1. Ndaŵa yanji Yehova otilinganizhya lini na ŵanthu ayakine?

YEHOVA aliyopange vinthu vonse olo ŵanthu onse m’njila yolingana. Yove epanga mitundu yosiyanasiyana ya vomela, vinyama na ŵanthu. Mwacisanzo, paliye munthu wamulingana naye mbali zonse. Tetyo, Yehova okulinganizhyani lini na ayakine. Okuziŵani bwino ndipo oziŵa bwino umunthu wanu. (1 Sam. 16:7) Yove oziŵa zinthu zamungakwanishe kucita, cifooko canu koma soti cibadwa canu. Yehova okuyembekezelani lini kucita zinthu zamene mungakwanishe lini. Tetyo, tufunika kuziona monga ni mwakutionela Yehova. Tikacita izi tikoziona moyenelela.​—Aro. 12:3.

2. Ndaŵa yanji ni cinthu lini cabwino kuzilinganizhya na ŵanthu ayakine?

² Tingaphunzile zinyinji kuli Akhristu ayasu. Mwacisanzo, payakine tingaziŵeko mkwasu olo kalongosi wamene ocita bwino ngako pa nchito yolalikila. (Aheb. 13:7) Cisanzo cake cingatiyavye kuti tiyangizhyile luso yasu mu utumiki. (Afil. 3:17) Koma pali kusiyana pakati pa kutolela cisanzo ca ŵanthu ayakine, na kuzilinganizhya na ŵanthu ayakine. Kuzilinganizhya na ŵanthu ayakine kungaticitishe kuyamba nsanje, kungatifookeshe ndipo kungatipangishe kuziona kuti nise atyalatyala. Monga ni mwetephunzilila m’nkhani yapita, kucita zinthu m’njila yopikishana na akwasu na azilongosi kungaononge ushamwali wasu na Yehova. Niye cifukwa cake mwacikondi Yehova otiuzhya kuti: “Aliyense payeka ayese nchito yake, pavuli pake ankhale na cifukwa cosangalalila na nchito yake, m’malo mozilinganizhya na ŵanthu ayakine.”​—Agal. 6:4.

3. Ni zinthu zotyani zamwakwanisha kucita zamene zingakupangisheni kunkhala osangalala?

³ Yehova ofuna kuti mukosangalala na zamukwanisha kucita  pom’tumikila. Ngati mwebatizika, mufunika kusangalala kuti mwekwanilisha colinga ici. Mosakaikila, paliye munthu ekupangilani cosankha ici. Koma mwecita izi cifukwa cokonda Mulungu. Ganizilani zamwakwanisha kucita kufumila pemwebatizika. Mwacisanzo, payakine mweyamba kusangalala ngako poŵelenga Baibo nocita phunzilo ya pamweka. Payakine mweyamba kupeleka mapemphelo yofumila pansi pa mtima. (Sal. 141:2) Kuyangizhyila apo, payakine mweleka kuvutika kuyambisha makambilano mu utumiki ndipo mwephunzila moseŵenzeshela zida zasu zophunzisila. Ndipo ngati muli pa banja, payakine Yehova wakuyavyani kunkhala mulume wabwino, mkazi wabwino olo kolo yabwino. Mufunika kunkhala okhutila koma soti osangalala cifukwa ca zamwakwanisha kucita.

4. Kansi tilaŵizhyane cinji m’nkhani ino?

⁴ Tingayavye ayakine kuti akosangalala na zakukwanisha kucita potumikila Yehova. Tingaŵayavye soti kuti akopewa kuzilinganizhya na ayakine. M’nkhani ino, tione mwamene makolo angayavyile ŵana ŵao koma soti mwamene ŵanthu olungulana angayavyilane. Tione soti mwamene akulu angayavyile akwasu na azilongosi mumpingo. Ndipo posilizhyila, tilaŵizhyane mfundo za m’Baibo zamene zingatiyavye kupanga zolinga kulingana na mwazilili zinthu pa umoyo wasu.

