Ghenda ahali omwatsi

Ghenda ahali ebirimo

OMWATSI W’ERIGHA 28

Yihighule okw’Irethaho Amalingwatha​—Hiraho Obuholho

Yihighule okw’Irethaho Amalingwatha​—Hiraho Obuholho

“Sithuyithendere buyira, kutse erisondanako omwagha [amalingwatha], n’eritsurana.”​—GAL. 5:26.

OLHWIMBO 101 Erikolha Omwa Bughuma

EBIKENDI KANIBWAKO *

1. Omuthima w’amalingwatha angahamba athi okwa bandu?

OMWA kihugho munabwire, abandu bangyi boswire mw’omuthima w’amalingwatha. Omusuburi angana kolha ekyosi-kyosi nuku agage kwilhaba abandi nomukyangabya ikikendi hamba nabi okwa bandi. Omuthibithi angana kighenderera erithegha owundi muthibithi anamathasinga. Omunya sukuru oyuwanzire erighenda okwa yunivasite eyuwene anganakopa ebizamu nuku aghende kuyo. Ithwe ng’Abakristayo, thunasi ngoku ebindu ng’ebi ni bibi; ni bighuma ‘by’okw’ikolha ly’omubiri.’ (Gal. 5:19-21) Aliwe ibbwa, si kyangabya indi abandi baghombe ba Yehova bangana hira omo kithunga mw’omuthima w’amalingwatha nibya isibathaminya? Ekibulyo ekyo ni kikulhu kundi omuthima w’amalingwatha angana hamba okwa bughuma bw’abalikyethu.

2. Omo mwatsi ono thukendi kania okuki?

2 Omo mwatsi ono, thukendi kania oko mibere eyithuwene eyanga leka ithwabya omo malingwatha n’abalikyethu. Kandi thukendi kania okwa by’erileberyako by’abalhume n’abakali abathaleghulha ab’omwa Biblia abathabya mw’amalingwatha. Thutsuke eriminya ngoku thwanga lebya ndeke ebilhubirirwa ebya thuwithe.

LEBAYA NDEKE EBILHUBIRIRWA EBYA WUWITHE

3. Ni bibulyo byahi ebya thutholere ithwayibulya?

3 Obuli ndambi, ni kibuya erilebya ndeke ebilhubirirwa ebya thuwithe. Ithwangana yibulya: ‘Mbwino ngayilhangira nga ningye ngalengire abandi ingayilinganisya nabu? Mbwino ebya ngakolha ngabikolha nuku ngalhangirawe ng’oyulengire abandi kutse erianza eriyilhangira ng’oyulengire mulikyethu mulebe? Kutse erikolha lyaghe kutsibu nianza eritsemesya Yehova?’ Busana naki ithwayibulya ebibulyo ebyo? Thalhangira ekya Kinywe kya Nyamuhanga kikabugha.

4. Busana naki thutholere ithwayihighulha okw’iyilinganisya n’abandi, ngoku kiri omwa Abanya Galatia 6:3, 4?

4 E Biblia yikathubwira yithi ambi ithwayihighulha okw’iyilinganisya n’abandi. (Soma Abanya Galatia 6:3, 4.) Busana naki? Okwa lhuhandi lhughuma, thwamalengekania thuthi thulengire mulikyethu, ithwanganasa mw’emiyiheko. Okwa lhundi lhuhandi, thwamayowa abandi ng’abathulengire, ithwanganahwa amani. Mbulha ni kyahi okw’ebi, ithukendibya isithuthaghanirya ndeke. (Abar. 12:3) Mwali wethu oyukahulhawamo Katerina, * oyuwikere e Greece, akabugha athi: “Iningayilinganisaya n’abandi abakabya nga ni babuya, abasi ndeke omubiiri w’erithulira, n’abasi eribana abanywani. Ekyo mukyaleka, ingayowa mo wabbule.” Thutholere ithwibuka ngoku Yehova athuletha okw’iyo, butsira ambu kundi thuli babuya, thwasi eribugha, kutse thwasibwe, aliwe kundi thwanzire erimwanza n’erihulikirira Mughalha wiwe.​—Yn. 6:44; 1 Kor. 1:26-31.

