1. Ɔdiya nɛ Ujehofa i gē lɛ alɔ miya ācɛ ɔhá ŋ ma?

UJEHOFA i dɔka ku ɛjɛɛji odee amāŋ ku ɛjɛɛji ācɛ kéē wɛ ɛdɔ ekponu ŋ. Alɔ jé ɛnyā ŋma ɛgɛ nɛ ó bi le ya aɔci, aɛ́bɛ́ mla alɛɛcɛ ɔwɛ ɛyɛɛyi a. Ohigbu ɛnyā Ujehofa i gē lɛ alɔ miya ācɛ ɔhá gboogboo ŋ. Ó gē jila ɔtu ku alɔ má, ó jé ɛdɔ ɔcɛ nɛ alɔ wɛ piii a. (1 Usám. 16: 7) Ujehofa jé ɔdā nɛ a lɔfu ya gla, ɛnyā nɛ a gáā ya gla ŋ mla ɛgɛ néē bi uwɔ jɛ lɛ a. Ó klla cɛgbá ɔdā duuma ŋma ɛgiyi alɔ, nōo fiyɛ ɔfu ku alɔ ŋ. Alɔ cɛgbá ō leyi má iyi alɔ ɛgɛ nɛ Ujehofa gē leyi má alɔ a. Ɔdaŋ ku alɔ ya lɛ a alɔ géē “gbēyī gɔɔ,” alɔ i gáā gbɛla je iyi alɔ gico fiyɛ ɔfu ŋ amāŋ leyi má iyi alɔ taajɛ ŋ.​—Uróm 12: 3.

2. Ɔdiya nóō lɔhi ku alɔ lɛ iyi alɔ miya ācɛ ɔhá ŋ ma?

² Alɔ lɔfu nwu ŋma ocabɔ o lɔhi ku ācɛ ɔhá. Ocabɔ mafu, alɔ lɔfu jé ɔyinɛ éyi nōo jé ō yuklɔ ku ɔna ō ta lɔɔlɔhi. (Uhíb. 13: 7) Alɔ lɔfu nwu ŋma ocabɔ ku nu, ɔwɛ nɛ alɔ lɔfu ya lɔhi fiyɛ ipu uklɔ ku ɔna ō ta a. (Ufíl. 3:17) Amáŋ ó lɛ ɛyɛɛyɛyi kóō yɔ i yɛce ocabɔ ku ɔcɛ mla ō yɔ i lɛ iyi uwɔ miya ɔcɛ ɔɔma. Ɔdaŋ ku alɔ gē lɛ iyi alɔ miya ācɛ ɔhá, ó lɔfu ya ku alɔ gbɔɔ ō mimalanyi, abɔ lɔfu hɛ alɔ iyē, amāŋ alɔ lɔfu gbɔɔ ō leyi má iyi alɔ bɛɛka alɔ i cɛgbá ŋ ma. Ɛgɛ nɛ alɔ kē nwu ŋma ikpɛyi ɛlā nōo gáā yɛ a, ɔdaŋ ku alɔ gē ceyitikwu kweyi mla ayinɛ alɔ, ó lɔfu lɛ abɔ kwu ɛma nɛ alɔ lɛ mla Ujehofa a. Ohigbu ɛnyā Ujehofa dɔka ku “ɔnyɔɔnyɛ kóō jila úklɔ́ nɛ̄ ó yá ā má kóō má ɔ̄ ɔ́dāŋ koó lɔhi, cɛ́ɛ́ kóō lɔfú gwō kú ɔdā nɛ̄ ó yá abɔ̄yī nū ā. Ó gáā lɛ ɔdā nɛ̄ ó yá ā gbla ɛ̄nɛ̄ ɔ̄cɛ ɔhá yá ā ŋ́.”​—Ugal. 6: 4.

