1. Omokonda yatyi Siovaa ehetuelekela na vakuetu?

SIOVAA uhole ovipuka vielikalaila. Otyo tutyii mokonda watunga ovipuka vielikalaila ngetyi ovinyama nomiti aloo umwe no onthue ovanthu. Ovanthu tuelikalaila navakuetu. Otyo Siovaa utyii, otyo ehetuelekela na vakuetu. Siovaa utala momutima wa kanda munthu, anoñgonoka oñgeni atuwa. (1 Sam. 16:7) Siovaa utyii tyina tukahi nawa na tyina tuhekahi nawa, netyi tuesukisa opo tupame omutima. Tupu ketutumu okulinga otyipuka tuhevili okulinga. Onthue tuesukisa okuhetekela Siovaa mokutala vakuetu ngetyi ngwe evetala. Tuesukisa okusoka monkhalelo ilekesa okuti tuna “onondunge,” atuhasoko okuti katusilivila ine tuavilapo vali kuvakuetu. — Loma 12:3.

2. Omokonda yatyi hatyiwako okulieleka na vakuetu?

² Onthue tupondola okulilongesila ovipuka oviwa okutalela ku vakuetu. Mongeleka tupondola okulilongesila komukuatate ine omphange ulongesa nawa movilinga viokuivisa. (Heb. 13:7) Onthue tupondola okulilongesila kuvo, oñgeni no onthue tupondola okulongesa nawa movilinga viokuivisa. (Fili. 3:17) Mahi okulilongesila ku vakuetu tyelikalela nokulieleka navo. Inkha tulieleka na vakuetu matuvelu onkhi, nokusoya, nokulitehelela okuti katusilivila. Iya ngetyi tuelilongesa monthele yokualamba, inkha tulilolela novakuatate nonomphange matunyono oupanga wetu na Siovaa. Otyo Siovaa etupopilila okuti: “Mahi kese munthu atale nawa ovilinga viae, iya ngotyo makala nehunga liokuhambukilwa etyi alinga, ehelieleka na vakuavo.” — Gal. 6:4.

3. Ovipuka patyi walinga opo upameke oupanga wove na Siovaa vikuhambukiswa?

³ Siovaa uhanda uhambukilwe ovipuka ukahi nokulinga opo  upameke oupanga wove nae. Mongeleka inkha wambatisalwa, kala nonthumbi yokuti, etyi walinga tyikahi nawa! Otyo, otyo otyipuka otyiwa walinga. Wambatisalwa tupu omokonda ove uhole Huku. Nkhele soka kovipuka walinga opo upameke oupanga wove na Siovaa. Mongeleka, okuti utyihole tyokutanga Ombimbiliya nokulinga elilongeso lioulike? Okuti pahe ulikuambela nomutima auho? (Sal. 141:2) Okuti pahe utyivila okupopia nawa novanthu movilinga viokuvisa, nokulongesa nawa nomikanda vietu? Okuti Siovaa wekukuatesako okukala omulume ukahi vali nawa, ine omukai ukahi vali nawa, na he yovana ukahi vali nawa? Inkha usoka kovipuka ovio, mohambukwa.

4. Oityi matulilongesa monthele ei?

⁴ Onthue tupondola okukuatesako vakuetu, okuhambukilwa ovipuka oviwa valinga, opo vapameke oupanga wavo na Siovaa. Tupondola okuvekuatesako tyina tuheveeleka na vakuavo. Monthele ei matulilongesa oñgeni ovohe vapondola okukuatesako ovana vavo. Oñgeni ovalinepi vapondola okulikuatesako, no ñgeni ovakulu vewaneno novakuatate ovakuavo mewaneno vapondola okulikuatesako. Konyima matulilongesa onondongwa mbo Mbimbiliya, mbupondola okutukuatesako okupola pokati okutalela kovipuka tuvila okulinga.

5. Ngetyi tyipopia Ova Efesu 6:4, oityi ovohe vesukisa okulityilika?

⁵ Ovohe vesukisa okulityilika okueleka ovana vavo navakuavo, ine okuvetuma valinge ovipuka vehevili okulinga. Inkha vaeleka ovana vavo navakuavo, vapondola okuvesoyesa. (Tanga Ova Efesu 6:4.) Omphange umwe utiwa o Sachiko * wati: “Ovalongesi vange ankho vahanda ñgeno ndyikala vali omunongo kuvakuetu. Tupu me ankho uhanda ndyilinge atyiho ndyila kosikola, ndyiave oumbangi omuwa komulongesi wange no ku tate wehelilongesa. Me novalongesi vange ankho vahanda ñgeno hipengesa, ndyilinga nawa onopolova, otyipuka ankho nehevilia. Tunde apa namana okulongesiwa pamwe ndyilitehelela okuti namphila ndyilikuatehila umwe mahi no ngotyo Siovaa kahambukilwa etyi ndyilinga.”

