Ir al contenido

Ir al índice

ARTÍCULO ÑA̱ KAʼVIYÓ 29

Ná kusi̱í-iniyó xíʼin ña̱ kivi keʼéyó

Ná kusi̱í-iniyó xíʼin ña̱ kivi keʼéyó

“Iin tá iinna [...] ná kusi̱í-inina xa̱ʼa̱ ña̱ kéʼéna, ta ná va̱ása chitáʼanna miína xíʼin inkana” (GÁL. 6:4).

YAA 34 Nda̱kú koo inii̱

ÑA̱ KA̱ʼA̱NYÓ XA̱ʼA̱ *

1. ¿Nda̱chun va̱ása chítáʼan Jehová miíyó xíʼin inkana?

JEHOVÁ kútóora ña̱ xa̱a̱ síín síín ná koo ndiʼi ña̱ʼa. Chi saá íyo ndiʼi ña̱ʼa ña̱ i̱xava̱ʼara tá kúú miíyó na̱ yiví. Kǒo na̱ yiví na̱ inkáchi íyo, ña̱kán Jehová va̱ása chítáʼanra miíyó xíʼin inkana. Chi ña̱ kíʼinra kuenta xíʼin kúú ña̱ ndíka̱a̱ níma̱yó, ta su̱ví ndáa ki̱ʼva náʼa̱yó chí sa̱tá (1 Sam. 16:7). Xítora ndáaña kivi keʼéyó, ta saátu ndáaña va̱ása kivi keʼéyó. Ta saátu xítora ndáa ki̱ʼva xa̱ʼnuyó. Ta va̱ása káʼa̱nra xíʼinyó keʼéyó ña̱ va̱ása kuchiñuyó keʼéyó. Ña̱kán ná kundiku̱nyó yichi̱ra ta ná kotoyó miíyó nda̱a̱ táki̱ʼva xítora miíyó. Tá ná keʼéyó ña̱yóʼo saá na̱ʼa̱yó ña̱ vií íyo ña̱ ndákanixi̱níyó, ta va̱ása ndakanixi̱níyó ña̱ ndáyáʼvikayó nu̱ú inkana á ña̱ va̱ása ndáyáʼviyó (Rom. 12:3).

2. ¿Nda̱chun su̱ví ña̱ va̱ʼa kúúña chitáʼanyó miíyó xíʼin inkana?

2 Iin ña̱ va̱ʼava kúú ña̱ kundiku̱nyó yichi̱ na̱ hermano na̱ viíní nátúʼun xa̱ʼa̱ Ndióxi̱ (Heb. 13:7). Saáchi ña̱yóʼo chindeétáʼanña xíʼinyó ña̱ viíníka natúʼunyó xíʼin na̱ yiví (Filip. 3:17). Soo xa̱a̱ síín kúú ña̱ kotoyó ña̱ va̱ʼa kéʼé na̱ hermano ña̱ va̱ʼa kundiku̱nyó yichi̱na, nu̱ú ña̱ chitáʼanyó miíyó xíʼinna. Chi tá ná chitáʼanyó miíyó xíʼin inkana, kivi xa̱a̱yó sa̱a̱-iniyó kuniyóna, ndakava-iniyó á ndakanixi̱níyó ña̱ va̱ása ndáyáʼviyó. Ta nda̱a̱ táki̱ʼva sa̱kuaʼayó nu̱ú artículo ña̱ ni̱ya̱ʼa, tá ná keetáʼanyó xíʼin na̱ hermanoyó kivi sándiʼi-xa̱ʼa̱yó ña̱ vií kítáʼanyó xíʼin Jehová. Ña̱kán káʼa̱nra ña̱yóʼo xíʼinyó: “Iin tá iinna ná kotona ndáa ki̱ʼva íyo ña̱ kéʼéna tasaá kúú ña̱ kusi̱í-inina xa̱ʼa̱ ña̱ kéʼéna, ta ná va̱ása chitáʼanna miína xíʼin inkana” (Gál. 6:4).

3. ¿Ndáaña xa̱a̱ kéʼún nu̱ú Jehová kúú ña̱ sákusi̱íníka-iniún?

