1. Omhepo yefiyafanepo ohai kumu ngahelipi ovanhu?

OVANHU vahapu kunena ove lihole vo vene, omolwomhepo yefiyafanepo oyo i li mounyuni. Pashihopaenenwa, omunangeshefa otashi dulika a longife eenghedi donhumba, opo a ninge efiyafanepo novanangeshefa vakwao. Ngeenge tashi uya pomaudano, omudani otashi dulika a ehameke omudanauki wokombinga yaavo tava dana navo, opo a dule okufindana. Omunafikola otashi dulika a vake ekonakono, opo a dule okuwanifa oitwa yokuya kounivesiti yonhumba ya fimana. Ashike kufye tu li Ovakriste otu shii kutya elihumbato lii la tya ngaho, oli li “oilonga yombelela.” (Gal. 5:19-21) Ndele mbela ovapiya vamwe vaJehova otava dulu okuxwaxwameka omhepo yefiyafanepo meongalo inave shi didilika? Epulo olo ola fimana, molwaashi omhepo yefiyafanepo ohai kumu oukumwe wetu tu li ovamwainafana.

2. Oshike hatu ka kundafana moshitukulwa eshi?

² Moshitukulwa eshi ohatu ka kundafana omaukwatya mai, oo taa dulu oku tu ningifa tu xwaxwameke omhepo yefiyafanepo movamwatate. Ohatu ka kundafana yo oihopaenenwa yovalumenhu novakainhu ovadiinini, ovo va li ko pefimbo olo Ombiibeli tai shangwa nova li inava efa va nwefwe mo komhepo ya tya ngaho. Tete, natu ka kundafaneni nghee hatu dulu okukonakona omalinyengotomheno etu.

3. Omapulo elipi twa pumbwa okulipula?

³ Osha fimana okukonakona omalinyengotomheno etu efimbo keshe. Ohatu dulu okulipula kutya: ‘Mbela ohandi kala ndi udite  ouumbo, ngeenge handi liyelekanifa navamwe? Mbela onda nwefwa mo koikala yokulitala ko aame dingi mukeshe osho handi ningi, ile ndi li xwepo ndi dule omumwatate, ile omumwameme wonhumba? Ile ohandi longo ashike noudiinini, molwaashi nda hala okupa Jehova osho sha denga mbada?’ Omolwashike twa pumbwa okulipula omapulo oo? Natu ka taleni eshi Eendjovo daKalunga tadi ti.

4. Omolwashike tu na okuhenuka okuliyelekanifa navamwe, ngaashi sha tumbulwa mOvagalati 6:3, 4?

⁴ Ombiibeli oye tu lombwela tu henuke okuliyelekanifa navamwe. (Lesha Ovagalati 6:3, 4.) Omolwashike mbela? Etomheno limwe ololo kutya, ohatu ka kwatwa kounhwa, ngeenge ohatu diladila kutya ohatu shi endifa nawa tu dule omumwatate. Likwao ololo kutya, ohatu ka teka omukumo, ngeenge ohatu liyelekanifa navamwe nokumona kutya ove tu dule. Okuninga oinima aishe oyo yopavali kashi li pandunge. (Rom. 12:3) Omumwameme wedina Katerina, * wokoGreece, okwa ti: “Onda li handi liyelekanifa naavo va shitikika, hava pondola unene moukalele nohava pange diva oukaume navamwe. Osho osha ningifa nge ndi kale ndi wete ndihe na oshilonga.” Otwa pumbwa okushiiva kutya Jehova ine tu nanena kuye molwaashi tu vawa, tu na owino wokupopya, ile eshi tu shiivike kuvahapu. Ndele omolwaashi tu mu hole tashi di komutima nohatu pwilikine kOmona waye. — Joh. 6:44; 1 Kor. 1:26-31.

5. Oshike hatu lihongo koshihopaenenwa shomumwatate wedina Hyun?

⁵ Epulo limwe olo hatu dulu okulipula ololo kutya: ‘Mbela onda shiivika handi pange ombili novanhu vakwetu, ile onda shiivikila ashike ihandi tu kumwe navo?’ Natu ka taleni koshimoniwa shomumwatate wedina Hyun, wokoSouth Korea. Pomhito imwe, okwa li e wete kutya ovo ve na oinakuwanifwa meongalo ohave limonikifa va fa ve mu dule. Okwa ti: “Onda li handi kembaula ovamwatate ovo, naluhapu kanda li handi tu kumwe noinima oyo tava popi.” Osho osha li sha eta oidjemo ilipi? Hyun okwa weda ko ta ti: “Oikala yange oya li ya eta etukauko, ile olutandu meongalo.” Ookaume vamwe vaHyun ova li ve mu kwafela a didilike mo oupyakadi waye. Hyun okwa li a ninga omalunduluko, nopaife oku li omukulunhuongalo ha pondola. Ngeenge otwa didilike kutya ohatu xwaxwameke omhepo yefiyafanepo ponhele yokuxumifa komesho ombili, otwa pumbwa okuninga omalunduluko meendelelo.

