1. I vyani ivingacitika ndi cakuti yamwi yatandika ukuilola ukuti yacindama ukucila yauze?

NDAKAI umu nsi, antu aingi yakailola ukuti yacindama ukucila yauze nupya yasisakamala na pali vino ivicitwa vyao vikasosya yauze. Aakacita uculuzi angalonda ukuti aliwe amanyikwe ukucila yonsi, nupya angacita ivintu ivingasosya sana yauze. Aakuteya ivyangalo angacisa uwa kwi iumba lyuze uku mufulo pakuti sile yacimvye. Umusambi angabepa pakuti apaase yamusoolole ukuya ku yunivesiti. Swe ina Klistu, twamanya ukuti ukucita vivyo i ciipe pano i milimo “ya mwili wa luyembu.” (Gala. 5:19-21) Nomba uzye aina na ya nkazi, yangatandika ukuilola ukuti yacindama ukucila yauze nu kulenga yauze ukulacita vivyo kwene? Tulinzile ukwelenganyapo, pano ndi cakuti amu cilongano yatandika ukuilola ukuti yacindama ukucila yauze yangalenga umu cilongano mutaya ukulemana.

2. I vyani vino tumasambilila umu cipande cii?

² Umu cipande cii, tumasambilila pa vintu ivingalenga twailola ukuti twacindama ukucila yauze. Tumasambilila na pa yaomvi yakwe Yeova aalembwa muli Baibo aatailolanga ukuti yacindime ukucila yauze. Ica kutandikilapo, tumalanda pali vino vingalenga tucite vivyo.

3. A muzyo ci yano tulinzile ukuyuzya?

³ Cacindama ukuceceta amelenganyo itu cila nsita. Mungayuzya amauzyo wakwe: ‘Uzye nkauvwa ningo nga nelenganya  ukuti nacindama ukucila yauze? Uzye nkaombesya umu cilongano pa mulandu wakuti nkalonda ukuloleka ukuti nacindama ukucila yauze? Nanti uzye nkaombesya pa mulandu wakuti nkalonda ukuzanzya Yeova?’ U mulandu ci uno tulinzile ukuyuzizya amauzyo yaa? Uvwini vino Izwi lyakwe Leza likalanda.

4. U mulandu ci uno tutalinzile ukulailinganyizizya kuli yauze, wakwe vino Galatiya 6:3, 4 ikalanda?

⁴ Baibo ikatunena ukuti tutalinzile ukulailinganya kuli yauze. (Belengini Galatiya 6:3, 4.) U mulandu ci? Umulandu onga u wakuti, ndi cakuti tukwelenganya ukuti twacindama ukucila yauze, tungaya ni cilumba. Nupya ndi cakuti twatandika ukwelenganya ukuti aina itu yakaombesya ukutucila, cingalenga tutoovoke. Imyelenganyizizye yonsi ii itazipa. (Loma 12:3) Nkazi Katerina * aakaikala uku Greece, walanzile ukuti: “Nailinganyanga kuli yauze alolekanga ningo, aombanga ningo umulimo wa kusimikila, nupya apanganga zuwa ivyuza. Fwandi natandike ukuyuvwa uwa sile sile.” Tulinzile ukulaiusya ukuti Yeova watupalamika kuli aliwe asi pa mulandu wakuti tukaloleka ningo, ukuvwanga ningo, nanti pa mulandu wakuti antu aingi yatutemwa, lelo a pa mulandu wakuti twamutemwa nupya tukaitemelwa ukuvwa uku Mwanakwe.—Yoa. 6:44; 1 Kol. 1:26-31.

5. I vyani vino mwasambilila kuli vino umwina Hyun wacisile?

⁵ Iuzyo na lyuze lino tungayuzya i lyakuti: ‘Uzye namanyikwa kuti nkapanga umutende, nanti limwi namanyikwa ukuti nkalemanila na yauze?’ Lolini ivyacitikile umwina Hyun, aakaikala uku South Korea. Pa nsita imwi welenganyanga ukuti aakweti imilimo umu cilongano yailolanga ukuti yacindime ukumucila. Walanzile ukuti: “Napasile sana aina yaa, nupya ntuvwilanga vino yalandanga.” I vyani ivyacitike? Watiile: “Imiyele yane yalenzile umu cilongano mutaya ukulemana.” Umwina Hyun yamwazwile kuli ya cuza yakwe yamwi ukumanya intazi ino wakweti. Umwina Hyun wasenwike, nupya ndakai lyene a eluda aakaomba ningo sana. Ndi cakuti twalola ukuti itutandika ukuya ni miyele iya kucimvyanya ukucila ukupanga umutende, lilyo kwene sile tulinzile ukusenuka.

