1. Ongwaye Jehova tje he tu sasaneke kuna varwe?

JEHOVA u tjaterwa indu tji ma munu oviṋa pekepeke. Eṱe matu tjiwa otjiṋa ho mena romuano ma mema oviṋa ovingi pekepeke tjimuna omiti, ovinamuinyo nu nandarire ovandu. Omundu auhe wa memwa momuano we peke. Kunao, Jehova ke tu sasaneke kuna varwe. Eye u tu tjiwa ourekoto womitima vyetu. (1 Sam. 16:7) Eye wina u tjiwa oviṋa mbi mo yenene okutjita na imbi mbi u hi nokuyenena okutjita, nomuano mu we kurisiwa. Jehova kemee ku ningire oviṋa mbi u hi nokuyenena okutjita. Eṱe matu sokuhorera ku Jehova mokurimuna tjimuna eye tje tu vara. Indu tji twa tjiti nao matu ‘kara noupukurukwe’ wokuhinokuundjira ko ovingi kweṱe oveni.—Rom. 12:3.

2. Ongwaye okurisasaneka kuna varwe tje he ri otjiṋa otjiwa?

² Eṱe matu yenene okurihongera kovihorera oviwa vyovakwetu. Otjotjihorera, mape ya atu tjiwa omukambure ngu ungura nawa motjiungura tjokuzuvarisa. (Hebr. 13:7) Eṱe matu yenene okurihongera ku ye, omuano mu matu yenene okurira ovazuvarise ovawa. (Fil. 3:17) Posi yokutja, pe nombangu pokati kokuhorera kotjihorera otjiwa tjomundu warwe nokurisasaneka kuna ye. Indu tji matu risasaneke kuna varwe, iho tji tjita kutja tu ute okuṱa eruru nomundu ngo, tu we momuinyo poo nandarire tu rimune okuhinonḓengu. Otja tji twe rihongo morupa ndwa kapita, okuvanga okurira ovasemba pu varwe mombongo wina ku ṱuna koupanga wetu kuna Jehova. Kunao, norusuvero Jehova u tu tunduuza kutja, “Auhe nge rinongonone otja komeritjindiro we omuini. Nu tja munu kutja ovitjitwa vye oviwa, eye ma yenene okurihivira vyo nokuhinokuvisasaneka na imbi vyomukwao.”—Gal. 6:4.

3. Omarundurukiro yeṋe ngu wa tjita momerikotameneno woye ku Jehova nge ku pondjoroka?

 ³ Jehova u vanga kutja tu kare nondjoroka momarundurukiro aehe ngu twa tjita kutja tu rikotamene ku ye. Otjotjihorera, indu tji wa papitisiwa, ove mo sokukara nondjoroka kutja wa yenenisa ondando ndjo. Ove wa toora omukambo mbwo omuini. Nu wa tjita nao mena rorusuvero rwoye ku Mukuru. Ripura uriri ohunga nomarundurukiro aehe ngu wa tjita okuza koruveze ndwo. Otjotjihorera, hapo orusuvero rwoye rwokulesa Ombeibela nokuikonḓonona rwe kurira ko? Wa uta okukumba okuza komutima? (Eps. 141:2) Hapo ya rira oupupu kove okuuta omahungi motjiungura tjokuzuvarisa nokuungurisa oviungurisiwa vyetu vyokuzuvarisa momuano omuwa? Nu indu tji u neṱunḓu, hapo Jehova we ku vatera kutja u rire omurumendu omusemba, omukazendu omusore poo omunene wotjihorera otjiwa? Ove mo yenene okukara nondjoroka mena romarundurukiro aehe ngu wa tjita ngo.

4. Morupa ndwi matu kahungirira ku ye?

⁴ Eṱe matu yenene okuvatera varwe okukara nondjoroka mu imbi mbi mave tjiti okutunga oupanga wawo kuna Jehova. Nu wina matu yenene okuvevatera kutja ave he risasaneke kuna varwe. Morupa ndwi, matu katara komuano ovanene mu mave yenene okuvatera ovanatje vawo, nomuano ovakupasane mu mave yenene okuvaterasana. Nu wina omuano ovanene vombongo na varwe mu mave yenene okuvatera ovakambure ovakwao. Korusenina, matu kahungirira kOmatjangwa tjiva ngu maye yenene okutuvatera okutwapo ozondando nḓu matu yenene okuyenenisa otja komasa nozongaro zetu.

