Gberra gha rhie uhunta

Gberra gha rhie dọmwadẹ uhunmwuta ni rre uwu ẹre

AKO IRUẸMWI 29

Gi Alaghodaro Ne U Mwẹ Gha Sẹ Ruẹ Ọyẹnmwẹ!

Gi Alaghodaro Ne U Mwẹ Gha Sẹ Ruẹ Ọyẹnmwẹ!

“Dọmwadẹ ọghẹe ghi . . . zẹ okpowẹ ba ẹmwẹ emwi ne ọ sẹtin ru, vbene ẹi na vbe yae gie emwi ne ọmwa ọvbehe ru.”—GAL 6:4.

IHUAN 34 Te I Khian Gha Mwẹ Imudiase

OLIKA ẸMWẸ ỌGHE AKO IRUẸMWI NA *

1. Vbọzẹ ne Jehova i na ya ima gie emwa ọvbehe?

E JEHOVA keghi re Osa ne emwi ughughan yẹẹ. Ọni ẹre ọ si ẹre ne irẹn na yi emwi hia ughughan; ọna vbe rhie egbe ma vbe odẹ ne ọ ya yi emwa nagbọn. Emwa ughughan ẹre a miẹn, rhunmwuda ọni, e Jehova i ya ruẹ gie emwa ọvbehe. Ọ rẹn aro ọmwa ne u khin. (1 Sam 16:7) Ọ rẹn emwi ne u gha sẹtin ru, kevbe ne u i khian sẹtin ru, ọ vbe rẹn vbene a ya koko ruẹ waan hẹ. Rhunmwuda ọni, ẹi khian tama ruẹ ne u ru emwi ne u i khian sẹtin ru. Ọ khẹke ne ima gha ya aro ne Jehova ya ghee ima, ghee egbe ima. Ẹghẹ nii, ma ghi sẹtin gha roro emwi ẹse, ma i khian gha roro ẹre wẹẹ, ma maan sẹ emwa ọvbehe, ra ma i mwẹ esa ne ima ye.—Rom 12:3.

2. Vbọzẹ nọ ma na khẹke ne ima gha ya egbe ima gie emwa ọvbehe?

2 Ẹmwata nọ wẹẹ, ma gha wa miẹn emwi ruẹ vbe igiemwi ọghe etẹn ne iwinna ikporhu ọghe iran wa biẹ ọmọ esi. (Hib 13:7) Ma gha sẹtin ya egbe taa etẹn vbenian, ne ima mieke na gha mwẹ alaghodaro vbe iwinna ikporhu ọghe ima. (Fil 3:17) Sokpan alughaẹn rre na gha ya egbe taa igiemwi esi ọghe ọmwa, kevbe na gha ya egbe ima gie ọmwa nii. Egbe emwi vbenian, sẹtin ya ruẹ gha gbọvo ọmwa nii, ọ sẹtin gbe orhiọn yọ ruẹ iwu, ọ sẹtin vbe ya ruẹ gha roro ẹre wẹẹ, u i mwẹ esa ne u ye. Zẹvbe ne ima ruẹ re vbe ako iruẹmwi nọ lae, ma ghaa hoo ne ima rhie ẹre ma wẹẹ, ma maan sẹ etẹn, ọ sẹtin ya ima khian rree ne Jehova. Ẹi khabe ne Jehova na tama ima wẹẹ: “Dọmwadẹ ọghẹe ghi tobọ ẹre gha ghee vbene uyinmwẹ egbe ẹre ye hẹ. Adeghẹ ne ọ maan nọ, ẹghẹ nii, ọ sẹtin zẹ okpowẹ ba ẹmwẹ emwi ne ọ sẹtin ru, vbene ẹi na vbe yae gie emwi ne ọmwa ọvbehe ru.”—Gal 6:4.

