1. Andi sa pasa ee so sëmbë ta fia libi ku deseei?

SÖMËNI sëmbë a di ten aki ta fia libi ku wotowan. Wan sëmbë di ta bai soni ta sei sa kë fia ku woto sëmbë di ta du di wooko dë tu, nöö di soni dë sa mbei an o abi toobi u du soni di o hati wotowan nasö di sa mbei hogi miti de. Wan sëmbë di ta du sport sa da wan wotowan makei ku hënseei kë, u di a kë u dee sëmbë u di kulupu fëën wini wan pëë. Wan sëmbë di nango a siköö sa du soni a wan fasi di an fiti a wan exame, faa sa go a wan nëbai siköö. U kuma Keesitu sëmbë sabi taa de lö soni dë an bunu, u di de dë soni di ’di hati fuu ta manda u fuu du di an ta kai ku Gadu’ (Gal. 5:19-21). Ma tökuseei a sa pasa taa so baaa ku sisa sa ta da wotowan taanga u de fia ku wotowan, hii fa kandë de an pena sabi seei. A dë fanöudu u buta pakisei a di soni aki, biga di fasi u libi aki sa mbei taa wa ko ta libi fiifii ku useei möön.

2. Andi woo taki a di woto aki?

² A di woto aki, woo taki u dee fasi dee an bunu dee sa mbei u ko ta fia ku dee baaa ku dee sisa fuu. Woo taki soni u dinima u Jehovah u di ten di pasa tu, di an bi ta fia ku wotowan. Ma ufö u taki u dee soni dë, nöö woo taki u di soni di mbei a sa kan taa u ta du so soni.

3. Andi ku andi u musu hakisi useei?

³ So juu a ta bunu fuu öndösuku useei luku fuu ko sabi faandi mbei u ta du so soni. U sa hakisi useei taa: ’A ta dë sö taa mi musu tei miseei maaka ku wotowan ufö mi ta fii bunu ö? Mi  ta wooko taanga a di kemeente u di mi kë tja në taa mi ta du soni bunu möön wotowan u? Naa mi ta wooko taanga u di mi kë u Jehovah wai ku mi?’ Faandi mbei u musu hakisi useei dee soni aki? Boo luku andi di Wöutu u Gadu ta taki.

4. Faandi mbei wa musu ta tei useei maaka ku wotowan, kumafa Galasia 6:3, 4 ta taki?

⁴ Di Bëibel ta piki u taa wa musu ta tei useei maaka ku wotowan. (Lesi Galasia 6:3, 4.) Faandi mbei a ta piki u di soni dë? Wan u dee soni di mbei a ta piki u sö, hën da ee u ta si kuma u ta du soni bunu möön dee baaa ku dee sisa fuu, nöö u sa ko abi gaanfasi. Di woto soni di mbei a ta piki u sö, hën da ee u ta tei useei maaka ku wotowan u di u ta si kuma de ta du soni bunu möön u, nöö di soni dë sa mbei u lasi hati. An bi o dë wan köni soni fuu ta si soni a dee lö fasi dë (Lom. 12:3). Wan sisa di de ta kai Katerina, * di ta libi a Giikiköndë, bi taki taa: „Mi bi lo’ u tei miseei maaka ku wotowan di mi bi ta si kuma bi hanse möön mi, nasö di mi bi ta si kuma bi ta du di peleikiwooko a wan möön bunu fasi. Söseei mi bi lo’ u tei miseei maaka ku wotowan di bi ta abi mati möön mi. Te u kaba fëën, mi bi ko ta si kuma ma bunu tjika.” U musu hoi a pakisei taa Jehovah an hai u tja ko nëën u di u hanse, u di u sa’ u fan, nasö u di hia sëmbë sabi u. Ma a du di soni aki u di u lobi ën, söseei u di u dë kabakaba u haika di Womi Mii fëën.​—Joh. 6:44; 1 Kol. 1:26-31.

5. Andi i ta lei a di soni di bi pasa ku wan baaa de ta kai Hyun?

⁵ Wan woto soni di u sa hakisi useei da: ’Mi da wan sëmbë di ta libi fiifii ku wotowan u? Naa a lo’ u pasa taa mi ku wotowan lo’ u abi toobi?’ Luku andi bi pasa ku wan baaa de ta kai Hyun, di ta libi a di köndë Zuid-Kolea. A wan ten, a bi ta si kuma so baaa di bi abi faantiwöutu a di kemeente, bi ta suku u du soni u lei taa de bunu möön hën. A bi taki taa: „Mi bi lo’ u kuutu dee baaa aki. Nöö a bi lo’ u pasa taa mi ku de an bi ta kai a wan.” Andi bi ko pasa te u kaba fëën? A bi taki taa: „Di fasi fa mi bi ta du soni bi mbei taa wa bi ta libi fiifii ku useei möön a di kemeente.” So u dee mati u Baaa Hyun bi heepi ën faa ko fusutan taa an bi ta tja hënseei bunu. Baaa Hyun bi tooka di fasi fa a bi ta tja hënseei, nöö nöunöu a ta du di wooko fëën kuma wan gaanwomi a wan bunu fasi seei. Ee u ko si taa u ta kë fia ku wotowan, ka fuu ta mbei möiti fuu libi fiifii ku useei, nöö u musu du wan soni wantewante.