3. Opiyabɔ ɛyɛɛyɛyi nyá nɛ a ya ɛ, nōo lɔfu cɛ gā uwɔ gweeye a?

³ Ujehofa dɔka ku ɛjɛɛji alɔ kóō yɔ i lɛ eeye, ipu ɔwɛ  ɛyɛɛyɛyi nɛ alɔ yɔ i ceyitikwu ku alɔ gba ɔ ɛ̄gbā a. Ocabɔ, ɔdaŋ ku a lɛ ubatisim ya ɛ, ayika cika ō gweeye ku a lɛ ɔdā nɛ a miya a ya ɛ! A ya ōmiya nyā abɔ iyi uwɔ. A kē ya ɔ ohigbu ihɔtu nɛ a lɛ lɛ Ɔwɔico a. Ó lɛ a leyi yɛ aɔdā ɛyɛɛyɛyi nɛ a ya ŋmifi ɔɔma ɛ ma. Ocabɔ mafu, oklɔcɛ ku Ubáyíbu ku abɔyi uwɔ kwu lɔfu iyē fiyɛ? Ɔkɔ ō gba ku uwɔ gē lɛyi tu uwɔ fiyɛ? (Aíjē 141: 2) Ó tɔɔtɛ gā uwɔ ō gbɔɔ oklɔcɛ mla ācɛ babanya eko nɛ a yɔ i yuklɔ ku ɔna ō ta? Amāŋ a jé ō bi aɔdā nɛ alɔ gē bi ya oklɔcɛ mla ācɛ a yuklɔ lɔɔlɔhi fiyɛ babanya a? Ɔdaŋ ka kē wɛ adā amāŋ ka ɛ́nɛ́, Ujehofa ta uwɔ abɔ ō kwu piya adā, ɛ́nɛ́ amāŋ apɔlɛ olɔhi ɛ? Ó lɛ aafu ŋ, a géē gweeye nɛhi ohigbu ɛjɛɛji opiyabɔ nɛ a ya ɛ ma.

4. Ɔdi nɛ alɔ gáā kɛla lɛyikwu ɔ ipu ikpɛyi ɛlā nyā a?

⁴ Alɔ lɔfu ta ācɛ ɔhá abɔ kéē lɛ eeye ipu opiyabɔ ɛyɛɛyɛyi néē yɔ i ya, o ya ɛɛ kéē gɔbu yɔ i gba Ujehofa ɛ̄gbā. Alɔ kē lɔfu tu uwa abɔ, o ya ɛɛ kéē lɛ iyi uwa miya ācɛ ɔhá ŋ duu. Ipu ikpɛyi ɛlā nyā, alɔ géē má ɛgɛ nɛ apɔlɛ, ɔba mla ɔnyā amāŋ ɛgɛ nɛ anyakwɔcɛ ku ujɔ mla ācɛ ɔhá lɔfu je otabɔ lɛ ayinɛ ɔhá a. Amoomɛ, alɔ klla géē kɛla lɛyikwu aukɔ́ ku Ubáyíbu ōhī nōo géē ta alɔ abɔ, miya ɔdā olɔhi nɛ alɔ lɔfu ya gla a.

5. Ɛgɛ nɛ ɔkpá ku Ācɛ Ɛ́fēsɔsi 6:4 ka a, ɔdi nɛ apɔlɛ i cika ō ya ŋ ma?

⁵ Aadā mla aɛ́nɛ́ cɛgbá ō leyi kwɛɛcɛ lɔɔlɔhi kéē hii je ɔyi uwa éyi miya ɔyi uwa ɔhá ŋ, amāŋ ō leyice ɔdā nɛhi nɛ ayipɛ ɔlɛ uwa i gáā lɔfu ya gla ŋ ma ŋma ɛgiyi uwa ŋ. Ɔdaŋ ku apɔlɛ duuma gē ya lɛ a, é lɔfu ya ku abɔ kóō hɛ ɔyi ɔɔma iyē gla. (Jé Ācɛ Ɛ́fēsɔsi 6: 4.) Ɔyinɛ alɔ nɔnya Sachiko * kahinii: “Aitica ku um dɔka ku um ya lɔhi fiyɛ ayipɛ uklasi ku um ohile. Umama ku um kē dɔka ku um ya lɛ a duu, cɛɛ ku aitica ku um mla adā um nɛ ó wɛ ɔcɛ ocijali ŋ ma, kéē yɔ i leyi olɔhi má ācɛ o gba Ujehofa ɛ̄gbā. Umama ku um dɔka ku um ya inyileyi duuma ipu ojama nɛ alɔ yɔ i ta inɔkpa a ŋ, amáŋ ɛnyā i kē gáā tɔɔtɛ ŋ. Naana nōó gboji nɛ um ya mɛ ŋma inɔkpá ɛ ma, ɔtu gē ŋmo um ɛpɔbi kpɔ ka ɔtu i he Ujehofa lɛyikwu um, ɛgɛ nɛ um ceyetikwu lɛ eko ɔɔma a ŋ.”

