1. Hikuyini Jehovha a kalako a nga hi fananisi ni van’wani?

A KUHAMBANA ka zvivangwa zvo hlamalisa zva Jehovha, a ku patsa ni vanhu, zvi komba ku wa tsaka hi ku wona zvilo zvo hambanahambana. Hina vanhu a ku na loyi a fanako ni mun’wani. Hikwalaho, Jehovha a nga tshuki a ku fananisa ni van’wani. Wa zvi kota ku hlola mbilu ya wena, a wona lezvi hakunene u nga zvona. (1 Sam. 16:7) Wa zvi tiva kambe lezvi u zvi kotako ku maha khwatsi, lezvi u nga zvi kotiko khwatsi, ni lezvi u nga wundliswa zvona. Hi cigelo leco, a nga tshuki a lava ku u maha zvilo zvi nga hiko ntan’wini wa wena. Zvi lava ku hi pimanyisa Jehovha hi ku ti wonisa lezvi a hi wonisako zvona. Lezvo zvi ta maha ku hi nga ti “alakanyeli ku hundza mpimo” — hi nga ti woni na hi hi va lisima a ku hundza van’wani ne hi nga ti woni na hi nga vhuni nchumu. — Rom. 12:3.

2. Hikuyini zvi nga hiko zvi nene a ku ti fananisa ni van’wani?

² A mhaka yo tiya hi ku loku hi wona cikombiso ci nene ca makabye wo tsumbeka, loyi zvi mu fambelako khwatsi ntirweni wo chumayela, hi nga vhuneka. (Mah. 13:7) A ka yena, hi nga gondza ndlela ya ku hinawu hi humelela kuchumayeleni. (Filp. 3:17) Hambulezvo, a ku pimanyisa a cikombiso ca mun’wani ni ku ti fananisa naye kasi ku tiva ku u wa lisima ke, zvilo zvo hambana nguvhu. A ku ti fananisa ni van’wani zvi nga maha ku u sangula kuva ni ciluse, u mbhela ntamu, hambu ku ti wona na u nga vhuni nchumu futsi. Kota lezvi hi zvi wonileko ka ndzima yi nga hundza, a ku ti fananisa ni van’wani zvi na ni mhango hi tlhelo ga moya. Hi cigelo leco Jehovha a hi khongotelako hi lirandzo, aku: “A mun’we ni mun’wani  i wa hlole mitiro yakwe, hi kona a to kuma cigelo ca ku ti dzundza hi zva yena n’winyi, na a nga ti fananisi ni mun’wani munhu.” — Gal. 6:4.

3. Zvini u chukwatisileko kota muKristu lezvi zvi ku tsakisako?

³ Jehovha i lava ku u tsaka hi lezvi wena u kulisako zvona ntirweni wakwe. Hi cikombiso, loku u bhabhatisilwe, i lava ku u tsaka hi lezvi u chikeleko ka cigava leco! Phela u no ti mahela ciboho leco hi ku randza Nungungulu! Ehleketa hi lezvi u kulisileko zvona a cima u nga bhabhatiswa. Hi cikombiso, ku ngava lezvaku zvezvi wa zvi randza nguvhu a ku lera ni ku gondza Bhibhiliya? U maha mikhongelo yi humako mbilwini? (Lis. 141:2) Zvezvi zva ku olovela a ku sangula mabhulo kuchumayeleni u tlhela u zvi kota khwatsi ku tirisa mabhuku, tivhidhio ni zvin’wani? Loku u hi ni ngango, Jehovha i ku vhunile ku uva nuna, sati, kutani mupswali wa mu nene? Loku u wona lezvi u nga kulisa zvona ka zvipandze lezvo u nga xalala u tlhela u tsaka nguvhu.

4. Zvini hi to zvi wona ka ndzima leyi?

⁴ Hi nga vhuna van’wani a ku va tsaka hi lezvi va kulisako zvona hi tlhelo ga moya. Hi nga tlhela hi va vhuna ku va nga ti fananisi ni van’wani. Ka ndzima leyi, hi ta wona lezvi a vapswali va nga va vhunisako zvona a vana vabye, lezvi a nuna ni sati va nga vhunanisako zvona, ni lezvi a madhota ni van’wani va nga va vhunisako zvona vamakabye laha bandleni. Hi kugumesa, hi ta wona matshinya yo kari ya Bhibhiliya ma nga vhunako a mun’we ni mun’wani wa hina a ku a ti vekela mixuvo yi yelanako ni ciyimo cakwe.

