28-زەرتتەۋ ماقالاسى
ٴبىر-ٴبىرىمىزدى باقتالاستىققا يتەرمەلەمەي، تاتۋلىق ساقتايىق
«اتاققۇمار بولىپ، ٴبىر-ٴبىرىمىزدى باقتالاستىققا يتەرمەلەمەيىك، ٸشتارلىق تا جاسامايىق» (عال. 5:26).
101-ٵن بىرلەسە قىزمەت ەتەيىك
اڭداتپا *
1. باقتالاستىق رۋحى ادامدارعا قالاي اسەر ەتۋدە؟
بۇل دۇنيەدە ٴبىر-ٴبىرىن باسىپ وزىپ، باقتالاساتىن ادامدار وتە كوپ. مىسالى، كاسىپكەرلەر ٶز باسەكەلەستەرىنەن اسىپ ٴتۇسۋ ٷشىن زىميان ارەكەتتەرگە بارادى. سپورتشى جارىستا جەڭۋ ٷشىن قارسىلاسىن جاراقاتتاۋدان تايىنبايدى. ۇزدىك ۋنيۆەرسيتەتتەگى ورىندارعا تالاسقان ستۋدەنتتەر بولسا ەمتيحاندا ٴتۇرلى قۋلىققا بارادى. الايدا ماسىحشىلەر مۇنداي ارەكەتتەردىڭ دۇرىس ەمەس ەكەنىن، ولار «تاننىڭ ىستەرىنە» جاتاتىنىن جاقسى بىلەدى (عال. 5:19—21). دەگەنمەن ولار قاۋىمدا وزدەرى بايقاماي باقتالاستىق رۋحىن تاراتۋى مۇمكىن. بۇل بەيجاي قارايتىن ماسەلە ەمەس، ويتكەنى باقتالاستىق قاۋىمنىڭ بىرلىگىن بۇزادى.
2. بۇل ماقالادا نە قاراستىرامىز؟
2 بۇل ماقالادا باۋىرلاستارىمىزبەن جارىسۋعا قانداي جامان قاسيەتتەر تۇرتكى بولاتىنىن كورەمىز. سونداي-اق باقتالاستىق رۋحىنا بەرىلمەگەن ادال ەرلەر مەن ايەلدەردىڭ ۇلگىلەرىنە نازار اۋدارامىز. ٴبىراق، الدىمەن، نيەتىمىزدى قالاي تەكسەرۋگە بولاتىنىن بىلەيىك.
نيەتىڭىزدى تەكسەرىڭىز
3. نيەتىمىزدى تەكسەرۋ ٷشىن وزىمىزگە قانداي سۇراقتار قويۋىمىز كەرەك؟
3 ٴبىز نيەتىمىزدى اراگىدىك تەكسەرىپ وتىرۋىمىز كەرەك. مىسالى، مىناداي سۇراقتار ارقىلى: «وزىمە باعا بەرۋ ٷشىن ٶزىمدى باسقالارمەن سالىستىرامىن با؟ وزگەدەن قاي جاعىنان ارتىق ەكەنىمدى ويلاعاندا عانا وزىمە كوڭىلىم تولا ما؟ نە ىستەسەم دە بارىنەن اسىپ ٴتۇسۋدى قالايمىن با، نەمەسە كەم دەگەندە، مىنا باۋىرلاستان جوعارى بولۋىم كەرەك دەيمىن بە؟ الدە بارلىعىن ەحوبا ٷشىن ىستەۋگە تىرىسامىن با؟» نەگە وسى سۇراقتار تۋرالى ويلانعان ماڭىزدى؟
4. عالاتتىقتارعا 6:3، 4 تە ايتىلعانداي، نەلىكتەن ٶزىمىزدى وزگەلەرمەن سالىستىرماۋىمىز كەرەك؟