6. I miyele ci iipe iyalumbulwa pali Galatiya 5:26 iikalenga twalondesya ukulailola ukuti twacindama ukucila yauze?

⁶ Belengini Galatiya 5:26. I miyele ci ingalenga twalondesya ukulacimvyanya na yauze? Imiyele imwi i cilumba. Umuntu uwa cilumba akaika sile mano kuli vino umweneco akulonda. Imiyele na yuze iipe u muvimbila. Umuntu uwaya nu muvimbila asilonda sile ukukwata cino muze akweti lelo akalonda nu kupoka icintu kwene cico. Fwandi umuntu ali nu muvimbila uku muntu muze ala wamupata. Tukalonda ukutalukilila uku miyele ii iipe!

7. I cilangililo ci cikulangilila umulandu uno ukuya ni cilumba nu muvimbila kwaipila?

⁷ Icilumba nu muvimbila tungavikolanya uku vikwi ivili umu mafuta ya ndeke. Indeke ingakatuka sile ningo, nomba ivikwi vingacilika umukapita mafuta nu kulenga indeke ukupona lino itatala yafika pansi. Umu nzila ili imwi, umwi angaombela Yeova pa nsita imwi. Nomba ndi cakuti watandika ukuya ni cilumba nu muvimbila, angatoovoka. (Mapi. 16:18) Angata ukuombela Yeova nu kuiletelela umwineco alino nu kuletelela yauze. Tungacita uli pakuti tutaya ni cilumba nu muvimbila?

8. Tungacita uli pakuti tutaya ni cilumba?

⁸ Tungacimvya umuvimbila ndi cakuti  tukulondela vino Paulo wanenyile aina Filipi ukuti: “Mutaacita icili consi pa mulandu nu kucimvyanya nanti cilumba, lelo muye aicefye nu kulola ukuti yauze yamucila.” (Filipi 2:3) Ndi cakuti tukulola yauze ukuti yatucila, tutalacimvyanya na yayo amanya imilimo imwi nanti apeelwa imilimo ino tutapeelwa. Lelo tulazangila pamwi nayo, sana sana ndi cakuti yakuomvya vino yamanya umu mulimo wakwe Yeova. Nupya ndi cakuti umwina nanti nkazi uwamanya imilimo iingi akulondela ukusunda kwakwe Paulo, alalola imiyele isuma muli sweswe. Na cico cilalenga ukuti umu cilongano muye umutende nu kulemana.

9. Tungacita uli pakuti tutaya nu muvimbila ku mwina nanti nkazi?

⁹ Tungata ukuya nu muvimbila ndi cakuti twaicefya nu kwiusya ukuti aina na ya nkazi yatucila muli vimwi. Ndi cakuti twaicefya, tutalaezya ukuilola ukuti twacindama ukucila yauze. Lelo tulaezya ukusambilila kuli yayo amanyikisya imilimo. Wakwe, limwi umwina umwi umu cilongano akalanda ningo malyasi. Tungamuzyako vino akacita pa kupekanya ningo malyasi. Ndi cakuti nkazi akaeleka ningo, tungamuzya vino akacita pakuti naswe twaeleka ningo. Ndi cakuti Umwina Klistu uwacance cikamutalila ukupanga ivyuza, anguzyako yamwi amanya ukupanga ivyuza pakuti yamwazwe ukumanya ivya kucita. Nga tukucita ivintu vii tutalaya nu muvimbila nupya tulazifyako imiombele itu.

