1. Juu ya ki Yehova teezi kutupalania na bange?

YEHOVA ali watona bintu biye byapusene-puseene. Keekio kimwenekele buino kupitila bintu bya kupapia byaabumbile, kubiika mukati ni bantu. Te kuli muntu akupalile mu kila kantu. Pakaako Yehova teezi kukupalania ata kaniini na bantu bange. Ali watoosia mutima obe, i kulanda bumuntu bobe bwa mukati. (1 Sam. 16:7) Amanine bintu byuli kuviinda kukita buino, byusiviinda kukita ni aali iwaakuliilemo. Kabili, teezi kukuloomba bintu byusili na buviine bwa kumupeela. Tupalile kwimona nga evelia Yehova vyali watumona. Kisia tuli kuya “twateekameenesie mu malanga,” bila kwimona nangue tuli ba pa muulu saana ao ba bulebule saana.​—Bar. 12:3.

2. Juu ya ki te kili buino kuya twaipalania ku bange?

² Kakiine, kunti twanoonkelamo kine tuli twakentesia mufuano uweeme wa balupua ni bankazi ba kisinka bali ni bufundi mu miilo ya kusimikila. (Baeb. 13:7) Ni fwefue, kunti twamona pa fuasi papalile kuwaamia mu miilo yeetu ya kusimikila. (Baf. 3:17) Inzi, kupala mufuano uweeme wa muntu ni kwipalania ku ozo muntu, bipuseene. Kwipalania ku muntu unge, kunti kwakulengia waluke ni bunkua, utioke mutima ao kwimona kuya wali wa bule-bule. Nga vitwakimona mu lyasi lyakipita, kwipalania ku bange, kunti kwainoona aali yeetu ya kimupasi. Pakaako, Yehova ali watusoka eevi kwa ntono: “Kubalua muntu amone vili lwendo lwakue. Kine luli buino kuti waitoneena pa beelia byali wakita pasili kupalania na beelia bili byakita bange.”​—Bag. 6:4.

3. Ni buyantanzi ki bwa kimupasi buwakikita bwakilengia usaansamuke?

³ Yehova atonene uye wasekelela buyantanzi bobe we muine. Kwa mufuano, kine waafikiile kubatiziiwa, upalile kusaansamuka paantu waafikiliziizie ozo mupaango! Weewe waakwete  bupinguzi bwa kubatiziiwa we muine. Waakwete bobo bupinguzi wakinkiziiziwe na ntono yobe kuli Leeza. Tontonkania palua buyantanzi buwakita kale kutendekela musita uwaabatiziiziwe. Kwa mufuano, eba weewe wakikila kutona kusoma ni kusambilila Bibilia? Eba, wakikila kuwaamia mapepo obe? (Malum. 141:2) Eba, wakyaluka ni bufundi bwa kulondolola ni bantu, ni bwa kubombia biombo byetu mu miilo ya kusimikila? Kabili, kine uli ni lupua, eba Yehova wakikukwasia kwaluka mulume, mukazi ao muviazi aweeme? Kunti waunvua nsaansa ni kusekelela saana palua buyantanzi bonse buwakikita mu aali nga ezio.

4. Tuli kulondoluela ki mu leeli lyasi?

⁴ Kunti twabakwasia bange kusekelela buyantanzi bwabo beene bwa kimupasi. Kabili kunti twabakwasia baye batiina kwipalania na bange. Mu leeli lyasi, tuli kumona baviazi vibali kuviinda kukwasia baana babo. Kabili tuli kumona bamulume ni mukazi vibali kuviinda kukwasiana, kisia tuli kumona bakote pamo ni bange mu kilonghaano vibali kuviinda kukwasia balupua ni bankazi. Kupuako, tuli kumona mafunde paleepale a Bibilila ali kuviinda kutukwasia kuya twateekameene musita utuli twaibiikila mipaango kukoonkana ni buviinde ni aali yeetu.