6. Un fasi sa mbei u ko ta fia ku wotowan, kumafa Galasia 5:26 ta taki?

⁶ Lesi Galasia 5:26. Un fasi di an bunu sa mbei taa u ko ta fia ku wotowan? Wan u dee fasi di sa mbei u ko ta fia ku wotowan, hën da te u ta si kuma u bunu möön wotowan. Wan sëmbë di ta si kuma a bunu möön wotowan da wan sëmbë di abi gaanfasi, söseei di ta pakisei hënseei nöö. Wan woto fasi di sa mbei u ko ta fia ku wotowan, da haun. Na kë nöö wan sëmbë di ta haun ku wotowan ta kë ko abi di soni di wan woto sëmbë abi, ma a ta kë puu ën nëën maun. Hën da fuu taki ën, ee wan sëmbë ta haun ku wan wotowan, nöö u sa taki taa a ta buuse ën. An dë u taki taa u kë mbei hii möiti fu wa ko abi dee fasi aki!

7. Te wan sëmbë ta haun ku wotowan, söseei te a ta si kuma a bunu möön wotowan, nöö ku andi u sa tei di soni dë maaka?

⁷ U sa tei di si di wan sëmbë ta si kuma a bunu möön wotowan, ku di haun di a ta haun ku wotowan, maaka ku kopikopi te a ta njan wan wosu. Aluwasi fa di wosu hanse, ee kopikopi ta njan mëën, te u kaba fëën a o booko  kai. Wë sö nöö a sa pasa ku wan sëmbë di ta dini Jehovah wan longi pisiten kaa. Ee a ta si kuma a bunu möön wotowan, söseei ee a ta haun ku wotowan, nöö an o hoi dou a di biibi (Nöng. 16:18). Sö wan sëmbë o go disa Jehovah, nöö di soni dë o tja hogi ko dëën ku wotowan tuu. Andi u sa du fu wa ko ta haun ku wotowan, söseei fu wa ko ta si kuma u bunu möön de?

8. Andi sa heepi u fu wa ko ta si kuma u bunu möön wotowan?

⁸ Te u ta hoi di soni di Paulosu bi piki dee Keesitu sëmbë u Filipi a pakisei, nöö di soni dë o heepi u fu wa ko ta si kuma u bunu möön wotowan. A bi piki de taa: „Wan musu ta du soni fuun feni nëbai hedi e, dee sëmbë. Wan musu mbei taa un hei möön wotowan tu, ma be un saka unuseei da dee otowan fuunu ta luku de kuma de hei möön unu” (Fil. 2:3). A sa pasa taa so sëmbë sa’ u du so soni möön u. Ma ee u ta si wotowan kuma de hei möön u, nöö wa o ta fia ku de. Ma woo ta wai da de, möönmöön ee de ta wooko ku di köni di de abi u du soni da Jehovah, sö taa a sa feni gafa. Nöö ee wan baaa nasö wan sisa di sa’ u du sömëni soni ta libi ku di soni di Paulosu bi taki, nöö a o ta si dee bunu fasi dee u abi tu. Di soni dë o mbei taa te u kaba fëën hii u tuu o ta libi fiifii ku useei a di kemeente.

9. Unfa u sa duwengi useei fu wa ta haun ku wotowan?

⁹ Ee u ta mbei möiti fuu ko abi sakafasi, nöö woo sa duwengi useei fu wa ta haun ku wotowan, u di woo ta hoi a pakisei taa na hii soni u sa du. Ee u abi sakafasi, nöö wa o ta suku u lei taa u sa’ u du soni möön hiniwan woto sëmbë. Ma woo ta mbei möiti fuu luku andi u sa lei a dee sëmbë dee sa’ u du soni möön u. Boo taa ee wan baaa u di kemeente sa’ u hoi taki a wan bunu fasi seei, nöö u sa hakisi ën ee unfa a ta seeka dee taki fëën. Ee wan sisa sa’ u boi soni bunu seei, nöö u sa hakisi ën faa piki u andi u sa du fuu ko sa’ u boi soni a wan möön bunu fasi. Boiti di dë, ee wan njönku baaa nasö wan njönku sisa an saanfa a musu du faa sa ta feni njunjun mati, nöö a sa hakisi wotowan u de heepi ën. Te u ta du soni a di lö fasi aki, nöö wa o ta haun ku wotowan, ma woo ko sa’ u du soni a wan möön bunu fasi.