5. Otja kOvaefese 6:4, ovikwaye ovanene mbi ve ha sokutjita?

⁵ Ovanene ve sokutjevera kutja ave ha sasaneke omuatje umwe ku nomukwao poo okuundjira ko ovingi komuatje. Indu ovanene tji va tjiti nao, owo mave yenene okuteya ombango yomuatje. (Lesa Ovaefese 6:4.) Omukazendu omukambure wena Sachiko * wa tja: “Ozomiṱiri poskole yandje aaze vanga kutja mbi ungure nawa povakwetu varwe moklasa. Kombanda yanao, mama aa vanga kutja mbi ungure nawa moskole kutja mbi raise otjihorera otjiwa kozomiṱiri na ku tate ngu ha ri Omuhongonone wa Jehova. Eye aa vanga kutja mbi tjange ozoperesende 100 momarorero wandje, posi yokutja ya ri otjiṋa tji mbi hi na ee yenene okutjita. Nandarire kutja oskole mbe yesa ozombura ozengi nḓa  kapita, povikando mbi muna kutja Jehova ke nonyuṋe mu imbi mbi mbi mu tjitira.”

6. Ovikwaye ovanene mbi mave yenene okurihonga okuza kEpsalme 131:1, 2?

⁶ Otjiṋa otjinanḓengu ovanene tji mave yenene okurihonga tji ri mEpsalme 131:1, 2. (Lesa.) Ombara David wa tja, eye kee ‘rikendere koviṋa ovinene novihimise’ poo okutjita oviṋa mbya ri ovizeu ku ye. Eye wa ‘muna orusuvo, nu wa pora’ mena romerisusuparisiro nokutjiwa oungundipare we. Ovanene mave yenene okurihongera ko ye okuza komambo wa David? Ovanene mave yenene okurira overisusuparise nokutjiwa oungundipare wawo, indu tji ve hi nokuundjira ko ovingi ku wo oveni na kovanatje vawo. Ovanene mave sokutjiwa oviṋa omuatje auhe mbi ma yenene okuungura noungundipare we, kokutja ve yenene okuvevatera okutwapo ozondando nḓu mave yenene okuyenenisa. Okutjita nao maku vatere omuatje auhe kutja e he rimunu okuhinonḓengu. Omukazendu omukambure wena Marina wa tja: “Mama kee ndji sasaneke ku novaṱena kwandje vetatu poo ovanatje varwe. Eye we ndji honga kutja omundu auhe u notjiyandjewa tje nokutja omundu auhe omuingona ku Jehova. Mena re, ami hi risasaneke kuna varwe.”

7-8. Omurumendu ma raisa vi ondengero komukazendu we?

⁷ Omurumendu Omukriste ma sokuyozika omukazendu we. (1 Petr. 3:7) Ondjozikiro i kamburira mo okuyandja ombango yapeke nondengero ku varwe. Otjotjihorera, omurumendu u yozika omukazendu we mokumutjinda otjomundu omunanḓengu. Eye kaundjire ko ovingi komukazendu we. Nu ke mu sasaneke ku novakazendu varwe. Hapo omurumendu tje sasaneka omukazendu we ku novakazendu varwe, mape ya atji ṱunu vi komukazendu we? Omurumendu ngu ha ri Omuhongonone wa Jehova ngwa kupa omukazendu omukambure wena Rosa potuingi ee mu sasaneke ku novakazendu varwe. Omambo we omavi ya hihamisa Rosa omutima nu wina aa keyakeya kutja mape ya pe nomundu ngwe mu suvera. Rosa wa tja: “Ami aruhe ee hepa okuzemburukisiwa kutja owami omunanḓengu ku Jehova.” Posi yokutja, omurumendu Omukriste u yozika omukazendu we. Eye u tjiwa kutja okutjita nao ku yeta ouwa koupanga we nomukazendu we noupanga we kuna Jehova. *