5. Hi kuya hi Va Le Efesusi 6:4, zvini a vapswali va nga faneliko ku maha?

⁵ A vapswali va fanele ku ti wonela nguvhu! A va faneli ku fananisa n’wana mun’we ni mun’wani, ne ku koxa ku a n’wana a maha zvo hundza lezvi a zvi kotako. Loku va maha lezvo, va nga va mbheta ntamu a vana vabye. (Lera Va Le Efesusi 6:4.) A makabye wo kari wa ku hi Sandra * i wula lezvi: “Le cikoleni, a vagondzisi va mina va wa lava ku ndzi pala zvigondzani-kuloni. Mamani yenawu i wa lava ku ndzi tiva le cikoleni kasi a vagondzisi ni maxaka ma nga hiko maKristu va nga kumi cisolo ka hina malandza ya Jehovha. Hi lisine, i wa lava ku lomu ka tiprovha ndzi kuma mi 20 basi. Phela lezvo a zvi koteki! Hambu lezvi ndzi nga nyima kale ku gondza, ndza tshuka ndzi ti zwisa ku Jehovha a nga xalali hi lezvi ndzi mahako, hambu ndzi maha zvontlhe zvi nga ntan’wini wa mina.”

6. Zvini va nga gondzako vapswali ka Lisimu 131:1, 2?

 ⁶ A vapswali va nga gondza nchumu wa lisima ka Lisimu 131:1, 2. (Lera.) Hosi Dhavhidha i te i wa nga lavi zvilo zva “hombe” kutani lezvi zvi nga hiko ntan’wini wakwe. A ku ti koramisa ni ku tiva kugumelwa kakwe zvi ‘rulisile muhefemulo wakwe, a wu miyeta’. Zvini va nga gondzako vapswali ka magezu lawa ya Dhavhidha? Va nga ti koramisa va tlhela va tiva kugumelwa kabye ni ka n’wana wabye. A vapswali va nga tiyisa n’wana wabye hi ku zwisisa, ni ku tiva lezvi a nga ni ntamu wa ku zvi maha, ni lezvi zvi nga hiko ntan’wini wakwe va tlhela va mu vekela mixuvo leyi zvi kotekako ku a yi tatisa. A makabye wo kari wa ku hi Mariyana i tlhamusela lezvi: “Mamani a nga tshuki a ndzi fananisa ni vamakabye va mina lava van’wani va vanharu ne ni vanana van’wani. I ndzi gondzisile ku munhu ni munhu i na ni wutlhari gakwe ni ku hontlheni hi va lisima ka Jehovha. Hikwalaho, zva kala ku ndzi ti fananisa ni van’wani.”

7-8. Hi yihi ndlela ya ku a nuna a komba ku a sati wakwe wa lisima ka yena?

⁷ A nuna a nga muKristu i fanele ku mu nyika wudzundzo a sati wakwe. (1 Ped. 3:7) A ku dzundza zvi yelana ni ku chela kota hi van’wani ni ku va kombisa cichavo. Hi cikombiso, a nuna i mu nyika wudzundzo a sati wakwe hi ku mu wona na a hi wa lisima. A nga rindzeli ku a maha zvo hundza lezvi zvi nga ntan’wini wakwe. A nga fananisi sati wakwe ni vavasati van’wani. Kona a sati wakwe i wa ta ti zwisa kuyini loku i wo mu fananisa ni vavasati van’wani? A nuna wa makabye wo kari wa ku hi Rosa, a nga hiko Kustumunyu, i tolovela ku mu fananisa ni vavasati van’wani. A magezu ya nuna wakwe yo kala lirandzo ma mahile ku Rosa a ti wona na a nga hi wa lisima a tlhela a ti byela ku a ku na munhu a mu randzako. I wula lezvi: “Zvi lava ku ndzi tshama hi ku alakanyisiwa ku Jehovha wa ndzi nyika lisima.” A kuhambana ni wanuna loyi, a nuna a nga muKristu wa mu nyika lisima a sati wakwe. Wa zvi tiva khwatsi ku lezvo zvi maha ku ava ni wunghana go tiya ni sati wakwe na Jehovha kambe. *