4 كيەلى كىتاپ ٶزىمىزدى وزگەمەن سالىستىرۋ دۇرىس ەمەس ەكەنىن ايتادى (عالاتتىقتارعا 6:3، 4 وقىڭىز). ويتكەنى بىرەۋدەن قاي جاعىنان ارتىق ەكەنىمىزدى ويلاساق، كەۋدە كوتەرىپ كەتۋىمىز مۇمكىن. ال قاي جاعىنان كەم ەكەنىمىزدى ويلاساق، ٴتۇڭىلىپ كەتۋىمىز مۇمكىن. بۇل ويلاردىڭ ەكەۋى دە ەستىلىككە جاتپايدى (ريم. 12:3). گرەكيادا تۇراتىن كاتەرينا * دەگەن ايەل باۋىرلاس بىلاي دەيدى: «مەن بۇرىن ٶزىمدى مەنەن ادەمىرەك، جاقسى ۋاعىزدايتىن، باسقالاردىڭ تەز ٴتىلىن تاۋىپ، دوستاسىپ كەتەتىن باۋىرلاستارمەن كوپ سالىستىراتىنمىن. ناتيجەسىندە ٶزىمدى تۇككە تۇرعىسىز سەزىنىپ كەتتىم». ٴبىراق ەحوبا ٴبىزدى وزىنە نە ٷشىن جاقىنداتىپ تارتقانىن ۇمىتپايىق. ول ٴبىزدى ادەمىلىگىمىز ٷشىن، ٴتىل بايلىعىمىز ٷشىن نەمەسە دوسىمىز كوپ بولعاندىقتان ەمەس، ونى سۇيەتىنىمىز ٷشىن جانە ۇلىنا مويىنسۇنۋعا دايىن بولعانىمىز ٷشىن وزىنە جاقىنداتىپ تارتتى (جوح. 6:44؛ قور. 1-ح. 1:26—31).
5. حيۋن باۋىرلاستىڭ مىسالىنان قانداي ساباق الامىز؟
5 ٴبىز وزىمىزگە تاعى مىناداي سۇراق قويعانىمىز ٴجون: مەن باۋىرلاستارىمنىڭ اراسىندا قانداي اداممىن، تاتۋلاستىرۋشىمىن با، الدە داۋلاسۋعا بەيىممىن بە؟ وڭتۇستىك كورەيادا تۇراتىن حيۋن دەگەن ەر باۋىرلاستىڭ وقيعاسىن قاراستىرايىق. ٴبىر ۋاقىتتارى ول قاۋىمدا جاۋاپكەرشىلىگى بار وزگە باۋىرلاستارمەن جارىسىپ، ولاردى باقتالاسىنداي كورگەن ەكەن. «مەن ولاردى سىناپ-مىنەپ، ايتقاندارىمەن ۇنەمى كەلىسپەيتىنمىن. مەنىڭ وسىنداي كوزقاراسىمنىڭ سالدارىنان قاۋىمنىڭ بىرلىگى بۇزىلدى»،— دەيدى حيۋن. ٴبىراق وعان دوستارى كومەكتەسىپ، ول قاجەتتى وزگەرىستەر جاسادى. قازىر حيۋن قاۋىمدا تاماشا اقساقال بولىپ قىزمەت ەتەدى. ەگەر ٶزىمىزدىڭ قاۋىمدا تاتۋلىققا ەمەس، باقتالاستىققا ۇندەپ جۇرگەنىمىزدى بايقاساق، دەرەۋ ارەكەت ەتەيىك.
اتاققۇمارلىق پەن ٸشتارلىقتان اۋلاق بولايىق
6. عالاتتىقتارعا 5:26 عا ساي، قانداي جامان قاسيەتتەر باقتالاستىق تۋدىرادى؟
6 عالاتتىقتارعا 5:26 وقىڭىز. قانداي جاعىمسىز قاسيەتتەر باقتالاستىق تۋدىرادى؟ ولاردىڭ بىرەۋى — اتاققۇمارلىق. اتاققۇمار ادام تەك ٶز باسىن ويلايدى جانە مەنمەن كەلەدى. ەكىنشىسى — ٸشتارلىق. ٸشتار ادام وزگەدە بار نارسەنى كورە المايدى، ول نارسە ودا بولماي، تەك مەندە عانا بولسا ەكەن دەيدى. اشىعىن ايتساق، ٸشتارلىق جەك كورۋگە جاتادى. مۇنداي جامان قاسيەتتەردى بويىمىزعا ەش جۋىتپايىق!
7. اتاققۇمارلىق پەن ٸشتارلىق نەگە اكەپ سوعادى؟ مىسال كەلتىرىڭىز.