5. Molingana na Aefeso 6:4, kansi makolo ofunika kupewa cinji?

⁵ Makolo ofunika kupewa kulinganizhya ŵana ŵao olo kuyembekezela kuti akocita vinthu vamene angavikwanishe lini. Kucita izi kungayavye ŵana ŵao kuti osati akoziona kuti ni atyalatyala. (Ŵelengani Aefeso 6:4.) Kalongosi Sachiko * elaŵila kuti: “Aziphunzisi ŵangu enzofuna kuti nikocita bwino kupambana ŵana ayakine ku sukulu. Ndipo amama enzofuna kuti nikocita bwino kuti aziphunzisi ŵangu na atata amene ni Mboni lini ankhale na maganizo oyenelela okhuza Mboni. Amama enzofuna kuti nikokulya tonse pa mayeso, koma nenzokwanisha lini. Olo kuti papita vyaka vinyinji kufumila penesilizhya sukulu, nuona kuti nucita lini zinyinji potumikila Yehova.”

6. Kansi makolo angaphunzilepo cinji pa lemba ya Salimo 131:1, 2?

⁶ Makolo angaphunzile mfundo yofunika ngako yamene yupezeka pa Salimo 131:1, 2. (Ŵelengani.) Pa lemba iyi, Mfumu Davide elaŵila kuti ‘enzokumbwila lini vinthu vapalulu ngako’  olo kucita vinthu vamene angakwanishe lini. Cifukwa cakuti enze wolicefya, yove enze “wokhutila na vinthu veenze navo.” Ndipo enzosangalala na vinthu veenzokwanisha kucita. Kansi makolo angaphunzilepo cinji pa mau yecilaŵila Davide? Makolo angaoneshe kuti ni olicefya ngati ozindikila zangakwanishe kucita nopewa kuyembekezela ŵana ŵao kuti akocita zinthu zamene angakwanishe lini. M’malomwake, angayavye ŵana ŵao kuzimvwa kuti ni ofunika mwa kuŵaonesha zolinga zamene angazikwanilishe. Pofotokoza ubwino unkhalapo ngati makolo ocita izi, kalongosi Marina elaŵila kuti: “Amama enzonilinganizhya lini na azilongosi ŵangu olo ŵana ayakine. Eniphunzisa mfundo yakuti munthu aliyense ali na maluso yapadela yosiyana na yaali nayo ŵanthu ayakine. Eniphunzisa soti kuti Yehova oona munthu aliyense kunkhala wofunika ngako. Izi zaniyavya kuti osati nikozilinganizhya na ŵanthu ayakine.”

7-8. Kansi mulume angaoneshe tyani kuti oganizila mkazi wake?

⁷ Munalume wacikhristu ofunika kucita zinthu moonesha kuti oganizila mkazi wake. (1 Pet. 3:7) Izi zutanthauza kuti ofunika kumulemekeza nomucitisha kuzimvwa kuti ni wofunika ngako. Mwacisanzo, ofunika lini kumuyembekezela kucita zinthu zamene angakwanishe lini. Ndipo ofunika kupewa kumulinganizhya na ŵanthu ayakine. Kansi mkazi angamvwe tyani ngati mulume wake omulinganizhya na ŵanthu ayakine? Mulume wa kalongosi Rosa wamene ni Mboni lini, okonda kumulinganizhya na anakazi ayakine. Mau ŵake ocitisha kalongosi Rosa kuzimvwa kuti ni wosafunika noona kuti paliye aliyense angamukonde. Kalongosi uyu elaŵila kuti: “Nufunika kukumbushiwa nthawi zonse kuti Yehova oniona kuti n’ne wofunika.” Mosiyana na zakucita mulume wa kalongosi Rosa, analume acikhristu olemekeza azinakazi ŵao. Oziŵa kuti kucita izi kutang’isha cikwati cao ndipo kuŵayavya kunkhala pa ushamwali wotang’a na Yehova. *

