1. Ovikwaye mbi tjitwa indu tjiva tji mave kondjo okuraisa kutja ovasemba pu varwe?

OVANDU ovengi ndino ve kondja okuriraisa kutja ovasemba pu varwe, nu kave ripura kutja ozongaro zawo maze ṱunu vi ku varwe. Otjotjihorera, omundu ngu nongetjefa mape ya a vanga okukara nondoṋeno kombanda ya imba mbe nozongetjefa zarwe. Nu mape ya a tjiti oviṋa mbi mavi hihamisa varwe. Omunyande wehore kaaṋi mape ya a tjitire owina okuhihamisa omunyande ngu u ri komunda imbo owarwe, kutja ma taare ehore. Omuhongwa mape ya a tjiti otjineya kokutja ma yenene okukamburwa komahongero wokombanda. OtjOvakriste tu tjiwa kutja omeritjindiro otja ingo orupa ‘rwoviungura vyongaro youndu.’ (Gal. 5:19-21) Hapo mape ya tjiva wovakarere va Jehova mombongo ave raisa ongaro yokuvanga okurira ovasemba pu varwe nokuhinokutjiwa? Ounahepero okuripura ohunga notjiṋa ho, mena rokutja imba mbe ri mombongo tji mave raisa ongaro otja indjo kamaape kara ombwaneno mombongo.

2. Ovikwaye mbi matu kakonḓonona morupa ndwi?

² Morupa ndwi, matu katara kutja ovikwaye mbi tjita kutja tu vange okuriraisa kutja oweṱe ovasemba povakambure ovakwetu. Nu wina matu katara kovihorera vyovakarere va Jehova voruveze orukuru mba nakaura ongaro ndjo. Rutenga, ngatu tare kutja ongwaye tji mape ya atu ritjindi momuano mbwo.

3. Omapuriro yeṋe ngu matu sokuripura oveni?

³ Povikando ma rire nawa okurikonḓonona oveni. Eṱe mape ya atu ripura oveni kutja, ‘Hapo mbi rimuna ounanḓengu uriri indu tji me risasaneke kuna varwe? Hapo mbi ungura oukukutu  mombongo mena rokutja mbi vanga okurira omusemba pu varwe? Poo mbi ungura oukukutu mena rokutja mbi vanga okutjata ku Jehova?’ Ongwaye tji matu sokuripura omapuriro otja ingo? Tara kutja Embo ra Mukuru mari tja vi.

4. Otja kOvagalate 6:3, 4, ongwaye tji matu sokunakaura ongaro yokurisasaneka kuna varwe?

⁴ Ombeibela i tu raera kutja tu sokunakaura ongaro yokurisasaneka kuna varwe. (Lesa Ovagalate 6:3, 4) Omena ratjike? Epu rimwe orondi rokutja indu tji matu munu kutja oweṱe ovasemba kombanda yovakambure ovakwetu, mape ya atu rire overitongamise. Nu wina, indu tji matu ripura kutja ovakambure ovakwetu ve ungura nawa kombanda yetu mape ya atji tu wisa momuinyo. Nu omeripura otja ingo kaye tu yetere ouwa. (Rom. 12:3) Omukazendu omukambure wena Katerina, * ngwa tura moGreece, wa tja: “Ami ee risasaneke kuna varwe mbee munu kutja ovawa pu ami, na imba mba ri nondjiviro ombwa motjiungura tjokuzuvarisa. Nu wina ee risasaneke kuna imba mbe hakahana okumuna omapanga. Mena ranao, ami ee rimunu okuhinonḓengu.” Eṱe matu sokuzemburuka kutja Jehova ongwe tu nana, nu kamena rokutja oweṱe ovawa poo tu hungira nawa poo oweṱe ovandu ovatjiukwa, nungwari omena rokutja tu nonḓero yokumukarera nokupuratena kOmuna we.—Joh. 6:44; 1 Kor. 1:26-31.

5. Mo rihongere ko ye kotjihorera tjomurumendu omukambure wena Hyun?

⁵ Epuriro rarwe ndi matu yenene okuripura oveni orondi rokutja, ‘Hapo ami mbi tjiukwa otjomundu ngu paha ohange kuna varwe, poo aruhe mbi kara nozombata kuna varwe?’ Tara kotjihorera tjomurumendu omukambure wena Hyun, ngwa tura moSouth Korea. Eye aa munu kutja imba mbe nomerizirira mombongo aave rivara kutja ovananḓengu pu ye. Eye wa tja: “Ami potuingi ee munu ondjo movarumendu mbwo, nu hee yakura imbi mbi mave hungire.” Hapo kwa kongorera ye? Eye wa yakura kutja, “Ongaro yandje ya eta ohaṋi mombongo.” Omapanga tjiva wa Hyun ye mu vatera okumuna kutja eye ongwa ri posyo. Hyun wa tjita omarundurukiro nu ndino u karera otjomunene wombongo wotjihorera otjiwa. Indu tji twe rimunu ombepo yokurisasaneka kuna varwe moruveze rwokukurisa ohange, eṱe matu sokutjita omarundurukiro wa tjimanga.