7 اتاققۇمارلىق پەن ٸشتارلىقتى ۇشاقتىڭ جانارمايىنا تۇسكەن قوقىمعا تەڭەۋگە بولادى. بۇنداي جانارمايمەن ۇشاق اۋەگە كوتەرىلەتىن دە شىعار، ٴبىراق قوقىمدار جانارمايدىڭ جۇرەتىن جولىن بىتەپ قالعاندىقتان، قوزعالتقىش ٴدال قونار الدىندا ىستەن شىعىپ، ۇشاق اپاتقا ۇشىراۋى مۇمكىن. سول سياقتى ادام ەحوباعا ٴبىراز ۋاقىت قىزمەت ەتۋى مۇمكىن. ٴبىراق اتاققۇمارلىق پەن ٸشتارلىقتان ارىلماسا، تۇبىندە كۇيرەيدى (ناق. س. 16:18). ول ەحوباعا قىزمەت ەتۋىن دوعارىپ، وزىنە دە، وزگەگە دە زياندىق اكەلەدى. ولاي بولسا اتاققۇمارلىق پەن ٸشتارلىقتان قالاي اۋلاق بولا الامىز؟
8. اتاققۇمار بولىپ كەتپەۋ ٷشىن نە ىستەۋىمىز كەرەك؟
8 اتاققۇمار بولىپ كەتپەۋ ٷشىن پاۋىلدىڭ فىلىپىلىكتەرگە جازعان مىنا كەڭەسىن ەستە ۇستاۋىمىز كەرەك: «كۇنشىل نە اتاققۇمار بولماي، قايتا، كىشىپەيىلدىلىكپەن باسقالاردى وزدەرىڭنەن جوعارى قويىڭدار» (ٴفىلىپ. 2:3). باسقالاردى وزىمىزدەن جوعارى قويساق، بىزدەن دارىندى، قابىلەتتى باۋىرلاستارمەن جارىسپايمىز. قايتا، ولار ٷشىن قۋانامىز. اسىرەسە وسى قابىلەت-دارىندارىن ەحوبانى داڭقتاۋ ٷشىن قولدانىپ جۇرگەندەرىنە قاتتى قۋانامىز. ٶز كەزەگىندە، سول دارىندى باۋىرلاستار دا پاۋىلدىڭ كەڭەسىنە قۇلاق اسىپ، ٴبىزدىڭ بويىمىزداعى جاقسى قاسيەتتەردى كورە بىلگەندەرى ٴجون. سوندا بارلىعىمىز دا قاۋىمنىڭ تاتۋلىعى مەن بىرلىگىن ساقتايمىز.
9. ٸشتارلىقتان قالاي اۋلاق بولا الامىز؟
9 ىشتارلىقتىڭ داۋاسى — قاراپايىمدىلىق، ياعني ٶزىمىزدىڭ شاما-شارقىمىزدى ٴبىلۋ. قاراپايىم بولساق، وزگەلەردەن قابىلەتتىرەك ەكەنىمىزدى دالەلدەۋگە تىرىسپايمىز. قايتا، قابىلەتتى باۋىرلاستاردان ۇيرەنۋگە تالپىنامىز. مىسالى، قاۋىمدا ٴبىر ەر باۋىرلاس باياندامانى مايىن تامىزىپ ايتاتىن بولسا، ودان قالاي دايىندالاتىنىن سۇراپ الساق بولادى. ال ايەل باۋىرلاس تاماشا اسپاز بولسا، ودان ٴدامدى تاماق ٴپىسىرۋدى ۇيرەنىپ الساق بولادى. نەمەسە قاۋىمداعى جاس باۋىرلاسقا دوس تابۋ قيىن بولسا، ول وزگەلەرمەن تەز ٴتىل تابىسىپ، دوس بولىپ كەتەتىن باۋىرلاستان كەڭەس سۇراسا بولادى. وسىلاي ٴبىز ٸشتارلىقتان اۋلاق بولامىز جانە قابىلەتتەرىمىزدى شىڭدايمىز.