6. Ɔdi nɛ adā mla ɛ́nɛ́ lɔfu nwu, ŋma ɛlā nōo yɔ ipu ɔkpá ku Aíjē Kú Ɛ̄gbā 131:1, 2 a?

⁶ Ɛlā ō cɛgbá nɛ ɛ́nɛ́ mla adā cika ō jé a yɔ ipu ɔkpá ku Aíjē Kú Ɛ̄gbā 131:1, 2. (Jé.) Udefidi  nōo wɛ Ɔcɛ́ a kahinii: “Ń gbɛlá ō yá ɔdā nɛ̄hi nōo fíyɛ um abɔ̄” ŋ, amāŋ lɛ ɛlá wu ɔdā nɛhi nōo le fiyɛ ɔdā ō jé ku um ŋ. Abɔɔ ó ta iyi nu waajɛ a, ó lɛ ɛbɔ ku ɔtu lɛ. Ɔdi nɛ adā mla ɛ́nɛ́ lɔfu nwu ŋma ɛlā ku Udefidi a? O ya ɛɛ kóō tɔɔtɛ lɛ adā mla ɛ́nɛ́ kéē ta iyi uwa waajɛ, kéē hii leyice ɔdā nɛhi ŋma ɛgiyi uwa amāŋ ku ayipɛ ɔlɛ uwa ŋ. Adā mla ɛ́nɛ́ cɛgbá ō tu ayipɛ ɔlɛ uwa abɔ kéē má ku aa cɛgbá. Eko duuma néē lɛ ɔdā néē lɔfu ya amāŋ ya gla ŋ ma jé, é lɔfu ta ɔ abɔ ŋma lɛ ō miya ɔdā nɛ ó lɔfu ya gla a lɛ ɔ. Ɔyinɛ alɔ nɔnya Marina kahinii: “Ɛ́nɛ́ um i je um miya ayinɛ um ohile amāŋ ku ayipɛ ɔhá jejee ɛ ŋ. Ó nwu um ka ɛjɛɛji alɔ lɛ ɛhi ɛyɛɛyɛyi, ku ɛjɛɛji alɔ kē cɛgbá ipu eyī ku Ujehofa. Ohigbu ɛnyā, ó gē lɔnɔ ku um lɛ iyi um miya ācɛ ɔhá.”

7-8. Ɛgɛnyá nɛ ɔba gáā mafu ojilima lɛ ɔnyā nu a?

⁷ Ɔba duuma nōo wɛ Ɔcɛ O Yɛce Ukraist cɛgbá ō lɛ ojilima ce ɔnyā nu. (1 Upít. 3: 7) Ocabɔ, ɔba gē lɛ ojilima ce ɔnyā nu ŋma lɛ ō mafu lɛ ɔ ku ó cɛgbá lɛ anuɔ nɛhi. Ó gē cɛgbá ɔdā duuma ŋma abɔ nu nōo fiyɛ ɔ ɔfu ŋ. Ó kē i je ɔ gbla anyā ɔhá ŋ. Ɛgɛnyá nɛ ɔtu gáā ya ɔnyā a lɛ ɔdaŋ ka ɔba nu gé je ɔ miya anyā ɔhá a? Ɔyinɛ alɔ nɔnya Rosa nɛ ɔba nu i wɛ Ocijali ŋ ma gē je ɔ miya anyā ɔhá igbalɛwa. Ɛlā ō bu tu ɔtu nɛ ó gē ka lɛ ɔyinɛ alɔ Rosa a i gē kwu ɔ iyē foofunu ŋ, amáŋ ó gē cɛ lɛ ɔ ta iyi nu aafu, ɔdaŋ ka ɔcɛ duuma kóō yihɔtu nu ɔkwɔɔkwɛyi. Ó kahinii: “N cɛgbá kéē yɔ i ta iyi um ɛlá kwu ɔ eko doodu ku Ujehofa yihɔtu um.” Amáŋ ɔba ku Ɔcɛ O Yece Ukrsist gē lɛ ojilima ce ɔnyā nu. Ó jé ka ō ya ɛnyā géē ya ku opiyatɔha ku nu mla ɔnyā nu, mla aku Ujehofa kóō yɔ i lɔhi tōōtɔ̄ɔ̄. *