6. Metwokumwe nOvagalati 5:26, omaukwatya mai ilipi taa dulu oku tu ningifa tu xwaxwameke omhepo yefiyafanepo?

⁶ Lesha Ovagalati 5:26. Omaukwatya mai ilipi taa dulu oku tu ningifa tu xwaxwameke omhepo yefiyafanepo? Oukwatya umwe ounhwa. Omunhu, oo e na ounhwa, oha kala e udite etumba la pitilila noku lihole ye mwene. Oukwatya vali umwe mwii ondubo. Omunhu oo e na ondubo iha kala ashike a hala osho mukwao e na, ndele oha kala yo a hala okukufa po oinima yamukwao. Oshoshili kutya omunhu oo e na ondubo oha kala e tonde omunhu, oo a twila ondubo. Otwa hala okuhenuka filufilu oikala ii ya tya ngaho.

7. Efaneko lilipi tali ulike nghee sha nyika oshiponga okukala tu na ounhwa nondubo?

⁷ Ounhwa nondubo otai dulu okufaafanifwa nomakako e li momahooli, oo a tulwa modila. Odila otashi dulika i tuke, ashike omakako oo otaa dulu okufitika ominino, omo hamu ende omahooli. Oindjina otai ka dima, ndele odila tai u mo mombada. Sha faafana, umwe otashi dulika a kale ta longele Jehova oule wefimbo. Ndele ota ka punduka, ngeenge oku na olwisho nondubo. (Omayel. 16:18) Ota ka efa po okulongela Jehova, naasho otashi ke mu ehameka nosho yo vakwao. Ndele ongahelipi hatu dulu okuhenuka ounhwa nondubo?

8. Ongahelipi hatu dulu okuhenuka ounhwa?

 ⁸ Ohatu dulu okuhenuka ounhwa, ngeenge otwa kaleke momadiladilo omayele omuyapostoli Paulus, oo a li a pa Ovafilipi. Okwa ti: “Henukeni eenhamanana nokuninga oinima omolwokuliholamwene, ndele omolwelininipiko, kaleni hamu tale ko vakweni ve mu dule.” (Fil. 2:3) Ngeenge otwa kala hatu tale ko vamwe ve tu dule, itatu ke liyelekanifa naavo ve na owino ve tu dule nohava pondola. Mepingafano naasho, ohatu ka kala twe va hafela, unene tuu ngeenge otava longifa okudula kwavo mokulongela Jehova. Shikwao vali, ngeenge ovamwatate novamwameme, ovo ve na eeshali doinima ihapu, ova tula moilonga omayele aPaulus, otava ka yandja elitulemo komaukwatya mawa oo tu na. Oshidjemo? Atusheni ohatu ka xumifa komesho oukumwe nombili meongalo.

9. Ongahelipi hatu dulu okuhenuka okutwila omumwatate, ile omumwameme ondubo?

⁹ Ohatu ka henuka okutwila omumwatate, ile omumwameme ondubo, ngeenge otu li ovalininipiki notu shii omangabeko etu. Ngeenge otu li ovalininipiki, itatu ka kendabala okuulika kutya otu na owino muhapu tu dule keshe umwe, ile hatu pondola tu dule ovanhu aveshe. Ponhele yaasho, ohatu ka mona nghee hatu dulu okulihonga kwaavo hava pondola ve tu dule. Pashihopaenenwa, natu tye nee ngeno meongalo omu na omumwatate ha yandje oipopiwa iwa yomoipafi. Ohatu dulu oku mu pula nghee he lilongekida oipopiwa yaye. Ile ngeenge omumwameme oha teleke eendja tadi tokola elaka, ohatu dulu oku mu pula omaetepo, oo taa dulu oku tu kwafela tu xwepopale mokuteleka. Ile ngeenge Omukriste omunyasha iha pange noupu oukaume navamwe, ota dulu okupula omayele kuumwe, oo ha pange diva oukaume novanhu. Eenghedi da tya ngaho otadi ke tu kwafela tu henuke ounhwa nohatu ka xwepopaleka ounghulungu wetu.

