1. Ni enki ekiri kubasa kuhika aha bantu baba bari kukizakizana?

OMURI obu bwire abantu bingi bine omwika g’okukizakizana. Omushubuzi nabasa kukora ebintu ebiri kubasa kuta amagara g’abandi omu kabi kugira ngu abakire. Omwiruki nabasa kuhutaza mugenzi weye w’aha rundi rubaju, kugira ngu abe ari we owasinga. Omwegi na we nabasa kukopa ebizamu kugira ngu aze omu yunivasiti eshambire. Itwe Abakristo nitumanya ku ebyo bintu ari bibi, kandi ku ari ‘emirimo y’obuzarwa bw’omubiri.’ (Gal 5:19-21) Konka shi, abahereza ba Yehova abamwe nibabasa kugira omwika g’okukizakizana omu kibina batakimanyire? Eco kibuzo ni ec’omugasho ahakuba omwika g’okukizakizana nigugira engaruka aha bumwe bwa benetata na banyanyazi.

2. Ni enki eki twaza kushwijuma omuri eki kicweka?

² Omuri eki kicweka, twaza kushwijuma emitwarize mibi eri kubasa kutuma twakizakizana na benetata. Nambwenu twaza kushwijuma ebyokureberaho by’abashija n’abakazi b’abesigwa b’omu bwire bwa Bibuli abataragerizeho kukizakizana. Reka tubanze turebe oku turi kubasa kushwijuma entego zitu.

3. Ni biha bibuzo ebi tushemerire kwebuza?

³ Ni kirungi kuguma turi kushwijuma entego zitu. Nitubasa kwebuza ngu: ‘Mbehi ku ndi kwegeranisa n’abandi ninyereba nk’ori kubakira? Mbehi ninkora munonga nyine entego y’okwereka ku ninkira mwenetata ninga munyanyazi?  Ninga ninkora n’amani kugira ngu mpimbise Yehova?’ Ahabw’enki tushemerire kwebuza ebyo bibuzo? Yetegereze eki Ekigambo ca Ruhanga kiri kukigambaho.

4. Ahabw’enki tutashemerire kwegeranisa n’abandi nk’oku kiri kugambwa omu Bagalatia 6:3, 4?

⁴ Bibuli netugambira ngu twerinde kwegeranisa n’abandi. (Shoma omu Bagalatia 6:3, 4.) Ahabw’enki? Twatekateka ku turi kukora ebintu kukira benetata nikituma twayetungura. Nambwenu ku turi kutekateka ku abandi bari kukora ebintu kutukira nikituma twacweka entege. Oku cakuba kiri kona, nituba tutari kutekateka nk’abanyabwenge. (Rom 12:3) Omunyanyazi ori kwetwa Katerina, * otwire omuri Bugurika, akagamba ngu: “Nkaba ninkira kwegeranisa n’abandi ababonire kunkira, bine obwenge omu kukora omurimo g’okuburira kandi abari kumanya kugira abanywani. Eco kikatuma nahurira nahwamu amani.” Tushemerire kwijuka ku Yehova ataratweyirize hihi, ahabw’okuba turi barungi, turi kumanya kugamba ge, ninga turi kumanywa, ahobwe ni ahabw’okuba twayikirize kumukunda n’okuhurira Omwana weye.—Yoh 6:44; 1 Kor 1:26-31.

5. Ni enki eki wayegera aha byahikire ahari mwenetata ori kwetwa Hyun?

⁵ Nambwenu nitubasa kwebuza ngu: ‘Mbehi nindetaho obusinge ninga tindi kwikirizana n’abandi?’ Reba ecahikire ahari mwenetata ori kwetwa Hyun, otwire omuri Koreya y’amashuma. Hine obu yarebire bamwe omu bine obujunanizibwa omu kibina nk’abari kugezaho kumukira. Akagamba ati: “Nkatandika kunegura abo benetata, kandi nkaba ntari kubasa kwikiriza ebi bagamba.” Ni enki ecarugiremu? Akagamba ati: “Emitwarize yange ekatuma omu kibina habamu okwebaganisamu. Bamwe omu banywani ba Hyun bakamukwasa kumanya ekizibu eki ayine. Akakora empinduka kandi eri izoba ni omuzehe w’ekibina murungi. Twayerebamu omutwarize g’okukizakizana kandi tutari kuretaho obusinge, tushemerire kugira eki twakora juba.

