1. ¿Toni uelis panos komo sekin kitemouaj kinextiskej ke okachi uelij oso ke okachi tamatinij?

MIAKEJ kichiuaj tein yeski porin kinekij kinextiskej ke okachi uelij ke oksekin. Kemej neskayot, se takat akin kipia uejueyi tekimej xa kitemos kintanis oksekin akin no kichiuaj nejon tekimej maski kinchiuilis tein amo kuali. Oso se mauiltijkej xa kikokos okse mauiltijkej porin kineki tatanis. Oso se telpoch oso se ichpoch akin kineki momachtis itech se kuali universidad xa takajkayauas porin kineki maj kiselikan. Tiitekitikauan Dios tikmatij ke amo kuali yetok maj se kichiua nejin porin moajsi itech “totanejnekilis ten kuika tajtakol” (Gál. 5:19-21). Sayoj ke seki tokniuan xa amo kiitaj ke kitemouaj kinextiskej ke okachi uelij oso ke okachi tamatinij, uan ke kichiujtokej maj okseki tokniuan no kichiuakan nejon. Moneki itech titanemiliskej nejin, porin komo ijkon tikchiuaj tokniuan itech nechikol uelis moxexeloskej.

2. ¿Toni tikitaskej itech nejin tamachtilis?

² Itech nejin tamachtilis ika titajtoskej toni uelis kichiuas maj tiknekikan tiknextiskej ke okachi tiuelij oso ke okachi titamatinij ke okseki tokniuan. No tikitaskej ininneskayo miakej itekitikauan Jiova akin ininka motajtoua itech Biblia akin amo kitemojkej kinextiskej ke okachi ueliaj oso ke okachi tamatinij katkaj. Sayoj ke achto maj tikitakan seki netajtanilmej tein techpaleuiskej maj tikmatikan keyej tikchiuaj seki taman.

3. ¿Toni moneki timotajtaniskej?

³ Semi kuali komo kemansa timotajtaniaj keyej tikchiuaj seki taman. Uelis timotajtaniskej: “¿Kuali nimomachilia sayoj keman niknemilia ke okachi niueli oso ke okachi nitamatkej ke okseki tokniuan? ¿Nitapaleuia itech nechikol porin niktemoua maj kiitakan ke semi kuali nitekiti oso ke okachi kuali nitekiti ke okseki tokniuan? ¿Oso nitapaleuia porin nikneki nikyolpaktis Jiova?”. ¿Keyej moneki timotajtaniskej nejin? Maj tikitakan toni kijtoua Biblia.

4. Kemej kijtoua Gálatas 6:3, 4, ¿keyej amo moneki tikitaskej tein tikchiuaj tejuan ika tein kichiuaj oksekin?

⁴ Biblia techiluia ke amo moneki tikitaskej tein tejuan tikchiuaj ika tein kichiuaj oksekin (xikonixtajtolti Gálatas 6:3, 4). ¿Keyej? Porin uelis tiknemiliskej ke okachi tiuelij uan nejon uelis kichiuas maj timoueyimatikan. Oso uelis tiknemiliskej ke yejuan okachi uelij uan nejon uelis kichiuas maj amo kuali timomachilikan. Amo kuali yetok nion se taman (Rom. 12:3). Se tokniuj siuat kayot Grecia akin monotsa Katerina * kijtoua ke kinemiliaya ke okseki tokniuan siuamej okachi kuakualtsitsin katkaj, ke okachi kuali tanojnotsayaj uan ke amo ouij kinkisaya kuali mouikaskej iniuan oksekin. Nejon kichiuaya maj kimachiliani ke amo teyi chiujkej katka. Sayoj ke maj tikelnamikikan ke Jiova amo kichiuak maj iuan timotokikan porin tikuakualtsitsin, porin amo ouij techkisa titajtoskej oso porin miakej kiuelitaj touan yetoskej, ta porin tiktasojtaj uan tikakij iKonetsin (Juan 6:44; 1 Cor. 1:26-31).

5. ¿Toni mitsonmachtia tein kipanok se tokniuj takat akin monotsa Hyun?

