nɛngɔ ya, Yehova honzi kitɛ mɛndó adɛ na lo ti Lo-gbia tɛ lo. Na ndara zu, Nzapa ziandó ngoi gba ti nɛngɔ ya azi hũ yangondo ya, na ngoi mɛ azi ndo le gbia ndo tɛrɛ la zangangɔ ya Nzapa za la ko, ta ala ndo longa ma. (Yir. 10:23) Na lo ti yɔngɔrɔ bɛ tɛ Nzapa ko, lo na onzingɔ kitɛ niko fãni kɔi bwai. Azi zu na hĩngangɔ ya, bo Yehova la lengbi ti dungɔ gbia, ala nga na hĩngangɔ ya, bo Lo-lengɔ Gbia tɛ lo kɔi la alengbi ti kpãngɔ bɛta siriri na ndo lɛ sese.

7. Azi mɛndó atɔmbɔgɔ tɛrɛ Yehova na, wa ye mɛ lo na lingɔ na ala nɛ?

7 Ambɛge ayangambi tɛ lo atɔmbɔgɔ. Yehova lindó aangelo ná azi na ndenge ti lengbingɔ, ta ala ndó na siɔ kpale kɔi ma. Kanda, Satana (a fa, “Wa kula”) mɛ siɔ angelo atɔmbɔgɔ ndó tɛrɛ Yehova wa lo li nga ya, Adamu ná Eva mɛ azi ti lengbingɔ atɔmbɔgɔ nga tɛrɛ Yehova. Aangelo mɛndɛ̃ ná azi mɛndɛ̃ adiri ngandó nda li lo na ya tɔmbɔgɔngɔ tɛ lo. (Yuda 6) Na gesi abɛse azi ti Izraɛlɛ mɛndó Yehova pɔna ala ko, ala ziandó lo, adiri banda vɔrɔngɔ anzapa ti nvɛ̃nɛ. (Yis. 63:8, 10) Ndima tɛ Yehova gbɛ̃ndó nvɛ̃ni. Yehova ngbã bo lá kwɛ gbengɔ bɛ lo, wa lo dɛ bo lo gbe bɛ lo tee ka ngoi mɛ lo kpã ti gbɛ̃ngɔ azi mɛ akɛ̃ tɛrɛ lo alengbi. Ni na hɛ̃ngɔ dengɔ bɛ hɛ̃ awa kwa tɛ Yehova ti mbilimbili mɛ nga mabere lo, ala ndo gbã lá kwɛ gbengɔ bɛ la na ya asiɔ kpale ti gigi olo!

8-9. Nvɛ̃nɛ mɛ awa kula tɛ Yehova ndo tɛnɛ na lo tɛ lo nɛ, wa ye mɛ elengbi ti lingɔ na lo ni nɛ?

8 Zabulu ndo tɛnɛ nvɛ̃nɛ ngoi zu na lo tɛ lo nga na lo tɛ awa kwa tɛ lo. Satana kambandó Yɔbɔ ná awa kwa tɛ Yehova ti mbilimbili zu ya, ala ndo vɔrɔngɔ Nzapa na ndombali gingɔ nzɔ̃ lo tɛ la nvɛ̃ni. (Yb. 1:8-11; 2:3-5) Zabulu dɛ bo kamba azi tee ndɛ. (Sum. 12:10) Elengbi ti fangɔ ya, Satana du wa nvɛ̃nɛ, se du ya, e gbe bɛ e na ya akpengba kpale mɛ e ndo tengbi na ni wa e ngbã nga mbilimbili ka tɛ Yehova na lo mɛ ya, e ndo ye lo. Nga ma se mɛndó Yehova hɛ̃ Yɔbɔ mbana gɛrɛ, lo nga na hɛ̃ngɔ e mbana gɛrɛ se du ya, e gbe bɛ e.​—Zk. 5:11.