6. Tukuratize ebiri omu Bagalatia 5:26, ni eha mitarize eri kubasa kutuma twagira omwika g’okizakizana?

⁶ Shoma omu Bagalatia 5:26. Ni eha mitwarize mibi eri kubasa kutuma omuntu yagira omwika g’okukizakizana? Omwe omuri eyo ni okwehimbisa. Omuntu ori kwehimbisa nayetungura kandi ayekunda. Ogundi mutwarize mubi ni ihari. Omuntu oyine ihari naba atari kwenda ebi omuntu ayine kusha, ahobwe naba ari kwenda n’okubimwihaho. Mazima omuntu oyinire ondijo ihari naba ari kumwanga. Tushemerire kwerinda eyo mitwarize mibi!

7. Ni kiha cokureberaho ekiri kwereka akabi akari omu kwehimbisa n’okugira ihari?

⁷ Okwehimbisa n’ihari nitubasa kubigeranisa n’emishwa eri kurya ebiti by’enju. N’obu yakuba ebonire munonga, emishwa ku eri kuyirya nehika aho egwa. Ni co kimwe omuntu nabasa kumara obwire ari kuhereza Yehova. Konka yaba ari kwetengura kandi ayine ihari nahika aho acweka entege. (Enf 16:18) Nareka kuhereza Yehova, kimushashe kandi kishashe n’abandi. Mbwenu shi tukarwanisa tuta okwehimbisa n’ihari?

8. Ni bata oku turi kubasa kurwanisa okwehimbisa?

 ⁸ Nitubasa kurwanisa okwehimbisa turi kuta omu nkora obuhabuzi obu Pawulo yahire Abafilipi ari kugira ngu: ‘Mutarikora ekintu cona ahabw’okurwanira orubaju ninga okwekuza, kureka omu bucurezi omuntu wena asime mugenzi weye okukira oku ari kwesima.’ (Fil 2:3) Twareba abandi nk’abari kutukira titurije kukizakizana na bo baba bine ebiconco ninga shi obushoborozi ebiri kukira ebyitu. Ahobwe nitwija kushemererwa na bo. Eco nitukikora na munonga baba bari kukoresa obushoborozi bwabo omu murimo gwa Yehova. Nambwenu benetata na banyanyazi bakuratiza obuhabuzi bwa Pawulo, na bo nibafa aha mitwarize yitu mirungi. Kandi eco nikituma omu kibina habamu obusinge n’obumwe.

9. Ni bata oku turi kubasa kwerinda ihari?

⁹ Nitubasa kwerinda ihari turi kuba abacurezi, ni okugamba kumanya ahu obushoborozi bwitu bugarukire. Twaba turi kumanya ahu obushoborozi bwitu bugarukire, titurije kwereka ku twine ebiconco ebiri kukira eby’abandi. Ahobwe nitugezaho kwegera aha bandi abine obushoborozi oburi kukira obwitu. Ecokureberaho: Reka tugire ngu mwenetata nahereza ge toku omu kibina. Nitubasa kumubuza oku ari kutebekanisa toku yeye. Yaba munyanyazi ari kumanya kuteka ge, nitubasa kumubuza obuhabuzi oburi kutukwasa kuba abateki barungi. Kandi Omukristo ocari muto caba kiri kumugumira kuronda abanywani, nabasa kubuza omuntu ori kumanya kuronda abanywani barungi. Ku turakore eco nitwija kwerinda ihari kandi nitwija kugira byingi ebi twamanya.