⁸ Ɔba duuma nōo lɛ ojilma ce ɔnyā nu, géē yɔ i ka olɔhi ku nu lɛ ācɛ ɔhá klla géē da ɔ ka anuɔ yihɔtu nu ka ó klla cɛgbá lɛ anuɔ. (Aíit. 31:28) Ɔwɛ ɛgɛnyā nɛ ɔba ku Katerina nɛ alɔ kɛla lɛyikwu ɔ ipu ogwotu nōo gáā yɛ a, bi le ta ɔnyā nu abɔ kóō lɛ ɛgɛ nɛ ɔtu gē ya ɔ bɛɛka ó cɛgbá bɛɛka ācɛ ɔhá ŋ ma yale a. Eko nɛ u Katerina wɛ ɔyipɛ a, ɛ́nɛ́ nu gē ŋmo ɔ okonu nɛhi klla gē je ɔ gbla ayipɛ acɛnya mla aɔkpa ku nu ɔhá. Ohigbu ɛnyā Katerina gbɔɔ ō je iyi nu gbla ācɛ ɔhá, ó klla gɔbu yɔ i ya lɛ a naana nɛ ó gā lɛ ɔkwɛyi jé a! Amáŋ ɔba nu ta ɔ abɔ kóō hii ya lɛ a gɛ ŋ, ku ó klla gbɔɔ ō gbɛla lɛyikwu iyi nu ɔwɛ o lɔhi. Ó kahinii: “Ó yihɔtu um, ó gē cɛtra um eko nɛ um lɛ ɔdā olɔhi ya, ó klla gē gbɔɔkɔ gā um duu. Ó gē ta um ɛlá kwu aɛnɛɛnɛ uce olɔhi nɛ Ujehofa lɛ a, klla ta um abɔ lɛ ɛlá iciici nɛ um gē gbo a piyabɔ.”

9-10. Ɛgɛnyá nɛ anyakwɔcɛ ku ujɔ ta ɔyinɛ nɔnya éyi abɔ, kóō habɔ uce kóō yɔ i lɛ iyi nu miya ācɛ ɔhá ta a?

⁹ Ɛgɛnyá nɛ anyakwɔcɛ ku ujɔ gáā lɔfu je otabɔ lɛ ācɛ, nōo lɛ uce o je iyi uwa gbla ācɛ ɔhá a? Alɔ leyi yɛ ocabɔ ku ɔyinɛ alɔ nɔnya Hanuni, nɛ eko nɛ ó wa ɔyipɛ a nōó lɔnɔ kéē cɛtra ɔ ipu ɔdā duu nɛ ó gē ya a. Ó kahinii: “Uweyi gē ya um, ó kē ya um bɛɛka ayipɛ ɔhá cɛgbá fiyɛ um a. N gbɔɔ ō lɛ iyi um gbla ācɛ ɔhá ŋma eko nɛ um wɛ ɔyipɛ a.” Naana nɛ u Hanuni gáā lɛ ɔkwɛyi a jé a, ó gē lɛ iyi nu gbla ācɛ ɔhá kpɔ. Ohigbu ɛnyā a, ó gbɛla bɛɛka ó cɛgbá ipu ujɔ ŋ ma. Amáŋ babanya, ó gē gweeye nɛhi ipu uklɔ ku ɔcɛ o gbɔɔ ɔna ō ta. Ɔdi ta ɔ abɔ piya uce ō ya ku nu abɔ?