5. Eky’erileberyako kya mughalha wethu Hyun kikakweghesayaki?

5 Ekindi kibulyo ekyo thwanga yibulya kya kino, ‘Nganasibwe ng’omundu oyukahiraho obuholho, kutse ngabera erithendi yitheghererania n’abandi?’ Thalengekania okwa ky’erileberyako kya mughalha wethu Hyun, oyuwikere e South Korea. Muhanayira amabya akalhangira abandi abawithe esyonzunzo omwa kithunga ng’abakayowa nga bamulengire. Akabugha athi, “Iningatsweba-tsweba baghalha bethu aba kandi mughulhu mungyi isindilighirana n’ebya bakabugha.” Ni kyahi ekyalhwiririramo? Akaligha athi: “Emibere yaghe muyaleka omwa kithunga imuthabya obughuma.” Abaghuma b’okwa banywani ba Hyun mubamuwathikya erilhangira ekitsibu kiwe. Hyun mwakolha esyombinduka esikayithaghisibawa, kandi munabwire anemukolha ndeke ng’omusyakulhu. Thwamayilhangira mw’omubere w’eribya mwa malingwatha omwakanya k’erihiraho obuholho, thutholere ithwayira eky’erikolha.

YITHEGHAYE OKWA MIYIHEKO N’ERITSURU

6. Ngoku kiri omwa Abanya Galatia 5:26, ni mibere yahi eyithuwene eyangaleka ithwabya mw’amalingwatha?

6 Soma Abanya Galatia 5:26. Ni mibere yahi eyithuwene eyangaleka ithwabya mw’omuthima w’amalingwatha? Ow’erimbere eriyithendera. Omundu oyukayithendera ni w’emiyiheko kandi ayitsomene iyuwene. Owundi mubere mubi ly’eritsuru. Omundu w’eritsuru syali subulira okw’iyighomba ebyo bandi bawithe lisa aliwe kandi akanza n’eribalemesyabyo. Omo kwenene, eritsuru ni mulingo w’eripona abandi. Ahathe erithika-thika, thwanzire eriyihighulha okwa mibere mibi eyi!

7. Akabi akakalhwiririra omwa miyiheko n’eritsuru kanga linganisibwa naki?

7 Emibere mibi ey’emiyiheko n’eritsuru yangana linganisibwa n’omuswa owakasesetha enyumba. Nomuyangabya iyuwene yithi, omuswa amalholha embere erisesethayo, endambi yikahika iyathera. Kuthya, omundu anganakolera Yehova ahabw’obuthuku. Aliwe amabiryasamo emiyiheko n’eritsuru, iniakendiwa. (Emi. 16:18) Iniakendi leka erikolera Yehova kandi ikyamuhambako nabi, kuthya n’abandi. Neryo kwesi, thwanga yitheya thuthi okwa miyiheko n’eritsuru?

8. Thwanga rwanisya thuthi emiyiheko?

8 Thwangana rwanisya emiyiheko omw’ighendera okw’ihabulha erya Paulo aha Abanya Filipi lino: “Simukole mwatsi omw’omwagha w’obuthimane, kutse busana n’eriyipipa, nikwa muyikehaye, imukaghanza obuli mundu mwa mubuya kwilhaba inywe.” (Fil. 2:3) Thwamalhangira abandi mwa babuya kwilhaba ithwe, isithwendibya omwa malingwatha n’abangabya ibawithe amaaka kwilhaba awethu. Omwakanya k’ekyo, ithukendi tsema haghuma nabu. Kutsibu-tsibu ekyo ni kwenene bamabya ibanemukolesya amaaka wabu omo mubiiri wa Yehova erimupipa. Kuthya, balikyethu abawithe bihembo ebi bamabya ibanemughendera okw’ihabulha lya Paulo, ibakendi hwerya amalengekania wabu okwa mibere mibuya eyo bakathulhangiramo. Neryo ekyo ikikendi leka ithwe bosi ithwahira omwa kithunga mw’obuholho n’obughuma.