10. Ni kiha kizibu eki Gideyoni yabugine?

¹⁰ Reba ecabireho ahagati ya Gideyoni owabire ari ow’omu ruganda rwa Manase n’abashija b’omu ruganda rwa Efurayimu. Yehova akakwasa Gideyoni n’abashija beye 300 basingura orugamba, ecabire kiri  kubasa kutuma bayetungura. Abashija b’omu ruganda rwa Efurayimu bakaza kubugana Gideyoni batari kuza kumusima, ahobwe bari kumutonganisa. Bakitwa ekiniga ahakuba Gideyoni tarabesire ngu bekwatanise omu kurwanisa abangi ba Ruhanga. Emitima yabo bakaba bayitire aha kuhimbisa oruganda rwabo, catuma bayebwa ku Gideyoni yahimbisize izina rya Yehova kandi akarinda abahereza beye.—Bar 8:1.

11. Ni enki eki Gideyoni yagambire abashija b’omu ruganda rwa Efurayimu?

¹¹ Gideyoni akagamba n’abashija b’omu ruganda rwa Efurayimu omu bucurezi ngu: ‘Mbwenu shi nyowe eki nkozire ekiri kukira ebi mukozire niki?’ Akabagambira emigisha eyi Yehova yabire abahire. Abo bashija ku babihurire bakatuza. (Bar 8:2, 3) Gideyoni akecureza kugira ngu areteho obusinge omu bahereza ba Ruhanga.

12. Ni enki eki turi kwegera aha b’omu ruganda rwa Efurayimu na Gideyoni?

¹² Ni enki eki turi kwegera ahari egi nkuru? Ecokureberaho c’ab’omu ruganda rwa Efurayimu nikitwegesa ku tutashemerire kuta omutima aha kwerondera ekitinisa, ahobwe ku tushemerire kuguta aha kuhimbisa Yehova. Abebembezi b’eka n’abazehe nibabasa kwegera ishomo ahari Gideyoni. Omuntu yatwitirwa ekiniga ahabw’eki tukozire, tushemerire kugezaho kureba ebintu nk’oku ari kubireba. Nambwenu nitubasa kusima ogo muntu ahabw’ebintu birungi ebi ari kukora. Eco nikija kwetengesa obucurezi na munonga ogo muntu yaba ari we ori omu nshobi. Konka obusinge nibukira okwetungura.

13. Ni kiha kizibu eki Hanna yabugine kandi shi akacetwaramu ata?

¹³ Nambwenu tekateka aha cokureberaho ca Hanna. Akaba yashwirwe omulevi ori kwetwa Elukana kandi akaba namukunda munonga. Konka Elukana akaba ayine ondijo mukazi ori kwetwa Penina. N’obu Elukana yabire ari kukunda Hanna munonga, ‘Penina akaba nazara konka Hanna ari engumba.’ Eco kikaba nikituma Penina yaguma ari kujuma Hanna ngu amugwise kubi. Bibuli negira eti: ‘Eco kikaba nikiriza Hanna ayanga n’okurya.’ (1 Sam 1:2, 6, 7) Konka Bibuli teri kugamba ku Hanna yayehorire aha bwa Penina? Ahobwe akigurira Yehova omutima gweye, yayesiga ku arije kugira eki yakora. Mbehi Penina akareka kutwariza kubi Hanna? Bibuli teri kukigamba. Konka nitumanya ku Hanna yahikire aho akagira obusinge bw’omu mutima. ‘Taragarukire kurebwa ayine enaku.’—1 Sam 1:10, 18.

14. Ni enki eki turi kwegera ahari Hanna?

¹⁴ Ni enki eki turi kwegera ahari Hanna? Omuntu yagezaho kukizakizana n’iwe,  iwe otatwaza nkawe. Otayikiriza ngu oyekwatanise na we omu kukizakizana. Omu mwanya g’okwehorera gezaho kukora obusinge n’ogo muntu. (Rom 12:17-21) N’obu yakuba atahindukire iwe nogira obusinge bw’omu mutima.