5. Nga vilandile Baefeso 6:4, baviazi bapalile kutiina kukita ki?

⁵ Baviazi bapalile kuya bakengeele eevi tekuti baye bapalania muana umo ku unge, ao kumulanda akite kintu kyasiviinda kukita. Kine baviazi bakita evio, bali kumutiona mutima muana wabo. (Soma Baefeso 6:4.) Nkazi umo ali wakuutua Sachiko *, walanda eevi: “Balimu bane baali batonene ngie naviinda saana kupita banafunzi bange ku masomo. Kabili mama wane, waali wankinkizia ngie naviinda saana ku masomo eevi mwalimu ni baba wane asizumiine bamone nangue Bakasininkizia Bakue Yehova baweeme. Kakiine, waali watonene ngie naviindasie biipuzio byonse ku ekzame, inzi keekio te kyali kyakitika. Papita kale miaka ingi kisia kupua masomo, inzi nsita inge ndi natontonkania nangue paange Yehova tali mukusaansamukila bintu bindi mukukita, anzia kine ndi naikwinda.”

6. Baviazi kunti basambilila ki kupitila lileembo lya Malumbo 131:1, 2?

⁶ Baviazi kunti basambilila lisomo lya mana lili mu Malumbo 131:1, 2. (Soma.) Likolo Daudi waalandile nangue taatonene “kwikebela  bintu bikata saana” ao bintu byaali byapitile buviinde bwakue. Paantu waali waikefiizie waasekeleele bintu byaali nabio, kabili waali ni mutende. Baviazi kunti basambilila ki kupitila milandu yakue Daudi? Eevi baviazi balangilile nangue bekefiizie, te bapalile kutontonkania nangue bapalile kukita bintu bipitile buviinde bwabo ao kuketekela baana babo bakite bintu bipitile buviinde bwabo. Musita ubali mukumukwasia muana wabo ebiikile mipaango ipalile, baviazi kunti bamukwasia muana emone kuya wali wa mana, kine bamanine bintu byasili na buviinde bwa kukita ni beelia byali kuviinda kukita. Nkazi umo ali wakuutua Marina, walanguluka eevi: “Mama wane taali wampalania ata kaniini kuli kaka wane ao ku balabaane aosie ku baana bange. Waansambiliziizie nangue kila muntu ali waikala ni buviinde bwakue, kabili kila muntu ni wa mana kuli Yehova. Ndi namutasia paantu lingi nsiizi kwipalania ku bange.”

7-8. Mulume kunti wamulangilila siani mukinzi mukazi wakue?

⁷ Mulume Mukristu apalile kumukindika mukazi wakue. (1 Pet. 3:7) Kukindika kubiikile mukati kubapoozako saana maano bange ni kubalangilila nangue ni ba mana. Kwa mufuano, mulume kuti wamulangilila mukinzi mukazi wakue kupitila kumukitila bintu bilangiliile nangue ni wa mana. Teezi kumulanda akite bintu byasiviinda kukita. Kabili, teezi kumupalania ata kaniini na banakazi bange. Kine mulume wakita evio kuli kwaluka ki? Mwalalume umo asizumiine, mu ka nkazi Rosa, lingi ali wamupalania ozu nkazi ku banakazi bange. Milandu ibiipile yakue mulume wakue, te yaali yamulengiasie nkazi Rosa akisike, inzi kabili yaali yamulengia atendeke kutontonkania nangue te kuli muntu amutonene. Walanda eevi: “Lingi naali nakabiile kulangulusiiwa nangue Yehova antonene.” Inzi, mulume Mukristu ali wamukindika mukazi wakue. Ali wasaangua wamanine nangue kukita evio kuli kwawaamia bukibuza bwakue pamo ni mukazi wakue kabili pamo ni Yehova. *