6. Otja kOvagalate 5:26, ozongaro zeṋe zomeritjindiro nḓu mape ya aze tjiti kutja tu kare nombepo yokurisasaneka kuna varwe?

⁶ Lesa Ovagalate 5:26. Ozongaro zeṋe ozombi nḓu maze tjiti kutja tu kare nombepo yokurisasaneka kuna varwe? Ongaro imwe, omeritongamisiro. Omundu omuritongamise u rihiva nokuripurira ku ye omuini. Ongaro yarwe ombi, eruru. Omundu weruru kavanga oviṋa vyomundu warwe uriri, nungwari wina u vanga okumuyeka oviṋa mbye na vyo. Mouatjiri, omundu ngu neruru nomundu warwe wa tonda omundu ngwo. Eṱe tjiri twa sokunakaura ozongaro nḓo.

7. Otjihorera tjiṋe tji matji raisa kutja omeritongamisiro neruru oviṋa ovivi?

⁷ Eruru nomeritongamisiro mavi yenene okusasanekwa nondova ndji kara momaoli wonḓera. Onḓera mape ya ai tuka, posi yokutja ondova ndji ri momaoli mape ye ai tjiti kutja omaoli aye ha vaza koingina nu iho atji tjiti kutja onḓera i we. Momuano otjingewo, omundu mape ya a karere Jehova oure woruveze kaaṋi. Posi yokutja, indu tje ritongamisa poo tje neruru eye ma u. (Omiano 16:18) Eye ma isa okukarera Jehova nu e rihihamisa omuini na varwe. Hapo matu yenene vi okunakaura omeritongamisiro neruru?

8. Omomuano uṋe mu matu yenene okupirukira omeritongamisiro?

 ⁸ Okuṱakamisa omambo womuapostele Paulus nga hungira kOvafilipi maku tu vatere okupirukira omeritongamisiro. Eye wa tja: “Amu tjiti otjiṋa ngamwa mokurivara oveni poo mokurihiva oveni, nungwari zarasaneye nomerisusuparisiro, aruhe ovakweṋu amamu ve vara otja ovanene pu eṋe.” (Fil. 2:3) Indu tji twa vara ovakwetu otja ovanene pweṱe, kamaatu risasaneke kuna imba mbe noviyandjewa nounongo pweṱe. Moruveze rwanao, eṱe matu kara nondjoroka na wo. Nu tjinene, indu owo tji mave ungurisa oviyandjewa vyawo motjiungura tja Jehova. Indu ovakambure ovakwetu mbe noviyandjewa mbyo, tji va kongorere eronga ra Paulus mave yenene okumuna ovikaṋena vyetu oviwa. Momuano mbwo, eṱe atuhe matu kurisa ohange nombwaneno mombongo.

9. Matu ritjaere vi kutja atu ha kara neruru novakambure ovakwetu?

⁹ Eṱe matu yenene okuritjaera kutja atu ha kara neruru na varwe indu tji twa rire overisusuparise, natu zemburuka kutja eṱe wina tu noungundipare. Indu tji tu ri overisusuparise eṱe kamaatu kondjo okuraisa kutja oweṱe ovananḓengu pu varwe. Nungwari, matu kondjo okurihongera ku imba mbe nondjiviro pweṱe. Otjotjihorera, ngatu tje omurumendu omukambure u yandja omahungi omawa mombongo. Eṱe mape ya atu mu pura kutja u rirongerisa vi komahungi we. Indu omukazendu omukambure tje ri omutereke omuwa, eṱe matu yenene okupura ko ondunge ndji mai tu vatere kutja tu rire ovatereke ovawa. Nu Omukriste omutanda ngu ha yenene okutjita omapanga oupupu, ma yenene okupura ondunge komukambure omukwao ngu tjita omapanga oupupu. Indu tji twa tjiti nao, kamaatu kara neruru nu matu kurisa ounongo wetu.