3 Jehová kúni̱ra ña̱ ná kusi̱í-iniyó xíʼin ndiʼi ña̱ xa̱a̱ kéʼéyó ña̱ va̱ʼa ndasakáʼnuyóra. Tá kúú, tá xa̱a̱ nda̱kuchiyó, xíniñúʼu kusi̱í-iniyó xa̱ʼa̱ ña̱ xa̱a̱ ni̱xa̱a̱yó ke̱ʼéyó ña̱yóʼo. Chi miívayó kúú na̱ nda̱kaxin keʼé ña̱yóʼo xa̱ʼa̱ ña̱ kúʼvi̱-iniyó xíniyó Jehová. Ná ndakanixi̱níyó xa̱ʼa̱ ndiʼi ña̱ xa̱a̱ kéʼéyó nani tá nda̱kuchiyó. Tá kúú, sana kúsi̱íka-iniyó tá káʼviyó tu̱ʼun Ndióxi̱. Ta saátu va̱ʼaníka íyo oración ña̱ kéʼéyó nu̱úra (Sal. 141:2). Sana va̱ʼaníka nátúʼunyó xa̱ʼa̱ Ndióxi̱ xíʼin na̱ yiví. Ta saátu va̱ʼaníka xíniñúʼuyó ña̱ táxi na̱ ñuu Ndióxi̱ ndaʼa̱yó ña̱ va̱ʼa natúʼunyó xíʼin na̱ yiví. Ta sana xa̱a̱ chíndeétáʼan Jehová xíʼinyó ña̱ viíníka keʼéyó xíʼin na̱ ti̱ndaʼa̱ xíʼinyó á xíʼin se̱ʼeyó. Ta kivi kusi̱í-iniyó xa̱ʼa̱ ndiʼi ña̱ xa̱a̱ chíka̱a̱yó ndee̱ kéʼéyó.

4. ¿Ndáaña ka̱ʼa̱nyó xa̱ʼa̱ nu̱ú artículo yóʼo?

4 Kivi chindeétáʼanyó xíʼin inkana ña̱ kusi̱í-inina xa̱ʼa̱ ña̱ kivi keʼéna nu̱ú Jehová, ta va̱ása chitáʼanna miína xíʼin inkana. Nu̱ú artículo yóʼo sákuaʼayó ndáa ki̱ʼva chindeétáʼan na̱ íyo se̱ʼe xíʼin na̱ va̱lí se̱ʼena, ta ndáaña kivi keʼé na̱ xa̱a̱ ti̱ndaʼa̱ ña̱ va̱ʼa chindeétáʼanna xíʼin na̱ ti̱ndaʼa̱ xíʼinna, ta saátu ndáaña kivi keʼé na̱ anciano xíʼin ndiʼika na̱ íyo ti̱xin congregación ña̱ chindeétáʼanna xíʼin táʼanna. Ta saátu ka̱ʼa̱nyó xa̱ʼa̱ sava texto ña̱ kivi chindeétáʼan xíʼinyó ña̱ va̱ʼa keʼéyó ña̱ kuchiñuyó keʼéyó.

¿NDÁAÑA KIVI KEʼÉ NA̱ ÍYO SE̱ʼE Á NA̱ XA̱A̱ TI̱NDAʼA̱?

Ndóʼó na̱ íyo se̱ʼe na̱ʼa̱ndó ña̱ chíndayáʼviníndó chiñu ña̱ kéʼéna. (Koto párrafo 5 xíʼin 6). *

5. Nda̱a̱ táki̱ʼva káchi Efesios 6:4, ¿ndáaña va̱ása xíniñúʼu keʼé na̱ íyo se̱ʼe?

5 Na̱ íyo se̱ʼe va̱ása xíniñúʼu chitáʼanna se̱ʼena xíʼin inka na̱ va̱lí. Ta ni va̱ása kivi ka̱ʼa̱nna xíʼinna ña̱ keʼéna ña̱ʼa ña̱ va̱ása kuchiñuna keʼéna, Chi tá saá ná keʼéna xíʼin se̱ʼena, na̱yóʼo ndi̱ʼi̱ní-inina ta va̱ása kusi̱í-inina (kaʼvi Efesios 6:4). * Iin ñá hermana ñá naní Sachiko * káchiñá: “Na̱ maestroi̱ xi̱kuni̱na ña̱ va̱ʼaníka calificación tavái̱ nu̱ú na̱ xi̱kaʼvi xíʼi̱n, ta ña̱yóʼo kúútu ña̱ xi̱kuni̱ siʼíi̱. Saáchi xi̱kuni̱ñá ña̱ ná ka̱ʼa̱n va̱ʼa na̱ maestro xa̱ʼíi̱ ta saátu ná ka̱ʼa̱n va̱ʼa yivái̱ xa̱ʼíi̱ chi su̱ví testigo Jehová níxi̱kuura. Saátu xi̱kuni̱ñá ña̱ va̱ʼaní ná koo calificación ña̱ xi̱tavái̱ nu̱ú exámen, soo xi̱ ixayo̱ʼvi̱vaña xíʼi̱n. Ni xa̱a̱ ku̱a̱ʼá ku̱i̱ya̱ sa̱ndíʼii̱ ka̱ʼvii̱ escuela, soo sava yichi̱ ndákanixi̱níi̱ ña̱ ni ku̱a̱ʼáníva chiñu kéʼíi̱ nu̱ú Jehová, soo túvii̱ ña̱ loʼoníva kúúña nu̱úra”.

6. ¿Ndáaña kivi sákuaʼa na̱ íyo se̱ʼe xíʼin ña̱ ka̱ʼa̱n Salmo 131:1, 2?