⁸ Mulume ali wamukindika mukazi wakue, ali wamutasia ntaanzi ya bange kabili ali wamulanda nangue nkutonene kabili nangue uli wa mana. (Tus Maf. 31:28) Keekio i kyaakitile mu ka Katerina, utwakizimbula mu lyasi lyakipita, kyaamukwasiizie ozu nkazi aviinde kuluisia aali yakue ya kwimona nangue te wa mana. Musita lwabanga wali mwanike, mama wakue waali wamuseka ni kumupalania na bakaziana bange pamo ni babibuza bakue. Keekio kyaalengiizie, Katerina atendeke kwipalania ku bange, atasie kisia kwaluka Kasininkizia Wakue Yehova! Anzia evio, mulume wakue Mukristu waamukwasiizie kulekela ezio aali, kabili waamukwasiizie aye wali ni malanga ateekameene palwakue muine. Ozo nkazi walanda eevi: “Antonene, kabili ali wantasia palua bintu biweeme bindi nakita kabil ali wampepela. Ali wandangulusia mibeele iweeme yakue Yehova, ni kunkwasia koolola malanga ane abiipile.”

9-10. Bakote bali baemenana, baamukwasiizie siani nkazi umo aluisie mibeele yakue ya kwipalania ku bange?

⁹ Bakote kunti babakwasia siani baalia bali baipalania ku bange? Mona kintu kyaaimweneene nkazi umo ali wakuutua Hanuni, asyaali watasiiwa lingi musita lwaali mwanike. Walanda eevi: “Naali ni busoni kabili naali namwene nangue banike bange baweeme saana kuliko neene. Naatendekele kwipalania ku bange nakilisie mwanike muniini.” Atasie kisia kwaluka Kasininkizia Wakue Yehova, Hanuni waatwaliliilesie kwipalania ku bange. Keekio kyaalengiizie aye waimwene kuya wali wa bule-bule mu kilonghaano. Anzia evio, loonu ali wabomba wali  painia ali ni nsaansa. Ni kiki kyaamukwasiizie kwalulula aali yakue?

¹⁰ Hanuni walanda nangue waakwasiiziwe na bakote ba mu kilonghaano bali baemenana. Baamwanine nangue, ni weene ni wa mana mu kilonghaano, kabili baamutasiizie palua mufuano wakue uweeme. Walanda eevi: “Kisia musita uniini, bakote baanganine mbakoselezie bankazi bamo baali bapalile kukwasiiwa. Ezio miilo inapeelue yaankwasiizie mone nangue ni neene ndi wa mana. Nalanguluka musita bakote bali ni ntono vibaantasiizie musita unaabakoseleziizie bankazi bamo bakaziana. Kisia baansomeene 1 Batesalonika 1:2, 3. Kakiine keekio kyaandeteele nsaansa saana! Ndi nabatasia saana babo basuungi baweeme. Loonu ndi mukusekelela fuasi indi nayo mu kuteania kwakue Yehova.”

11. Kunti twabakwasia siani baalia “basansilue kabili bali ni mutima wa kwikoosia,” nga vilandile Isaya 57:15?

¹¹ Soma Isaya 57:15. Yehova ali waemena saana baalia “basansilue kabili bekefiizie.” Fwe bonse, apanasie bakote, kunti twakwasia kukoselezia balupua ni bankazi beetu batonua. Kubapoozako saana maano, nzila imo ya kubalangilila nangue tuli mukubakoselezia. Yehova atonene tubalangilile bange nangue weene abatonene saana. (Tus Maf. 19:17) Kabili, kunti twabakwasia balupua ni bankazi beetu kine twikoosiizie kabili kine tumanine buino mipaka yeetu. Te tutonene kubalengia bange batupoozeko saana maano, paantu te twizi kutona kubalengia baaluke ni bunkua palwetu. Inzi, tuli twabombia buviinde bwetu ni bintu bitumanine eevi kukoseleziana.​—1 Pet. 4:10, 11.