3. De alaghodaro ne u mwẹ vbe odẹ ọghe orhiọn, nọ ya ruẹ sọyẹnmwẹ?

3 E Jehova hoo ne alaghodaro ne u mwẹ gha sẹ ruẹ ọyẹnmwẹ. Vbe igiemwi, adeghẹ u dinmwiamẹ nẹ, ọ khẹke ne u gha ghọghọ wẹẹ, u sẹtin ru vberriọ! Uwẹ ẹre ọ ya ekhọe obọ ruẹ ru azẹ na. Ahoẹmwọmwa ne u mwẹ ne Jehova, ẹre ọ ya ruẹ ru ẹre. Muẹn roro, alaghodaro ne u mwẹ ke obọ ne u ya dinmwiamẹ. Vbe igiemwi, e Baibol na tie ne egbe ọmwa kakabọ gbe ruẹ otiti nẹ ra? U ya ekhọe hia na erhunmwu gie Jehova nẹ ra? (Psm 141:2) U mwẹ alaghodaro vbe odẹ na ya mu ẹmwẹ so vbe ikporhu, kevbe odẹ na ya loo emadogua ughughan ne ima ya kporhu ra? Adeghẹ u rhie okhuo nẹ, ra u rọnmwẹ ọdọ nẹ, ra u mwẹ emọ, u he bẹghe vbene Jehova he ya ru iyobọ nuẹn, ne u gha ya obọ esi mu ẹgbẹe ruẹ ra? Adeghẹ erriọ nọ, ẹi mwẹ ọyẹnmwẹ ma gha sẹ ruẹ, rhunmwuda ne u na mwẹ alaghodaro vbenian.

4. De emwi ne ima khian ziro yan vbe ako iruẹmwi na?

4 Ma gha sẹtin ru iyobọ ne emwa ọvbehe, ne alaghodaro ne iran mwẹ gha ya iran sọyẹnmwẹ. Ma gha vbe sẹtin ru iyobọ ne iran, ne iran ghẹ gha ya egbe iran gie emwa ọvbehe. Vbe ako iruẹmwi na, ma gha bẹghe vbene evbibiẹ emọ gha ya sẹtin ru iyobọ ne ivbi iran hẹ, vbene ọdọ vbe amwẹ gha ya sẹtin ru iyobọ ne egbe hẹ, kevbe vbene ediọn gha ya sẹtin ru iyobọ ne etẹn ni rre uwu iko. Vbe iyeke ọni, ma ghi ziro yan vbene ilele ni rre Baibol, gha ya sẹtin ru iyobọ ne ima, ya fian okhuo nọ ma lọghọ gbe ne egbe ima.

EMWI NE EVBIBIẸ EMỌ KEVBE ỌDỌ VBE AMWẸ GHA SẸTIN RU

Evbibiẹ emọ, uwa gi edọmwadẹ emọ ne uwa biẹ rẹn wẹẹ, uwa gbọyẹmwẹ ye emwi ne iran ru (Ghee okhuẹn 5-6) *

5. Zẹvbe nọ rre ebe Ẹfisọs 6:4, de emwi nọ ma khẹke ne evbibiẹ emọ gha ru?

5 Ọ khẹke ne evbibiẹ emọ gha begbe, ne iran ghẹ do gha ya ọmọ ọkpa gie ọvbehe, ra ne iran gha hoo ne ọmọ nii ru emwi nẹi khian sẹtin ru. Egbe emwi vbenian, sẹtin gbe orhiọn ye ọmọ nii iwu. (Tie Ẹfisọs 6:4.) Ọtẹn nokhuo ọkpa na tie ẹre Sachiko * khare wẹẹ: “Avbe ọmamwaemwi mwẹ kegha hoo ne I maan sẹ ihua mwẹ vbe esuku. Deba ọni, te iye mwẹ wa gha hoo ne I mu aro ye ebe vbe esuku, ne ọmamwaemwi mwẹ kevbe erha mwẹ nẹi re Osẹe Jehova mieke na rẹn wẹẹ, Avbe Osẹe Jehova i ya esuku ku. Uhiẹn, ọ na kue gha hoo ne I gha mu okaro vbe ẹghẹ hia, sokpan ọna ma gha khuẹrhẹ mẹ. Agharhemiẹn wẹẹ ọ kpẹẹ re, ne I ladian vbe esuku, ugbẹnso I ye roro ẹre wẹẹ, e Jehova i miẹn ugamwẹ mwẹ yi, ọ gha khọnrẹn wẹẹ I wa hia vbene ẹtin mwẹ sẹ.”