10. Gideon okwa li a shakeneka eshongo lilipi?

¹⁰ Natu ka taleni osho sha li sha holoka pokati kaGideon, omulumenhu womepata laManasse nosho yo novalumenhu vomepata laEfraim. Jehova okwa li a kwafela Gideon nosho yo ovalumenhu vaye 300 va findane molwoodi, olo la li  tali dulu oku va ningifa va kale ve na ounhwa. Ovalumenhu Ovaefraim ova li ve uya kuGideon, opo ve mu tangunine, ponhele yoku mu pandula. Ova li va handuka, molwaashi Gideon ine va shiva pehovelo ve mu waimine mokulwifa ovatondi vaKalunga. Ova li ashike tava yandje elitulemo mokufimanekifa epata lavo. Ova li va dimbwa kutya osho sha fimanenena kuGideon okuyapulifa edina laJehova nokwaamena oshiwana shaYe. — Ovatok. 8:1.

11. Gideon okwa li a lombwela shike ovalumenhu Ovaefraim?

¹¹ Gideon okwa lombwela ovalumenhu Ovaefraim nelininipiko ta ti: “Nda ninga ngeno shike shi fike pwaashi nye mwa ninga?” Opo nee okwe va dimbulukifa oshihopaenenwa shimwe shanghee Jehova e va nangeka noupuna. Oshidjemo? Ovalumenhu ovo “ova handukuluka.” (Ovatok. 8:2, 3) Gideon okwa li e lininipika, opo a dule okukaleka po ombili mokati koshiwana shaKalunga.

12. Oshike hatu lihongo moshihopaenenwa shOvaefraim nosho yo shaGideon?

¹² Oshike hatu lihongo mehokololo olo? Moshihopaenenwa shOvaefraim ohatu lihongo mo kutya katu na okukala hatu yukifa elitulemo kokulifimanekifa fye vene. Ponhele yaasho, otu na okuyukifa elitulemo kokufimanekifa Jehova. Omitwe domaukwaneumbo nosho yo ovakulunhuongalo ohatu dulu okulihonga oshilihongomwa kuGideon. Ngeenge omunhu umwe okwa uda nai koshinima shonhumba twa ningwa, otwa pumbwa okumona kutya oshike she mu udifa nai. Ohatu dulu yo okupandula omunhu, opo e shi endifa nawa. Otwa pumbwa okukala ovalininipiki, unene tuu ngeenge omunhu oo okwa puka filufilu. Ashike ombili oya fimanenena i dulife ounhwa.

13. Hanna okwa li a taalela eshongo lilipi, nokwe li finda ngahelipi?

¹³ Natu ka taleni vali koshihopaenenwa shaHanna. Okwa li a hombolwa komulumenhu Omulevi wedina Elkana, oo a li e mu hole tau pu mo. Ndele Elkana okwa li vali e na omukulukadi umwe, Peninna. Elkana okwa li e hole unene Hanna shi dulife Peninna. Ashike “Peninna okwa li e novana, ndelenee Hanna okwa li ehe novana.” Omolwonghalo oyo, Peninna okwa kala ha shindi Hanna “nokushindilila e mu handukife.” Hanna okwa li e linyenga ngahelipi? Okwa li a handuka neenghono. Okwa “lila ndele ina hala okulya sha.” (1 Sam. 1:2, 6, 7) Ashike kape na apa Ombiibeli ya popya kutya Hanna okwa kendabala okushunifila owii Peninna monghedi yonhumba, ile yonghadi. Ponhele yaasho, okwa li a mbubulila Jehova omutima waye, e na elineekelo kutya ota ka yukifa oinima. Mbela Peninna okwa li a lundulula onghedi yaye omo ha ungaunga naHanna? Ombiibeli inai shi popya. Ashike otu shii kutya Hanna okwa ka kala e na ombili yopamadiladilo. “Ina kala vali e noluhodi.” — 1 Sam. 1:10, 18.

14. Oshike hatu lihongo moshihopaenenwa shaHanna?

¹⁴ Oshike hatu lihongo moshihopaenenwa  shaHanna? Ngeenge umwe ota kendabala okuliyelekanifa naave monghedi yonhumba, ile yongadi, oto dulu oku shi henuka. Ino efa nandenande uye monghalo ya tya ngaho. Ponhele yokushunifila omunhu oo owii, kendabala okupanga ombili naye. (Rom. 12:17-21) Nonande ye ita lundulula oikala yaye, oto ka kala u na ombili yopamadiladilo.