⁸ Omurumendu ngu yozika omukazendu we u mu tanga, u mu raera kutja we mu suvera nokutja omunanḓengu ku ye. (Omiano 31:28) Imbwo oomuano omurumendu wa Katerina, ngwa tamunwa morupa ndwa kapita, me mu vatera kutja e he rimunu kutja kamunanḓengu. Indu Katerina tja ri omuatje, ina ee mu kwekurura nokumusasaneka ku novanatje varwe ovakazona, nandarire omapanga we. Kunao, Katerina wa uta okurisasaneka kuna varwe nandarire kombunda ya indu tja rira Omuhongonone wa Jehova. Nungwari, omurumendu we Omukriste we mu vatera kutja ma ise ongaro ndjo nu ma ute okurivara omuini momuano omusemba. Eye wa tja: “Eye we ndji suvera, nu u ndji tanga tji mba tjiti oviṋa oviwa nu u ndji kumbira. Eye wina u ndji zemburukisa ovikaṋena vya Jehova oviwa nu u ndji vatera kutja mbi ṱune oumune wandje woposyo.”

9-10. Ovanene vombongo vorusuvero va vatera vi omukazendu omukambure okurwisa ongaro yokurisasaneka kuna varwe?

⁹ Ovanene vombongo mave yenene vi okuvatera imba mbe nongaro yokurisasaneka kuna varwe? Tara kotjihorera tjomukazendu omukambure wena Hanuni, ngu hi na aa tangwa tjinene indu tja ri omuatje. Eye wa tja: “Ami mba ri nohoṋi nu ee munu kutja ovanatje varwe ovananḓengu pu ami. Ami mba uta okurisasaneka  kuna varwe okuza kouṱiṱi wandje.” Hanuni wa kayenda komurungu okurisasaneka kuna varwe nandarire kombunda ya indu tje ya mouatjiri. Mena ranao, eye aa munu kutja imbi mbi ma tjiti mombongo kavinanḓengu. Nai, eye u karera otjomukandjira ngu nondjoroka. Otjikeṋa tji tje mu vatera okurundurura ongaro ye ndjo?

¹⁰ Hanuni wa tja ovanene vombongo vorusuvero ombe mu vatera. Owo va raisa ongamburiro mu ye mokumutanga mena rotjihorera tje otjiwa. Eye wa tja: “Povikando tjiva ovanene vombongo aave ndji ningire okuyanḓiparisa ovakazendu ovakambure tjiva mbaave hepa ombatero. Otjiungura ho tja tjita kutja mbi rimune omunahepero. Ami me zemburuka indu ovanene vombongo vorusuvero tji va tja ndangi kwami, mena rokuyanḓiparisa ovakazendu ovakambure tjiva omitanda. Owo ve ndji lesera 1 Ovatesalonika 1:2, 3. Iho tjiri tja ṱuna komutima wandje. Me tja ndangi tjinene kovanene vombongo vorusuvero mbo. Ami nai mbi tjiwa kutja owami omunanḓengu mombongo.”

11. Matu yenene vi okuvatera “imba mba ningisa ondjenda,” otja ku Jesaja 57:15?

¹¹ Lesa Jesaja 57:15. Jehova u rikenda tjinene ohunga na “imba mba ningisa ondjenda.” Eṱe atuhe matu yenene okuyanḓiparisa ovakambure ovakwetu mbo, nungwari kavanene vombongo uriri. Omuano umwe mu matu yenene okuveyanḓiparisa omokuveraisira kutja tu rikendera wo. Jehova u vanga kutja tu ve raisire orusuvero rwe. (Omiano 19:17) Eṱe matu yenene okuvatera ovakambure ovakwetu mokurisusuparisa nokuhinokurihiva. Eṱe katu nokuvanga okunanena ombango kweṱe oveni ndji mai tjiti kutja varwe ve ṱe eruru. Kunao, matu ungurisa omasa nondjiviro yetu okuyanḓiparisasana.—1 Petr. 4:10, 11.