6. De emwi ne evbibiẹ emọ gha miẹn ruẹ vbe ebe Psalm 131:1, 2?

6 Evbibiẹ emọ gha wa miẹn emwi ruẹ, vbe emwi nọ rre ebe Psalm 131:1, 2. (Tie ẹre.) Ọba ighẹ e Devid wẹẹ irẹn ma ya aro ye emwi “ni kọnkọn” ra emwi ne irẹn i khian sẹtin ru. Rhunmwuda ne ọ na mu egbe rrie otọ, ọ na kha wẹẹ, “Ọghomwẹ sẹ mwẹ ọkẹn, egbe vbe rọkhọ mwẹ.” De emwi ne evbibiẹ emọ gha miẹn ruẹ vbe ẹmwẹ ne Devid ta na? Evbibiẹ emọ, uwa gha sẹtin rhie ẹre ma wẹẹ, uwa mu egbe rrie otọ, deghẹ uwa i ya aro ye emwi ne uwa i sẹtin ru, kevbe deghẹ uwa i kpikpi ivbi uwa, ne iran gha ru emwi ne iran i khian sẹtin ru. Evbibiẹ emọ gha sẹtin ru iyobọ ne ivbi iran, ne iran ghẹ gha roro ẹre wẹẹ, iran ma sẹ omwa, deghẹ iran na rẹn emwi ne ivbi iran gha sẹtin ru, kevbe ne iran i sẹtin ru; ẹghẹ nii, iran ghi sẹtin ru iyobọ ne iran ya fian okhuo nọ ma lọghọ gbe ne egbe iran. Ọtẹn nokhuo ọkpa na tie ẹre Marina khare wẹẹ: “Ọ ma gha mwẹ ẹghẹ ọkpa ne iye mwẹ ya ya mwẹ gie etẹn mwẹ eha nikẹre, ra emọ ọvbehe. Ọ keghi ya mwẹ rẹn wẹẹ, emwa hia mwẹ emwi ne Osa ya we iran, kevbe wẹẹ, aro nọ ghaan, ẹre Jehova ya ghee dọmwadẹ ima. Irẹn ẹre ọ zẹe ighẹ I i ya egbe mwẹ gie emwa ọvbehe.”

7-8. De vbene ọdọ khian ya rhie ẹre ma wẹẹ, irẹn ya obọ esi mu ọvbokhan rẹn?

7 Te ọ khẹke ne ọdọ gha ya obọ esi mu ọvbokhan rẹn. (1 Pit 3:7) Ọna rhie ma wẹẹ, te ọ khian gha mwẹ amuroro daa ẹre, ọ ghi vbe gha rhie ọghọ nẹẹn. Vbe igiemwi, ọdọ ghaa ya obọ esi mu ọvbokhan rẹn, te ọ rhie ẹre ma wẹẹ, aro nọ ghaan ẹre ọ ya ghee ẹre. Ẹi khian wẹẹ ne ọvbokhan rẹn ru emwi nẹi khian sẹtin ru. Ẹi khian vbe gha ya ọvbokhan rẹn gie ikhuo ọvbehe. Deghẹ ọ na ru emwi vberriọ, de vbene ọ khian gha ye ọvbokhan rẹn hẹ? Ọ mwẹ ọtẹn nokhuo ọkpa na tie ẹre Rosa ne ọdafẹn ọnrẹn i ga e Jehova; ẹghẹ hia ẹre ọdafẹn ọnrẹn ya yae gie ikhuo ọvbehe. Ne ọdafẹn Rosa na gha ya unu zan rẹn vbe ẹghẹ hia, e Rosa na do gha roro ẹre wẹẹ, irẹn i mwẹ esa ne irẹn ye. E Rosa khare wẹẹ, “Emwi ne I wa gualọ nia, ọre ne emwa gha tama mwẹ vbe ẹghẹ hia wẹẹ, e Jehova hoẹmwẹ mwẹ.” Ọghe ne ẹmwata, te ọ khẹke ne Ovbiotu e Kristi gha mu ọvbokhan rẹn tetete. Ọ rẹnrẹn wẹẹ, irẹn gha ru vberriọ, ọ gha ya irẹn sikẹ ọvbokhan irẹn kevbe Jehova sayọ. *