9. Thwanga kakirya thuthi omubere w’eritsuru?

9 Thwangana kakirya omubere w’eritsuru omw’ibya bakayikehaya, ni bugha ambu, eriminya ngoku thunawithe aho thukasubulira. Thwamayikehya, isithwendyanza eriyilhangira nga n’ithwe thwasi obuli kindu kutse nga thulengire abandi abosi. Omwakanya k’ekyo, ithukendi lengaho erilebya nga thwang’ighira thuthi okwa basi ndeke ebya thuthasi ndeke. Ng’eky’erileberyako, thubughe thuthi mughalha wethu omwa kithunga akalhabaya ndeke emikania. Ithwangana mubulya ng’akathegheka athi emikania yiwe. Mwali wethu amabya iniasi eritsumba ndeke, ithwangana musaba amenge awanga thuwathikya eryuwania emitsumbire yethu. Kyamabya ikikakalira Omukristayo omulere eribana abanywani, iniangana saba amenge oko mundu oyuwasi eribana abanywani. Omo nzira eyi, ithwangana yihighulha okw’itsuru kandi ithuwania emibere yethu.

IGHIRA OKWA BY’ERILEBERYAKO BY’OMWA BIBLIA

Kundi Gideoni abya ayikehirye, mwahiraho obuholho n’Abaefuraimu (Lebaya enungu 10-12)

10. Ni kitsibu kyahi ekya Gideoni abana?

10 Thalengekania okwa kyabya ahakathi-kathi ka Gideoni, ow’omwa kihanda kya Manase, n’abandu ab’ekihanda kya Efuraimu. Busana n’obuwathikya bwa Yehova, Gideoni n’abalhume biwe 300 mubakinda amalhwa awakalire ekindu ekyangalekire ibayiheka kutsibu. Abandu ba Efuraimu mubahika oku Gideoni butsira busana n’erimusima, aliwe busana n’erianza erineghena nayu. Kikalhangirika imubahithana kundi okw’itsuka Gideoni mwathabugha athi bamuyiyungeko akalhwa n’esyonzighu sya Nyamuhanga. Babya batsomene eritheya erina ly’ekihanda kyabu kyamaleka ibalemwa erilhangira ekikulhu kutsibu​—Gideoni eribya iniabya iniamabirileka erina lya Yehova iryahebwa olhukengerwa n’eritheya abandu Biwe.​—Abat. 8:1.

11. Ni kyahi ekya Gideoni abwira abandu ba Efuraimu?

11 Omw’iyikehya, Gideoni mwabugha n’abandu ba Efuraimu athi: “Namathakolhaki ebiri ng’ekyo mwakolha kwehi?” Neryo mwabibukya ekikakanganaya ngoku Yehova mwabatsumulha. Ekyalhwiririramo, erihithana lyabu “mulyumbya.” (Abat. 8:2, 3) Gideoni mwathwamu erithendibya mw’emiyiheko nuku abandu ba Nyamuhanga babye ibanawithe obuholho.

12. Eky’erileberyako ky’Abaefuraimu n’ekya Gideoni kyamathweghesyaki?

12 Omwatsi oyu akathweghesayaki? Okwa ky’erileberyako ky’Abaefuraimu, thuk’igha ngoku sithutholere thukahira amalengekania okw’iyikolera erina omwakanya k’eriha Yehova y’olhukengerwa. Ithwe ng’emithwe y’eka n’abasyakulhu b’ekithunga, thwanga n’ighira oku Gideoni. Omundu amahithana busana n’ebya thulyakolha, nayu thutholere ithwalengaho erimuyitheghererya. Kandi ithwangana musima busana n’ebibuya eby’abirikolha. Ekyo ikikendi thuyithaghisya eriyikehya, kutsibu-tsibu omundu oyo amabya iyuli omwa sobya. Aliwe kyuwene kutsibu eribya buholho n’abalikyethu omwakanya k’erianza thulhangirawe ku n’ithwe thuhikire.