6 Íyo iin ña̱ ndáyáʼviní kivi sákuaʼa na̱ íyo se̱ʼe xíʼin ña̱ káʼa̱n Salmo 131:1, 2 (kaʼviña). * Ta̱ rey David ka̱chira: “Va̱ása kúni̱i̱ ña̱ʼa ña̱ káʼnuka, ta ni va̱ása kúnii̱ ña̱ʼa ña̱ va̱ása kivi kuumiíi̱”. Xa̱ʼa̱ ña̱ vitá ni̱xi̱yo inira xi̱kunda̱a̱-inira ña̱ va̱ása kuchiñura keʼéra sava ña̱ʼa. Ña̱yóʼo va̱ʼaní chi̱ndeétáʼanña xíʼinra ña̱ va̱ása ndi̱ʼi̱ní-inira. Xíʼin ña̱yóʼo sákuaʼa na̱ íyo se̱ʼe ña̱ xíniñúʼu vitá koo inina, ta xíniñúʼu ndakunina ña̱ íyo ña̱ʼa ña̱ va̱ása kivi keʼé miína, ta saátu na̱ va̱lí se̱ʼena. Tá kúni̱na ka̱ʼa̱nna xíʼin na̱ va̱lí se̱ʼena ndáaña keʼéna, siʼna ná kotona ndáaña kuchiñu na̱ va̱lí yóʼo keʼéna ta ndáaña va̱ása kuchiñuna keʼéna, tasaá va̱ʼaní kuni na̱ va̱lí se̱ʼena. Iin ñá hermana ñá naní Marina káchiñá: “Nda̱a̱ ni iin yichi̱ va̱ása níchitáʼan siʼíi̱ yi̱ʼi̱ xíʼin na̱ ku̱ʼvai̱ á xíʼin inka na̱ va̱lí. Sa̱náʼa̱ñá yi̱ʼi̱ ña̱ xa̱a̱ síín síín íyo ña̱ xíni̱yó keʼéyó. Ta ndiʼiyó ndáyáʼviyó nu̱ú Jehová. Ta tíxa̱ʼvi ña̱ sa̱náʼa̱ñá yi̱ʼi̱, nda̱a̱ ni iin yichi̱ va̱ása chitáʼi̱n miíi̱ xíʼin inkana”.

7, 8. ¿Ndáaña kivi keʼé ta̱ ta̱a ña̱ va̱ʼa ixato̱ʼóra ñá síʼira?

7 Ta̱a ta̱ ndásakáʼnu Jehová, xíniñúʼu ixato̱ʼóníra ñá síʼira (1 Ped. 3:7). Ña̱yóʼo kúni̱ kachiña ña̱ xíniñúʼu kundayáʼviníñá nu̱úra, ta viíní keʼéra xíʼinñá. ¿Ndáa ki̱ʼva keʼéra ña̱yóʼo? Xíniñúʼu na̱ʼa̱ra ña̱ ndáyáʼviñá nu̱úra, ta va̱ása ka̱ʼa̱nra xíʼinñá keʼéñá ña̱ʼa ña̱ va̱ása kuchiñuñá keʼéñá. Ta saátu va̱ása chitáʼanrañá xíʼin inka ná ñaʼá. ¿Ndáaña kundoʼo ñá síʼira tá ná keʼéra ña̱yóʼo? Ná kotoyó ña̱ ndo̱ʼo iin ñá hermana ñá naní Rosa. Su̱ví testigo Jehová kúú yiíñá xa̱ʼa̱ ña̱kán chítáʼanrañá xíʼin inka ná ñaʼá. Káʼa̱n-ndi̱va̱ʼaníra xíʼinñá ta ndákava-iniñá, xa̱ʼa̱ ña̱yóʼo xíka-iniñá á íyo iin na̱ ndixa kúʼvi̱-ini xíniñaʼá, ñáyóʼo káchiñá: “Ndiʼi tiempo xíniñúʼu sándakaʼánna yi̱ʼi̱ ña̱ ndáyáʼvii̱ nu̱ú Jehová”. Ta̱a ta̱ ndásakáʼnu Jehová va̱ása kéʼéra táʼan ña̱ kéʼé yií ñá hermana yóʼo, saáchi íxato̱ʼóra ñá síʼira ta kúnda̱a̱-inira ña̱ saá viíní kutáʼanra xíʼinñá ta saátu xíʼin Jehová. *