8 Ọdọ nọ ya obọ esi mu ọvbokhan rẹn, keghi ta ẹmwẹ ọnrẹn nọ maan vbe eke ne emwa ọvbehe ye, ọ ghi gha tian rẹn, ọ ghi vbe gi ẹre rẹn wẹẹ, irẹn hoẹmwẹ ọnrẹn. (Itan 31:28) Erriọ ẹre ọdafẹn Katerina na guan kaan vbe ako iruẹmwi nọ lae, ya ru iyobọ ne Katerina, vbe ẹghẹ ne ọ na gha ghee egbe ẹre wẹẹ, irẹn i mwẹ esa ne irẹn ye. Vbe ẹghẹ ne Katarina na ye kherhe, te iyẹe wa gha ya ukpẹ rri ọre, ọ ghi yae gha gie ihua ẹre. Rhunmwuda ọni, e Katarina na suẹn gha ya egbe ẹre gie emwa ọvbehe—uhiẹn vbe ọ ghi la odẹ ọghe ẹmwata nẹ, te ọ ye gha ru vberriọ! Sokpan ọdafẹn ọnrẹn ẹre ọ ghi ru iyobọ nẹẹn, nẹ ghẹ gha ya egbe ẹre gie emwa ọvbehe, kevbe ne ọ gha ya aro ne Jehova ya ghee ẹre ghee egbe ẹre. E Katarina khare wẹẹ: “Ọdafẹn mwẹ hoẹmwẹ mwẹ, ọ tian mwẹ ye emwi esi ne I ru, ọ vbe na erhunmwu mẹ. Ọ vbe gha ye mwẹ re rre vbekpa avbe akpa esiesi ne Jehova mwẹ, ọ vbe ru iyobọ mẹ ya dia iziro mwẹ.”

EMWI NE EDIỌN KEVBE ETẸN ỌVBEHE GHA SẸTIN RU

9-10. De vbene ediọn ya ru iyobọ ne ọtẹn nokhuo ọkpa, nọ ghaa ya egbe ẹre gie emwa ọvbehe?

9 De vbene ediọn khian ya ru iyobọ ne etẹn ni ya egbe iran gie emwa ọvbehe? Gia ghee emwi nọ sunu daa ọtẹn nokhuo ọkpa na tie ẹre Hanuni, emwa ma mobọ gha tian rẹn ye emwi esi ne ọ ru vbe ọ waan dee. Ọ khare wẹẹ: “Te ekhue wa gha mu mwẹ, I na vbe gha roro ẹre wẹẹ, ihua mwẹ nikẹre maan sẹ mwẹ. Te I ye kherhe vbe I suẹn gha ya egbe mwẹ gie emwa ọvbehe.” Uhiẹn vbe Hanuni la odẹ ọghe ẹmwata na nẹ, te ọ ye gha ya egbe ẹre gie emwa ọvbehe. Rhunmwuda ọni, ọ na do gha roro ẹre wẹẹ, irẹn i mwẹ esa ne irẹn ye vbe uwu iko. Nia, arọndẹ ọghe ẹghẹ hia ghi nọ, erriọ ẹre ọ vbe ya sọyẹnmwẹ. Vbọ ru iyobọ nẹẹn?