Kundi Hana aby’ayikethere Yehova eryuwania emyatsi, Hana mwasubana n’obuholho bwiwe (Lebaya enungu 13-14)

13. Hana mwabana kitsibuki, kandi mwakisingura athi?

13 Thalengekania n’okwa ky’erileberyako kya Hana. Abya mukali w’Omulawi oyukahulhawamo Elkana, oyuwabya amwanzire kutsibu. Aliwe Elkana abya inianawithe owundi mukali, ya Penina. Elkana aby’anzire Hana ya kutsibu kwilhaba Penina; aliwe, “Penina abya n’abaana, nikwa Hana syabya awithe abaana.” Neryo busana n’ekyo, Penina iniakendereraya Hana “ya kutsibu, n’erimuthithimania.” Hana mwayowa athi? Mwahithana kutsibu! ‘Iniakalira n’eriyira akalyo.’ (1 Sam. 1:2, 6, 7) Aliwe, omwa Biblia simuli ekikakanganaya kithi Hana mwananza erikolha Penina ya nabi. Omwakanya k’ekyo, Hana mwabwira Yehova ebyosi ebiri okwa muthima kandi amayikethera ngoku Yehova akendyuwania emyatsi. Penina mwanahindulha emibere yiwe? E Biblia siyiri bugha. Aliwe ekya thwasi Hana mwasubana n’obuholho bwiwe n’erilholha mbere athya. “Obusu bwiwe isibukiri n’obulighe kandi.”​—1 Sam. 1:10, 18.

14. Eky’erileberyako kya Hana kikathweghesayaki?

14 Eky’erileberyako kya Hana kikathweghesayaki? Omundu amanza eribya omo malingwatha nawu omwa nzira ndebe, wibuke ngoku wunawithe eky’erikolha. Sikirikuyithaghisaya iwe eritsimbanako nayu. Omwakanya k’erithuha ekibi omo kibi, lengaho eribya buholho n’omundu oyo. (Abar. 12:17-21) Nomwanga ghana erihinduka, iwukendibya iwune buholho omwa muthima.

Kundi Apolo na Paulo mubaminya ngoku Yehova yukatsumulha omubiiri, owundi mwathakwa okwa wundi kw’erihali (Lebaya enungu 15-18)

15. Ni byahi ebya Apolo na Paulo babya basosenemo?

15 Erighunzerera, thulebaye ekya thwang’ighira okwa ky’erileberyako ky’omwigha Apolo n’eky’omukwenda Paulo. Abosi babya basi ndeke Amasako. Abosi babya basibwe kandi ini bakangirirya babuya. Kandi abosi babya ibabiriwathikya abangyi eribya bigha ba Kristo. Aliwe owundi mwathathunga okwa wundi kw’erihali.

16. Wanga bugha thuthi Apolo abya mundu oyuli athi?

16 Apolo ‘abuthirawa e Alusanduria,’ owabya mwanya mukulhu w’eby’esukuru omwa kighana ky’erimbere. Kilhangirikire ngoku abya mbuyi, kandi “abya asi kutsibu emyatsi y’Amasako.” (Emib. 18:24) Omughulhu Apolo abya e Korinto, abandi omwa kithunga mubakikangania ndeke-ndeke ngoku bamwanzire kutsibu kwilhaba abandi balikyabu, imwamune na Paulo. (1 Kor. 1:12, 13) Mbwino Apolo mwanakulha-kulhania omubere w’erighabulhana oyo? Sithwanga lengekania thuthi ekyo mwakikolha. Kundi nibya, buthuku buke Apolo alilhuire e Korinto, Paulo mwamubwira athi asubeyo. (1 Kor. 16:12) Paulo syanga kolire ekyo kwayowa athi Apolo mwaletha omwa kithunga mw’erighabulhana. Neryo kwesi, Apolo mwakolesya ekihembo kiwe omwa nzira eyuwene​—erithulhughania engulhu yuwene n’erighumya balikyabu. Kandi thwangana yikethera ngoku Apolo abya mulhume oyuyikehirye. Ng’eky’erileberyako, sihali ekikakanganaya indi Apolo mwahithana omughulhu Akwila na Pirisila “bamukumbulira enzira ya Nyamuhanga.”​—Emib. 18:24-28.