⁸ Munalume wamene olemekeza mkazi wake, omuonesha kuti omukonda nomuyamikila akacita bwino. (Miy. 31:28) Izi niye zakucita mulume wa kalongosi Katerina etomolewa m’nkhani yapita, pomuyavya kugonjesa maganizo oziona kuti ni watyalatyala. Kalongosi uyu peenze akali mwana, amai ŵake enzokonda kumukalipila nomulinganizhya na ŵana ayakine. Izi zecitisha kuti naye ayambe kuzilinganizhya na ŵanthu ayakine. Ndipo epitilizhya kucita izi olo pavuli pakuti waphunzila cendi. Koma mulume wake wamene ni Mboni, omuyavya kugonjesa maganizo aŵa na kuti ayambe kuziona m’njila yoyenela. Yove elaŵila kuti: “Mulume wangu onikonda, oniyamikila nikacita zinthu zabwino ndipo onipemphelela. Onikumbusha kuti nikoganizila ngako pa minkhalidwe ya Yehova. Ndipo oniyavya kuti nikonkhala na maganizo oyenelela.”

9-10. Kansi akulu acikondi eyavya tyani kalongosi muyakine kuti aleke kuzilinganizhya na ŵanthu ayakine?

⁹ Kansi akulu angayavye tyani ŵala amene okonda kuzilinganizhya na ŵanthu ayakine? Ganizilani za kalongosi Hanuni wamene makolo ŵake enzokonda lini kumuyamikila. Kansi izi zemukhuza tyani? Yove elaŵila kuti: “Neyamba kuzilinganizhya na ŵanthu ayakine kuyambila penenze mtontho. Izi zenicitisha kuti nikokumvwa nsoni ndipo nenzoona kuti ŵana ayakine enzocita bwino kupambana neo.” Olo pavuli pakuti waphunzila cendi, kalongosi uyu epitilizhya kuzilinganizhya na ŵanthu ayakine. Cifukwa ca izi, eyamba kuziona kuti enze wosafunika mumpingo. Koma lomba kalongosi uyu otumikila monga mpainiya wanthawi zonse. Kansi n’cinji cemuyavya kucinja maganizo ŵake?

 ¹⁰ Kalongosi Hanuni eyavyiwa na akulu acikondi. Akulu aŵa enzomuuzhya kuti ni wofunika ngako mumpingo ndipo enzomuyamikila pa cisanzo cake ciweme. Yove elaŵila kuti: “Nthawi ziyakine akulu enzonisenga kuti nikalimbikishe azilongosi ayakine amene enzofunikila cilimbikiso. Izi zeniyavya kuzimvwa kuti n’ne wofunika. Nukumbukila mweciniyamikilila akulu acikondi penelimbikisha azilongosi acilumbwana. Pavuli pake eniŵelengela lemba ya 1 Atesalonika 1:2, 3. Lemba iyi yenifwika pamtima ndipo yenipangisha kunkhala wosangalala. Nuyamikila ngako thandizo yecinipasa akulu acikondi aŵa. Lomba nuzimvwa kuti n’ne wofunika m’gulu ya Yehova.”

11. Molingana na Yesaya 57:15, kansi tingalimbikishe tyani ŵala amene “ovutika maganizo koma soti ozimvwila cisoni”?

¹¹ Ŵelengani Yesaya 57:15. Yehova osamala ngako za ŵanthu amene “ovutika maganizo koma soti ozimvwila cisoni.” Tonse, osati tyala akulu, tingacitepo kanthu kuti tilimbikishe akwasu na azilongosi amene ozimvwa teti. Njila imozi yatingacitilemo izi ni mwa kuŵaonesha kuti tuŵakonda. Kucita izi kuonesha kuti Yehova oŵakonda. (Miy. 19:17) Tingalimbikishe soti akwasu na azilongosi amene ozimvwa teti mwa kunkhala olicefya nopewa kuzitamanda cifukwa ca maluso yatili nayo. Tufunika kupewa kulaŵila mau olo kucita zinthu zamene zingacitishe ayakine kuticitila nsanje. M’malomwake, tufunika kulaŵila olo kucita zinthu zamene zingalimbikishe akwasu na azilongosi.​—1 Pet. 4:10, 11.