10 Hanuni wẹẹ, ediọn ẹre ọ ru iyobọ ne irẹn. Iran keghi gi ẹre rẹn wẹẹ, ọ mwẹ esa ne ọ ye, iran na vbe tian rẹn ye uyinmwẹ esi ọghẹe. Ọ khare wẹẹ: “Ọ mwẹ ẹghẹ eso ne ediọn ya tama mwẹ, ne I rhie igiọdu ne etẹn nikhuo eso ni ghaa gualọ iyobọ. Iwinna ne iran mu mẹ na, keghi ya mwẹ rẹn wẹẹ, I gele mwẹ esa ne I ye. I ye yerre, ẹghẹ ne ediọn ya tian mwẹ ye igiọdu ne I rhie ne ibiẹka ikhuo eso vbe uwu iko. Iran keghi tie ebe 1 Tẹsalonaika 1:2, 3 ma mwẹ. Ẹmwẹ nọ rre ako nii keghi wa mu mwẹ ekhọe! Ediọn na ẹre ọ ru iyobọ mẹ ya rẹn wẹẹ, I gele mwẹ esa ne I ye vbe iko.”

11. Zẹvbe nọ rre ebe Aizaia 57:15, NW, de vbene ima khian ya ru iyobọ ne emwa ne “iro han rẹn, kevbe ne ekhọe iran lighi”?

11 Tie Aizaia 57:15, NW. E Jehova gbaroghe emwa ne “iro han rẹn kevbe ne ekhọe iran lighi.” Ma hia fẹẹrẹ ẹre ọ khẹke nọ gha rhie igiọdu ne etẹn ne iro han rẹn, ẹi re ediọn ọkpa. Odẹ ọkpa ne ima khian ya ru ọna, ọre ne ima gha rhie ẹre ma wẹẹ, ma gele hoẹmwẹ iran. E Jehova hoo ne ima ru iyobọ ne iran ya rẹn wẹẹ, irẹn hoẹmwẹ iran. (Itan 19:17) Odẹ ọvbehe ne ima khian ya sẹtin ru iyobọ ne etẹn ima, ọre ne ima gha mu egbe rrie otọ. Ma i khian gha ru emwi, nọ gha ya etẹn gha ghee ima gidi, ne iran ghẹ do gha gbọvo ima. Nọghayayerriọ, ma ghi gha ya emwi ne Osa ya we ima ya rhie igiọdu ne emwa ọvbehe.—1 Pit 4:10, 11.

Ọ ma mwẹ ẹghẹ ọkpa ne Jesu ya gha yin vbe na miẹn wẹẹ, irẹn ẹre ọ maan sẹ erhuanegbe ẹre; ọna ẹre ọ si ẹre ne erhuanegbe ẹre na sẹtin sikẹ ọre. Te Jesu wa gha ghọghọ zẹvbe ne ọ ya gha gu iran mu obọ (Ghee okhuẹn 12)

12. Vbọzẹ ne emwa ne agbọn ma ka yọ, na gha hoo ne iran sikẹ e Jesu? (Ghee efoto nọ rre odaro ebe na.)

12 Ma gha wa miẹn emwi ruẹ vbe obọ e Jesu, vbe nọ dekaan obọ nọ khẹke na ya gha mu emwa ọvbehe. Agharhemiẹn wẹẹ, e Jesu ọre ọmwa nọ ghi hiunsi sẹ, nọ he yin agbọn na, “ọmwa ne ọ fu kevbe ne ọ mu egbe rriotọ” nọ. (Mat 11:28-30) Ọ ma gha ya ẹwaẹn kevbe irẹnmwi ne ọ mwẹ ghagha. Ọ ma gha loo ẹmwẹ ni kọnkọn vbe ọ maa emwa emwi. Ọ gha vbe zẹ erre, ọ ghi gha re nọ gha mu emwa ekhọe, kevbe ne emwa gha rẹn otọ ẹre. (Luk 10:21) E Jesu ma gha tọn egbe mu, vbene avbe ọkaolotu ugamwẹ ghaa ye. Sokpan ọ kegha gi emwa rẹn wẹe, aro nọ maan ẹre Osanobua ya ghee iran. (Jọn 6:37) Erriọ ẹre ọ vbe gha ya obọ esi mu emwa ne agbọn ma ka yọ.