كيەلى كىتاپ كەيىپكەرلەرىنەن ۇيرەنەيىك
گەدەون كىشىپەيىل بولعاندىقتان، ەفرەمدىكتەرمەن تاتۋلىق ساقتادى (10—12 ابزاستاردى قاراڭىز)
10. گەدەون قانداي قيىندىققا كەزىكتى؟
10 ماناسا رۋىنان شىققان گەدەون مەن ەفرەم رۋىنان شىققان كىسىلەردىڭ اراسىندا بولعان ٴبىر جاعدايدى الايىق. گەدەون مەن ونىڭ 300 ساربازى ەحوبانىڭ ارقاسىندا كەرەمەت جەڭىسكە جەتەدى. بۇل جەڭىستەن كەيىن ولار كەۋدە كوتەرىپ كەتسە بولار ەدى، ٴبىراق ولار ويتپەدى. ەفرەمدىكتەر جەڭىمپازداردى قۋانا قارسى الۋدىڭ ورنىنا شاتاق شىعارىپ، گەدەونعا ۇرسا باستادى. گەدەوننىڭ ولاردى شايقاسقا باسىنان باستاپ شاقىرماعانى نامىستارىنا تيسە كەرەك. گەدەون بولسا ەحوبانىڭ ەسىمىن ماداقتاپ، ونىڭ حالقىن قورعاعان ەدى. ەفرەمدىكتەر وسى ماڭىزدى جايتتى ۇمىتىپ، ٶز رۋلارىنىڭ عانا ابىرويىن ويلاپ كەتتى (بي. 8:1).
11. گەدەون ەفرەمدىكتەرگە قالاي جاۋاپ بەردى؟
11 گەدەون ەفرەمدىكتەرگە: «سەندەرمەن سالىستىرعاندا مەنىڭ ىستەگەنىم تۇك تە ەمەس قوي!»— دەپ كىشىپەيىلدىلىكپەن جاۋاپ بەردى. كەيىن، ەحوبا ولاردى دا جارىلقاعان ٴبىر جاعدايدى ايتىپ بەردى. وسى سوزدەردەن كەيىن، «ولاردىڭ اشۋى باسىلدى» (بي. 8:2، 3). گەدەون ٶز نامىسىنان گورى قۇداي حالقىنىڭ اراسىنداعى تاتۋلىقتى كوبىرەك ويلادى.
12. ەفرەمدىكتەردەن جانە گەدەوننان نە تۇيەمىز؟
12 ٴبىز وسى وقيعادان نە تۇيەمىز؟ ٴبىز ەفرەمدىكتەر سياقتى، ەحوبانىڭ ابىرويىنان گورى ٶز ابىرويىمىزدى ويلاپ كەتپەۋىمىز كەرەك. ال گەدەوننان اسىرەسە اقساقالدار مەن وتاعالارى ۇلگى الا الادى. ەگەر بىرەۋ بىزگە نارازىلىعىن بىلدىرسە، جاعدايعا ونىڭ كوزىمەن قاراۋعا تىرىسايىق. سونداي-اق ادامدى جاقسى ٴبىر ٸسى ٷشىن ماقتايىق. ونىكى مۇلدەم دۇرىس ەمەس ەكەنىن انىق كورىپ تۇرعاندا، بۇلاي ەتۋ وڭاي ەمەس شىعار. ٴبىراق كىشىپەيىل بولايىق، ويتكەنى ٶز ابىرويىمىزدان گورى تاتۋلىق الدەقايدا قىمبات.
حاننا بار ۋايىمىن ەحوباعا تاپسىرعاننىڭ ارقاسىندا جانتىنىشتىعىنا يە بولدى (13، 14-ابزاستى قاراڭىز)
13. حاننا قانداي قيىندىق كوردى جانە بۇنى قالاي جەڭدى؟
13 ەندى حاننانىڭ وقيعاسىن كورەيىك. ول ەلقانا ەسىمدى لەۋىلىكتىڭ سۇيىكتى جارى بولدى. ٴبىراق ەلقانانىڭ ٴپانانا دەگەن ەكىنشى ايەلى دە بار ەدى. ول ٴپانانانى حاننانى سۇيگەندەي سۇيمەيتىن. الايدا «پانانانىڭ بالالارى بولدى، ال حاننا قۇرساق كوتەرمەدى». ٴپانانا ونى «رەنجىتۋ ٷشىن» بەدەۋلىگىن بەتىنە باسىپ، مازاق قىلاتىن. بۇل حاننانىڭ جانىنا باتقانى سونشا، ول «كوز جاسىن توگىپ، ٴنار تاتپاي قوياتىن» (سام. 1-ج. 1:2، 6، 7). ٴبىراق حاننانىڭ ٴپاناناعا كەك قايتارعانى جايلى كيەلى كىتاپتىڭ ەش جەرىنەن وقىمايمىز. ول بار قايعىسىن ەحوباعا ارتىپ، ونىڭ جاعدايعا ارالاساتىن كەزىن كۇتتى. ال پانانانىڭ حانناعا دەگەن كوزقاراسى وزگەردى مە؟ كيەلى كىتاپتا بۇل جايلى دا ەشتەڭە ايتىلماعان. ٴبىراق ٴبىر بىلەتىنىمىز — حاننا جانتىنىشتىعىنا يە بولىپ، جۇزىنەن «قايعىنىڭ نىشانى بايقالمايتىن بولدى» (سام. 1-ج. 1:10، 18).