⁵ No uelis timotajtaniskej: “¿Nechixmatij kemej se tokniuj akin tapaleuia maj onka yolseuilis oso kemej se tokniuj akin nochipa mokualantijtok iniuan oksekin?”. Maj tikitakan tein kipanok se tokniuj takat akin monotsa Hyun, akin nemi Corea del Sur. Achto, keman ipa tayekankejya katka, kinemiliaya ke seki tokniuan akin no kipiayaj tekimej itech nechikol kitemouayaj kitaniskej. Yejua kijtoua: “Nikinijijtouaya uan miakpa amo nikuelitaya tein kijtouayaj ke monekia mochiuas”. ¿Toni panok? Hyun kijtoua: “Tein nikchiuaya kichiuak maj tokniuan moxexelouanij”. Miakej akin kuali iuan mouikayaj kipaleuijkej maj kiitani ke amo kuali yetoya tein kichiuaya. Hyun mopatak uan axkan se kuali tayekankej. ¿Toni techmachtia nejin? Ke moneki timopataskej komo tikitaj ke amo titapaleuiaj maj onka yolseuilis itech nechikol, ta ke tikchiuaj maj tokniuan moxexelokan.

6. Kemej kijtoua Gálatas 5:26, ¿toni uelis kichiuas maj tiknekikan tiknextiskej ke okachi tiuelij oso ke okachi titamatinij?

⁶ (Xikonixtajtolti Gálatas 5:26). ¿Toni uelis kichiuas maj tiknekikan tiknextiskej ke okachi tiuelij oso ke okachi titamatinij? Se taman yejua komo sayoj totech titanemiliaj. Akin sayoj itech tanemilia moueyimati uan sayoj kitayekanaltia itanejnekilis. Okse taman yejua komo titenexikoluiaj. Akin tenexikoluia amo sayoj kinejneki tein okse taltikpaknenkej kipia, ta no kineki kikuilis. Keman se taltikpaknenkej kinexikoluia okse, tein melauj kitauelita. Yejua ika nion tepitsin tiknekij sayoj totech titanemiliskej nion titenexikoluiskej.

7. ¿Katiyejua neskayot techpaleuia maj tikajsikamatikan ke amo kuali yetok komo sayoj totech titanemiliaj oso titenexikoluiaj?

⁷ Keman sayoj totech titanemiliaj oso titenexikoluiaj kemej yeskia se okuiltsin tein kikuajtiuj kouit tein ika chijchiujtok se kali. Maski kali semi kualtsin moitas, ejkos tonal  keman uetsis porin okuiltsin kisentoka kikuajtiuj kouit. No ijkon, se tokniuj xa uejkaujya kitekitilijtok Jiova, sayoj ke komo moueyimati oso tenexikoluia, ejkos tonal keman uetsis (Prov. 16:18). Amo kitekitilisok Jiova uan kiualkuilis tein amo kuali yejua uan oksekin. ¿Toni techpaleuis maj amo sayoj totech titanemilikan oso maj titenexikoluikan?

8. ¿Toni techpaleuis maj amo sayoj totech titanemilikan?

⁸ Techpaleuis maj amo sayoj totech titanemilikan komo tikchiuaj tein tatitanil Pablo kinyolmajxitij tokniuan akin nemiaj Filipos: “Amo ximoaxkatilijtiyakan de namejuan namopanolis san. Uan amo no teyi xikchiuakan tech namonemilis tenika nanmoueyichiuaske san. Ta [...] xinentinemikan ika ne yolyemanalis. Uan [...] xikpouakan in oksekin tokniuan taneltokani ke yejuan kachi ueyi chiuanime” (Filip. 2:3). Komo tiknemiliaj ke oksekin okachi ueyichiuanimej, amo tiktemoskej timotataniskej iniuan akin ueli kichiuaj okachi miak taman, ta tiyolpakiskej porin ueli kichiuaj nochi nejon, okachiok komo ika kiueyichiuaj Jiova. Uan no, komo nejon tokniuan no kichiuaj tein Pablo tayolmajxitij, kiitaskej ininkualneskayouan oksekin. Ijkon, tinochin titapaleuiskej maj itech nechikol onka yolseuilis uan maj kuali timouikakan.

9. ¿Toni techpaleuis maj amo titenexikoluikan?

⁹ ¿Toni techpaleuis maj amo titenexikoluikan? Komo tikajsikamatij ke amo nochi ueli tikchiuaj, porin ijkon amo tiktemoskej tiknextiskej ke tiuelij okachi miak taman ke oksekin, ta tiktemoskej maj techmachtikan akin ueli kichiuaj seki taman tein tejuan amo tiuelij. Kemej neskayot, komo se tokniuj takat semi kualtsin tamachtia itech nechikol, uelis tiktajtaniskej keniuj momachtia. Komo se tokniuj siuat semi uelik takualchiua, uelis tikiluiskej maj technextili keniuj uelis okachi kuali titakualchiuaskej. Uan komo se telpoch oso se ichpoch ouij kikisa tajtos iniuan oksekin uan peuas kuali mouikas iniuan, xa uelis kiluis se tokniuj akin amo ouij kikisa kichiuas nejon maj kipaleui. Nochi nejin techpaleuis maj amo titenexikoluikan uan maj okachi kuali tikchiuakan seki taman.