13. De vbene obọ ne Jesu ya mu erhuanegbe ẹre, ya rhie ẹre ma wẹẹ, ọmwa nọ mwẹ ekhọe esi kevbe ahoẹmwọmwa irẹn khin?

13 Ọmwa nọ mwẹ ekhọe esi kevbe ahoẹmwọmwa ẹre Jesu khin, ọna keghi rhie egbe ma, vbe obọ ne ọ ya gha mu erhuanegbe ẹre. Ọ rẹnrẹn wẹẹ, erhuanegbe ẹre hia i re ọkpa, emwi ughughan ẹre iran vbe werriẹ aro daa. Rhunmwuda ọni, ọ ma ya aro yọ wẹẹ, iran hia gha sẹtin ru iwinna ọkpa; rhunmwuda, ikpianbo hia i re ọkpa. Ọrheyerriọ, e Jesu na ye gbọyẹmwẹ ye emwi ne dọmwadẹ ọghẹe vbe uwu iran sẹtin ru. Ọna ẹre ọ si ẹre ne ọ na zẹ erre ọkpa. Vbe erre nii, arowa ọkpa keghi mu iwinna ne eguọmwadia ẹre, “vbene ẹtin [iran] sẹ.” Eva vbe uwu avbe eguọmwadia na, keghi rhie egbe ye iwinna ne arowa iran waa iran re. Agharhemiẹn wẹẹ emwi ne ọkpa fiangbua sẹ ọghe nọkpa, etian ọkpa ẹre ọ rhie ne iran eva. Ọ na tama edọmwadẹ iran wẹẹ: “U ru ẹse ọguọmwadia ne ekhọe esi.”—Mat 25:14-23.

14. De vbene ima khian ya ya egbe taa e Jesu hẹ?

14 Obọ esi ẹre Jesu vbe ya mu ima. Ọ rẹnrẹn wẹẹ, emwa hia i re ọkpa. Rhunmwuda ọni, emwi ke emwi ne ima sẹtin ru, ọ gbọyẹmwẹ yọ. Nọnaghiyerriọ, wa gi ima gha ya egbe taa e Jesu. Ma ma hoo ne ima ya etẹn ne ima gba ga gha roro ẹre wẹẹ, iran i mwẹ esa ne iran ye, ra ne ima gha ru emwi nọ gha ya ekhue mu iran, rhunmwuda iran i sẹtin ru emwi eso ne etẹn ọvbehe ru. Nọghayayerriọ, gi ima gha loo ẹkpotọ nọ rhirhi kie ya tian etẹn ima, ye emwi ke emwi ne iran sẹtin ru vbe ugamwẹ e Jehova.

GHA FIAN OKHUO NỌ MA LỌGHỌ GBE NE EGBUẸ

Gha fian okhuo nọ ma lọghọ gbe ne egbuẹ, ne u mieke na gha sọyẹnmwẹ vbe u gha sẹtin musọe (Ghee okhuẹn 15-16) *

15-16. De ere ne ọtẹn nokhuo ọkpa miẹn, rhunmwuda ne ọ na fian okhuo nọ ma lọghọ gbe ne egbe ẹre?

15 Ma gha fian okhuo ne egbe ima vbe ugamwẹ e Jehova, ọ keghi ya ima sọyẹnmwẹ. Vbọrhirhighayehẹ, ọ khẹke ne ima rẹn vbene ẹtin ima sẹ. Ọ ma khẹke ne ima gha ghee emwa fian okhuo ne egbe ima, rhunmwuda, ma gha ru vberriọ, ma sẹtin do gha gbe I ma rẹn vbe okiekie, orhiọn sẹtin vbe gbe ye ima iwu. (Luk 14:28) Gia ghee igiemwi ọghe ọtẹn nokhuo ọkpa nọ re arọndẹ, na tie ẹre Midori.