14. حاننادان قانداي ۇلگى الامىز؟
14 حاننادان قانداي ۇلگى الامىز؟ ەگەر الدەكىمنىڭ سىزبەن جارىسىپ، اسىپ تۇسكىسى كەلەتىنىن بايقاساڭىز، ودان كۇشتى ەكەنىڭىزدى دالەلدەۋدىڭ قاجەتى جوق. جاماندىققا جاماندىقپەن قايتارماڭىز. قايتا، اداممەن تاتۋ بولۋعا ۇمتىلىڭىز (ريم. 12:17—21). ٴتىپتى ول تاتۋلاسقىسى كەلمەسە دە، ٴسىز جانتىنىشتىعىن ساقتاپ قالاسىز.
قىزمەتتەرىن جارىلقاپ وتىرعان ەحوبا بولعاندىقتان، اپوللوس پەن پاۋىل ٴبىر-بىرىمەن باقتالاسپادى (15—18 ابزاستاردى قاراڭىز)
15. اپوللوس پەن پاۋىلدىڭ قانداي ۇقساستىقتارى بولدى؟
15 ال ەندى اپوللوس پەن ەلشى پاۋىلدان قانداي ۇلگى الاتىنىمىزدى قاراستىرايىق. ولاردىڭ ەكەۋى دە جازبالاردى جاقسى بىلگەن. ەكەۋى دە كوپكە تانىمال شەبەر تالىمگەر بولعان. سونداي-اق ەكەۋى دە كوپ شاكىرت دايىنداعان. ٴبىراق ولار ەشقاشان ٴبىر-بىرىمەن باقتالاسپاعان.
16. اپوللوس قانداي ادام بولعان؟
16 اپوللوس I عاسىردا وقۋ-ٴبىلىمنىڭ ورتالىعى بولعان «الەكساندريادا تۋىپ-وسكەن». ول «جازبالاردى جاقسى بىلەتىن سوزگە شەشەن ادام ەدى» (ەل. ٸس. 18:24). اپوللوس قورىنتتا قىزمەت ەتكەن كەزدە، سول جەردەگى كەيبىر باۋىرلاستار ونى پاۋىلدان جانە وزگە باۋىرلاستاردان جوعارى قويعان (قور. 1-ح. 1:12، 13). قاۋىمنىڭ وسىلاي بولىنۋىنە اپوللوس ىقپال ەتكەن بە؟ ولاي دەۋگە سەبەپ جوق. ايتپەسە پاۋىل ونى قورىنتتان كەتىپ قالعاننان كەيىن سول جەرگە قايتادان بارۋدى وتىنبەس ەدى (قور. 1-ح. 16:12). اپوللوس ىزگى حاباردى ۋاعىزداپ، باۋىرلاستاردى جىگەرلەندىرىپ، ٶز قابىلەتتەرىن يگىلىككە جاراتقان. اپوللوستىڭ كىشىپەيىل بولعانى انىق. مىسالى، اقيلا مەن پريسكيلا وعان «قۇداي جولىن دالىرەك ٴتۇسىندىرىپ بەرگەن» كەزدە ول رەنجىمەگەن (ەل. ٸس. 18:24—28).
17. پاۋىل قالاي تاتۋلىق ساقتاعان؟
17 ەلشى پاۋىل اپوللوستىڭ جاساعان ىزگى ىستەرىن جاقسى بىلگەن. ٴبىراق ول اپوللوستان قالىپ قوياتىن بولدىم دەپ ۋايىمداماعان. پاۋىلدىڭ قورىنتتاعى قاۋىمعا بەرگەن كەڭەسىنەن كىشىپەيىلدىلىگى، قاراپايىمدىلىعى، پاراساتتىلىعى بايقالادى. وزگەلەردىڭ «مەن پاۋىلدىڭ شاكىرتىمىن» دەگەنىنە ول ٴماز بولىپ، ٶزىن جوعارى ساناماعان. قايتا، بار ماداقتى ەحوبا قۇداي مەن يسا ماسىحكە جاۋدىرعان (قور. 1-ح. 3:3—6).