¹⁰ Hanuni ka anyakwɔcɛ ku ujɔ nōo gbonɛnɛ nɛhi nɛ. É da ɔ ka ɔ cɛgbá ipu ujɔ a nɛhi klla ta ɔ ahinya ku ocabɔ olɔhi ku nu. Ó kahinii: “Ó gboji ŋ, anyakwɔcɛ ku ujɔ a da um ka ami ɔ ta ayinɛ nɔnya ōhī nōo cɛgbá ɔtu ō tu kwu ɔtu a abɔ. Uklɔ nyā gáā le cɛ gā um jé peee ka um cɛgbá ipu ujɔ a. N bla tu eko nɛ anyakwɔcɛ ku  ujɔ nōo yihɔtu nɛhi nyā, ta um ahinya ku ɔtu ō tu kwu ɔtu nɛ um gē je lɛ ayinɛ nɔnya a. Anuɔ é gáā lɛ 1 Ācɛ Utesaloníka 1:2, 3 jé gā um a. Ɛnyā cɛ gā um gweeye nɛhi! Ohigbu anyakwɔcɛ ku ujɔ nōo lɛ ihɔtu nɛhi nyā, n gáā le jé babanya ka um tile ipu ujɔ.”

11. Ɛgɛ nɛ ɔkpá ku Ayisáya 57:15 ka a, ɛgɛnyá nɛ Ɔwɔico gē ta ācɛ nōo “tú īyī uwā wāajɛ” a abɔ a?

¹¹ Jé Ayisáya 57:15. Ujehofa lɛ ɛlá wu ācɛ nōo “tú īyī uwā wāajɛ” a nɛhi. Ɛjɛɛji alɔ ó wɛ anyakwɔcɛ ku ujɔ foofunu, lɔfu je otabɔ lɛ ayinɛ alɔ nɛ alɔ yihɔtu uwa nɛhi nyā a. Ɔwɛ éyi nɛ alɔ lɔfu tu uwa ɔtu kwu ɔtu a, wɛ ō mafu lɛ uwa ɛgɛ nɛ alɔ lɛ ɛlá wu uwa lɛ a. Ujehofa dɔka ku alɔ mafu lɛ uwa ɛgɛ nɛ alɔ yihɔtu uwa lɛ a. (Aíit. 19:17) Alɔ kē lɔfu ta ayinɛ alɔ abɔ gla, ŋma lɛ ō ta iyi alɔ waajɛ mla ō gweeye ohigbu ɔdā nɛ alɔ ya a foofunu. Alɔ i dɔka ku ācɛ kóō yɔ i má alɔ ɔwɛ ɛyɛɛyi, nōo lɔfu ya ku ācɛ kóō gbɔɔ ō mimalanyi ku alɔ ŋ. Ikɔkɔ ɔɔma, alɔ dɔka ō bi ɔfu mla ɔdā ō jé ku alɔ le ta ācɛ ɔhá ɔtu kwu ɔtu.​—1 Upít. 4:10, 11.

12. Ɔdiya nɛ ācɛ néē leyi má uwa kē cɛgbá ŋ ma, tubla Ujisɔsi ajaajɛ a? (Má ifoto nōo yɔ iyɔbu a.)

¹² Alɔ géē nwu ɔdā alɛwa ku ɛgɛ nɛ alɔ géē ya ɛlā mla ācɛ ɔhá, oŋma lɛ ō leyi yɛ ocabɔ ku ɛgɛ nɛ Ujisɔsi ya ɛlā mla ācɛ nōo yɛce ɔ a. Ujisɔsi fiyɛ oduudu ācɛ nōo lā ipu ɛcɛ nyā ɛ ma. Naana a, “ogbonɛnɛ klla tū ɔtū wāajɛ.” (Umát. 11:28-30) Ó je iyi nu gico jejee kóō mafu ku anuɔ jé ɔkpá amāŋ jé odee fiyɛ oduudu ācɛ ŋ. Eko duuma nɛ ó gē nwu ācɛ ɛlā, ó gē yuklɔ mla aciije nōo tɔɔtɛ ō jɛyi nu klla géē lɛ abɔ kwu ācɛ nɛ ɔtu le gbenyi lɛ uwa a ɔtu. (Ulúk. 10:21) Ujisɔsi i lɛbɛɛka aotrɛyi ku icɔɔci nōo gē je iyi uwa gico a ŋ. Ikɔkɔ ɔɔma, ó gē ya ku tu kóō ya ɛjɛɛji ācɛ kē cɛgbá lɛ Ɔwɔico. (Ujɔ́n. 6:37) Ó klla gē lɛ ojilima ce ācɛ, nɛ ācɛ gbɛla ka é cɛgbá ŋ ma nɛhi.