9 Na lége tɛ agbia ti sambela ti nvɛ̃nɛ, Satana ndo tɛnɛ ya, Yehova du siɔ zo, lo la ndo li ya, azi ahũ pɛnɔ. Na ndakisa, na ngoi mɛ ayangambi ndo kpili ko, azi mɛndɛ̃ ndo tɛnɛ ya, Nzapa la ndo mu la, na lo mɛ ya lo na gwɛ̃ tɛ aangelo mɛndɛ̃ ka ndozu. Adu gbɛ̃ngɔ ili Nzapa! Kanda e hĩnga ya, Yehova du To ti songo, ta lo lengbi ti lingɔ aye ti ngaso ma. Na ngoi mɛ e ndo ti na kpengba ngã bere na ngoi mɛ zo kɔi mɛ e ndo ye lo gba akpi ko, ta e ndo hɛ̃ Nzapa tɛ e foti ma. Na ɔngbingɔ na ala, e na loyengɔ ya, lá kɔi gbanda, lo na onzingɔ ngã wa lo nga na diringɔ na azi mɛ kpili lɛ la ngɛ̃́. Elengbi ti pangɔ hɛ̃ azi zu ko la aye mangɔ ya, Yehova du Nzapa ti songo. Ni ndo li ya, Yehova lua tɛnɛ ti tɛnɛngɔ hɛ̃ zo mɛ ndo gi lo na tɛnɛ.​—Mas. 27:11.

10. Tɛnɛ mɛ Nzembo 22:23, 24 tɛnɛ na lo tɛ Yehova nɛ?

10 Pɛnɔ mɛ awa kwa tɛ lo mɛ lo ndo ye ala gba ndo hũ. Yehova du Nzapa ti vundu. Ta bɛ lo ndo de na ngoi mɛ lo ndo hũ azi so hɛ̃ e pɛnɔ na lo mɛ ya ala kɛ̃ tɛrɛ e, e ndo hũ pɛnɔ na lo ti ngã, bere zangangɔ lengbingɔ tɛ e nvɛ̃ni ma. (Di Nzembo 22:23, 24.) Yehova hĩnga pɛnɔ tɛ e, lo na gwɛ̃ ti onzingɔ ni, wa lo nga na onzingɔ ni. (Ba mangbi mɛ na ya Kobima 3:7, 8; ná Yisaya 63:9.) “Lo mbo gbanda ngulɛ zu ka le [e] lo zi. Ta azi ti kpili gbanda ma, ta azi ti dema gbanda tɛrɛ la ma, ta azi ti hũ nga gbanda pɛnɔ ma.”​—Sum. 21:4.

11. Yehova ndo ma tɛrɛ lo ngasia na lo tɛ awa kwa tɛ lo ti mbilimbili mɛ akpili nɛ?

11 Kangbi mɛ ati na popo tɛ lo na awa kwa tɛ lo ti mbilimbili mɛ akpili. Yehova ndo ma tɛrɛ lo ngasia na lo tɛ awa kwa tɛ lo ti mbilimbili mɛ akpili nɛ? Lo na gwɛ̃ kpengbani ti hũngɔ ala fãni mɛndɛ̃! (Yb. 14:15) Mɔ lengbi ti bingangɔ li mɔ na ndenge mɛ Yehova na gwɛ̃ kpengbani ti hũngɔ kwa lo Abrahama fãni mɛndɛ̃? (Zk. 2:23) Bere Mɔize mɛndó Yehova tɛnɛ tɛnɛ na lo “lɛ na lɛ”? (Kb. 33:11) Mɔ lengbi nga ti bingangɔ li mɔ na ndenge mɛ Yehova na gwɛ̃ kpengbani ti mangɔ Davidi ná awa yengɔ bia mɛndɛ̃ ndo ye anzɔ̃ bia ti gondangɔ na lo? (Nz. 104:33) Ala dundó akwa Yehova, abɛse ala kpili ko, ta bɛ lo ali na la ma. (Yis. 49:15) Lo ndo da bɛ lo na akpale ti yakere yakere zu ti ya dungɔ lɛ ngɛ̃́ tɛ la. Ngbangɔ tɛnɛ ya, “Kaya bingangɔ li tɛ lo, ala dɛ lɛ la ngɛ̃́.” (Lk. 20:38) Lá kɔi gbanda, lo na diringɔ na ala lɛ la ngɛ̃́ fãni mɛndɛ̃, lo nga na mangɔ asambela tɛ la, wa lo nga na yengɔ kwa mɛ ala na lingɔ hɛ̃ lo. Se du ya, zo mɛ mɔ ndo ye lo gba akpi ko, tɛnɛ niko lengbi ti sangɔ ngunu bɛ mɔ, alengbi nga ti wambangɔ bɛ mɔ.