8 Ta̱a ta̱ íxato̱ʼó ñá síʼi, káʼa̱n va̱ʼara xa̱ʼa̱ñá. Ta káʼa̱nra xíʼinñá ña̱ kúʼvi̱ní-inira xínirañá, ta saátu káʼa̱nra tu̱ʼun va̱ʼa xíʼinñá tá viíní ke̱ʼéñá iin ña̱ʼa (Prov. 31:28). Ña̱yóʼo kúú ña̱ ke̱ʼé yií ñá Katerina ñá xa̱a̱ ni̱ka̱ʼa̱nyó xa̱ʼa̱ nu̱ú artículo ni̱ya̱ʼa, ña̱ va̱ʼa chindeétáʼanra xíʼinñá ña̱ va̱ása ndakavaní-iniñá. Tá ni̱xi̱yo loʼo ñá Katerina, va̱ása níxi̱ndayáʼviñá nu̱ú siʼíñá. Ta ku̱a̱ʼání yichi̱ xi̱chitáʼan siʼíñañá xíʼin inka ná válí, xa̱ʼa̱ ña̱yóʼo ñá Katerina ki̱xáʼañá chítáʼanñá miíñá xíʼin inkana, ni tá ni̱xa̱a̱ñá sa̱kuaʼañá xa̱ʼa̱ Jehová. Soo yiíñá kúú ta̱ chíndeétáʼan xíʼinñá ña̱ va̱ása chitáʼanñá miíñá xíʼin inkana, ta vií ndakanixi̱níñá xa̱ʼa̱ miíñá. Ñáyóʼo káchiñá: “Kúʼvi̱ní-ini yiíi̱ xínira yi̱ʼi̱ ta káʼa̱nra xíʼi̱n ña̱ va̱ʼaní íyo ña̱ kéʼíi̱, ta saátu káʼa̱nra xa̱ʼíi̱ xíʼin Jehová. Ta sándakaʼánra yi̱ʼi̱ xa̱ʼa̱ ña̱ va̱ʼa kúúmií Jehová, saátu chíndeétáʼanra xíʼi̱n ña̱ vií ndakanixi̱níi̱”.

¿NDÁAÑA KIVI KEʼÉ NA̱ ANCIANO TA SAÁTU NA̱ CONGREGACIÓN?

9, 10. ¿Ndáa ki̱ʼva chi̱ndeétáʼan na̱ anciano xíʼin iin ñá hermana ñá xi̱chitáʼan mií xíʼin inkana?

9 ¿Ndáa ki̱ʼva chindeétáʼan na̱ anciano xíʼin na̱ kútóo chitáʼan mií xíʼin inkana? Ná kotoyó ña̱ ndo̱ʼo iin ñá hermana ñá naní Hanuni, tá ni̱xi̱yo loʼoñá va̱ása níxi̱ka̱ʼa̱nna xíʼinñá ña̱ vií xi̱keʼéñá chiñu. Ñáyóʼo káchiñá: “Xi̱kukaʼanní nu̱úi̱ ta xi̱ndakanixi̱níi̱ ña̱ va̱ʼaníka íyo ña̱ xi̱keʼé inka na̱ va̱lí nu̱úi̱. Xa̱ʼa̱ ña̱yóʼo nda̱a̱ tá loʼovíi̱ chítáʼi̱n miíi̱ xíʼin inkana”. Ta ni xa̱a̱ ni̱xa̱a̱ñá ku̱uñá testigo Jehová, xi̱chitáʼanñá miíñá xíʼin inkana. Ta xa̱ʼa̱ ña̱yóʼo xi̱ndakanixi̱níñá ña̱ va̱ása ndáyáʼvi chiñu ña̱ xi̱keʼéñá ti̱xin congregación. Soo vitin kúúñá precursora ta kúsi̱íní-iniñá. ¿Ndáaña chi̱ndeétáʼan xíʼinñá ña̱ na̱samañá ña̱ ndákanixi̱níñá?

10 Ñá Hanuni káchiñá ña̱ va̱ʼaní chi̱ndeétáʼan na̱ anciano xíʼinñá. Na̱yóʼo ni̱ka̱ʼa̱nna ña̱ ndáa-ininañá, ta saátu ni̱ka̱ʼa̱nna xíʼinñá ña̱ va̱ʼaní yichi̱ chínúuñá nu̱ú inkana. Ñá Hanuni káchiñá: “Sava yichi̱ xi̱ka̱ʼa̱n na̱ anciano xíʼi̱n ña̱ ná chika̱i̱ ndee̱ xíʼin inka ná hermana. Ña̱yóʼo chi̱ndeétáʼanña xíʼi̱n ña̱ kunda̱a̱-inii̱ ña̱ kiviva chindeétáʼi̱n xíʼin na̱ congregación. Ndákaʼíi̱n ña̱ ta̱xi na̱ anciano tíxa̱ʼvi ndaʼíi̱ xa̱ʼa̱ ña̱ chi̱ka̱i̱ ndee̱ xíʼin ná hermana ná válíka nu̱úi̱. Ta tándi̱ʼi, ka̱ʼvina 1 Tesalonicenses 1:2, 3 nu̱úi̱, ta ña̱yóʼo ni̱xa̱a̱ña nda̱a̱ níma̱i̱. Tíxa̱ʼvi ña̱ chi̱ndeétáʼan na̱ anciano xíʼi̱n, vitin kúnda̱a̱-inii̱ ña̱ ndáyáʼvivai̱ ti̱xin ñuu Ndióxi̱”.

11. ¿Ndáa ki̱ʼva chindeétáʼanyó xíʼin na̱ ndákava-ini na̱ káʼa̱n Isaías 57:15 xa̱ʼa̱?

