1. Mwasiwa ngwan’ni Yohova kananifwanafwani-edha naatu enango?

YOHOVA unodhiveliwana vyongo vyo-iyana-iyana thitho kanodedi-edha ira vyothene vikalenga saasawa. Umboni wa vyevi ngoi liye atopanducha vyongo vyo-iyana-iyana thangani-avo atu. Mutu uliwethene ngo-iyana na fwee. Ee-no Yohova kanaufwanafwani-edhani naatu enango liye unosakasaka moda uli riminyu. (1 Sam. 16:7) Unathuulela vyongo vyapama vinoiranyo vyofooka vinyu thitho moda waleliwilenyo. Thitho kanodedi-edha ira muirenga vyongo vya-anaodanyo. Ninofwanela msazi-edhanga Yohova modhionanga ninga mwemo munonionela liye. Nairanga ee-no ninooda thonyi-edha ira nili “ mutu othuulela pama” akala dhionanga ira nili mutu wavadhulu thitho oimwanana.—Aroma 12:3.

2. Mwasiwa ngwan’ni kai pama dhifwanafwani-edha naatu enango?

² Pyovweya ira ninooda ganyali vinjinji nakaana chidwi na vyevyo vinoira bali venango rongola orormeleya vabasa linoira liye lolaleela. (Aeb. 13:7) Ninoonga ee-no mwasa oi ninooda funjedha ndhila dhinjnji dholaleelela, dhedho dhinanikami-e ira na-iyene niodenga ira vyongo vyapama nakala muurumiwini. (Afil. 3:17) Mbwenye vatokala i-yana vaari va tukulela ifwanafwani-o yapama ya mutu mwinango na vifwanafwani-a na mutuo. Akala mutoroma dhifwanafwani-edha na mutu mwinango, munoroma kaana sanje, fooka thitho viona ira muli o-ofwanelela. Thitho ninga mwafunjedhile i-yo mwasa uvirile ira vyongo mopikisana naabali a pingoni unooda dodomi-a uxamwali-u na Yohova. Ee-no Yohova unoniwandela mwaudhivela ira: “Mbwenye uliwathene vaeka awesedhe basa lee, aira e-no unokaana mwasa ofuna dhiveliwela  va vyoira vyee eka, a-kala mosaasani-ana na vyoira vya mutu mwinango.”—Agal. 6:4.

3. N’nga pivyongo viivi vyevyo vikwakwaneli-edhenyo vomlambela Yohova vyevyo vinauiri-ani kala osangalala?

³ Yohova unofuna ira nisangalalenga na vyo vinoira i-yo vomlambela. Akala mutobadiziwa, munokala osangalala ira mwatokwakwaneli-edha ifunelo yeniyo. Thitho mwasakunle mweka irana vyevyo na mwasa oi munomdhiveliwana Nlungu. Kathuulelani vyevyo vikwakwaneli-edhenyo romela va hora yeniyo. Mwaifwanafwani-o, n’nga va ee-ni munodhiveliwana leri thitho funjedha bibilya? N’nga malobelwinyu mbokumela vathi varima kwaranya wale nlilothene? (Sal. 141:2) N’nga va ee-ni mutoroma tapanya naatu mo-orucha thitho indi-edha basa mwadodoliso vyongo vyofunji-ana? N’nga akala mutothela Yohova unoukami-ani ira mukale lombwana venango i-yana thitho namabala wapama? Pyooneya ira munosangalala thitho munokala okwakwanana na mwasa wa vyevyo vikwakwaneli-edhenyo va vyongo vyevi.

4. N’nga ninofuna nitapanyen’ni?

⁴ Ninooda kami-a atu enango ira tasangalalenga na vyevyo vinooda aliwa irana vomlambela Yohova. Ninooda akami-a ira tarambelenga dhifwanafwani-a naatu enango. Muyofunjedha yei, ninodha ona mwemo anamabala munakami-edhe aliwa a-imiwa thitho vyevyo atu othela munairele aliwa vyevyo, thitho andimuwa naatu enango pingoni munakami-edhe aliwa abali naarongoliwa. Vomari-edha ninodha tapanyani makundo a Bibilyani enao ananikami-e kaana ifunelo ya vyevyo vinakwakwaneli-edhe i-yo movwelana na dodoliso li-u thitho mwemo vyongo mukalele aliwa vaingumi-u.