10. Andi bi miti Gidion?

¹⁰ Luku di woto u wan womi di bi dë u di lö u Manase de kai Gidion, ku wanlö womi u di lö u Efalahim. Jehovah bi heepi Gidion ku dee 300 sodati fëën u de wini wan feti. De bi sa suku gafa da deseei, ma de an bi du di soni dë. Bakaten dee womi u Efalahim bi go miti Gidion. De an bi go u de go gafëën, ma de bi go u de go buja ku ën. A kan taa dee womi aki bi fii wan fasi, u di Gidion an bi kai de u de go heepi de feti ku dee felantima u Gadu. Dee womi aki bi ta möön booko de hedi ku di lesipeki di sëmbë musu ta lesipeki de. Ma de bi fëëkëtë taa di möön fanöudu soni, hën da de bi musu du soni u tja gafa ko da Jehovah, söseei de bi musu tjubi dee sëmbë fëën.​—Kuutm. 8:1.

11. Andi Gidion bi piki dee womi u Efalahim?

¹¹ U di Gidion bi abi sakafasi, mbei a bi piki dee womi u Efalahim taa: „Dee soni dee un du bigi möön dee soni dee mi du.” Baka di dë, hën a mëni de unfa Jehovah bi heepi de ku sömëni gaangaan soni. Te u kaba fëën, dee womi aki hati an bi boonu möön (Kuutm. 8:2, 3). Gidion bi dë kabakaba u lei taa a abi sakafasi, u di a bi kë u dee sëmbë u Jehovah libi fiifii ku deseei.

12. Andi u ta lei a Gidion ku dee womi u Efalahim?

¹² Andi u sa lei a di woto aki? Wë u sa lei a dee womi u Efalahim taa wa musu ta booko u hedi ku di kisi di u musu kisi gafa, ma u musu ta möön buta pakisei a di kisi di Jehovah musu kisi gafa. Hedima u wosudendu ku dee gaanwomi sa lei wan soni a Gidion. De sa lei taa ee wan sëmbë hati ta boonu ku de u wan soni di de du, nöö de musu mbei möiti u fusutan faandi mbei di sëmbë hati ta boonu. De sa gafa di sëmbë tu u dee bunu soni dee a bi du. De musu abi sakafasi ee de kë du di soni aki, möönmöön ee a dë gbelingbelin u si taa di sëmbë an abi leti. Di möön fanöudu soni, hën da u ku dee baaa ku dee sisa fuu musu libi fiifii ku useei. An dë fuu suku fasi u lei de taa u abi leti.

13. Un fuka bi miti Hana, nöö andi a bi du?

¹³ Pakisei di woto u Hana. A bi tööu ku wan bakamii u Leifi, de kai Elikana, nöö di womi aki bi lobi ën gaanfa seei. Ma Elikana bi abi wan woto mujëë de kai Penina. Elikana bi lobi Hana möön Penina. „Penina bi abi miii, ma Hana an bi abi miii.” Penina bi ta mbei Hana fa „nöömö, u di a bi kë u Hana fii tjali”. Andi di soni aki bi du ku Hana? Wë a bi hati ën seei! „A bi ta këë, nöö an bi kë njan” (1 Sam. 1:2, 6, 7). Hii fa soni bi dë sö da Hana, tökuseei wa lesi a di Bëibel taa a bi ta suku u du hogi ku Penina. Ma a bi konda da Jehovah unfa a bi ta fii, söseei a bi biibi taa Jehovah bi o heepi ën. Wë Penina bi bia ko ta libi bunu ku Hana u? Di Bëibel an ta piki u di soni dë. Ma u sabi taa  Hana bi ko ta fii bunu baka. An bi ta tjali möön.​—1 Sam. 1:10, 18.

14. Andi u ta lei a di woto u Hana?

¹⁴ Andi u sa lei a Hana? Ee wan sëmbë ta kë fia ku i u di a kë lei taa a bunu möön i, nöö hoi a pakisei taa ju musu luku unfa joo du soni. Na hopo go fia ku ën. Ee a du hogi ku i, ja musu suku u du hogi ku ën baka. Ma mbei möiti u libi fiifii ku ën (Lom. 12:17-21). Aluwasi ee di sëmbë an tooka di fasi fa a ta libi ku i, tökuseei joo sa ta dë waiwai go dou.