15. Apollos naPaulus ova faafana monghedi ilipi?

¹⁵ Xuuninwa, natu ka taleni osho hatu lihongo koshihopaenenwa shomuhongwa Apollos nosho yo shomuyapostoli Paulus. Ovalumenhu aveshe ovo vavali ova li ve shii nawanawa Omishangwa. Aveshe ova li ve shiivike nawa nova li ovahongi ovanekeka. Aveshe ova li va kwafela ovanhu vahapu va ninge ovahongwa. Ashike kava li va twilafana ondubo.

16. Apollos okwa li omunhu a tya ngahelipi?

¹⁶ Apollos okwa li “odalele yomuAleksandria,” osho sha li ondingandinga yehongo la denga mbada mefelemudo lotete. Osha fa shi li ngaha kutya okwa li e na ounongo mokupopya “nokwa li e shii nawa Omishangwa.” (Oil. 18:24) Eshi Apollos a li muKorinto, vamwe meongalo ova li tava ulike kutya ove mu hole unene shi dulife ovamwatate vakwao, mwa kwatelwa naPaulus. (1 Kor. 1:12, 13) Mbela Apollos okwa li ta xumifwa komesho oikala yetukauko? Hasho nandenande. Osho oshi liwetikile pomhito imwe eshi Apollos a dja muKorinto, Paulus a li e mu lombwela a shune ko. (1 Kor. 16:12) Ngeno Paulus okwa li e shii kutya Apollos ota tukaula eongalo, ngeno ine mu lombwela a shune ko. Osha yela kutya Apollos okwa li a longifa nawa eeshali daye, opo a tandavelife onghundana iwa nokupameka ovamwaxe. Ohatu dulu yo okukala noushili kutya okwa li omulumenhu omulininipiki. Pashihopaenenwa, kape na apa Ombiibeli ya popya kutya okwa li a uda nai eshi Akwila naPriskila ve mu “yelifila filufilu oinima i li paushili kombinga yaKalunga.” — Oil. 18:24-28.

17. Paulus okwa xumifa komesho ngahelipi ombili?

 ¹⁷ Omuyapostoli Paulus okwa li e shii oilonga iwa, oyo ya li ya longwa kuApollos. Ashike osho kasha li she mu mbadapaleka. Okwa li a ulika kutya oku na elininipiko, ondjele nosho yo omalinyengotomheno mawa okutala komayele oo a li a yandja keongalo lomuKorinto. Ponhele a handuke e shi ovanhu va li va popya kutya “Ame ondaPaulus,” okwa li a yukifa elitulemo alishe kuJehova Kalunga naJesus Kristus. — 1 Kor. 3:3-6.

18. Metwokumwe no 1 Ovakorinto 4:6, 7, oshike hatu lihongo moshihopaenenwa shaApollos naPaulus?

¹⁸ Oshike hatu lihongo moshihopaenenwa shaApollos naPaulus? Ohatu dulu okulongela Jehova ngaashi hatu dulu nokukwafela vahapu va ninge exumokomesho fiyo va ninginifwa. Natu kale tu shii kutya keshe osho twa pondola otwe shi dula ashike kekwafo laJehova. Ohatu lihongo vali moshihopaenenwa shaApollos naPaulus kutya, ngeenge otu na oinakuwanifwa ihapu, otwa pumbwa okulonga noudiinini, opo tu xumife komesho ombili meongalo. Kashi hafifa tuu ngeenge ovalumenhu, ovo va nangekwa po, tava xumifa komesho ombili noukumwe mokati ketu! Ohava ningi ngaho, ngeenge tave tu pe omayele a kanghamena kEendjovo daKalunga nokushikula omuhopaenenwa wetu Kristus Jesus, ponhele yokuyukifa elitulemo kuvo vene. — Lesha 1 Ovakorinto 4:6, 7.

19. Oshike keshe umwe womufye ta dulu okuninga? (Tala yo oshimhungu “ Henuka okuxumifa komesho omhepo yefiyafanepo.”)

¹⁹ Kalunga okwa pa keshe umwe womufye okudula, ile ounghulungu wonhumba. Ohatu dulu okulongifa oshali ya tya ngaho ‘mokuyakulafana.’ (1 Pet. 4:10) Otashi dulika tu kale tu wete kutya onghandangala oyo hatu dana inai fimana. Ndele dimbuluka kutya ngaashi ashike oungodi vanini ve kwetele kumwe oshikutu, eenghendabala doye dinini otadi dulu okukwafela eongalo li kale la hangana. Onghee hano, natu kendabale okweefa po omhepo yefiyafanepo, oyo i li mufye. Natu kale twa tokola toko okuxumifa komesho ombili noukumwe meongalo. — Ef. 4:3.