5. Movwelana na lemba la Aefeso 6:4,anamabala tanofwanela rambela iranan’ni?

⁵ Anamabala anofwanela ira polepole ir ata-afwanafwani-enga mwaniwa naa-ima enango, thitho katifwanafwani-enga vyevyo mwaniwa vya-anaoda liye. Tairana vyevyo tanooda mfooki-a mwaniwa. (Muleri Aefeso 6:4.) Rongola mwinango dhina lee Sachiko * atoonga ira: “Purusoranga adedi-edhela ira ndiirengana vyongo pama mu kalasi langa kwaranyedha atu enango. Wenjedhela vevo m’manga afuna ira ndikozeele pama ifunelwanga ira ndimaode laleela pama wa maporusoranga thitho babanga wenuo a-ali Mboni. Thitho m’manga afuna ira ndikozeelenga pama vofuma maira maporova. Angalive ira ndatomari-a xikola vyawa vinjinji ndulimu, hora dhiango ndinokaikela akala Yohova unosamgalala na vyevyo vinoira miyo vomlambela.”

6. N’nga anamabala tanafunjedhevon’ni va lemba la Salimo 131:1, 2?

 ⁶ Anamabala anooda funjedhavo ifwanafwani-o yapama va lemba la Salimo 131:1, 2. (Muleri.) Mwene Davide aongile ira “kaafunafuna vyongo vyavadhulu vinjinji” venango vyevyo vya-aoda liye. Dhievi-a watomkami-a ira avididili-enga thitho “kaathi-a rimee vathi.” N’nga anamabala anofunjedhavon’ni vaifwanafwani-o yei? Anamabala anooda kala odhievi-a a-kala tarambela thuulelanga vinjinji vyoonga aliwa baa-i mbwenye thitho tarambelanga dedi-edha vinjinji kumela wa a-imiwa. Aliwa anooda kami-a a-imao ira tazindiyelanga vinaode aliwa na vya-anaode aliwa noawakami-a kaana vifunelo vyevyo vinakwakwaneli-edhe aliwa. Rongola mwinango dhina lee Mariana unoonga ira: “M’manga kandifwanafwani-edha naabalanga venango a-ima enango. Aliwa tatoonifunji-a ira uliwethene utokaana dodoliso lo-iyana na fwee thitho uliwethene ngofuneya vamethoni va Yohova. Ndinoawasimba vinjinji mwasa oi vyevyi, vyatondikami-a ira nda-avifwanafwani-enga naa-ima enango.”

7-8. N’nga lombwana unathonyi-edhe a-vi ira unolemeza i-yanee?

⁷ Kristau wa lombwana unofwanela lemeza i-yanee. (1 Pe. 3:7) Mlemeza mutu onothangani-avo mthuulela. Lombwana unooda oni-a ira unolemeza i-yanee am’monanga ira ngofuneya vinjinji. Liye kanam’mwandela i-yanee irana vyongo vya-anaoda liye. N’nga tinyarwa dhiivi dhinakalevo akala ira lombwana unomfwanafwani-a i-yanee naa-iyana enango? Rongola mwinango dhina lee Rosa wenuo man’ne a-ali Mboni, hora dhinjinji unomfwanafwani-edha naa-iyana enango. Madhu onyoza enao man’nee anom’mongela liye anom’mwiri-a Rosa ira a-avivwenga pama thitho dhikaikela akala ira atu anomdhiveliwana. Liye unoonga ira: “Ndinofuneeleya ira vvakwikwi atu tandithuuchenga ira Yohova unoudhiveliwanani.” Mo-iyanana vyevi kristau unofwanela mlemeza vinjinji i-yanee. Liye unoidhiwa vyevi vinooda mkami-a ira avwelanenga na i-yanee thitho akale vauxamwali olimba na Yohova. *