12. Ndaŵa yanji ŵanthu ovutika maganizo enzomukonda Yesu? (Onani cithunzithunzi pacikuto.)

¹² Kansi tingaphunzilepo cinji tikaona mwamene Yesu enzocitila zinthu na ophunzila ŵake? Olo kuti ni mwana woyamba kuvyalika wa Mulungu, yove enze “wofasa koma soti wolicefya.” (Mat. 11:28-30) Enzozitamanda lini cifukwa ca zinthu zinyinji zeenzoziŵa. Yove enzophunzisa poseŵenzesha mau koma soti mafanizo osavuta kumvwa, yamene yenzofwika pamtima ŵanthu ovutika maganizo. (Luka 10:21) Mosiyana na asogoleli acipembezo amene enze olikuzhya, Yesu aliyocitishe ŵanthu ayakine kuzimvwa kuti enze osafunika kwa Mulungu. (Yoh. 6:37) M’malomwake, enzolemekeza ŵanthu onse kuyangizhyilapo ŵanthu wamba.

13. N’cinji cuonesha kuti Yesu enzocita zinthu m’njila yacikondi na ophunzila ŵake?

¹³ Yesu enzocita zinthu m’njila yacikondi na ophunzila ŵake. Enzoziŵa kuti ophunzila ŵake enze na maluso osiyanasiyana ndipo zocitika pa umoyo wao zenze zosiyana. Tetyo, aliyoŵapase mautumiki olingana ndipo enzoŵayembekezela lini kuti ankhale na zofumapo zolingana mu utumiki. Koma eŵayamikila cifukwa aliyense enzocita zeenzokwanisha kulingana na mwezenzele zinthu pa umoyo wake. Yesu eonesha kuti enzolinganizhya lini zeenzocita ophunzila ŵake pecilaŵila fanizo ya matalente. Munthu wa m’fanizo iyi epasa ndalama akapolo ŵake kuti akacitile malonda “molingana na maluso ŵao.” Pa akapolo aŵili akhama, m’mozi epeza pindu ikulu kupambana muyake. Olo n’tetyo, abosi ŵao eŵayamikila onse aŵili mwa kulaŵila mau akuti: “Wacita bwino ngako, niwe kapolo wabwino koma soti wokhulupilika!”​—Mat. 25:14-23.

14. Kansi tingatolele tyani cisanzo ca Yesu?

¹⁴ Olo masiku ŵano, Yesu ocita nase zinthu m’njila yacikondi. Oziŵa kuti tili na maluso osiyanasiyana ndipo zocitika pa umoyo wasu ni zosiyana. Koma oyamikila ngako cifukwa tucita zilizonse zatingakwanishe kulingana na mwazilili zinthu pa umoyo wasu. Kansi tingatolele tyani cisanzo ca Yesu? Tufunika kupewa kucitisha Akhristu ayasu kuzimvwa kuti ni osafunika, tyala cifukwa ocita lini zinyinji monga ni mwakucitila ayakine. M’malomwake, tikoyesayesa kupeza mipata yoyamikililamo akwasu na azilongosi cifukwa ocita zilizonse zangakwanishe potumikila Yehova.

15-16. Kansi kalongosi muyakine epindula tyani cifukwa copanga zolinga zamene enzoona kuti angazikwanilishe?

¹⁵ Kunkhala na zolinga zauzimu kutiyavya kunkhala na umoyo wacimwemwe koma soti wokhutilisha. Koma tufunika kupanga zolinga zamene tingazikwanilishe nopewa kukopelezhya zolinga za ŵanthu ayakine. Talaŵila teti cifukwa kukopelezhya zolinga za ŵanthu ayakine kungatipangishe kuti tifooke ngati takangiwa kuzikwanilisha. (Luka 14:28) Ganizilani cisanzo ca kalongosi Midori wamene ni mpainiya.