⁸ A nuna a mu nyikako lisima a sati wakwe wa mu dzundza a tlhela a mu tiyisekisa ku wa mu randza. (Mav. 31:28) Hi zvezvo a mahako a nuna wa Katarina, a kumbukilweko ka ndzima yi nga hundza, kasi ku mu vhuna ku a nga ti woni na a nga vhuni nchumu. A cikhati a nga hi n’wanana, a mamani wakwe i wa nga mu nyiki lisima. I wa tolovela ku mu fananisa ni vanhanyana van’wani, a ku patsa ni vanghana vakwe. Lezvo zvi mahile ku a tolovela ku ti fananisa ni van’wani loku a lava ku tiva ku wa lisima ke. Hambu a cikhati a nga nghena lisineni i wa maha lezvo! A nuna wakwe, loyi a nga muKristu, i mu vhuna ku hlula cikarato leci ni ku a ti wona hi ndlela ya yi nene. I tlhamusela lezvi: “A nuna wa mina wa ndzi randza, a ndzi dzundza hi zvilo zva zvi nene ndzi mahako, a tlhela a ndzi khongelela. I tlhela a ndzi alakanyisa matshamela ya ma nene ya Jehovha ni ku cica mawonela ya mina ya hava.”

9-10. A madhota yo khatala ma mu vhunisile kuyini a makabye wo kari a nga ti wonela hasi hi lezvi a nga tolovela ku ti fananisa ni van’wani?

⁹ A madhota ma nga va vhunisa kuyini lava va ti fananisako ni van’wani? Wona cikombiso ca Helena, loyi zvi nga kala ku a dzundziwa a cikhati a nga hi n’wanana. I ngalo: “Ndzi wa hi munhu wa tingana ndzi tlhela ndzi ti wona na ndzi nga hi wa nchumu ka vanana van’wani. Ndzi sangulile kale nguvhu a ku ti fananisa ni van’wani, ne ku zva rini a ndza ha zvi alakanyi.” Hambu a cikhati Helena a nga nghena lisineni i wa ha simama ku ti fananisa ni van’wani. Lezvo zvi wa maha ku a ti wona na a nga hi wa lisima lomu bandleni. Kanilezvi zvezvi, i phayona gi tirako hi kutsaka. Cini ci nga mu vhuna?

 ¹⁰ Helena i wula lezvaku i vhunilwe hi madhota yo khatala. A madhota ma no mu tiyisekisa ku wa lisima laha bandleni ma tlhela ma mu dzundza hi kutsumbeka kakwe. I tsalile lezvi: “Ku na ni makhati a madhota ma nga ndzi kombela ku ndzi tiyisa vamakabye vo kari va cisati va nga lava ku vhuniwa. A ntiro lowo va nga ndzi nyika wu ndzi vhunile ku ndzi tizwa na ndzi hi wa lisima laha bandleni. Ndza zvi alakanya khwatsi a cikhati leci a madhota lawo ya lirandzo ma nga ndzi dzundza hi lezvi ndzi nga tiyisa vamakabye vo kari va cisati va ha hiko vaswa. Ma no guma ma ndzi lerela 1 Va Le Tesalonika 1:2, 3. Lezvo zvi ndzi tsakisile nguvhu! A varisi lavo vo khatala va ndzi vhunile ku wona ku ndzi wa lisima laha hlengeletanweni ya Jehovha.”

11. Hi nga va vhunisa kuyini lava va “tshovekileko timbilu” va wuliwako ka Lisimu 34:18?

¹¹ Lera Lisimu 34:18. Jehovha wa khatala nguvhu hi lava va “tshovekileko timbilu”. A madhota na hina hontlheni hi nga tiyisa vamakabye lavo vo randzeka. A yin’we ya tindlela ta ku va tiyisa ku khatala hi vona hi mbilu yontlhe. Jehovha i lava ku hi va komba ku wa va randza nguvhu. (Mav. 19:17) Hi nga vhuna vamakabye va hina kambe hi ku hiva vanhu vo ti koramisa ni vo tiva kugumelwa ka hina. A hi lavi ku zama ku hi woniwa na hi hi va lisima ku hundza van’wani, hakuva zvi nga maha ku hi vhuxa moya wa mapalisana. Kanilezvi, hi tirisa wutlhari ga hina ni wutivi ga hina kasi ku tiyisa van’wani. — 1 Ped. 4:10, 11.