⁸ Lombwana wenuo unolemeza i-yanee unoonga vyongo vyapama vyoonga i-yaneo thitho msikimizeli-a ira unomdhiveliwana thitho msimba. (Sang. 31:28) Vyevi pievyo man’ne Katarina ummongile i-yo mumwasa uvirile, vinairana liye thitho vitomkami-a i-yanee ira a-adhionenga ira kai ofwanelela. Angali mwana m’mee anomnyoza thitho kaamdhiveliwana akalelechave mfwanafwani-edha na asikana enango thangani-avo thitho afwee. Vyevi vyatommwiri-a ira Katarina adhifwanafwani-enga naatu enango angalive ira atofunjedha imbarimbari. Mbwenye man’nee atomkami-a ira aode limabanana mathuulelo odhionanga ira kai ofwanelela nodhionanga mofwanelela. Katarina unoonga ira “man’nanga unondidhiveliwana, ndisimbanga ndaira vyongo vyothene, thitho unondilobelela. Liye thitho unondithuucha makalelo apama ana Yohova thitho ndikami-a ndaroma kaana makalelo odaweya.”

9-10. N’nga andimuwa avapingoni takami-idhe a-vi rongola mwinango wenuo adhiona ira kai ofuneya avifwanafwani-edha naatu enango?

⁹ N’nga andimuwa avapingoni anaode a-vi mkami-a mutu wenuo unadhifwanafwani-edha naatu enango? Kathuulelani vya rongola mwiango dhina lee Hanuni wenuo a-asimbiwa angali mwana. Liye unoonga ira: Ndali wamanyadho ndaona ira a-ima enango anoira vyongo vyapama kwaranya miyo. Ndatoroma dhifwanafwani-edha romela walelene ndingali mwana. “Angalive ira atofunjedha imbarimbari Hanuni atodhowanave dhifwanafwani-edha naatu enango. Na mwasa wa vyevi liye aviona ninga o-ofuneeleya  pingoni. Mbwenye va ee-ni Hanuni unosangalala na upainiya. Nʼnga chini iikami-idhe chinja mwemo mwadhionela liye?

¹⁰ Hanuni unoonga ira andimuwa avapingoni audhivela tatondikami-a. Aliwa tatooni-a ira anondinyindela thitho ndisimba mwasa wa iroromelo. Lile ulembile ira: “Hora dhinango aandimuwa avapingoni tanondivepa ira ndilimbi-e arongola enao tafuneela limbi-iwa. Vyevi vyatondikami-a ira ndivionenga kala ofuneya. Ndinothuulela hora inango vevo andimuwa avapingoni, vyandisimbile aliwa na mwasa olimbi-a arongola enango asikana. Aliwa tatondilerela lemba la 1 Atezalonika 1:2, 3.  Vyevi vyatondilimbi-a vinjinji. Ndinosimba vinjinji anamasogolela apama ninga enala, va ee-ni ndinoona ira ndili ofuneya vinjinji mu gulu la Yohova.”

11. N’nga ninakami-e a-vi atu otweya rima na odhievi-a ninga mwemo munoongela lemba la Esaya 57:15?

¹¹ Muleri Esaya 57:15. Yohova unodhiveliwana vinjinji atu “otweya rima thitho odhievi-a.” I-yo othene a-kala andimuwave baa-i avapingoni ninooda limbi-a abali naarongola odhiveliwiwala. Ndhila imbo-i yeniyo inofuna i-yo alimbi-ana kuwaoni-a ira ninowathuulela. Yohova unofuna ira naonenga ira liye unowadhiveliwana thitho mbamabila a pereso indendai. (Sang. 19:17) Ninooda limbi-a abali naarongola enala, nairangana vyongo modhievi-a. Kaninofwanela iri-a atu enango thuulelanga vya i-yo baa-i, vyevyo vinooda iri-a ira tarome kaana rima wa sanje malo mwa vyevyo ninofwanela i-ndi-edha basa pama dodoliso lina i-yo thitho vyevyo viidhi i-yo volimbi-a abali-u.—1 Pe. 4:10, 11.