17. Paulo mwahiraho athi obuholho?

17 Omukwenda Paulo abya inianasi ebibuya ebya Apolo akolha. Aliwe Paulo mwathayowa athi bakendi bugha bathi Apolo amulengire. Eriyikehya, obwolho, n’amenge wa Paulo bikalhangirika omw’ihabulha eryo aha ekithunga kye Korinto. Omwakanya k’eriyisyetha busana n’ababya bakabugha bathi “Ingye indi wa Paulo,” mwawathikya abandu erihira amalengekania oku Yehova Nyamuhanga n’oku Yesu Kristo.​—1 Kor. 3:3-6.

18. Ngoku kiri omwa 1 Abanya Korinto 4:6, 7, eky’erileberyako kya Apolo na Paulo kikathweghesayaki?

18 Eky’erileberyako kya Apolo na Paulo kyanga thweghesyaki? Thwangana kolera Yehova ya kutsibu, n’eriwathikya abangyi erikulha-kulhana erihika okw’ibatizibwa. Aliwe thukaminya ngoku ebibuya byosi-byosi ebya thukabana ni busana n’obuwathikya bwa Yehova busa. Okwa ky’erileberyako kya Apolo na Paulo, thwamigha erindi lisomo​—thukabya thukongera eriminywa kwa thukanongera thuthya eribana akaghisa k’erihiraho obuholho. Ka thukasima kutsibu omughulhu abalhume abasombwerwe bakahiraho obuholho n’obughuma omw’iha erihabulha eriseghemere okwa Kinywe kya Nyamuhanga kandi n’omw’ithendi ghendera okwa malengekania wabu, aliwe omw’ikwama oyuli ky’erileberyako kyethu, Kristo Yesu!​—Soma 1 Abanya Korinto 4:6, 7.

19. Obuli mughuma w’okw’ithwe angakolhaki? (Lebaya n’akasanduko “ Yihighule okw’Irethaho Amalingwatha.”)

19 Obuli mughuma w’okw’ithwe anawithe amaaka malebe agho Nyamuhanga abirimuha. Thwangana kolesya ekihembo ekyo ‘omw’ikolerana.’ (1 Pet. 4:10) Thwangana yowa ebya thukakolha nga ni bike kutsibu. Aliwe ehindu hike-hike ehyathukakolha erihiraho obughuma hiri ng’ehihandi-hihandi hy’olhukimba ehikaghenda hikasonwa haghuma eribya kyambalho. Ambi ithwakolha kutsibu eriyilhusyamo akandu kosi-kosi ak’omuthima w’amalingwatha. Ithwe bosi ka thuthwemu erikolha ekyosi-kyosi ekyo thwanga thoka erihira omwa kithunga mw’obuholho n’obughuma.​—Efe. 4:3.

OLHWIMBO 80 ‘Wulenge, Wulebaye Yehova kw’Ali Mubuya’

^ enu. 5 Ngoku ehibalha hike-hike hyangana tsekya ekindu ekikolirwe omw’ibumba, omuthima w’amalingwatha angana tsekya ekithunga. Ekithunga kyamabya isikighumire kandi isikiri mw’obughuma, syangabya mwanya w’obuholho ow’eriramiryamo Nyamuhanga. Omwatsi ono akendi akania okwa kyanga leka ithwayihighulha okw’ibya n’omuthima w’amalingwatha n’ebya thwanga kolha erihira omo kithunga mw’obuholho.

^ enu. 4 Amena abirihindulhwa.