10. ¿Toni ouijkayot kipiak Gedeón?

¹⁰ Maj itech titanemilikan tein kichiuak Gedeón, akin ualeuaya itech ichankauan Manasés, keman takamej akin ualeuayaj itech ichankauan Efraín iuan tajtotoj. Ika inepaleuil Jiova, Gedeón uan 300 takamej akin iuan tateuitoj kintankaj miakej tateuianij, uan nejon ueliskia kichiuas maj moueyimatinij. Takamej akin ualeuayaj itech ichankauan Efraín kiitatoj Gedeón, sayoj ke amo porin kinekiaj kiluiskej ke kinyolpaktiaya tein kichiujka, ta porin kinekiaj iuan motajtolteuiskej. Nesi ke kualantoyaj porin Gedeón amo niman kinyoleuj maj iuan yanij kinteuitij akin kiixnamikiaj Dios. Okachi kitayekanaltiayaj maj kuali ininka tajtouanij uan kielkaujkej tein okachi monekia: ke Gedeón tapaleuijka maj moueyitaliani itokay Jiova uan maj ixolal amo kichiuilianijok tein amo kuali (Juec. 8:1).

11. ¿Keniuj kinnankilij Gedeón takamej akin ualeuayaj itech ichankauan Efraín?

¹¹ Ika yolyemanilis, Gedeón kiniluij takamej akin ualeuayaj itech ichankauan Efraín: “Tein nankichiujkej namejuan okachi kuali ke tein nikchiuak nejua”. Ompa kinelnamiktij se taman tein Jiova kinpaleuijka maj kichiuanij. Nejon tapaleuij maj moyolseuianij (Juec. 8:2, 3). Gedeón kinextij yolyemanilis porin kinekia maj onkani yolseuilis itech ixolal Dios.

12. ¿Toni techmachtia tein kichiujkej Gedeón uan takamej akin ualeuayaj itech ichankauan Efraín?

¹² ¿Toni techmachtia nejin? Takamej akin ualeuayaj itech ichankauan Efraín techmachtiaj ke amo moneki tiktayekanaltiskej maj techueyitalikan, ta ke moneki tiktemoskej maj kiueyitalikan Jiova. Tokniuan takamej akin kipiaj ininchankauan uan tokniuan tayekananij uelis kichiuaskej kemej Gedeón. Komo se ininchankauj oso se tokniuj kualantok porin amo kiuelitak teisa tein kichiujkej, moneki kitemoskej kiajsikamatiskej keyej kualantok. No uelis kiluiskej ke semi kuali teisa tein kichiuak. Moneki yeskij yolyemankej, okachiok komo akin kualantok mopolojtok. Sayoj ke okachi tayekantok kuali mouikaskej iuan, ke kinextiskej ke mopolojtok.

13. ¿Toni ouijkayot kipiak Ana, uan toni kichiuak?

¹³ Maj no tikitakan tein kichiuak Ana. Inamik katka se levita akin monotsaya Elcaná akin semi kitasojtaya. Sayoj ke Elcaná kipiaya okse inamik akin monotsaya Peniná, maski okachi kitasojtaya Ana. Sayoj ke Peniná kinpiaya konemej uan Ana amo kipiaya nion se. Peniná “nochipa kikejkelouaya porin kinekia maj amo kuali momachili”, yejua ika “Ana chokaya uan amo takuaya” (1 Sam. 1:2, 6, 7). Maski ijkon, Biblia amo kijtoua ke Ana no kitemoj kiyolkokos Peniná, ta kiluij Jiova keniuj momachiliaya uan takuaujtamatik ke yejuatsin kipaleuiskia. Amo tikmatij ox Peniná mopatak, sayoj ke kemaj tikmatij ke Ana oksepa  kuali momachilij, porin Biblia kijtoua ke “amo tayokoyakok” (1 Sam. 1:10, 18).

14. ¿Toni techmachtia tein kichiuak Ana?

¹⁴ ¿Toni techmachtia tein kichiuak Ana? Ke komo se tokniuj kitemoua kinextis ke okachi tamatkej oso ke okachi ueli ke tejuan, maj tikelnamikikan ke amo moneki tikchiuaskej kemej yejua. Amo moneki iuan timotataniskej nion tikchiuiliskej tein amo kuali, ta maj tiktemokan kuali timouikaskej iuan (Rom. 12:17-21). Uan maski tokniuj amo mopatas, tejuan kuali timomachiliskej uan tiyolpakiskej.