6. Oityi ovohe velilongesila konondaka tuvasa mo Salmo 131:1, 2?

 ⁶ Ovohe vapondola okulilongesila otyipuka otyiwa konondaka tuvasa mo Salmo 131:1, 2. (Tanga.) Ohamba Daviti wapopile okuti ankho “kaovola okukala novipuka ovinyingi” ine ovipuka ehevili okala navio. Mokonda ankho weliola omutima nokuapola pokati ahambukilwa ovipuka ena. Oityi ovohe velilongesila konondaka mba Daviti? Ovohe vesukisa okuliola omutima nokupola pokati konthele yovipuka vakevelela kuvo no kovana vavo. Ovohe vapondola okukuatesako ovana vavo okuhambukwa, mokuvepandula movipuka vevila okulinga, nokuhevetumu okulinga ovipuka vehevili okulinga. Omphange umwe utiwa o Marina wapopia okuti: “Me yange kandyeleka na ava tulikuai navo, nii novana vakuetu. Me utyii okuti kanda omunthu una evi evila okulinga iya Siovaa uhole aveho. Ndyipandula unene me etyi ahandyelekele na vakuetu.”

7-8. Oityi ovalume vesukisa okulinga opo vahumbe ovakai vavo?

⁷ Ovaumbili va Siovaa vesukisa okuhumba ovakai vavo. (1 Pet. 3:7) Okuhumba omunthu tyilekesa okusuka nae, nokumulinga onthilo. Mongeleka, omulume uhumba omukai wae tyina emutekula nawa nonthilo. Kemuite ovipuka ehevili okulinga. Tupu kemueleka na vakuavo. Oñgeni omukai makala inkha omulume wae umueleka na vakuavo? Omphange umwe utiwa o Rosa wanepwa nomunthu Uhembangi ya Siovaa uhole omukueleka novakai ovakuavo, wapopia okuti onondaka omulume wae ehole okupopia mbomuihama unene iya pamwe ulipula inkha pena umwe omunthu umuhole. Omphange Rosa wapopia okuti: “Apeho nesukisa okuhinangela okuti ku Siovaa ndyisilivila.” Mahi omulume uumbila Huku uhumba omukai wae iya utyii okuti ovipuka alinga vipondola okupameka oupanga wae nomukai wae, noupanga wae na Siovaa. *

⁸ Omulume uhumba omukai wae, tyina apopia nawa nae pokati kovanthu, na tyina apopia nae noluembia na tyina emupandula. (Pro. 31:28) Tala oñgeni omulume wa Katerina tuapopia monthele yokualamba akuatesako omukai wae ankho usoka okuti hamwe kesilivila. Etyi Katerina omona ankho upopiwa omapita na me yae tupu ankho umueleka novahikuena ovakuavo nomapanga ae. Mokonda yotyo Katerina atualako okulieleka na vakuavo, atee umwe etyi akala Ombangi ya Siovaa nkhele ankho una otyituwa otyo! Omulume wae emukuatesako okupilulula onkhalelo yae yokusoka. Katerina wapopia okuti: “Omulume wange unthyole, upandula ovipuka ndyilinga, undyitilako momalikuambelo ae. Tupu unthyinangelesa ovituwa oviwa vya Siovaa, nokunkhuatesako okupilulula onkhalelo yange yokusoka.”

9-10. Oñgeni ovakulu vewaneno vakuatesako omphange umwe ankho una otyituwa tyokulieleka na vakuavo?

⁹ Oñgeni ovakulu vewaneno vapondola okukuatesako vana velieleka na vakuavo? Tutalei ongeleka yomphange umwe utiwa o Hanuni, ankho wahapandulwa etyi omona. Omphange oo wapopia okuti: “Ame ankho ndyina ohonyi, iya ndyisoka okuti vakuetu veholwe vali tyipona ame. Andyihimbika okulieleka noveti liange.” Atee umwe etyi akala Ombangi ya Siovaa nkhele ankho utualako okulieleka na vakuavo. Mokonda yotyo ankho usoya unene, nokusoka okuti etyi alinga mewaneno katyisilivilale. Pahe omphange Hanuni, omukokoli-ndyila una ehambu.  Oityi tyemukuatesileko okuyekapo okulieleka na vakuavo?