18. قورىنتتىقتارعا 1-حات 4:6، 7 دەگى سوزدەرگە قاراپ، پاۋىل مەن اپوللوستان نە ۇيرەنەمىز؟
18 اپوللوس پەن پاۋىلدان نە ۇيرەنەمىز؟ ٴبىز ەحوبانىڭ ىسىندە كوپ ەڭبەكتەنىپ، كوپتەگەن ادامدارعا شومىلدىرۋ راسىمىنەن وتۋگە كومەكتەسكەن شىعارمىز. ٴبىراق مۇنىڭ ٴبارى ەحوبانىڭ ارقاسىندا ەكەنىن ۇمىتپايمىز. اپوللوس پەن پاۋىلدان الار تاعى ٴبىر ماڭىزدى ساباق — قاۋىمدا جاۋاپكەرشىلىگىمىز نەعۇرلىم كوپ بولسا، قاۋىمنىڭ تاتۋلىعىنا سوعۇرلىم كوپ ۇلەس قوسا الامىز. قاۋىمداعى تاعايىندالعان باۋىرلاستار كەڭەستەرىن قۇداي سوزىنە نەگىزدەگەندە جانە باسقالاردىڭ نازارىن وزدەرىنە ەمەس، يسا ماسىحكە اۋدارعاندا، ٴبىز شىن قۋانامىز. ويتكەنى وسىلاي ولار قاۋىمنىڭ تاتۋلىعى مەن بىرلىگىن نىعايتادى (قورىنتتىقتارعا 1-حات 4:6، 7 وقىڭىز).
19. ٵرقايسىسىمىز نە ىستەي الامىز؟ (« ٴبىر-ٴبىرىمىزدى باقتالاستىققا يتەرمەلەمەيىك» دەگەن قورشاۋدى دا قاراڭىز.)
19 ەحوبا ٵرقايسىسىمىزعا ٴتۇرلى قابىلەت دارىتقان. ولاردى «ٴبىر-بىرىمىزگە قىزمەت ەتۋ ٷشىن» قولدانايىق (پەت. 1-ح. 4:10). كەيدە ٴبىز ىستەپ جاتقاندارىمىز تيتتەي عانا عوي دەپ ويلايتىن شىعارمىز. ٴبىراق بۇل كىشكەنتاي ىستەر كيىمدى بىرىكتىرىپ تۇراتىن كىشكەنتاي تىگىستەر ىسپەتتى. ولار قاۋىمنىڭ بىرلىگىن نىعايتاتىنىن ۇمىتپايىق. سونىمەن قاتار بويىمىزدا باقتالاستىق رۋحى دامىماۋ ٷشىن كوپ كۇش سالايىق. قاۋىمنىڭ تاتۋلىعى مەن بىرلىگىن ساقتاۋعا بارىنشا بەكىنەيىك! (ەفەس. 4:3).
80-ٵن «دامىن تاتىڭدار دا، ەحوبانىڭ ىزگىلىگىنە كوز جەتكىزىڭدەر»
^ 5-ابزاس تۇسكەن كىشكەنتاي سىزاتتىڭ وزىنەن شىنى ىدىس وپ-وڭاي سىنىپ قالادى. سول سياقتى باقتالاستىق رۋحى دا قاۋىمنىڭ بىرلىگىن بۇزادى. ال قاۋىمدا تاتۋلىق، بىرلىك بولماسا، ەحوباعا قۋانىشپەن قىزمەت ەتۋ قيىنداپ كەتەدى. بۇل ماقالادا ٴبىز باقتالاستىق رۋحىنان قالاي اۋلاق بولا الاتىنىمىزدى جانە قاۋىمنىڭ بىرلىگىنە ۇلەس قوسۋ ٷشىن نە ىستەي الاتىنىمىزدى قاراستىرامىز.
^ 4-ابزاس ەسىمدەر وزگەرتىلگەن.