¹⁶ Peenze akali mwana, ausuwake amene ni Mboni lini enzomuuzhya kuti enzocita lini bwino zinthu polinganizhya na akwake koma soti ŵana ayake a ku sukulu. Kansi izi zemukhuza tyani? Kalongosi Midori elaŵila kuti: “Izi zenipangisha kuti nikoziona kuti n’ne wosafunika.” Koma pecikula, eyamba kuzimvwa kuti ni wofunika. Kansi n’cinji cemuyavya? Yove elaŵila kuti: “Nenzoŵelenga Baibo siku iliyonse. Izi zeniyavya kunkhala na mtendele wa m’maganizo nozimvwa kuti Yehova onikonda.” Kuyangizhyila apo, yove epanga zolinga zeenzoona kuti angazikwanilishe. Ndipo epemphela kwa Yehova kuti amuyavye kukwanilisha zolinga izi. Izi zemuyavya kuti akosangalala na zakucita potumikila Yehova.

17. Kansi n’cinji cingatiyavye kuti tikoziona moyenelela, ndipo pangankhale zofumapo zotyani?

¹⁷ Tufunika kucita khama kuti tikoziona moyenelela. Yehova otiuzhya kuti: ‘Tufunika kupitilizhya kunkhala alomba m’mphamvu yoyendesha maganizo ŵasu.’ (Aef. 4:23, 24) Kuti tikwanishe kucita izi, tufunika kupemphela, kuŵelenga Baibo nosinkhasinkha. Tufunika lini kuleka kucita zinthu izi ndipo tikosenga Yehova kuti akotipasa mphamvu. Yove angatipase soti mzimu utuŵa wamene ungatiyavye kuti tikopewa kuzilinganizhya na ayakine. Kuyangizhyila  apo, Yehova angatiyavye kuzindikila ngati tayamba mzimu wolikuzhya olo kucita nsanje. Ndipo angatiyavye soti kuti ticinje.

18. Kansi mau ali pa 2 Mbiri 6:29, 30 otilimbikisha tyani?

¹⁸ Ŵelengani 2 Mbiri 6:29, 30. Yehova otiziŵa bwino ngako. Yove oziŵa kuti tiliye ungwilo ndipo oona kuyesayesa kwatucita polimbana na mzimu wa calo. Tetyo, Yehova otikonda ngako cifukwa ca khama yatucita polimbana na vinthu ivi.

19. Fotokozani cisanzo coonesha kuti Yehova otikonda.

¹⁹ Pofuna kutionesha mwakutikondela, Yehova elinganizhya cikondi caali naco pali seo na cikondi cunkhala pakati pa amama na mwana. (Yes. 49:15) Ganizilani cisanzo ca mzimai wa zina yakuti Rachel. Yove elaŵila kuti: “Mwana wangu munakazi Stephanie evyalika miyezi ikaliyokwana. Penemuona kwa nthawi yoyamba, enzooneka katontho ndipo nenzoziŵa lini ngati angapulumuke. Koma adokota enzonilola kuti nikomunyamulako siku iliyonse m’mwezi woyamba peenze ku malaiti. Izi zecitisha kuti ushamwali pakati pa neo na mwana wangu utang’e. Lomba ali na vyaka 6 koma ooneka mtontho polinganizhya na ayake ŵecivyalika nao caka cimozi. Koma numukonda ngako cifukwa cenze lini cipepu kuti apulumuke. Ndipo yove waleta cimwemwe mu umoyo wangu.” Tusangalala ngako kuziŵa kuti Yehova otikonda cifukwa tucita khama pomutumikila.

20. N’cinji cingayavye atumiki a Yehova kusangalala?

²⁰ Pofwana kuti nimwe mtumiki wa Yehova, nimwe mbali yofunika ngako m’gulu yake ndipo paliye aliyense olingana na mweo. Yehova aliyokuiteni m’gulu yake cifukwa coona kuti nimwe apadela kupambana ayakine. Koma ekuitani cifukwa nimwe wolicefya ndipo nimwe wofunishisha kuphunzila malamulo ŵake nocinja umoyo wanu. (Sal. 25:9) Nkhalani osimikizhya kuti Yehova oyamikila ngako cifukwa mucita zilizonse zamungakwanishe pomutumikila. Kukhulupilika na kupilila kwanu ni umboni woonesha kuti muli na “mtima wabwino.” (Luka 8:15) Tetyo, pitilizhyani kucita zonse zamungakwanishe potumikila Yehova. Mukacita izi, munkhale na cifukwa cosangalalila “cifukwa ca nchito yamukata.”