11 (Kaʼvi Isaías 57:15). * Jehová ndíʼi̱ní-inira xa̱ʼa̱ na̱ ndákava-ini. Su̱ví nda̱saa na̱ anciano kivi chika̱a̱ ndee̱ xíʼin na̱ hermano na̱ ndákava-ini, chi saátu kivi keʼé miíyó ña̱yóʼova. Ta kivi keʼéyó ña̱yóʼo tá ná na̱ʼa̱yó ña̱ ndíʼi̱-iniyó xa̱ʼa̱na. Jehová kúni̱ra ña̱ ná na̱ʼa̱yó nu̱ú na̱ hermanoyó ña̱ kúʼvi̱-inira xínirana (Prov. 19:17). Ta inka ki̱ʼva ña̱ chindeétáʼanyó xíʼinna kúú ña̱ vitá koo iniyó. Ta va̱ása ndukúyó ki̱ʼva ña̱ ka̱ʼa̱n va̱ʼanína xa̱ʼa̱yó. Chi kivi kixáʼana sa̱a̱-inina kunina miíyó, va̱ʼaka ná kuniñúʼuyó ña̱ xa̱a̱ xíni̱yó keʼéyó ña̱ va̱ʼa chika̱a̱yó ndee̱ xíʼin inkana (1 Ped. 4:10, 11).

Na̱ discípulo ta̱ Jesús xi̱kutóona kutáʼanna xíʼinra saáchi va̱ása ni̱nu níxi̱kunira. Ta̱ Jesús xi̱kutóora kutáʼanra xíʼin na̱ migora. (Koto párrafo 12).

12. ¿Nda̱chun xi̱kutóo na̱ yiví kutáʼanna xíʼin ta̱ Jesús? (Koto na̱ʼná ña̱ va̱xi chí sa̱tá tutu yóʼo).

12 Tá ná kotoyó ndáa ki̱ʼva ke̱ʼé ta̱ Jesús xíʼin na̱ discípulora, saá kivi sákuaʼayó ndáa ki̱ʼva keʼéyó xíʼin inkana. Ni xi̱kuura iin ta̱a ta̱ xi̱ndayáʼviní soo vitá ni̱xi̱yo inira (Mat. 11:28-30). Va̱ása níkuta̱a-inira xa̱ʼa̱ ña̱ ndíchiní ni̱xi̱yora á xa̱ʼa̱ ña̱ xi̱xini̱níra. Va̱ása yo̱ʼvi̱ níxi̱sanáʼa̱ra na̱ yiví, ta xi̱niñúʼura ejemplo ña̱ xi̱kutóona, ta nda̱a̱ níma̱na xi̱xaa̱ ña̱yóʼo (Luc. 10:21). Síínní ni̱xi̱yo ta̱ Jesús nu̱ú na̱ su̱tu̱ na̱ ni̱xi̱yo tiempo saá, saáchi xi̱chindeétáʼanra xíʼin na̱ yiví ña̱ kunda̱a̱-inina ña̱ ndáyáʼvinína nu̱ú Ndióxi̱ (Juan 6:37). Ndiʼi tiempo xi̱ ixato̱ʼóra na̱ yiví ni su̱ví na̱ ndáyáʼvi á na̱ ku̱i̱ká níxi̱yona.

13. ¿Nda̱chun káʼa̱nyó ña̱ viíní íyo ña̱ xi̱keʼé ta̱ Jesús xíʼin na̱ discípulora ta xi̱kuʼvi̱-inira xi̱xinirana?

13 Ta̱ Jesús viíní xi̱keʼéra xíʼin na̱ discípulora ta xi̱kuʼvi̱ní-inira xi̱xinirana. Ta xi̱kunda̱a̱-inira ña̱ xa̱a̱ síín íyo ña̱ xa̱a̱ xíni̱na keʼéna ta xa̱a̱ síín íyo ña̱ ndóʼo iin tá iinna, ña̱kán su̱ví inkáchi íyo chiñu ña̱ kivi keʼé ndiʼina saáchi savana ku̱a̱ʼákaña kivi keʼéna á savatuna loʼo ña̱ kivi keʼéna. Soo ña̱ xi̱ndayáʼvika nu̱ú ta̱ Jesús kúú ña̱ xi̱chika̱a̱na ndee̱ ña̱ kachíñuna nu̱ú Ndióxi̱. Ta ni̱na̱ʼa̱ra ña̱yóʼo tá ni̱ka̱ʼa̱nra xa̱ʼa̱ u̱ni̱ na̱ ta̱a na̱ nda̱kiʼin talento. Ta̱ xi̱kachíñuna nu̱ú xi̱kunda̱a̱-inira nda̱saa talento kivi kundaa iin tá iin na̱yóʼo. U̱vi̱ na̱ ta̱a yóʼo va̱ʼava ke̱ʼéna chiñuna, ta iinra ku̱a̱ʼákaña nda̱kiʼinra. Soo ta̱ xi̱kachíñuna nu̱ú inkáchi íyo tu̱ʼun ña̱ ni̱ka̱ʼa̱nra xíʼinna. Ka̱chira: “Va̱ʼaní íyo ña̱ ke̱ʼún, ta̱a va̱ʼa kúún” (Mat. 25:14-23).