12. Juu ya ki bantu ba pansi baali batona kuya bali pamo ni Yesu? (Mona foto ili ku ntendeko ya kazeeti.)

¹² Kunti twasambilila vya kubakitila bange, kupitila kutoosia Yesu vyaali wabakitila basambi bakue. Abanga wali muntu mukulu saana asinamonekepo. Inzi waali ‘wafuukile ni kuteekamana.’ (Mat. 11:28-30) Taailangiliile nangue weene waali ni maano saana kabili nangue amanine bintu bingi saana. Musita lwaali wasambilizia, waali wabombiasie bulanzi bwaleengele ni mifuano ileengele kunvuika kabili yaali yakumia mitima ya bantu ba pansi. (Luk. 10:21) Yesu tabanga wali nga bantunguluzi ba ma diini baali bailenduile. Lyonse waali wakwasia bange bemone nangue ni ba mana ntaanzi yakue Leeza. (Yoan. 6:37) Inzi, waali wabakindika bantu ba pansi.

13. Buwaame ni ntono yakue Yesu byaamonekele siani kukoonkana ni vyaali wabakitila basambi bakue?

¹³ Buwaame ni ntono yakue Yesu, byaamwenekele kukoonkana ni vyaali wabakitila basambi bakue. Waali wamanine nangue baali ni buviinde ni aali yapuseene. Pakaako bonse te baali na buviinde bwa kubomba miilo imo, kabili bonse te baali na bufundi bumo mu miilo ya kusimikila. Inzi waasekeleele, paantu kila muntu waabombele kukoonkana ni buviinde bwakue bonse. Mufuano wa talanta, ulangiliile nangue Yesu waakitile evio. Mu ozo mufuano, mukulu wa miilo waaamupeele kila muzia miilo “kukoonkana ni buviinde bwakue.” Umo pa baalia bazia babili baabombele kwa mute, waapatile bingi kuliko unge. Inzi, mukulu wa miilo waabatasiizie bonse babili na milandu imosie. Waamulandile kila umo wabo eevi: “Eya! wabomba we mubombi aweeme ni wa kisinka!”​—Mat. 25:14-23.

14. Kunti twamupala siani Yesu kukoonkana ni vyaali wabakitila bange?

¹⁴ Lyonse Yesu ali watulangilila ntono ni buwaame. Amanine nangue buviinde ni aali yeetu bipuseene, kabili ali wasekelela musita utuli twaikwinda kukoonkana ni buviinde bwetu. Ni fwefue tupalile kumupala Yesu. Te tutonene ata kaniini kumulengia lupua ao nkazi emone nangue tapalile ao eyunvue ovio paantu teezi kukita tuntu nga bange. Inzi lyonse, tupalile kubatasia balupua ni bankazi beetu palua bintu bibali bakita mu miilo yakue Yehova.

15-16. Nkazi umo waanoonkeelemo siani kupitila kwibiikila mipaango ilingheene ni buviinde bwakue?

¹⁵ Musita utuli twaibiikila mipaango mu miilo yakue Yehova, buikazi bwetu buli bwawaama kabili buli bwaaluka ni mana. Inzi, kintu kikata kitupalile kukita ni kwibiikila mipaango kukoonkana ni buviinde ni aali yeetu, apana kukoonkana ni aali ya bange. Te tutonene kwitiona mutima fwe beene ao kwilengia tutooboke. (Luk. 14:28) Mona mufuano wakue nkazi umo ali wakuutua Midori.

¹⁶ Baba wakue kwa Midori, waali wamuzyelekania kupitila kumupalania na mwalawakue mwalalume ni mwanakazi, pamo ni banafunzi babaali basoma naabo. Midori walanda eevi: “Naali naiunvua kuya nali wa bule.” Inzi, lwaalukile mukulu waatendekele kwimona kuya walisie buino. Walanda eevi: “Naali nasoma Bibilia kila busiku, ni keekio kyaalengele ngaluke ni mutende mu mutima kabili naatendekele kwiunvua nangue Yehova antonene.” Kukila pakaako, waaibiikiile mipaango kukoonkana ni buviinde bwakue kabili waapepele saana eevi Yehova amukwasie kufikilizia ezio mipaango. Keekio kyaalengiizie Midori asekelele buyantanzi bwakue muine bwa kimupasi.