10. Iintazi ci ino Gidyoni wakweti?

¹⁰ Elenganyini ivyacitikiile Gidyoni uwa mu mutundu wakwe Manase, na onsi ya mu mutundu wakwe Efulemu. Yeova wavwile Gidyoni na aonsi 300 ukucimvya ulwi, na cico cali nu kulenga yaye ni cilumba. Aonsi aina Efulemu yakomenkinye Gidyoni uku kulemanila nawe, asi ku kumutaizya. Cikaloleka ukuti yasosile sana pano Gidyoni atayamileko ukuti yalwisyeko alwani yakwe Yeova. Yasakamile pa kulenga antu ukucindika umutundu wao. Nomba yiliile ukuti Gidyoni wacisile icintu  icicindamisye kuli kuti ukulenga izina lyakwe Yeova ukucindikwa nu kucingilila antu yakwe.—Yakapi. 8:1.

11. I vyani vino Gidyoni wanenyile amu mutundu wakwe Efulemu?

¹¹ Gidyoni waicefizye nu kunena aonsi amu mutundu wakwe Efulemu ukuti: “Uzye cino nacisile icani icitange cilingane navino mwemo mwacisile?” Lyene waiwisyeko vino Yeova wayavwile ukucita ivintu ivikulu. Lino aonsi yaa yuvwa vii, “iyawezya umwenzo.” (Yakapi. 8:2, 3) Gidyoni waitemiilwe ukuicefya pakuti antu yakwe Leza yatwalilile ukuya nu mutende.

12. I vyani vino tungasambilila uku ina Efulemu na Gidyoni?

¹² I vyani vino tukusambilila ukwi lyasi lii? Kuli vino vyacitikile aina Efulemu, tukusambililako ukuti tutalinzile ukwika mano uku kucindikwa lelo tulinzile ukwika mano ku kucindika Yeova. Imitwe ya ndupwa na ya eluda yangasambililako kuli Gidyoni. Ndi cakuti umwi wasoka pa mulandu na vino twacisile, tulinzile ukwezya na maka ukumanya umulandu uno umuntu wiyo atasokela. Tungataizya nu muntu muli vino akacita ningo. Pakuti tucite vii tulinzile ukuicefya, sana sana ndi cakuti umuntu kwene wiyo aatatuluvyanya. Nomba icicindamisye u kuya nu mutende na ina na ya nkazi ukucila ukulacita ivintu ivikulanga ukuti sweswe yakaele.

13. Iintazi ci ino Hana wakweti, nupya wacisile uli pakuti acimvye?

¹³ Elenganyini pali vino vyacitikiile Hana. Watwazilwe uku mwina Levi Elikana uwamutemilwe sana. Nomba Elikana wakweti umuci na muze Penina. Elikana watemilwe sana Hana ukucila Penina. Nomba, “Penina wakweti ana. Lelo Hana wene ataviile.” Pa mulandu na cii, Penina “wamusinkolanga nu kumuzewanya.” Uzye Hana wayuvwanga uli? Camuwayanga sana! Walilanga icakuti afilwa nu kulya. (1 Sam. 1:2, 6, 7) Nomba, Baibo italanda ukuti Hana wacitilanga Penina iviipe umu nzila ili yonsi wakwe vino wene wamucitilanga. Lelo Hana wanenyile Yeova vino wayuvwanga nu kutaila ukuti wali nu kumwazwa. Uzye Penina watiile ukucita iviipe vino wacitilanga Hana? Baibo italandapo ivili vyonsi. Nomba twamanya ukuti Hana wizile aata ukusakamala nu kutwalilila ukuya nu mutende umu melenganyo. Lyene wizile aata “kuloleka uwa ulanda.”—1 Sam. 1:10, 18.

14. I vyani vino tukusambilila kuli vino vyacitikiile Hana?

¹⁴ I vyani vino tungasambilila kuli Hana? Ndi cakuti umwi akulonda ukulacimvyanya namwe, mwaiusya ukuti kuli vimwi vino mungacita. Mutalinzile namwe ukutandika ukucimvyanya nawe. Ukucila ukuswilizya uyi pa uyi, mwaezya na maka ukupanga umutende  nu muntu wiyo. (Loma 12:17-21) Nanti cakuti asikusenuka, mulatwalilila ukuya nu mutende.