13. Ɛgɛnyá nɛ Ujisɔsi mafu ihɔtu mla ogbonɛnɛ lɛ ayikpo ku nu a?

¹³ Ipu ɛjɛɛji ɛlā nɛ Ujisɔsi gē ya mla ayikpo ku nu a, ó mafu kóō gbonɛnɛ klla yihɔtu uwa nɛhi. Ó jé ka ɔfu mla āhɔ̄ ku uwa wɛ ɛyɛɛyɛyi. Ohigbu ɛnyā ɛjɛɛji uwa i gáā ya odee ɔwɛ ekponu, amāŋ ya jonjilɛ ipu uklɔ ku ɔna ō ta gla ŋ. Amáŋ, ó gweeye ku ɛjɛɛji uwa ya ŋma ɛji ɔfu ku uwa. Alɔ kē má ɛnyā ŋma ɛgɛ nɛ ó ya ɛlā mla aɔfiyɛ ku nu ipu aciije ku ikpo ije nɛ ó ta a. Ipu aciije ɔɔma, ɔkpani a je uklɔ lɛ eyeeye ku aɔfiyɛ a, “ó je lɛ ɔnyɔ̄ɔnyɛ ɛ́gɛ́nɛ̄ ɔfú kú ɔnyɔɔnyɛ lɛ a.” Ŋma ipu aɔfiyɛ ɛpa nōo ya lɔhi ipu uklɔ néē je lɛ uwa a, éyi ya lɔhi fiyɛ ɔhá. Amāŋ ɔwɛ ekponu nɛ ɔkpani uwa le ta uwa ɛplɛɛpa ahinya a, ó da eyeeye ku uwa kahinii: “A yá lɔhi íbí, ɔcocɛ̄hɔ̄ olɔhi nēé cíkā ō lɔtūce!”​—Umát. 25:14-23.

14. Ɛgɛnyá nɛ alɔ gáā yɛce ocabɔ ku Ujisɔsi ɔwɛ nɛ ó ya ɛlā mla ācɛ ɔhá a?

¹⁴ Ujisɔsi gbonɛnɛ klla gē mafu ihɔtu ɔwɛ nɛ ó gē ya odee mla alɔ a. Ó jé ka āhɔ̄ ku alɔ mla ɔdā nɛ alɔ ya gla a wɛ ɛyɛɛyɛyi, ɔtu kē i he ɔ eko duuma nɛ alɔ ya ɛjɛɛji ɔfu ku alɔ. Alɔ cika ō gbla Ujisɔsi ya duu. Alɔ i cika ō jama ya ku ɔyinɛ duuma kóō gbɛla ka anuɔ i cika jɛ, amāŋ ku uweyi kóō kwu ɔ ohigbu ka ó lɔfu yuklɔ bɛɛka ācɛ ɔhá ŋ ma ŋ. Ikɔkɔ ɔɔma, alɔ cika ō dɔka ɔwɛ ɛyɛɛyɛyi nɛ alɔ géē ta ayinɛ alɔ ahinya ku ɛjɛɛji ɔfu ku uwa néē yɔ i ya ipu ɛ̄gbā ō gba ku Ujehofa a.

15-16. Ɛgɛnyá nɛ ɔyinɛ alɔ nɔnya éyi lɛ itene ŋma ō miya aɔdā nɛ ó ya gla a?