¹⁰ Hanuni wapopia okuti wakuatesilueko novakulu vewaneno. Ovakulu ovo avemupopila okuti una umwe ovilinga mewaneno tupu avemupandula mokonda yongeleka yae ongwa. Hanuni wapopia okuti: “Onthiki imwe ovakulu vewaneno avandyiti ndyikapameke onomphange mbumwe. Andyilitehelela okuti, naina na ame ndyina umwe ovilinga mewaneno. Nahambukilwe unene etyi ovakulu vewaneno vamphandula etyi napameka onomphange mbuna. Ovakulu vewaneno avanthangela 1 Ova Tesalonika 1:2, 3. Otyipuka otyo atyinthyambukiswa unene. Mokonda yoluembia luovakulu vewaneno, pahe ndyilitehelela okuti na ame ndyina ovilinga mewaneno.”

11. Oñgeni tupondola okukuatesako vana ‘veihamenua na vana vamoneswa emone,’ ngetyi tyipopia Isaías 57:15?

¹¹ Tanga Isaías 57:15. Siovaa wesuka unene na vana ‘veihamenwa na vana vamoneswa emone.’ Onthue atuho, tuesukisa okupameka ovakuatate ngo ovo. Onkhalelo imwe yokutyilinga omokusuka navo. Siovaa uhanda tukale noluembia nonongi mbae ehole. (Pro. 19:17) Tupu tupondola okukuatesako ovakuatate ovo nonomphange tyina tuliola omutima, atuhelilekesa ngatyina tuvila vali okulinga ovipuka tyipona-vo. Katupondola okulitalesa, mokonda otyo tyilingisa vakuetu okutulwa onkhi. Tuesukisa okuundapesa ounongo wetu nenoñgonoko lietu pala okulipameka novakuatate vetu. — 1 Pet. 4:10, 11.

12. Omokonda yatyi ovanthu ankho valandulila Sesusi? (Tala olutalatu lwo kondye.)

¹² Tupondola okulilongesa okutekula vakuetu, okutalela konkhalelo Sesusi ankho atekula ovalanduli vae. Sesusi wali omulongesi omunene vali wali kombanda yohi. Mahi no ngotyo ankho ‘wapoleya, nokuna omutima weliola.’ (Mat. 11:28-30) Sesusi ankho kelilekesa okuti una vali enoñgonoko enyingi, nokwii ovipuka ovinyingi. Mahi tyina ankho apopia novanthu, upopia monkhalelo yapepuka tupu ankho upopia ononthengele-popia mbapepuka okumbunoñgonoka mbokuhika komitima viovanthu. (Luka 10:21) Sesusi ankho kekahi ngononkhalamutwe mbonongeleya. Mahi ankho ukuatesako ovanthu okunoñgonoka okuti Huku uvehole unene. (Suau 6:37) Sesusi ankho ulinga onthilo ovanthu.

13. Oñgeni Sesusi alekesile okankhenda noluembia monkhalelo ankho atekula ovalanduli vae?

¹³ Sesusi walekesile okankhenda noluembia monkhalelo ankho atekula ovalanduli vae. Sesusi ankho utyii okuti vevila okulinga ovipuka vielikalaila iya tupu vena ovitateka vielikalaila. Ankho utyii okuti kamavetyivili okulinga ovipuka vielifwa, mahi movilinga viokuivisa matyiti ou walinga etyi ou walinga etyi. No ngotyo Sesusi ankho uhambukwa tyina kese omulongwa amelikuatehila alingi etyi evila. Sesusi otyo wetyilekesa umwe nawa etyi apopia onthengele-popia yono talendu. Monthengele-popia oyo, omuhona waavela ono talendu ovapika vae okutalela kuetyi “kese wike evila okulinga.” Wike povapika, ayawisa vali konombongo mbomuhona tyipona mukuavo. Mahi ovapika ovo vevali valinga ononkhono mbokuyawisa konombongo mbomuhona, evepandula nonondaka mbuike vala, wati: “Walinga nawa, mupika omukuatyili, nokuayumbwa onthumbi!” — Mat. 25:14-23.

14. Oñgeni tupondola okuhetekela Sesusi mokutekula vakuetu?

¹⁴ Sesusi ututekula nokankhenda noluembia mokonda utyii okuti tuvila okulinga ovipuka vielikalaila, tupu tuna ovitateka  vielikalaila. Sesusi utupandula tyina tuamalingi atyiho tuvila. No onthue tuesukisa okuhetekela Sesusi. Tuahalingei otyipuka natyike tyipondola okusoyesa ovakuatate vetu, ine okuveita valinge otyipuka tyimwe vehevile okulinga. Mahi apeho tupandulei ovakuatate nonomphange, valinga atyiho vevila opo vaumbile Siovaa.