15. Andi Apolo ku Paulosu tuu bi sa’ u du?

¹⁵ Boo luku andi u sa lei a di bakama u Jesosi de kai Apolo, söseei na apösutu Paulosu. Dee tu womi aki tuu bi sabi di Wöutu u Gadu bumbuu. De bi dë leima di hia sëmbë bi sabi, söseei de bi sa’ u lei sëmbë soni bunu seei. De tu tuu bi heepi sömëni sëmbë u de ko dë bakama u Jesosi. Ma de an bi ta haun ku deseei.

16. Unfa Apolo bi dë?

¹⁶ „Di köndë de kai Alekesania” hën bi dë di köndë u Apolo. A di ten ala, sëmbë bi nango a di köndë dë u feni hei siköö lei. Apolo bi sa’ u fan, „nöö a di së u Gadu buku nöö a [bi ]sabi soni finifini tu” (Tjab. 18:24). Di Apolo bi go du di diniwooko fëën a Kolenti, hën so baaa ku sisa u di kemeente fu ala bi lei taa de bi lobi ën möön Paulosu ku woto baaa (1 Kol. 1:12, 13). Apolo hën bi mbei di soni aki ko dë sö u? An o sa dë sö. U di baka di Apolo bi kumutu a Kolenti, Paulosu bi hakisi ën faa toona go ala baka (1 Kol. 16:12). Paulosu an bi o du di soni dë ee a bi ta si taa Apolo bi ta mbei dee baaa ku dee sisa an libi fiifii ku deseei a di kemeente. An dë u taki taa Apolo bi wooko ku di köni di a bi abi u du bunu soni. A bi wooko ku ën u paaja di bunu buka, söseei u da dee baaa ku dee sisa fëën taanga. U sa taki taa Apolo bi  abi sakafasi. Di Bëibel an ta taki taa a bi fii wan fasi di Akila ku Pesila bi heepi ën „faa sa sabi soni u Gadu möön fini”.​—Tjab. 18:24-28.

17. Unfa Paulosu bi ta mbei möiti tjika u libi fiifii ku wotowan?

¹⁷ Apösutu Paulosu bi sabi taa Apolo bi ta du bunu wooko. Ma Paulosu an bi ta fëëë taa sëmbë bi o pakisei taa Apolo bunu möön hën. Te u ta lesi dee soni dee Paulosu bi sikifi da dee Keesitu sëmbë u Kolenti, nöö u sa si taa a bi abi sakafasi, söseei an bi ta si kuma a hei möön wotowan. An bi lobi te sëmbë bi ta taki taa „mi o tei di lei u Paulosu”. A bi kë u Jehovah Gadu ku Jesosi Keesitu kisi hii gafa.​—1 Kol. 3:3-6.

18. Andi u sa lei na Apolo ku Paulosu te u luku 1 Kolenti 4:6, 7?

¹⁸ Andi u sa lei a di woto u Apolo ku Paulosu? Kandë u ta wooko taanga da Jehovah, nöö kandë u ta heepi sömëni sëmbë u de dopu. Ma u ta fusutan taa u sa ta du dee soni aki u di Jehovah ta heepi u. Wan woto soni di u sa lei a di woto u Apolo ku Paulosu, hën da möön u abi faantiwöutu a di kemeente, möön woo sa du soni u mbei fiifii libi dë a di kemeente. U ta tei ën u bigi seei te dee gaanwomi ku dee dinai ta heepi u fuu sa ta libi fiifii makandi ku useei. De ta du di soni aki te de ta wooko ku di Bëibel u leti wan sëmbë buta a pasi. De an ta suku në da deseei, ma de ta heepi hii sëmbë a di kemeente u de piki Jesosi buka, söseei u de waka nëën baka.​—Lesi 1 Kolenti 4:6, 7.

19. Andi hiniwan fuu sa ta du? (Söseei luku di pisi „ Be wa fia ku useei”.)

¹⁹ Gadu da hiniwan fuu wan apaiti köni. U sa tei di köni dë u „heepi otowan” (1 Pet. 4:10). Kandë u sa ta fii kuma di soni di u ta du u heepi wotowan an dë wan apaiti soni. Ma leti kumafa sömëni sitonu dë fanöudu u mbei wan wosu, sö nöö a dë tu taa hiniwan soni di i ta du sa mbei sëmbë u di kemeente libi fiifii ku deseei. Hii u tuu musu mbei taanga möiti fu wa du soni di sa mbei a djei kuma u bunu möön wotowan. Boo ta mbei möiti hii juu u du hii soni di u sa du u libi fiifii ku dee baaa ku dee sisa a di kemeente.​—Ef. 4:3.