15. ¿Keniuj katkaj Apolos uan Pablo?

¹⁵ Axkan maj tikitakan tein techmachtiaj Apolos uan tatitanil Pablo. Yejuan kuali kiixmatiaj iTajtol Dios, semi kinixmatiaj uan kuali tamachtiayaj. Uan no, kinpaleuijkaj miakej maj mochiuanij itatojtokakauan Cristo. Sayoj ke nejon amo kichiuak maj monexikoluianij.

16. ¿Keniuj katka Apolos?

¹⁶ Apolos “yolik tech in pueblo de Alejandría”, tein semi kiixmatiaj uan miakej ompa yayaj momachtitij. Nesi ke katka “se kuali tanojnotske uan kuali kinyekajsikamatiliaya in takakini ika in Tajkuilolamatsin de Dios” (Hech. 18:24). Keman Apolos tapaleuito Corinto, seki tokniuan kinextijkej ke okachi kitasojtayaj yejua ke okseki tokniuan, kemej Pablo (1 Cor. 1:12, 13). Ouij techkisa tiknemiliskej ke Apolos kichiuak maj tokniuan moxexelouanij. Tein melauj, tepitsin satepan ke Apolos yajki, Pablo kitataujtij maj mokepani Corinto (1 Cor. 16:12). Pablo amo keman kitajtaniskia nejon komo kinemiliskia ke Apolos kichiujka maj tokniuan moxexelouanij. Tein melauj, Apolos kuali kitekitiltijtoya tein kimatia kichiuas, porin kuali kiteixmatiltiaya iTajtol Dios uan kinyolchikauaya tokniuan. Uan no tikmatij ke Apolos katka yolyemanik. Kemej neskayot, Biblia  amo kijtoua ke kualanik keman Áquila uan Priscila “kachi ok kiyekajsikamatiltijke den ojtsin de Dios” (Hech. 18:24-28).

17. ¿Keniuj tapaleuij Pablo maj tokniuan amo moxexelouanij?

¹⁷ Tatitanil Pablo kimatia ke Apolos kichiujtoya se kuali tekit. Sayoj ke amo kitekipachoj maj tokniuan kinemilianij ke Apolos okachi kuali tamachtiaya ke yejua. Keman tikixtajtoltiaj tein kinyolmajxitij tokniuan akin nemiaj Corinto, ueli tikitaj ke Pablo katka yolyemanik uan ke teajsikamatia. Amo kiuelitak keman tokniuan kijtojkej “Nejua nipoui iuan ne itanextililis de Pablo”, ta kinueyitalij Jiova Dios uan Jesucristo (1 Cor. 3:3-6).

18. Ika tein kijtoua 1 Corintios 4:6, 7, ¿toni techmachtia tein kichiujkej Apolos uan Pablo?

¹⁸ ¿Toni techmachtia tein kichiujkej Apolos uan Pablo? Ke komo tikchiuaj miak taman itech itekiyo Jiova uan komo tikinpaleuiaj miakej maj moauikan, sayoj ueli tikchiuaj porin Jiova techpaleuia. No techmachtia ke keman tikpiaj tekimej itech nechikol uelis okachi titapaleuiskej maj onka yolseuilis uan maj tinochin kuali timouikakan. Semi tiktasojkamatij maj tokniuan tayekananij uan tapaleuianij kichiuakan nejin keman tayolmajxitiaj ika tein kijtoua iTajtol Dios. Yejuan amo kitemouaj maj kinueyitalikan, ta kinpaleuiaj nochin tokniuan maj kitakamatikan Jesús uan maj kichiuakan kemej yejua (xikonixtajtolti 1 Corintios 4:6, 7).

19. ¿Toni uelis tikchiuaskej tinochin? (No xikonita recuadro “ Maj amo tikchiuakan maj tokniuan moxexelokan”).

¹⁹ Dios techpaleuiani tinochin maj ueli tikchiuakan seki taman tein uelis ika tikinpaleuiskej oksekin (1 Ped. 4:10). Xa tiknemiliaj ke tein tikchiuaj amo semi tapaleuia. Sayoj ke nejon tein ika tiktemouaj titapaleuiskej maj tinochin kuali timouikakan kemej yeskia hilo tein ika kijtsomaj se taken tein tapaleuia maj nejon taken ajsito. Yejua ika, maj timochikauakan amo keman tiktemoskej tiknextiskej ke okachi tiuelij oso ke okachi titamatinij, uan maj tikixtalikan titapaleuiskej maj onka yolseuilis itech nechikol uan maj tinochin kuali timouikakan (Efes. 4:3).