14. ¿Ndáa ki̱ʼva kundiku̱nyó yichi̱ ta̱ Jesús?

14 Saátu tiempo vitin vií kéʼé ta̱ Jesús xíʼinyó ta kúʼvi̱ní-inira xínira miíyó. Kúnda̱a̱-inira ña̱ síín íyo ña̱ xíni̱yó keʼéyó, ta síín íyo ña̱ ndóʼoyó, soo kúsi̱í-inira tá xítora ña̱ chíka̱a̱yó ndee̱ keʼéyó chiñu nu̱ú Ndióxi̱. ¿Ndáa ki̱ʼva kundiku̱nyó yichi̱ra? Ná kiʼinyó kuenta ña̱ va̱ása keʼéyó á ka̱ʼa̱nyó ña̱ʼa ña̱ kivi sandákava-ini na̱ hermano. Ta ndakanixi̱nína ña̱ va̱ása ndáyáʼvina á kukaʼan nu̱úna xa̱ʼa̱ ña̱ va̱ása kivi keʼéna táʼan ña̱ kéʼé inkana. Va̱ʼaka ná ka̱ʼa̱nyó tu̱ʼun va̱ʼa xíʼin na̱ hermanoyó xa̱ʼa̱ ña̱ chíka̱a̱nína ndee̱ ña̱ kachíñuna nu̱ú Jehová.

NÁ KEʼÉYÓ ÑA̱ʼA ÑA̱ KUCHIÑUYÓ SAXÍNUYÓ

Kusi̱íní-iniyó tá ná ndaka̱xinyó keʼéyó ña̱ kuchiñu kuitíyó keʼéyó. (Koto párrafo 15 xíʼin 16). *

15, 16. ¿Ndáaña va̱ʼa nda̱kiʼin iin ñá hermana xa̱ʼa̱ ña̱ chi̱ka̱a̱-iniñá keʼéñá ku̱a̱ʼáka chiñu nu̱ú Jehová?

15 Tá ná chika̱a̱-iniyó keʼéyó ku̱a̱ʼáka chiñu nu̱ú Jehová saá kúú ña̱ kusi̱íka-iniyó. Soo ná kotoyó ndáaña kuchiñuyó keʼéyó, ta va̱ása chitáʼanyó ña̱ kéʼéyó xíʼin ña̱ kéʼé inkana. Chi tá ná keʼéyó ña̱yóʼo, kixáʼayó ndakava-iniyó ta ndi̱ʼi̱ní-iniyó (Luc. 14:28). Ná kotoyó ndáaña ndo̱ʼo iin ñá precursora ña̱ naní Midori.

16 Su̱ví testigo Jehová níxi̱yo yivá ñá Midori, xa̱ʼa̱ ña̱yóʼo tá ni̱xi̱yo loʼoñá xi̱sakúkaʼanra nu̱úñá, saáchi xi̱chitáʼanrañá xíʼin na̱ va̱lí ku̱ʼvañá á na̱ va̱lí na̱ xi̱kaʼvi xíʼinñá escuela. Ñáyóʼo káchiñá: “Xi̱ndakanixi̱níi̱ ña̱ va̱ása níxi̱ndayáʼvii̱”. Soo tá ni̱ya̱ʼa ku̱i̱ya̱ va̱ása níndakanikaxi̱níñá saá. Ñáyóʼo káchiñá: “Ndiʼi ki̱vi̱ xi̱kaʼvii̱ Biblia, saáchi ña̱yóʼo xi̱chindeétáʼanña xíʼi̱n ña̱ va̱ása ndi̱ʼi̱ní-inii̱. Ta saátu xi̱kunda̱a̱-inii̱ ña̱ xi̱kuʼvi̱ní-ini Jehová xi̱xinira yi̱ʼi̱”. Ñáyóʼo chi̱ka̱a̱-iniñá keʼéñá ku̱a̱ʼáka chiñu nu̱ú Jehová. Ta ni̱ka̱ʼa̱nñá xíʼinra ña̱ chindeétáʼanra xíʼinñá ña̱ saxínuñá ña̱yóʼo. Tasaá ki̱xáʼañá kúsi̱íka-iniñá xa̱ʼa̱ chiñu ña̱ xi̱keʼéñá nu̱ú Jehová.

NÁ NDAKUNDEÉYÓ KACHÍÑUYÓ NU̱Ú JEHOVÁ

17. ¿Ndáaña xíniñúʼu keʼéyó ña̱ ndasaxa̱áyó ña̱ ndákanixi̱níyó, ta ndáaña va̱ʼa ndakiʼinyó?