17. Kunti twakita siani eevi ‘tutwalilile kuya twaalulua ba leenu mu malanga ali atitikila maano,’ kabili kine twakita evio kuli kwaluka ki?

¹⁷ Kunti kyatwama musita waleepele eevi tufikiile kwalulula aali yeetu. Pakaako Yehova ali watusoka eevi: “Mupalile kutwalilila kuya mwaalulua ba leenu mu malanga ali atitikila maano enu.” (Baef. 4:23, 24, NWT) Eevi tuviinde kukita evio, kakiine tupalile kupepa, kusoma Mulandu Wakue Leeza ni kutontonkania. Twalilila kukita bebio bintu kabili muloombe Yehova akupeele maka. Mupasi wakue utakatiifu kunti wakukwasia uviinde kuluisia aali yonse ya kukeba kwipalania ku bange. Kabili, Yehova wakaba kukukwasia kwinika ni kuleenga kufumia mibeele ibiipile ya bunkua  ao kibuli kine yatendeka kwaluka mu mutima obe.

18. Milandu ili mu lileembo lya 2 Milandu ya Nsiku 6:29, 30, kunti yatuteekia siani mutima?

¹⁸ Soma 2 Milandu ya Nsiku 6:29, 30. Yehova amanine bintu bituli twatontonkania. Kabili amanine nangue tuli twaluisia mupasi ubiipile wa keenu kyalo, ni bilubo byetu fwe beene. Yehova lwali wamona twaluisia saana bebio bintu bibiipile, ali wakila kututona.

19. Eevi twinike vyali waiunvua palwetu, Yehova wabombia mufuano ki?

¹⁹ Eevi tumane vyali waiunvua palwetu, Yehova wabombia mufuano wa ntono ili yasaangua pakati ka mama ni muana wakue. (Is. 49:15) Mama umo ali wakuutua Rachel walanda eevi: “Muana wane mwanakazi ali wakuutua Stephanie, waavyelue miezi teinakumane. Lunaamumwene lya kuanza, waali waondele kabili bila wali na maka. Inzi, doktere waanganine ngie namulela muana wane kila busiku musita lwaali mu opitali mu muezi wa kuanza wa bukose bwakue. Mu ozo musita, neene pamo ni muana wane, twaakilile kupalamana. Loonu ali na miaka sita, inzi waondele saana kuliko baana bange ba mu miaka yakue. Inzi, mutonene saana paantu nsyaali naswapiile nangue kunti waikala, kabili waakindeetela nsaansa ikata mu buikazi bwane!” Kili kyasaansamusia saana kwinika nangue Yehova ali watulangilila ntono ya evio, musita utuli twakita maka etu onse eevi tumubombele!

20. Juu ya ki babombi bakue Yehova bapalile kusaansamuka?

²⁰ Paantu uli mubombi wakue Yehova, uli muntu wa mana mu lupua lwakue, kabili te kuli muntu apaleene ni weewe mu kila kantu. Yehova taakukuliile kuli weene paantu uli wa mana saana kuliko bantu bange. Waakukuliile kuli weene paantu waamwene mibeele ya bufuuke, kabili waamwene nangue utonene kusambilila palwakue ni kwaluluka. (Malum. 25:9) Uye wali ni kisinka nangue ali wasekelela musita luuli waikwinda saana eevi umubombele. Uli wasipikizia, kabili uli wa kisinka kuli weene. Keekio kilangiliile nangue uli muntu ‘ali waunvua keebo ni kukapokelela buino buino.’ (Luk. 8:15) Kansi, twalilila kumupeela Yehova kintu kyobe kya mana saana. Kisia uli kuya wali ni nsaambu ya kusekelela “pa beelia byuli wakita [we muine].”