12. Mwasiwa ngwan’ni atu othene tanoodha wali Yesu? (Onani iruthiruthi yavakapani.)

¹² Thuulela mwemo Yesu mwairela liye naanama-arelee vinooda nikami-a ona mwemo munaonela i-yo atu enango. Liye ali ndimuwa kwaranyedha atu othene. Mbwenye ali mutu “opwaseya na odhievi-a.” (Mat. 11:28-30) Liye kaadhioneli-edha ira ngwazelu vinjinji venango oidhiwa vyongo vinjinji. Ano-indi-edha basa pama madhwee thitho vifwanafwani-o vyo-orucha uvwa vyevyo yvafiya varimani atu odhievi-a. (Luka 10:21) Mo-iyana na anamasogolela a marelegiau enao tali ogaya, Yesu kairi-a atu enango ira kadhionenga ira katili ofuneya wa Nlungu. (Juwau 6:37) Malo mwa vyevyo liye anolemeza atu othene.

13. N’nga moda Yesu mwairela liye vyongo na anamafunjedhee vinooni-a a-vi ira ali ooma rima thitho waudhivela?

¹³ Moda Yesu mwairela liye vyongo naanamafunjedhee vinooneya ira ali ooma rima thitho waudhivela. Liye atoidhiwa ira anamafunjedhee tana dodoliso lo-iyana-iyana thitho vyongo yva vaingumiwa yiwa vyali vyo-iyana. Ee-no kavyaodeye ira takaena vizo vyofwanafwana thitho ira vyongo vyofwanafwana vabasa lolaleela. Mbwenye Yesu anowasimba anamafunjedhee mwasa oi uliwethene anoira vyongo na rimee wothene. Yesu atooni-a ira anosimba anamafunjedhee vevo vaooni-idhe liye ifwanafwani-o ya kobiri ya matalento. Mu ifwanafwani-oi mbwiye atova-a basa anamalabee othene movwelana na dodoliso liwa. Mbo-i mwa anamalaba athindhala atoganyali vinjinji kwaranyedha aafwee. Mbwenye mbwiyuo atosimba ambilenala na madhu oonga ira: “Ndinousimba vinjinji, dhaari wapama thitho ororomeleya!”—Mat. 25:14-23.

14. N’nga ninaode a-vi msazi-edha Yesu nairanga vyongo naatu enango?

¹⁴ Yesu unoira vyongo na i-yo mooma rima rima thitho mwaudhivela. Liye unoidhiwa ira dodoliso li-u thitho vyoireya yva vaingumi pyo-iyana. Thitho unosangalala na mwemo munodhilimbi-edha i-yo ira nimlambelenga Nlungu. Vinokala vyapama tukulela ifwanafwani-o ya Yesu naira vyongo naatu enango. Kaninofwanela mmwiri-a kristau fwi-u ira adhionenga ira kai ofuneya venango mva-a manyadho na mwasa oi kanooda irana vyongo vinjinji ninga atu enango. Malo mwiwa ninofwanela kaana hora yooda simba abali naarongoli-u na mwasa  odhilimbi-edha wiwa irana vyongo vyothene vyevyo vinaode aliwa vomlambela Yohova.

15-16. N’nga rongola mwinango aganyalile a-vi na vifunelo vyevyo vyaona liye ira unooda vikwakwaneli-edha?

¹⁵ Nakaana vifunelo vyomlambela Yohova vinooda nikami-a kaana ingumi yokwakwanela na vina i-yo. Segeredo ili vokaana vifunelo vyevyo vinaode i-yo vikwakwaneli-edha movwelana na dodoliso li-u thitho mwemo vyongo mukalele aliwa vaingumi yi-u a-akala mwemo vyongo munowendela aliwa waatu enango. Vyevi vinodha nikami-a ira na-asukwalenga venango fooka. (Luka 14:28) Kathuulelan’ni vyammwireele rongola mwinango wenuo uli painiya dhina lee Midori.

¹⁶ Midori angali mwana babe wenuo a-ali wa mboni anomva-a manyadho vomfwanafwani-edha na abalee thitho afwee a xikolani. Liye unoonga ira: Ndakalelave dhionanga ira kandili ofwanelela. Mbwenye angaulukule ato-iya dhikaikela. Unooga thitho ira: Ndanoleri Bibilya dambo lililothene thitho ira Yohova unondidhiveliwana. Wenjedhela vevo liye atozindiyela vifunelo vyevyo vinaode liye vikwakwaneli-edha thitho mvepa Yohova ira aode mkami-a kwakwaneli-edha vifunelovyo. Vyevi vyatomkami-a ira asangalalenga na vyevyo vinaode liye irana vomlambela Yohova.