10. Ouzeu uṋe Gideon mbwa muna?

¹⁰ Ripurira ku ihi tji tja tjitwa pokati ka Gideon ngwa zire momuhoko wa Manasse, novarumendu mba zire momuhoko wa Efraim.  Jehova wa vatera Gideon novarumendu ve 300 okutaara otjirwa, nu ondoṋeno yawo ndjo atja i tjita kutja ve rihive. Ovarumendu vomuhoko wa Efraim va hakaena kuna Gideon, nu kaya ri mena rokutja aave vanga okumutanga, nungwari ya ri okumuposisa. Pe munika aayo mena romeritongamisiro wawo, owo va pindikire mena rokutja Gideon ke ve ṋangere oparukaze okukarwisa ovanavita na Mukuru. Owo aave ripurire tjinene kondjozikiro ndja tja i ya komuhoko wawo, moruveze rwokuripurira kotjiṋa otjinanḓengu Gideon tja tjita tji tja yozika ena ra Mukuru nokuyama ovakarere ve.—Ovapang. 8:1.

11. Gideon wa zira vi ovarumendu vomuhoko wa Efraim?

¹¹ Gideon nomerisusuparisiro wa raera ovarumendu vomuhoko wa Efraim kutja, “Nambano ami mba tjita tjike tji mamu sasaneke imbi ovyandje na imbi mbi mwa tjita?” Eye okuzambo we ve pa otjihorera tjomuano Jehova me ve sera ondaya. Nu mena romambo we ngo, “omapindi wawo otji ya wa pehi.” (Ovapang. 8:2, 3) Gideon wa ri nonḓero yokurisusuparisa kokutja me kurise ohange mokati kovakarere va Mukuru.

12. Matu rihongere ko ye kotjihorera tjOvaefraim na Gideon?

¹² Matu rihongere ko ye kotjitjitwa hi? Okuza kotjihorera tjOvaefraim eṱe twe rihongo kutja katu sokuripurira kondjozikiro yetu oveni, nungwari matu sokuripurira kondjozikiro ya Jehova. Otjovanene vombongo noviuru vyomaṱunḓu, matu yenene okurihongera kotjihorera tja Gideon. Indu omundu tja pindikisiwa i yotjiṋa tji twa tjiti, eṱe matu sokukondja okutjiwa kutja twe mu pindikisa momuano uṋe. Eṱe wina matu yenene okumutanga koviṋa oviwa mbya tjita. Eṱe matu hepa omerisusuparisiro okutjita nao, nu tjinenenene indu omundu ngwo tje ri posyo. Pendje nokuritongamisa, eṱe matu sokutjiwa kutja ohange pu novakambure ovakwetu ootjiṋa otjinanḓengu.

13. Ouzeu uṋe Hana mbwa muna, nu wa tuurunga vi?

¹³ Wina ripura notjihorera tja Hana. Eye wa kupirwe i yomurumendu Omulevi wena Elkana, ngwe mu suverere tjinene. Nungwari Elkana wa ri nomukazendu warwe wena Penina. Elkana wa suverere Hana okukapita Penina, posi yokutja “Penina wa ri novanatje, nungwari Hana ka ri novanatje.” Mena rotjiṋa ho, “Penina iye mu toko nokumunyengura.” Otjiṋa ho tja ṱuna vi ku Hana? Otjo tje mu hihamisa tjinene ‘nga tjaa riri nu eye kaa vanga okurya otjiṋa.’ (1 Sam. 1:2, 6, 7) Posi yokutja, Ombeibela kaina pu ya tamuna kutja Hana wa kondja okukara nongore na Penina. Nungwari, eye wa raera Jehova ouzeu we auhe na kara nongamburiro kutja me mu vatere. Hapo Penina wa rundurura omuano maa tjindi Hana? Ombeibela kai hungire. Posi yokutja, matu tjiwa kutja Hana wa muna ohange momuinyo “na ha yumana rukwao.”—1 Sam. 1:10, 18.

14. Matu rihongere ko ye kotjihorera tja Hana?

 ¹⁴ Matu rihongere ko ye kotjihorera tja Hana? Indu omundu tji ma vanga okurisasaneka kuna ove momuano umwe poo omukwao, zemburuka kutja oove ngu mo yenene okutya kutja ongaro ndjo mo i tjindi vi. O riyandjere okupatasana ku nomundu ngwo. Moruveze rwokuyarura ouvi mouvi, kondja okutjita ohange ku nomundu ngwo. (Rom. 12:17-21) Nandarire kutja eye karundururire ongaro ye, ove mo kara nondjoroka nohange momuinyo.