15. Ni biha bintu ebi Apolo na Pawulo babire bari kubuganiraho?

¹⁵ Nambwenu reba eki turi kwegera ahari Apolo n’entumwa Pawulo. Abo bashija bombi bakaba nibamanya ge Ebyahandikirwe. Bakaba nibamanywa abantu bingi kandi bari kumanya kwegesa ge. Nambwenu bombi bakakwasa abantu bingi kuba abegi ba Kristo. Konka tihine owagirire ondijo ihari.

16. Ni enki eki ori kubasa kugamba ahari Apolo?

¹⁶ Apolo akaba ari ‘enzarwa ya Alegizandereya,’ ahu abantu babire nibaza kwegera omu kinyigana c’okubanza. Akaba ari omugambi murungi kandi ari ‘omunyabwenge omu Byahandikirwe.’ (Byak 18:24) Obwire obu Apolo yamazire ari omu kibina c’omuri Korinso, benetata bakereka ku bamukunzire kukira abandi abakorireyo, harimu na Pawulo. (1 Kor 1:12, 13) Mbehi Apolo akatuma omu kibina habamu okwebaganisamu? Eco nabasa kuba atarakikozire. Bwanyima y’obwire Apolo arugire omuri Korinso, Pawulo akashuba yamweshengereza kugarukayo. (1 Kor 16:12) Pawulo akaba atarakikore kuri Apolo yabaganisizemu ekibina. Eco nicereka ku Apolo yakoresize ge ebiconco byeye ari kutangaza obutumwa burungi, n’okugumya benetata. Nitubasa kuhamya tutari kubanganisa ku Apolo yabire ari kwecureza. Ecokureberaho: Bibuli teri kugamba ku yagwirwe kubi ‘Akula na Purisikila  ku bamushobororire ge omuhanda gwa Ruhanga.’—Byak 18:24-28.

17. Ni bata oku Pawulo yaresireho obusinge?

¹⁷ Entumwa Pawulo akaba namanya ebintu birungi ebi Apolo yakozire. Konka Pawulo taramugirire ihari. Ku turi kushoma omu baruha eyi Pawulo yahandikire Abakorinso, nitureba ku yabire ari omucurezi kandi ari omunyabwenge. Omu mwanya g’okuta omutima ahari abo ababire bari kugira ngu ‘ndi owa Pawulo’ omutima akaguta aha kuhimbisa Yehova Ruhanga na Yesu Kriso.—1 Kor 3:3-6.

18. Tukuratize ebiri omu 1 Bakorinso 4:6, 7, ni enki eki turi kwegera ahari Apolo na Pawulo?

¹⁸ Ni enki eki turi kwegera ahari Apolo na Pawulo? Nitubasa kukorera byingi Yehova kandi tukwase abantu kuhika aha kubatizibwa. Konka nitumanya ku byona ebi turi kukora ari ahabw’obuyambi bwa Yehova. Ecokureberaho ca Apolo na Pawulo nikitwegesa erindi ishomo. Twaba twine obujunanizibwa bwingi omu kibina nituba twine omugisha g’okuretaho obusinge. Nitushemererwa munonga ku abazehe n’abahereza bari kuha obuhabuzi bakoresize Ekigambo ca Ruhanga, batari kwerondera ekitinisa, ahobwe bari kukuratira ecokureberaho ca Kristo Yesu!—Shoma omu 1 Bakorinso 4:6, 7.

19. Ni enki eki buri omwe omuri itwe ari kubasa kukora? (Nambwenu reba akashanduku akari kugira ngu: “ Yerinde omwika g’okukizakizana.”)

¹⁹ Buri omwe omuri itwe ayine ekiconco ninga shi obushoborozi obu Yehova yamuhire. Nitubasa kukoresa ebyo biconco ‘turi kuhwerana.’ (1 Pet 4:10) Nitubasa kutekateka ku ebi turi kukora bitine mugasho. Konka akantu kace aku turi kukora kakaretaho obusinge ni nk’akahuzi akari kubazira ekijwaro. Mureke twena tweyihemu omwika g’okukizakizana. Nimureke twena tumaririre kukora cona eki turi kubasa kugira ngu tureteho obusinge n’obumwe omu kibina.—Efe 4:3.