12. Ongwaye ovandu overisusuparise tjaave ya ku Jesus? (Tara kotjiperendero tjokombanda yokambo nga.)

¹² Eṱe matu yenene okurihonga omuano omusemba wokutjinda varwe indu tji matu ripurire komuano Jesus maa tjindi ovemukongorere. Eye ee mundu omunenenene ngwa hupire kombanda yehi. Posi yokutja, eye wa ri “ongozu nomurisusuparise momutima.” (Mat. 11:28-30) Eye kee rihivi mena rounongo nondjiviro ndja ri na yo. Indu tji ma hongo eye aa ungurisa eraka ezuvakwa nomasasanekero omapupu ngaaye ṱunu komitima vyoverisusuparise. (Luk. 10:21) Jesus kena pa raisa omeritongamisiro tjimuna ovanane vozongamburiro, eye aruhe aa tjiti kutja varwe ve mune kutja ovananḓengu ku Mukuru. (Joh. 6:37) Kunao, eye wa ri nondengero kovandu avehe.

13. Omomuano uṋe Jesus ma raisa otjari norusuvero kovahongewa ve?

¹³ Jesus wa raisa otjari norusuvero kovahongewa ve momuano mee ve tjindi. Eye aa tjiwa kutja va pangukire moviṋa mbyaave yenene okutjita na mozongaro zawo. Kunao, kaave yenene okukara nomerizirira yemwe nu wina kaave yenene okuungura pu pe ṱa pamwe motjiungura tjokuzuvarisa. Posi yokutja, eye wa ri nondjoroka kutja auhe wawo aa kondjo pu ma yenene. Jesus wa raisa ongaro ye ndji momasanekero wovakarere vetatu. Momasanekero ngo, omuhona wa yandja otjiungura ku auhe “otja pu ma sora.” Umwe wovakarere vevari mba ungura oukukutu wa muna ovingi okukapita omukarere warwe. Posi yokutja omuhona we ve tanga aveyevari nomambo nga: “Osemba, oove omukarere omuwa nomuṱakame.”—Mat. 25:14-23.

14. Matu horere vi komuano Jesus maa tjindi varwe?

¹⁴ Jesus aruhe u tu tjinda notjari norusuvero. Eye u tjiwa kutja twa panguka moviṋa mbi matu yenene okutjita na mozongaro zetu, nu eye u nohange tji matu kondjo pu matu yenene. Eṱe matu sokuhorera komuano Jesus maa tjindi varwe. Eṱe katu nokuvanga okutjita kutja omukambure omukwetu me rimune kutja kamunanḓengu, poo ma ṱohoṋi mena rokutja ke nokuyenena okuungura tjinene tjimuna ovakambure varwe. Kunao, eṱe  aruhe matu sokutanga ovakambure ovakwetu mozongondjero zawo nḓu ve tjita okukarera Jehova.

15-16. Omukazendu omukambure wa muna vi ouwa mokutwapo ozondando nḓaa yenene okuyenenisa?

¹⁵ Indu tji tu nozondando motjiungura tja Jehova ku tu pa omuhunga mehupo. Posi yokutja, matu sokutwapo ozondando otja kozongaro zetu noviṋa mbi matu yenene okutjita. Eṱe katu sokuhorera kozondando zovakwetu, indu tji twa tjiti nao otjiṋa ho mape ya atji tu teya ombango natu rihahiza. (Luk. 14:28) Tara kotjihorera tjomukazendu omukambure omukandjira wena Midori.

¹⁶ Ihe ya Midori ngu he ri Omuhongonone, ee mu yamburura mokumusasaneka ku nomuangu nomuṱena kwe novakwao varwe mbaave hiti pamwe oskole. Midori wa tja: “Ami ee rimunu okuhinonḓengu.” Posi yokutja, indu tja rira omunene, eye wa kara nongamburiro mu ye omuini. Eye wa tja: “Ami ee lese Ombeibela eyuva arihe kokutja mbi kare nohange momuinyo nu ee munu kutja Jehova we ndji suvera.” Midori wina wa twapo ozondando nḓu ma yenene okutjita, nu aa kumbire ko kokutja me ze yenenise. Iho tje mu vatera okukara nondjoroka ohunga noviṋa mbi ma yenene okutjitira Jehova.