17 Sana ku̱a̱ʼáva tiempo xíniñúʼuyó ña̱ va̱ʼa nasamayó ki̱ʼva ña̱ ndákanixi̱níyó xa̱ʼa̱ miíyó. Xa̱ʼa̱ ña̱kán táxi Jehová consejo yóʼo ndaʼa̱yó: “Kǒo sandákoondó ña̱ ndasaxa̱ándó ña̱ ndákanixi̱níndó” (Efes. 4:23, 24). Ña̱ va̱ʼa xa̱a̱yó keʼéyó ña̱yóʼo xíniñúʼu ka̱ʼa̱n ni̱ʼiyó xíʼin Jehová, kaʼviyó tu̱ʼunra ta ndakanixi̱níyó xa̱ʼa̱ña. Ná ndakundeéyó keʼéyó ña̱yóʼo, ta ná ka̱ʼa̱nyó xíʼin Jehová ña̱ taxira ndee̱ ndaʼa̱yó. Espíritu santora chindeétáʼan xíʼinyó ña̱ va̱ása chitáʼanyó miíyó xíʼin inkana. Ta saátu kivi chindeétáʼan Jehová xíʼinyó ña̱ kotoyó á ni̱nu kúniyó ta á ki̱xáʼayó sáa̱-iniyó xíniyó inkana, tasaá ndukúyó ki̱ʼva ña̱ va̱ása keʼékayóña.

18. Ña̱ káʼa̱n 2 Crónicas 6:29, 30, ¿ndáa ki̱ʼva sándi̱koña iniún?

18 (Kaʼvi 2 Crónicas 6:29, 30). * Jehová kúnda̱a̱-inira ndáaña ndíka̱a̱ níma̱yó. Ta kúnda̱a̱-inira ña̱ chíka̱a̱níyó ndee̱ ña̱ va̱ása keʼéyó táʼan ña̱ kéʼé na̱ ñuyǐví yóʼo, ta saátu kúnda̱a̱-inira ña̱ kúúyó na̱ yiví ku̱a̱chi. Tá xítora ña̱ chíka̱a̱níyó ndee̱ keʼéyó ña̱ kúni̱ miíra, kúʼvi̱níka-inira xínira miíyó.

19. ¿Ndáa ki̱ʼva íyo ña̱ kúʼvi̱-ini Jehová xínira miíyó?

19 Jehová kúʼvi̱-inira xínira miíyó, nda̱a̱ táki̱ʼva kúʼvi̱-ini iin ñaʼá xíniñá se̱ʼeñá (Is. 49:15). Iin ñá hermana ñá naní Rachel káchiñá: “Se̱ʼíi̱ ñá Stephanie kamaní ka̱kuñá saáchi va̱ása níxi̱nu i̱i̱n yo̱o̱ kuñuʼuñá, loʼokavíñá tá ka̱kuñá. Iin yo̱o̱ xi̱ndika̱a̱ñá ti̱xin incubadora, soo na̱ doctor ta̱xina ña̱ numindaai̱ñá ndiʼi ki̱vi̱. Tasaá ni̱xa̱i̱ ni̱ku̱ʼvi̱ní-inii̱ xi̱nii̱ñá. Xa̱a̱ i̱ñu̱ ku̱i̱ya̱ñá vitin ta loʼoníva náʼa̱ñá nu̱ú na̱ va̱lí na̱ kúúmií táʼan ku̱i̱ya̱ñá, soo ni saá kúʼvi̱níva-inii̱ xínii̱ñá saáchi ndakuní-iniñá ta va̱ása níxi̱ʼi̱ñá. Xa̱ʼa̱ ña̱yóʼo sákusi̱íníñá-inii̱”. Ta ki̱ʼva saá ndóʼo Jehová tá xítora ña̱ chíka̱a̱níyó ndee̱ ña̱ vií kachíñuyó nu̱úra, xáa̱ra kúʼvi̱níka-inira xínira miíyó. ¿Á su̱ví ña̱ nda̱a̱ kúú ña̱ sándi̱koní ña̱yóʼo iniyó?

20. ¿Nda̱chun kivi kusi̱í-iniyó?

20 Ni xa̱a̱ síín síín chiñu kéʼéyó nu̱ú Jehová, soo ndáyáʼvinívayó nu̱úra. Jehová ka̱nara miíyó ña̱ kooyó táʼan na̱ ñuura, soo su̱ví xa̱ʼa̱ ña̱ va̱ʼaníka miíyó nu̱ú inkana kúúña, saáchi ka̱nara miíyó xa̱ʼa̱ ña̱ xi̱nira ndáaña ndíka̱a̱ níma̱yó. Ta xi̱nira ña̱ vitá íyo iniyó ta saátu táxiyó ña̱ sánáʼa̱ra miíyó (Sal. 25:9). Ña̱kán kivi kandíxayó ña̱ kúsi̱íníva-inira tá xítora ña̱ chíka̱a̱níyó ndee̱ kachíñuyó nu̱úra. Xa̱ʼa̱ ña̱ kúndeé-iniyó nu̱ú ña̱ va̱ása va̱ʼa, ta nda̱kú íyo iniyó xíʼinra náʼa̱yó ña̱ ndinuʼu-iniyó kándíxayóra (Luc. 8:15). Ña̱kán ná chika̱a̱yó ndee̱ ña̱ taxiyó mií ña̱ va̱ʼaníka ndaʼa̱ Jehová. Tá ná keʼéyó ña̱yóʼo saá kúú ña̱ kusi̱íníka-iniyó xíʼin ña̱ kéʼé miíyó.