12. Aye mɛ ndo hɛ̃ Yehova pɛnɔ nvɛ̃ni ka bɛ lo na ya ndangba bi mɛ e da nɛ?

12 Ndenge mɛ asiɔ zi ndo hɛ̃ a fɔ̃ la pɛnɔ. Ngoi mɛndó tɔmbɔkɔngɔ asi ka yaka ti Edɛnɛ ko, Yehova hĩngandó ya, kpale na tingɔ siɔni nvɛ̃ni uzu ti nɛngɔ ya, ni diri dɛ̃. Bɛ Yehova sĩ na kpale ti siɔni, zangangɔ mbilimbili, nga na mobulu mɛ ge ya gigi olo e da. Lo ndo ma vundu gba na lo tɛ azi mɛ aɔ̃ kã ka bɛ la, na ndakisa: azi mɛ anzɛ̃ ná azi mɛ ta ala na zo ti batangɔ ala ma, mabere aya dũ, nga na awɛ mwa. (Zek. 7:9, 10) Bɛ Yehova ndo sɔ na ngoi mɛ lo ndo hũ azi ndo hɛ̃ awa kwa tɛ lo ti mbilimbili pɛnɔ nga na ngoi mɛ ando sa la ka bɔlɔkɔ. Elengbi ti yengɔ da ya, lo ndo ye azi zu ko la ndo gbe bɛ la na ya akpale ti pɛnɔ nga ma se tɛ lo.

13. Ngasia la seliye tɛ azi agbɛ̃ ndɛ nɛ, wa ye mɛ Nzapa na lingɔ na ndo kpale ni ko nɛ?

13 Se mɛ seliye tɛ azi agbɛ̃ na ni. Gwɛ̃ tɛ Satana adu ya, ni gbɛ̃ seliye tɛ azi mɛ Nzapa li la na yika yika tɛ lo. Na ngoi mɛndó Nzapa “hũ ya siɔ kpale tɛ azi ati gba” na ngoi tɛ Noa ko, “Yehova mandó vundu na ndenge mɛ lo li azi ge lɛ sese, wa lo ma ngandó pɛnɔ nvɛ̃ni ka bɛ lo.” (Eb. 6:5, 6, 11) Kanda seliye tɛ azi ti gigi ni agbinyangbi? Ta fãni kɔi ma! Zabulu ndo ma dengɔ bɛ na ngoi mɛ lo ndo hũ se mɛ kpale ti pite amu lɛ sese zu, ni ba bombingɔ tɛrɛ tɛ kɔli ná wali, kɔli ná kɔli, bere wali ná wali! (Ef. 4:18, 19) Satana ndo ma nga dengɔ bɛ gba nvɛ̃ni na ngoi mɛ lo ndo hũ azi mɛ ndo vɔrɔ Yehova ndo li nga ye ni ko. Ngoi mɛ yɔngɔrɔ bɛ tɛ Yehova na singɔ ka ndani ko, lo na fangɔ ya, bɛ ni sĩ na aseliye niko ti siɔni na kpɔngɔ azi zu mɛ ndo li aye niko mɛ akɛ̃ gbinyangbingɔ bɛ la.