17. Matu sokutjita vi kutja ‘omitima vyetu nomeripuriro wetu vi yarurwe koupe,’ nu maku kongorere ko tjike?

¹⁷ Ku kambura oruveze okurundurura oumune mbu tu nawo ohunga na eṱe oveni. Kunao, Jehova u riyarikaṋa kweṱe kutja, “Omitima vyeṋu nomeripuriro weṋu vi sokuyarurwa koupe.” (Ef. 4:23, 24) Okutjita nao, mo hepa okukumba, okukonḓonona Embo ra Mukuru nokuripurira ko oukoto. Kunao, kayende komurungu okutjita oviṋa mbyo, nu ningira omasa ku Jehova. Ombepo ye ondjapuke mai ku vatere okuisa ongaro yokurisasaneka kuna varwe. Jehova wina me ku vatere okumuna nokuhakahana  okuisamo eruru poo omeritongamisiro ndoovazu vyeya momutima woye.

18. Omambo nge ri 2 Ekuruhungi 6:29, 30, maye ku huhumiṋa vi?

¹⁸ Lesa 2 Ekuruhungi 6:29, 30. Jehova u tjiwa omitima vyetu. Eye wina u tjiwa omuano mbu tu kondja okupirukira ombepo youye, nomuano mbu tu kondja noungundipare wetu. Indu Jehova tja munu omuano mbu tu kondja nomasa okupirukira oviṋa mbyo, eye u tu suverera ko.

19. Otjihorera tjiṋe tji matji raisa omuano Jehova me tu suvera?

¹⁹ Jehova u ungurisa otjihorera tjorusuvero pokati kaina nokanatje ke, okuturaisira omuano mbwe tu suvera. (Jes. 49:15) Tara kotjihorera tjomukazendu omukambure wena Rachel. Eye wa tja: “Omuatje wandje omukazona Stephanie wa kwatwa ngunda e hi ya tjita omieze muvyu. Otjikando otjitenga tji mbe mu muna, eye wa ri okaṱikona morutu. Posi yokutja, onganga ye ndji yandjera kutja mbi mu hande eyuva arihe, indu tjaa ṱizirwa momakende pohospitala omueze imbwi omutenga. Oruveze ndwo ami nokanatje kandje twa kara noupanga wopopezu. Eye nai u nozombura hamboumwe nu omuṱikona morutu pomakura we. Nandarire nao, ami mbe mu suvera tjinene mena rokutja eye wa kondja nomasa kutja ma hupe. Nu tjiri mbi nondjoroka tjinene mehupo randje mena re.” Tjiri ku tu pa ondjoroka tjinene okutjiwa kutja orusuvero rwa Jehova kweṱe ru kurira ko, indu tji matu kondjo nomasa okumukarera nomutima auhe.

20. Otjomukarere wa Jehova, otjikwaye tji tji ku pondjoroka?

²⁰ Otjomukarere wa Jehova, oove okaṋepo okananḓengu meṱunḓu re nu kape nomundu tjimuna ove. Jehova ke ku nanene ku ye mena rokutja oove omunanḓengu povandu varwe. Nungwari, wa tjita nao mena rokutja wa tara momutima woye na munu kutja oove omurisusuparise, nu mo yenene okupuratena ku ye nokurundurura ongaro yoye. (Eps. 25:9) Kara nongamburiro yokutja Jehova u nondangi kozongondjero zoye zokumukarera. Onḓaro orure nouṱakame woye u raisa oukahu kutja u ‘nomutima omuwa nomunanḓuviro.’ (Luk. 8:15) Kunao, kayende komurungu okuungurira Jehova nomutima woye auhe. Tji wa tjiti nao mo kara nepu ewa rokuyoroka mena rokutja ‘konokurisasaneka’ ku nomundu warwe.