YAA 38 Jehová kundaa yóʼó

^ párr. 5 Jehová va̱ása chítáʼanra miíyó xíʼin inka na̱ hermano, soo sana chítáʼanvayó miíyó xíʼin inkana, ta xa̱ʼa̱ ña̱yóʼo ndákava-iniyó. Nu̱ú artículo yóʼo sákuaʼayó ña̱ su̱ví ña̱ va̱ʼa kúú ña̱ chitáʼanyó miíyó xíʼin inkana. Ta kotoyó ndáa ki̱ʼva chindeétáʼanyó xíʼin na̱ veʼeyó saátu xíʼin na̱ hermano ña̱ kotona miína nda̱a̱ táki̱ʼva xíto Jehová na̱yóʼo.

^ párr. 5 Efesios 6:4: “Ndóʼó na̱ íyo se̱ʼe, kǒo sása̱a̱ndó se̱ʼendó, sákuaʼnundóna ta taxindó yichi̱ nu̱úna nda̱a̱ táki̱ʼva kúni̱ mií Jehová”.

^ párr. 5 Na̱sama sava ki̱vi̱na.

^ párr. 6 Salmo 131:1, 2: “Jehová, va̱ása ni̱nu kúni níma̱i̱, ta ni va̱ása ndákanixi̱níi̱ ña̱ ndáyáʼvikai̱ nu̱ú inkana; ni va̱ása kúni̱i̱ ña̱ʼa ña̱ káʼnuka, ta ni va̱ása kúnii̱ ña̱ʼa ña̱ va̱ása kivi kuumiíi̱. Táxi̱n íyo inii̱ ta va̱ása ndíʼi̱-inii̱, ta nda̱a̱ táki̱ʼva íyo iin ta̱ loʼo ta̱ va̱ása chíchínka ta kúsi̱íní-inira tá númindaa siʼírara saá íyoi̱. Nda̱a̱ táki̱ʼva íyo iin ta̱ loʼo ta̱ va̱ása kúni̱ chichínka saá íyoi̱”.

^ párr. 7 Ni nu̱ú na̱ ta̱a ku̱a̱ʼa̱n consejo yóʼo, soo saátu kivi kundiku̱n ná ñaʼá consejo yóʼo.

^ párr. 11 Isaías 57:15: “Saáchi ña̱yóʼo kúú ña̱ káʼa̱n Ndióxi̱ ta̱ káʼnu, ta̱ íyo ndiʼi tiempo, ta̱ yi̱i̱ní ki̱vi̱: ‘Íyoi̱ iin lugar ña̱ yi̱i̱ní ta súkunníña, soo íyotui̱ xíʼin na̱ ndákava-ini ta saátu xíʼin na̱ kúsuchí-ini, ña̱ va̱ʼa chindeétáʼi̱n xíʼinna ta ndachika̱i̱ ndee̱ xíʼinnaʼ”.

^ párr. 18 2 Crónicas 6:29, 30: “Nda̱a̱ ndáaka oración ná keʼéna nu̱ún á nda̱a̱ ndáaka ña̱ ná ndukúna nu̱ún nu̱ú níndichi veʼe yóʼo, ni nda̱a̱ ndáaka na̱ yiví ná ka̱ʼa̱n xíʼún á ndiʼi na̱ ñuu Israel ná ka̱ʼa̱n xíʼún (saáchi iin tá iin na̱yóʼo xíni̱na ndáaña sáxo̱ʼvi̱ miína á ndáaña sándi̱ʼi̱-inina), 30 nda̱a̱ nu̱ú íyoún chí ndiví kuniso̱ʼo ña̱ ka̱ʼa̱nna, ta ixakáʼnu-iniún xa̱ʼa̱ iin tá iinna. Ta táki̱ʼva íyo ña̱ kéʼéna saá ná koo ña̱ taxiún ndaʼa̱na, chi miíún kúú ta̱ xíni̱ ña̱ ndíka̱a̱ níma̱na (saáchi iinlá yóʼó xíni̱ ña̱ ndíka̱a̱ níma̱ na̱ yiví)”.

^ párr. 62 ÑA̱ KÁʼA̱N XA̱ʼA̱ NA̱ʼNÁ: Tá káʼvi iin na̱ matrimonio xíʼin se̱ʼena káʼa̱nna xíʼinna ña̱ va̱ʼaní chiñu ke̱ʼéna tá i̱xava̱ʼana arca ta̱ Noé.

^ párr. 66 ÑA̱ KÁʼA̱N XA̱ʼA̱ NA̱ʼNÁ: Iin ñá hermana ñá sákuaʼnu iinlá mií se̱ʼe xítoñá ndáaña kivi keʼéñá ña̱ va̱ʼa kooñá precursora auxiliar, ta kúsi̱íní-iniñá tá xa̱a̱ kúúñá precursora.