14. Ye mɛ azi ndo li na aye mɛ Nzapa li nɛ?

14 Se mɛ azi ndo gbɛ̃ aye mɛ lo li. Ta zo ngbã bo na ‘le-ngɔ gbia na ndo fɔ̃ lo zo so hɛ̃ngɔ lo pɛnɔ ma,’ kanda ta zo ndo bata nga sese ná aye mɛndó Yehova lɛkɛ, wa lo hɛ̃ndó lo kumba ti batangɔ ni ma. (Mos. 8:9; Eb. 1:28) Azi ti siãsɛ mɛndɛ̃ a tɛnɛ ya, na ndombali aye mɛ azi ndo li ko, ni lengbi ti lingɔ ya, asɔrtɛ ti aye mɛ Nzapa li ɔngɔ miliɔ̃ kɔi na mĩnangɔ na ya bulu mɛ na gangɔ. Ni la, azi lengbi ti dungɔ na sɔngɔ bɛ na lo ti aye mɛ Nzapa li! Kpale ti dengɔ bɛ adu ya, Yehova kokapa ti “kpɔngɔ azi mɛ ndo [gbɛ̃ lɛ sese, NWT]” wa lo nga na lingɔ ya, lɛ sese zu ati paradizo.​—Sum. 11:18; Yis. 35:1.

AWANGƆ MƐ E LUA NA NDO SELIYE TI GBENGƆ BƐ TƐ YEHOVA

15-16. Ye mɛ alengbi ti sangɔ ngunu bɛ e ya, e gbe e nga ma se tɛ Yehova nɛ? Hɛ̃ lɛlo kɔi.

15 Binga li mɔ na ndo akpale ti siɔni nvɛ̃ni mɛ To e ti ndozu a gbe bɛ lo na ndo ni na ya akoto ti bulu mɛ aɔ (Ba ãkadre “Akpale mɛ Yehova ndo gbe bɛ lo na ndo ni.”) Yehova lengbi ti gbɛ̃ngɔ siɔ gigi olo na ngoi zu mɛ bɛ lo ye. Kanda yɔngɔrɔ bɛ tɛ lo ahɛ̃ e anzɔ̃ sulu gba! Binga li mɔ na ndo ndakisa mɛ. A pa hɛ̃ kɔli kɔi ná ya lo, na ngoi mɛ ala na dũngɔ nyingambi tɛ la ko, lo na singɔ na ngã ti kpengbani mɛ na lingɔ ya ta lo du na dungɔ lɛ ngɛ̃́ ti nzɔ̃ni bɛ yakere ma, wa lo nga na kpingɔ na nyingambi tɛrɛ lo. Kanda, bɛ awa dũngɔ nyingambi ni ade gba na ngoi mɛ ala dũ lo, abɛse ala na dungɔ na pɛnɔ̃ ti kãngɔ lo. Na lo mɛ ya, ala ye nyingambi tɛ la ko, ala ye gbengɔ bɛ la na ya akpengba kpale zu mɛ na singɔ, ala nga na lingɔ zu ti nɛngɔ ya, lo du na dungɔ lɛ ngɛ̃́ ti nzɔ̃ni.

16 Kpale tɛ atara Adamu ná Eva zu adu nga ma se tɛ nyingambi ko. Ala du azi ti zangangɔ lengbingɔ na ngoi mɛ adũ la. Abɛse ngaso ko, Yehova ndo ye ala, lo ndo bata nga ala. (1 Yn. 4:19) Ɔngbingɔ na awa dũngɔ nyingambi ko fale e tɛnɛ tɛnɛ tɛ la ko, Yehova lengbi ti onzingɔ pɛnɔ tɛ ayati lo. Lo pɔna ngoi mɛ lo na onzingɔ na pɛnɔ tɛ azi zu. (Mat. 24:36) Ta songo tɛ Yehova alengbi ti tongɔ e ya, e ngbã lá kwɛ gbengɔ bɛ e nga ma se tɛ lo ma?

17. Ngasia la tɛnɛ mɛ Aebreo 12:2, 3 atɛnɛ na lo tɛ Yezo ando sa ngunu bɛ e ya, e gbe bɛ e nɛ?

17 Yehova du se lɛlo ti lengbingɔ mɛ aba gbengɔ bɛ. Yezo landa ngandó seliye ti gbengɔ bɛ tɛ To lo. Ngoi mɛndó Yezo ge lɛ sese ko, lo gbendó bɛ lo na ndo asiɔ tɛnɛ, kamɛnɛ mɛndó abi lɛ lo, wa lo kpi ngandó kwá ti pɛnɔ na ndombali e. (Di Aebreo 12:2, 3.) Zangangɔ kitɛ, se lɛlo tɛ Yehova ti gbengɔ bɛ ahɛ̃ndó Yezo ngunu ti nɛngɔ ya, lo gbe bɛ lo. Ni lengbi nga ti hɛ̃ngɔ e ngunu ya, e gbe bɛ e.