¹⁵ Ɔdaŋ ku alɔ lɛ ōmiya lɛyikwu aɔdā ɛyɛɛyɛyi nɛ alɔ dɔka ō ya ipu ɛ̄gbā ō gba ku Ujehofa, ó gē ya ku oyeeyi ku alɔ kóō lɛyi klla nu alɔ ipu. Ɔdā nōo gáā ta alɔ abɔ a, wɛ ō miya ɔdā nɛ alɔ géē ya gla. Alɔ i cɛgbá ō miya ɔdā nɛ ācɛ ɔhá miya piii a ŋ. Ɔdaŋ ku alɔ i ya ɛnyā ŋ, igbihaajɛ ɔtu lɔfu biya lɛ alɔ abɔ lɔfu hɛ alɔ iye. (Ulúk. 14:28) Má ocabɔ ku ɔyinɛ alɔ nɔnya éyi nōo wɛ ɔcɛ ō gbɔbu ɔna ō ta ojigogo nɛ iyē nu lé ka u Midori a.

 ¹⁶ Eko nɛ u Midori wɛ ɔyipɛ nɛ̄ŋcɛ́ a, adā nu gē da ɔ ka ayinɛ nu nɛ̄ŋcɛ́ mla ayipɛ inɔkpa ku nu ɔ cɛgbá fiyɛ ɔ a. Midori kahinii: “O ya um bɛɛka um tiile ŋ ma.” Amāŋ abɔɔ ó gbɔɔ ō jikoko a, Midori gbɔɔ ō má iyi nu ɔwɛ olɔhi fiyɛ. Ó kahinii: “N gē jé Ubáyíbu ɛ̄cī doodu ohigbu ka ó gē ya ku um lɛ ɛbɔ ku ɔtu, ku um klla má ka Ujehofa yihɔtu um.” O wɛ ɔɔma foofunu ŋ, ó gē miya ɔdā nɛ ó géē ya gla klla gē gbɔɔkɔ, lɛyikwu eyeeye ku uwa o ya kóō lɛ aɔdā nɛ ó miya a ya. Ɛnyā gē cɛ lɛ u Midori gweeye ohigbu ɔdā nɛ ó yɔ i ya lɛ Ujehofa a.

17. Ɔdi gáā ta alɔ abɔ ku alɔ “lɛ ɔtū mɛ́mla odo kú [alɔ] yá ɛ̄yīpɛ̄” a, ɔdi kē gáā bɛɛcɛ ŋma anu a?

¹⁷ Ó gē je eko oligbo ɛɛ ku alɔ ya opiyabɔ lɛyikwu ɔwɛ nɛ alɔ gē gbɛla amāŋ nɛ ɔtu gē ya alɔ lɛyikwu iyi alɔ a. Ohigbu ɛnyā, Ujehofa da alɔ kahinii: Aa “lɛ ɔtū mɛ́mla odo kú aá yá ɛ̄yīpɛ̄.” (Āfi. 4:23, 24) O ya ɛɛ ku alɔ ya ɛnyā, ó lɛ aafu ŋ, alɔ cɛgbá ō gbɔɔkɔ, klɔcɛ ku Ɛlā Ɔwɔico, klla gbɛla tu ɔ lipu lipu. A hii ma o ya aɔdā nōo ba nyā ŋ, ku a ba Ujehofa kóō lɛ ɔfu tu uwɔ iye. Alelekwu ihɔ ku nu géē ta alɔ abɔ ō lɛ uce ō ya, ku ō lɛ iyi alɔ miya ācɛ ɔhá a yale. Ujehofa klla géē ta uwɔ abɔ ku a jé ɔdaŋ ku a gbɔɔ ō mimalanyi amāŋ yɔbɔɔcɛ, cɛɛ ó kē i ta uwɔ abɔ ku a ya opiyabɔ fiya fiya.

18. Ɛgɛnyá nɛ ɛlā nōo yɔ ipu ɔkpá ku 2 Úklɔ́ kú Aɔ́cɛ́ 6:29, 30 lɔfu tu alɔ ɔtu kwu ɔtu a?