16 Erha e Midori i re Osẹe Jehova; vbe Midori waan dee, erhae kegha muẹn gbe otọ sirra etiọnrẹn ne giẹre. Ọ na gha yae gie etiọnrẹn nekherhe kevbe ihua ẹre vbe esuku. E Midori keghi kha wẹẹ: “I ma ghi gha ghee egbe mwẹ sẹ ọmwa.” Sokpan vbe ọ ghi waan nẹ, ọ na do gha ghee egbe ẹre wẹẹ, irẹn mwẹ esa ne irẹn ye. Ọ khare wẹẹ, “E Baibol ne I tie vbe ẹdẹgbegbe ẹre ọ mu mwẹ orhiọn sotọ, ọ vbe ya mwẹ rẹn wẹẹ, e Jehova hoẹmwẹ mwẹ.” Deba ọni, e Midori keghi fian okhuo nọ ma lọghọ gbe ne egbe ẹre, ọ na vbe rinmwian e Jehova ne ọ ru iyobọ nẹẹn ya musọe. Ọ na do gha ghọghọ rhunmwuda alaghodaro ne ọ mwẹ.

GHA RU VBENE ẸTIN RUẸ SẸ VBE UGAMWẸ E JEHOVA

17. De vbene ima khian ya gha ya ekhọe ima khian ọghe ọgbọn hẹ? De afiangbe ne ima khian lae miẹn?

17 Ọmwa nọ roro ẹre wẹẹ, irẹn i mwẹ esa ne irẹn ye i khian sẹtin fi iziro nii werriẹ uhukpa. Ọni ẹre ọ si ẹre ne Jehova na tama ima wẹẹ: ‘Uwa ye gha ya ekhọe uwa khian ọghe ọgbọn.’ (Ẹfis 4:23, 24) Ne ima mieke na sẹtin ru ọna, te ọ khẹke ne ima gha na erhunmwu, ma ghi gha tie Baibol, ma ghi vbe gha ru erria yan rẹn. Ọ khẹke ne u gha ru emwi eha na vbe ẹghẹ hia, u ghi vbe gha rinmwian e Jehova ne ọ ru iyobọ nuẹn. E Jehova gha ya orhiọn nọhuanrẹn ru iyobọ nuẹn, ne u ghẹ gha ya egbuẹ gie emwa ọvbehe. E Jehova gha vbe ru iyobọ nuẹn ya rẹn deghẹ igbọvo kevbe itengbemu gbọzinian nẹ vbe ekhọe ruẹ, ọ gha vbe ru iyobọ nuẹn ya gbe ukhu ẹre rua.

18. De vbene ẹmwẹ nọ rre ebe 2 Krọnikol 6:29, 30 khian ya rhie ifuẹko nuẹn hẹ?

18 Tie 2 Krọnikol 6:29, 30. E Jehova rẹn vbene emwi ye ima hẹ vbe ekhọe. Ọ rẹn emwi ne ima gu vẹn vbe uwu egbe. Ọ rẹn vbene ima hia hẹ, ne ima lẹẹ ne uyinmwẹ ọghe emwa ni rre uwu agbọn kevbe ne ima gha ru emwi esi, agharhemiẹn wẹẹ, ma ma gba. E Jehova gha bẹghe ẹrhiọn ne ima loo, ne ima ya gha ru emwi ni yẹẹ ọre, ahoẹmwọmwa nọ mwẹ ne ima ghi gha wegbe yọ.

19. De vbene Jehova ya gie ahoẹmwọmwa ne ọ mwẹ ne ima?

19 E Jehova keghi ya ahoẹmwọmwa ne ọ mwẹ ne ima gie agiẹngiẹn ne iye ọmọ mwẹ ne ọmọ ne ọ da biẹ. (Aiz 49:15) Gia ghee igiemwi ọghe iye ọmọ ọkpa na tie ẹre Rachel. Ọ khare wẹẹ: “Ovbi mwẹ nokhuo na tie ẹre Stephanie ma sẹ uki vbe I biẹ ọre. Vbe I da biẹ ọre, ọ na wa ye tunnẹ; iran keghi muẹn ye ọgọ vbe owa isinmwiegbe. Sokpan ọbo ebo keghi kue ne I gha muẹn vbe ẹdẹgbegbe vbe ọwara uki ọkpa. Ọna keghi ya ahoẹmwọmwa ne I mwẹ ne ọmọ nii wegbe sayọ. Ukpo ehan ẹre ọ ghi ye na, sokpan te ọ ye kherhe vbe eke ne ihua ẹre ye. Ọrheyerriọ, te I ye hoẹmwẹ ọnrẹn, rhunmwuda emwi ne ọ la gberra vbe I da biẹ ọre; deba ọni, te ẹmwẹ ọnrẹn wa ya mwẹ sọyẹnmwẹ!” U miẹn vbene ọ fu ima ẹko rre hẹ, ne ima na rẹn wẹẹ, erriọ ẹre Jehova ya hoẹmwẹ ima zẹvbe ne ima ya hia ne ima ya ekhọe hia gae!