15. Uzye Apolo yakoline uli na Paulo?

¹⁵ Pa kusyalikizya, lekini lyene tulole vino tungasambilila kuli vino vyacitikiile umusambi Apolo nu mutumwa Paulo. Yonsi yoili yamanyile sana Malembo. Yonsi yoili yamanyikwe sana nupya yamanyile ukusambilizya. Nupya yonsi yaomvileko umulimo wa kupanga asambi aingi. Nomba pasi uuvwilanga umuze uzuwa.

16. Uzye Apolo wali umuntu wa musango ci?

¹⁶ Apolo wavyalilwe umu “Alekizandilya” umusumba uwamanyikwe sana pa nsita iya kuno antu yayanga umu kusambilila. Wali a kalanda musuma, nupya “wamanyile sana Malembo.” (Mili. 18:24) Lino Apolo wali umu Kolinto, aina yamwi umu cilongano yalangililanga ukuti yatemilwe sana Apolo ukucila aina yauze ali umu cilongano cao, ukwikako sile na Paulo. (1 Kol. 1:12, 13) Uzye Apolo walesile imiyele iyo ukutwalilila? Tutange twelenganye ukuti walesile ivintu vya musango uwo ukucitika. Nupya, lino papisile insita ukufuma pano Apolo wafumiile uku Kolinto, Paulo wamukomelizye ukuswililako. (1 Kol. 16:12) Paulo nga atacisile vivyo ndi cakuti waweni ukuti Apolo wapaatukanyanga icilongano. Fwandi cii cikulangilila ukuti Apolo waomvizye ningo imilimo ino wamanyile pano waiomvizye uku kusimikila ilyasi lisuma nu kukomelezya aina. Tungasininkizya nu kuti Apolo wali umuicefye. Wakwe lino Akwila na Pulisila “yamusenzile pa mbali nu kumulondolwela ningo inzila yakwe Leza,” Baibo italandapo ukuti wasosile.—Mili. 18:24-28.

17. Uzye Paulo wacisile uli pakuti umu cilongano muye umutende?

 ¹⁷ Umutumwa Paulo wamanyile umulimo usuma uno Apolo waombanga. Nomba atasakamile ukuti antu yangaelenganya ukuti Apolo waombanga ningo ukumucila. Nga twabelenga vino Paulo walembiile aina Kolinto, tungalola ukuti wali umuicefye nupya atemelelanga pa cintu conga. Ataatemilwe lino antu yalandanga ukuti “Nemo nene wakwe Paulo,” lelo walesile ululumbi lonsi ukuya kuli Yeova Leza na Yesu Klistu.—1 Kol. 3:3-6.

18. Ukulingana na 1 Kolinto 4:6, 7, i vyani vino tungasambilila kuli Apolo na Paulo?

¹⁸ I vyani vino tungasambilila kuli Apolo na Paulo? Limwi tungaombesya umu mulimo wakwe Yeova nupya tungazwa na antu aingi ukulunduluka ukufika uku lubatizyo. Nomba twamanya ukuti tungaomba sile imilimo ii ndi cakuti Yeova akutwazwa. Tungasambililako isambililo na lyuze kuli Apolo na Paulo ilyakuti, ndi cakuti twapeelwa imilimo iingi umu cilongano, kuli ivingi vino tulinzile ukucita pakuti umu cilongano muye umutende. Tukauvwa ningo sana lino ya eluda na aomvi yakutwazwa ukulemana nu kuya nu mutende. Yakacita vii nga yakuomvya Baibo lino yakutusunda. Yasiilola ukuti yacindama, lelo yakaazwa yonsi amu cilongango ukuvwila Yesu nu kucita vino wacitanga.—Belengini 1 Kolinto 4:6, 7.

19. I vyani vino swensi tulinzile ukucita? (Lolini na kambokosi kakuti “ Tutacimvyanya.”)

¹⁹ Swensi wenga na wenga Leza watupeela uwila wa kumanya imilimo imwi. Tungaomvya uwila kwene uu “ku kuombela yauze.” (1 Pet. 4:10) Tungaelenganya ukuti vino tukaomba vitacindama sana. Nomba utuntu utunono utungalenga ukulemana twaya wakwe tukotoni utukalemanya icakuzwala. Lekini twaezya na maka ukukanaloleka ukuti twacindama ukucila yauze. Nupya tulinzile ukwezya na maka ukulenga umu cilongano muye umutende nu kulemana.—Efes. 4:3.