¹⁸ Jé 2 Úklɔ́ kú Aɔ́cɛ́ 6:29, 30. Ujehofa jé ɛgɛ nɛ ɔtu gē ya alɔ a. Ó klla jé ku alɔ yɔ i ceyitikwu ō ya ku alɔ lɛ inyileyi ku alɔ yale, ku ɛ̄cɛ̄ obɔbi nyā kóō klla lɛ abɔ kwu alɔ iyē ŋ. Eko duuma nɛ Ujehofa má ku alɔ yɔ i ceyitikwu ku alɔ lɛ aunwalu nyā yale, ó gē yihɔtu alɔ tōōtɔ̄ɔ̄.

19. Ɛgɛnyá nɛ Ujehofa je ocabɔ ku ɛgɛ nɛ ó yihɔtu ku alɔ a?

¹⁹ O ya ku alɔ jé ɛgɛ nɛ ó yihɔtu ku alɔ lɛ a, Ujehofa bi ocabɔ ku ihɔtu nōo yɔ ɔtahɛ ku ɛ́nɛ́  mla ɔyi nu a le yuklɔ. (Ayis. 49:15) Má ocabɔ ku ɛ́nɛ́ éyi nɛ iyē nu lé ka u Rachel a. Ó kahinii: “N ma ɔyi um Stephanie gbɔbu lɛ eko nɛ um cika ō ma ɔ a. Eko nɛ um lɛ eyī má ɔ aflɛyi a, ó yɔ ligii klla lɛbɛɛka ɔcɛ duuma i ta ɔ abɔ gla ŋ ma. Amāŋ eko nɛ alɔ yɔ inɛɛci a, idɔkitɔ a cɛ gā um ku um bēē bi ɔ ɛ̄cī doodu ipu ɔya aflɛyi ku oyeeyi ku nu. Ɛpleeko ɔɔma, ami mla ɔyi um gáā lɛ ɛma nōo lɔfu lɛ. Babanya, ó wɛ ihayi ɛhili, ó kē nyɛ fiyɛ ācɛ ku ihayi ku nu. Naana a, n yihɔtu nu nɛɛnɛhi fiyɛ ohigbu ɛgɛ nɛ ó nyā o ya kóō yeeyi a. Ɛnyā kē bi eeye wa ipu oyeeyi ku um nɛhi!” Ó wɛ ɔdā ō ta alɔ ɔtu kwu ɔtu o jé ka Ujehofa gē yihɔtu alɔ nɛɛnɛhi lɛ a duu, eko duuma nɛ ó lɛ alɔ má yɔ i nya o ya ku alɔ gba ɔ ɛ̄gbā mla oduudu ɔtu ku alɔ!

20. Ɔdiya nɛ ɛjɛɛji ācɛ o gba Ujehofa ɛ̄gbā lɔfu gweeye a?

²⁰ Abɔɔ a wɛ éyi ku ācɛ o gba Ujehofa ɛ̄gbā a, a cɛgbá ipu apɔlɛ ku nu nɛhi ɔcɛ duuma i kē lɛ bɛɛka awɔ a ŋ. Naana a, Ujehofa i hi uwɔ igwú gē lɛ iyi nu ohigbu ku a cɛgbá fiyɛ ācɛ ɔhá ŋ. Amáŋ ó hi uwɔ igwú gē lɛ iyi nu ohigbu ka ó má ku a ta iyi uwɔ waajɛ, klla le tutu ō ya opiyabɔ ipu oyeeyi ku uwɔ. (Aíjē 25: 9) Le jé kpɔcii ka ó gē jɛ ɔ eyī ɔdaŋ ku a ya ɛjɛɛji ɔfu ku uwɔ ō gba ɔ ɛ̄gbā. A humayi lɔtu klla hayi kpaakpa lɛ ɔ ɛ, ɛnyā mafu ku a lɛ “ɔtū olɔhi.” (Ulúk. 8:15) Ohigbu ɛnyā gɔbu ku a yɔ i ya ɛjɛɛji ɔfu ku uwɔ lɛ Ujehofa. Cɛɛ ku a ‘lɔfú gwō ohigbu ɔdā nɛ a ya abɔyi uwɔ a.’