12. Hikuyini a vanhu va nyalidede va nga zvi randza kuva na Jesu? (Wona mufota wa kapa.)

¹² Mhakeni ya lezvi hi va wonisako zvona van’wani, hi nga gondza zva hombe nguvhu ka lezvi Jesu a nga va khomisa zvona a vapizani vakwe. Phela Jesu hi yena wa hombe ku hundza vontlhe va vileko kona. Hambulezvo, i wa hi munhu wo ‘rula ni wa mbilu yo ti koramisa’. (Mat. 11:28-30) I wa nga gwiri hi wutlhari ni wutivi legi a nga hi nago. Lezvi a nga gondzisa zvi wa nga karati, ni mifananiso ya kona yonawu yi wa nga karati; kanilezvi yi wa khumba timbilu ta vanhu va nyalidede. (Luka 10:21) Jesu i wa nga fani ni varangeli va wukhongeli va matshandza va cikhatini leco. I wa nga tshuki a maha ku a van’wani va tizwa na va nga hi va lisima mahlweni ka Nungungulu. (Joh. 6:37) Kanilezvi, a vanhu lavo va nyalidede i wa va kombisa cichavo.

13. Jesu i kombisile kuyini wunene ni lirandzo ka vapizani vakwe?

¹³ A wunene ni lirandzo la Jesu zva woneka ka lezvi a nga tirisanisa zvona ni vapizani vakwe. I wa zvi tiva ku va na ni wutlhari go hambana niku a zviyimo zvabye zvonawu zvi wa hambana. Makunu zvi wa nga ta koteka ku va maha mitiro yaleyi ya yin’we, ne va wa nga ta tira hi ndlela yo fana kuchumayeleni. Hambulezvo, i wa zvi nyika lisima lezvi zvi nga mahiwa hi mun’we ni mun’wani wabye. Ka mufananiso wa titalenta, Jesu i kombisile ku hakunene i wa ti zwisa lezvo. Ka mufananiso lowo, a hosi yi nyikile a nandza gin’we ni gin’we “hi kuya hi ntamu wa gona”. A mun’we wabye i kumile titalenta to pala vanghana. Kanilezvi, a hosi yi dzundzile vontlhe hi magezu yalawa ya man’we, yiku: “U tirile, nandza ga gi nene ni go tsumbeka!” — Mat. 25:14-23.

14. Hi nga mu pimanyisisa kuyini Jesu laha hi tirisanako ni van’wani?

¹⁴ Jesu i tirisana na hina hi ndlela ya yi nene ni ya lirandzo. Wa zvi tiva ku a wutlhari ni zviyimo zva hina zva hambana. Wa tsaka kambe loku hi maha zvontlhe zvi nga ntan’wini wa hina. Zvi nene nguvhu loku hi pimanyisa Jesu laha hi tirisanako ni van’wani. Zvi wa nga tava zvi nene a ku maha ku a muKristu-kuloni a ti wona na a nga vhuni nchumu kutani ku a dhana hi lezvi a nga zvi kotiko ku maha zvo fana ni lezvi a van’wani va mahako. Kanilezvi, i chukwana hi hlota tindlela ta ku dzundza vamakabye va hina hi lezvi va mahako zvontlhe va zvi kotako ntirweni wa Jehovha.

15-16. Mariyana i vhunekisile kuyini hi ku ti vekela mixuvo leyi zvi nga koteka ku a yi tatisa?

¹⁵ Loku hi ti vekela mixuvo ntirweni wa Jehovha, zvi maha ku a wutomi ga hina gi nandziha hi tlhela hi ci tiva leci hi hanyelako cona. Kanilezvi a ca ci nene, ku ti vekela mixuvo yi yelanako ni wutlhari zvinʼwe ni zviyimo zva hina, na ku nga hi zva van’wani. Loku hi nga mahi lezvo, hi nga tshuka hi nga zvi koti ku yi tatisa, hi guma hi khunguvanyeka. (Luka 14:28) Wona lezvi zvi nga humelela phayona go kari ga ku hi Mariyana.

¹⁶ A papayi wa Mariyana, a nga hiko Kustumunyu, i wa tshamela ku mu dhanisa a cikhati a nga hi n’wanana hi ku mu fananisa ni vamakabye vakwe ni zvigondzani-kuloni. I wula lezvi: “Ndzi wa tizwa na ndzi hi cilo leco.” Hambulezvo, laha Mariyana a nga kari a kula i no sangula ku ti wona hi ndlela ya yi nene makunu. I bika lawa: “Ndzi wa lera Bhibhiliya siku ni siku hakuva zvi wa rulisa mbilu ya mina zvi tlhela zvi ndzi vhuna ku wona ku Jehovha wa ndzi randza.” Ahandle ka lezvo, i no ti vekele mixuvo leyi zvi nga koteka ku a yi tatisa, a khongela kasi a yi tatisa futsi. Lezvo zvi mahile ku a xalala hi lezvi a nga zvi maha ntirweni wa Jehovha.