20. Zẹvbe ọguọmwadia e Jehova, vbọzẹ nọ na khẹke ne u gha sọyẹnmwẹ?

20 Zẹvbe ọguọmwadia e Jehova, aro nọ ghaan ẹre Jehova ya ghee ruẹ, u wa vbe mwẹ esa ne u ye vbe otu ọghẹe. Ẹi re rhunmwuda wẹẹ, te u maan sẹ emwa ọvbehe ẹre ọ ya e Jehova si ruẹ kẹ egbe. Sokpan rhunmwuda, ne ọ na bẹghe ẹre wẹẹ, u mu egbe rrie otọ, u mwẹ ekhọe esi kevbe wẹẹ, u mu egbe ne u ya ruẹ emwi vbe obọ ẹre, ẹre ọ zẹe ne ọ na si ruẹ kẹ egbe. (Psm 25:9) Gha mwẹ ọnrẹn vbe orhiọn wẹẹ, ọ wa gbọyẹmwẹ yọ, vbe u ghaa hia vbene ẹtin ruẹ sẹ vbe ugamwẹ ọghẹe. Izinegbe kevbe amuẹtinyan ne u mwẹ rhie ẹre ma wẹẹ, ọmwa ne ọ mwẹ “ekhọe esi nọ họn ẹmwẹ” ẹre u khin. (Luk 8:15) Nọnaghiyerriọ, ye gha ru vbene ẹtin ruẹ sẹ vbe ugamwẹ e Jehova. Ẹghẹ nii, u ghi sẹtin “zẹ okpowẹ ba ẹmwẹ emwi” ne u sẹtin ru vbe ugamwẹ e Jehova.

IHUAN 38 Ọ Gha Ya Ruẹ Wegbe

^ okhuẹn 5 E Jehova i ya ima gie emwa ọvbehe. Sokpan ma zẹdia ya egbe ima gie emwa ọvbehe, ẹghẹ nii, ma ghi do gha roro ẹre wẹẹ, ma i mwẹ esa ne ima ye. Vbe ako iruẹmwi na, ma gha bẹghe evbọzẹe nọ ma na khẹke, ne ima gha ya egbe ima gie emwa ọvbehe. Ma gha vbe ziro yan vbene ima khian ya ru iyobọ ne ẹgbẹe ọghe ima, kevbe etẹn ni rre iko, ne iran gha ya aro ne Jehova ya ghee iran, ghee egbe iran.

^ okhuẹn 5 A fi eni eso werriẹ.

^ okhuẹn 7 Agharhemiẹn wẹẹ, avbe ọdọ ẹre a guan kaan vbe okhuẹn na, avbe adia na vbe dekaan ikhuo ni rre owa ọdọ.

^ okhuẹn 58 EMWI NE AVBE EFOTO NA DEMU: Vbe uwu ẹghẹ ne ẹgbẹe ọkpa ya gha ru iruẹmwi ẹgbẹe ọghe iran, evbibiẹ emọ ni rrọọ keghi rhie ẹre ma wẹẹ, iran gbọyẹmwẹ ye emwi ne dọmwadẹ ivbi iran kun, ne iran khian viọ ye okọ ọghe Noa.

^ okhuẹn 62 EMWI NE AVBE EFOTO NA DEMU: Okhuo ọkpa ne irẹn ọkpa koko ọmọ khian, keghi ru emwamwa ne ọ mieke na sẹtin rhie obọ ye arọndẹ ọghe ovbi ẹghẹ kherhe; ọ na vbe gha ghọghọ wẹẹ, ọ sẹtin musọe.