17. N’nga ninaire a-vi ira nidhowenave kala apya mukopolo dhowendi-a mathuulelwi-u, n’nga vyo-arelavo vyee vinakale vyan’ni?

¹⁷ Vanooda vira hora injinji ira niode chinja mathuulelwi-u thitho mwemo munodhionela i-yo. Ee-no Yohova unoniwandela ira: “Mwatofunji-wa ira mukale achineneeva mu kopolo yowendi-a mathuulelwinyu.” (Aef. 4:23, 24) Ira vyevi viodeye, munofwanela lobelanga, funjedhanga madhu a Nlungu thitho thuulelanga modi-a vyevyo vinofunjedha i-yovyo. Hora dhothene muirengana vyevi thitho mumvepenga Yohova ira aodenga ukami-a. Zimwee ochena  unodha ukami-a mali-a mathuulelo othene ovifwanafwani-a naatu enango. Liye unodha ukami-a ira muidhiwe akala mutoroma kaana rima wasanje venango ogaya thitho unodha ukami-ani ira muchinje mombaranya.

18. N’nga madhu ofwanyeya va 2 Limbili 6:29, 30, ananilimbi-e a-vi?

¹⁸ Muleri 2 Limbili 6:29, 30. Yohova unoidhiwa pama mirimi-u. Liye unoidhiwa nyarwa dhedho dhinolimbinana i-yo ninga vyongo vyothakala vya muilamboi thitho vyevyo vinodawi-a i-yo na mwasa oi kanili atu ochena. Yohova aona vyevyo vinoira i-yo vodhilimbi-edha limbanana nyarwa dhedhi unooda dhiveliwa.

19. N’nga Yohova a-indi-edhile basa ifwanafwani-o yoi a-vi vooni-a ira unonidhiveliwana vinjinji?

¹⁹ Vofuna nikami-a vwechecha ira unonidhiveliwana vinjinji, Yohova uno-indi-edha basa ifwanafwani-o yaudhivela yeniyo inokalavo vaari va m’ma na mwanee. (Esaya 49:15) Kathuulelanni vya ifwanafwani-o ya i-yana mwiango dhina lee Rachel. Liye unoonga ira: “Mwananga Stephanie abaliwile na malambo o-okwakwanela. Mwanuo angabaliwile ndammona kala ng’onong’ono vinjinji thitho anondiva-a tangaranga. Mbwenye maiferimero tatondirumeli-a ira ndimtukulenga maromelo a mwedi uliwethene hora ya-eliwile liye makinani ofuna mkami-a ira aode kaana ingumi. Hora yeniyo vyatondikami-a vinjinji ira ndimdhiveliwengana mwananguo. Va ee-ni una vyawa 6 mbwenye unooneya kala ng’ono ndamfwanafwani-edha naafwee enao tabaliwilena liye hora imbo-ive. Mbwenye ndinomdhiveliwanave mwananguo mwasa oi atogumanana vyorucha vilukulu ira akaena ingumi thitho ndinosangalala ndammonanga.” Pyolimbi-a ira Yohova unonidhiveliwana vinjinji aona nidhilimbi-edhanga limabanana nyarwa na ifunelo yoi nimlabelenga na rimi-u wethene.

20. Ninga arumiwi odhivelela wa Yohova, n’nga muna myasa dhoi a-vi dhokalela osangalala?

²⁰ Ninga rumiwi wa Yohova, idhiwani ira unouonani ira muli a pereso indendai thitho avakundu mu banja lee. Ka-i ira Yohova atoitanani wa liye na mwasa oi auoneni ira muli mutu wapama vinjinji kwaranyedha atu enango. Liye atoitanani wa liye na mwasa oi atoona riminyu ira muli mutu opwaseya, orumela funji-iwa thitho ofuna wenda mundhilee. (Sal. 25:9) Idhiwani ira liye unousimbani vinjinji mwairanga vyothene vinaodenyo vomlabela. Vilela thitho roromeleya winyu nguumboni oi mutokaana rima wapama vinjinji. (Luka 8:15) Ee-no dhowananive mlambela Yohova na riminyu wethene. Mwaira ee-no munodha kaana myasa dhovweya dhokalela osangalala na ‘basa linyu.’