17. Hi yihi ndlela ya ku ‘simamani ku mahiwa lava vaswa a moyeni wa kupima ka hina’? Gi tava gihi wuyelo ga kona loku hi maha lezvo?

¹⁷ Zvi teka cikhati kasi ku cica lezvi hi ti zwisako zvona ni lezvi hi ti wonisako zvona. Hi cigelo leco Jehovha a hi kucako, aku: “Simamani ku mahiwa lava vaswa a moyeni wa kupima ka n’wina.” (Efe. 4:23, 24) A lisine hi ku kasi hi zvi kota lezvo, zvi lava ku hi khongela, hi gondza a Mhaka ya Nungungulu, hi tlhela hi ehleketa. Ti karatele ku maha zvilo lezvo, u tlhela u tsutsumela ka Jehovha kasi a ku nyika ntamu. A moya wakwe wo basa wu ta ku vhuna ku hlula ni wihi moyana kuzvilava u nga nawo wa ku ti fananisa ni van’wani. Jehovha kambe i ta ku vhuna ku  pola ni ku hatla u tsuwula ciluse ni matshandza loku ma hi kona lomu mbilwini ya wena.

18. 2 Kronekele 6:29, 30 i ku chavelelisa kuyini?

¹⁸ Lera 2 Kronekele 6:29, 30. Jehovha wa zvi tiva lezvi hi pimisako ni lezvi hi ti zwisako zvona. Wa zvi tiva zvikarato zva hina kambe — a yimpi leyi hi lwako ni moya wa tiko legi ni kungambheleli ka hina. Laha a hi wonako na hilwa yi nga chayi kasi ku hlula zvilo lezvo zva hava, i engetela ku hi randza.

19. A lirandzo la Jehovha hi hina i li fananisa ni leli la mani?

¹⁹ Kasi ku fananisa lezvi Jehovha a ti zwisako zvona hi hina, i tirisa a lirandzo la mamani ni cin’wanana cakwe. (Isa. 49:15) Wona cikombiso ca mamani wo kari wa ku hi Raquel. I tsalile lezvi: “Stefanie, a nhanyana wa mina, i pswalilwe na ma nga se chikela masiku. A cikhati ndzi nga mu wona hi khati go sangula, i wa hlongile zva ku vhumala ni ko mu khoma hi kona. Hambulezvo, ka hweti yo sangula, a vadhokodhela va vhumele ku ndzi ya mu khoma siku ni siku lomu ka muchini lowu a nga vekilwe ka wona. Ndzeni ka cikhati leco, mina ni n’wana wa mina hi no sangula ku randzana. Zvezvi i na ni 6 wa malembe niku mu tsongwani nguvhu ka vanana va tanga ya yena. Hambulezvo, ndzi mu randza zva cima hakuva i lwile yimpi ya hombe kasi a hanya niku i ndzi nyika litsako la hombe nguvhu!” A zvo ku hi chavelela a ku tiva lezvaku Jehovha i hi randzisa lezvo loku a hi wona na hilwa kasi hi mu tirela hi muhefemulo wontlhe!

20. Kota nandza ga Jehovha, cigelo muni ca ku tsaka u nga naco?

²⁰ Kota nandza ga Jehovha, u ciro ca lisima nguvhu laha ngangweni wakwe, niku a ku na mun’wani wo fana na wena. A nga ku kokangi hi ku wo pala vanhu laha va yileko. Kanilezvi, i ku kokile hi ku i cuwukile lomu mbilwini ya wena, a wona munhu wo olova loyi zvi kotekako ku a mu gondzisa a cica lezvi zvi lavekako kasi ku mu tsakisa. (Lis. 25:9) Jehovha wa tsaka a cikhati leci u mahako zvontlhe u zvi kotako kasi ku mu tirela— lelo lisine lo tiya, ne u nga kanakani. U timisele zvikarato zvo tala u tlhela u simama ku tsumbeka ka yena. Leco cikombiso ca ku u na ni “mbilu yi nene”. (Luka 8:15) Hikwalaho, simama ku mu mahela lezvi u zvi kotako Jehovha. Loku u maha lezvo, u tava ni cigelo ca ku ti dzundza ‘hi zva wena n’winyi’.