18. Ngasia la mbeti ti 2 Petro 3:9 ndo za e ti nɛngɔ ya, e hĩnga ye mɛ ali tɛrɛ lo na lo mɛ ya, Yehova gbe bɛ lo nɛ?

18 Di 2 Petro 3:9. Yehova hĩnga ngoi mɛ nzɔ̃ni mɛ lo na onzingɔ na siɔ lo ti gigi mɛ. Na lo ti yɔngɔrɔ bɛ tɛ lo, amiliɔ̃ tɛ azi alua nzɔ̃ tangɔ ligɛlɛ ti hĩngangɔ lo, wa ndɛ lo mɛ ko, butu butu tɛ azi ndo le kwa hɛ̃ lo, ala ndo gonda nga lo. Amiliɔ̃ tɛ azi ni na dengɔ bɛ gba na lo mɛ ya, yɔngɔrɔ bɛ tɛ Yehova ali ya, adũ la, ala manda hĩngangɔ lo, wa ala hɛ̃ nga tɛrɛ la hɛ̃ lo. Na ngoi mɛ gbanda Yehova hɛ̃ e mbana gɛrɛ e na lo mɛ ya, e gbe bɛ e tee ka ndani ko, e na hũngɔ nvɛ̃ni ya, ekateli mɛndó lo mu ti gbengɔ bɛ lo adu nzɔ̃ni!

19. Ye mɛ elengbi ti dungɔ na ekateli ti lingɔ ni nɛ, wa nzɔ̃ kpale mɛ e na luangɔ nɛ?

19 Se lɛlo tɛ Yehova ti gbengɔ bɛ ando za e ya, e du na dengɔ bɛ na ngoi mɛ e ndo gbe bɛ e. Abɛse na ya songɔ bɛ ná pɛnɔ zu mɛ Satana ndo si na ni ko, Yehova ngbã bo lá kwɛ “Nzapa ti dengɔ bɛ.” (1 Tim. 1:11) Elengbi nga ti kũngɔ na dengɔ bɛ zu ngoi mɛ Yehova na lingɔ ya, ili lo ati santo, ngoi mɛ lo na longisangɔ lo gbia tɛ lo, wa lo onzi nga siɔ kpale zu mɛ e ndo tengbi na ni na olo. Zia ya, e ngbã la kwɛ gbengɔ bɛ e nga ma se mɛ To e mɛ ka ndozu ndo gbe nga bɛ lo. Se e li ngaso ko, tɛnɛ mɛ na tingɔ na seni na lo tɛ zo kɔi kɔi so popo tɛrɛ e: “Dengɔ bɛ ati na zo ko ndogbe bɛ lo na ya pɛnɔ mɛ lo ndohũ. Ta sanga ma, na pɛ gbengɔ bɛ tɛ lo ko, Nzapa ahɛ̃ lo gbanda du ti kaka. Du ti kaka ni adu mbana gɛrɛ mɛ ndo lo ko kapa ni hɛ̃ awa yengɔ lo.”​—Zk. 1:12.

BIA 139 Omimona na mokili ya sika

^ par. 5 E zu, e ndo tengbi na akpengba kpale. Ndɛ lo mɛ ko, ta elengbi ti onzingɔ ambanga akpengba kpale mɛndɛ̃ ma, a yɔ bo ya e gbe e na ya ni. Kanda ta e kɔi la e ndo gbe bɛ e na ya pɛnɔ ma. Yehova nvɛ̃ni ndo gbe nga bɛ lo na ndo akpale gba.Na ya tɛnɛ mɛ ndɛ e na mandangɔ, e na tɛnɛngɔ tɛnɛ na ndo akpale gumbaya mɛ Yehova ndo gbe bɛ lo na ndo ni. E nga na bangɔ aye ti nzɔ̃ni mɛ ali tɛrɛ lo, na lo mɛ ya Yehova gbe bɛ lo, nga na se mɛ elengbi ti luangɔ anzɔ̃ lo se e landa se lɛlo tɛ lo.