15-16. Oñgeni omphange umwe apolako ouwa mokuaovola okulinga evi evila?

¹⁵ Tyina tupanga ovipuka matulingi movilinga vya Siovaa, tukala nehambu. Mahi tuesukisa okupanga okulinga ovipuka okutalela kuetyi tuvila okulinga, atuhatalela kuetyi vakuetu vevila okulinga. Inkha tutalela vala kuetyi vakuetu vevila, ha matusoyo. (Luka 14:28) Tutalei ongeleka yomukokoli-ndyila umwe utiwa o Midori.

¹⁶ Tate ya Midori Uhembangi ya Siovaa, ankho umupopia omapita nokumueleka na ava elikuai navo, na ava alongeswa navo. Midori wapopia okuti: “Ankho ndyilitehelela okuti hisilivila.” Etyi ekula ehimbika okulitala monkhalelo onkhuavo. Midori wayawisako okuti: “Ame ndyitanga Ombimbiliya ononthiki ambuho, mokonda otyo tyinkhuatesako okulitehelela nawa, nokulitehelela okuti Siovaa unthyole unene.” Omphange Midori apange okulinga ovipuka evila, iya apeho ankho ulikuambela ku Siovaa emukuateseko okulinga ovipuka apanga. Otyo tyakuatesako Midori okuhambukilwa ovipuka evila okulinga movilinga vya Siovaa.

17. Oñgeni tupondola “okutualako okukala nonkhalelo omphe yokusoka,” iya oityi matyitundililako?

¹⁷ Tuesukisa omuvo opo tulipole omalusoke apenga. Siovaa wetupopila okuti: “Muna okutualako  okukala nonkhalelo omphe yokusoka.” (Efe. 4:23, 24) Opo tutualeko okukala nonkhalelo omphe yokusoka, tuesukisa okulikuambela apeho, nokulilongesa Ombimbiliya, nokusokolola. Tutualeiko okulinga ovipuka ovio, nokuita ku Siovaa etukuateseko. Ononkhono mba Huku mambutukuatesako okulityilika okulieleka na vakuetu. Siovaa mekukuatesako okulitala inkha una onkhi nomalityindailo tupu ekukuatesako okupiluluka liwa-liwa.

18. Oñgeni onondaka mbuli mu 2 Crônicas 6:29, 30 mbupondola okukupameka?

¹⁸ Tanga 2 Crônicas 6:29, 30. Siovaa utwii nawa. Siovaa wii ovipuka tuhole okuluisa, utyii okuti tuluisa omahongailinyo ouye uno wovivi, neyembelo lietu lioukuankhali. Tyina Siovaa amona ononkhono tulinga mbokuluisa ovipuka ovio, utupanda vali.

19. Ongeleka patyi ilekesa okuti Siovaa utuhole?

¹⁹ Opo alekese okuti tyili utuhole, Siovaa wapopia ongeleka ya ina una oluembia nomona wae. (Isa. 49:15) Tala ongeleka ya ina umwe utiwa o Rachel. Ngwe wapopia okuti: “Stephanie nemukutula etyi ame nehenetuukise onohanyi etyive. Etyi nemumona ankho omututu unene. Andyikala nae ohanyi ike mosipitali, avemupake momakina. Mokueenda kuomuvo oo, andyitualako okuhumba vali unene omona wange. Pahetyino una omanima epandu, mahi kelifwe nomakula ae. Ame ndyimuhole unene, mokonda opo akale nomuenyo pakalele ovilinga iya unthyambukiswa unene!” Tyituhambukiswa unene okunoñgonoka okuti na Siovaa uhambukwa tyina tulinga atyiho tuvila movilinga viae!

20. Omokonda yatyi ovaumbili va Siovaa venela ehambu?

²⁰ Mokonda omuumbili wa Siovaa wakolela unene kwe, mahi kese umwe welikalela na mukuavo. Siovaa kekukokelele kwe mokonda wavilapo vali kuvakuenyi. Siovaa wamona okuti weliola omutima, uhanda okulongeswa nae nokulinga omapiluluko esukisa. (Sal. 25:9) Kala nonthumbi yokuti Siovaa uhambukwa unene, tyina ulinga atyiho uvila movilinga viae. Tyina utualako okukoleleya ulekesa okuti una ‘omutima omuwa.’ (Luka 8:15) Naina tualako okulinga atyiho uvila. Ove una ehunga ‘liokuhambukilwa etyi ulinga.’