15. Apolos na Paulus va ri ovandu vongaro iṋe?

¹⁵ Korusenina, ngatu tare kutja matu rihongo tjike okuza kotjihorera tja Apolos nomuapostele Paulus. Aveyevari va ri nondjiviro ombwa yOmatjangwa. Owo va ri ovandu ovatjiukwa nu va ri ovahonge ovawa vOmbeibela. Nu va vatera ovandu ovengi okurira ovahongewa va Jesus. Posi yokutja owo kaave ṱasana eruru.

16. Hapo Apolos wa ri omungendu?

¹⁶ Apolos wa “kwatererwe moAleksandrie,” ndwa ri oruveze ovandu meserewondo etenga kaave i okukamuna omahongero. Eye wa ri nomirya mokuhungira nu wa ri “onongo tjinene mOmatjangwa.” (Oviung. 18:24) Oruveze Apolos tja ri moKorinte, ovakambure tjiva mombongo va raisa kutja ve mu suverere tjinene okukapita Paulus novarumendu ovakambure varwe. (1 Kor. 1:12, 13) Hapo Apolos wa yandja oruvara kongaro ndjo? Eṱe kamaatu kambura kutja wa tjita nao. Kombunda yoruveze kaaṋi, Apolos tja za nokupita moKorinte, Paulus we riyarikaṋa ku ye okuyaruka ngwo. (1 Kor. 16:12) Paulus katja tjita nao andakuzu Apolos aa yeta ohaṋi mombongo. Oukahu kutja Apolos wa ungurisa otjiyandjewa tje nawa okuzuvarisa ombuze ombwa nokutunduuza ovakambure ovakwao. Eṱe wina matu yenene okumuna kutja Apolos  wa ri omurumendu omurisusuparise. Otjotjihorera, Ombeibela kai tamuna kutja eye wa pindikire indu Akuila na Priskila tji ve “kemumangururira nawa komurungu indji ondjira ya Ndjambi.”—Oviung. 18:24-28.

17. Paulus wa tunduuza vi ohange?

¹⁷ Omuapostele Paulus aa tjiwa oviungura oviwa Apolos mbyaa ungura. Posi yokutja, Paulus kena pe rikenda kutja ovandu mave munu kutja Apolos omunanḓengu pu ye. Tji twa lese imbi Paulus mbya tjanga kOvakorinte matu yenene okumuna kutja, eye wa ri omurisusuparise nu wa ri omundu woumune ouwa. Eye kena pa yakura ondjozikiro yovandu mbaave tja: “Ami owami owa Paulus.” Nungwari, wa tjita kutja ondjozikiro aihe i yende ku Jehova Mukuru na Jesus Kristus.—1 Kor. 3:3-6.

18. Otja 1 Ovakorinte 4:6, 7, matu rihongere ko tjike kotjihorera tja Apolos na Paulus?

¹⁸ Matu rihongo tjike okuza kotjihorera tja Apolos na Paulus? Eṱe mape ya atu ungura oukukutu motjiungura tja Jehova, nu mape ya atu vatere ovengi okupapitisiwa. Posi yokutja, matu tjiwa kutja ondoṋeno aihe ndji tu na yo omena rombatero ya Jehova. Okuza kotjihorera tja Apolos na Paulus, twe rihongo kutja, otja pu tu nomerizirira omengi mombongo eṱe matu sokuungura oukukutu okukurisa ohange mombongo. Eṱe tu nondangi onene indu ovanene vombongo novavatere vombongo, tji mave tu vatere kutja tu kare nombwaneno nohange mokati ketu. Owo ve tjita nao, indu omaronga aehe ngu mave yandja tji maye zikamene kOmbeibela. Owo kave kondjo okurira ovananḓengu, posi yokutja ve vatera avehe mombongo okukara nonḓuviro ku Jesus nokuhorera ku ye.​—Lesa 1 Ovakorinte 4:6, 7.

19. Ovikwaye auhe wetu mbi ma sokutjita? (Wina lesa okaongo nga “ Nakaura ombepo yomerisasanekero.”)

¹⁹ Auhe wetu u notjiyandjewa tja pewa i Mukuru. Eṱe matu yenene okuungurisa otjiyandjewa ho ‘kouwa wovakwetu.’ (1 Petr. 4:10) Eṱe mape ya atu munu kutja oviṋa mbi tu tjita kavinahepero. Nungwari, otjiṋa atjihe tji matu tjiti tji vatera ombongo aihe okukara nombwaneno tjimuna ohima aihe tji i hepwa indu tji mo tungu ondjuwo. Atuhe matu sokuungura oukukutu kutja atu ha kara nombepo yokuvanga okurira ovananḓengu pu varwe. Ngatu kondje nomasa okukurisa ohange nombwaneno mombongo.—Ef. 4:3.