1. ¿Kʼu yuʼun muʼyuk tskoʼoltajesutik xchiʼuk yantik li Jeovae?

LI Jeovae tskʼupin tajek ti jelajtik li kʼusitik oye xchiʼuk ti mu koʼoluk ti kʼu yelan spasojutik ta jujuntale. Jaʼ yuʼun, muʼyuk tskoʼoltajesutik xchiʼuk li yantike. Jaʼ tskʼel li kʼusi oy ta koʼontontike (1 Sam. 16:7). Jech xtok, tstsak ta venta li kʼusi xijtojob spasele, li kʼusi vokol chkaʼitike xchiʼuk li kʼusi echʼem ta jkuxlejaltike. Muʼyuk tskʼanbutik li kʼusi mu xuʼ kuʼuntik spasele. Skʼan jchanbetik li stalelale xchiʼuk ti oyuk jbalil xkaʼi jbatik jech kʼuchaʼal chilutike. Mi jech ta jpastike, jaʼ jech chkakʼtik ta ilel ti xijtojob snopele xchiʼuk muʼyuk ta jnoptik ti mas tsots jkʼoplaltik o ti muʼyuk jbaliltike (Rom. 12:3).

2. ¿Kʼu yuʼun mu lekuk ti ta jkoʼoltajes jbatik xchiʼuk li yantike?

² Xuʼ onoʼox jchanbetik li kʼusi lek tspas yantike. Jech kʼuchaʼal liʼe, xuʼ jchanbetik ti kʼu yelan toj lek chchol mantal junuk ermano o junuk ermanae (Ebr. 13:7). Vaʼun, jaʼ tskoltautik sventa xijtojobuk lek ta chanubtasvanej (Filip. 3:17). Lek ti jkʼelbetik slekil talelal yantik sventa jchanbetike, pe mu me lekuk mi jaʼ noʼox ta jkʼeltik sventa jkoʼoltajes jbatik xchiʼukike. Yuʼun mi jech la jpastike, xuʼ me xlik itʼixajkutik, xijchibaj o xuʼ van muʼyuk xa jbalil chkaʼi jbatik. Jech kʼuchaʼal la jchantik li ta xchanobil echʼe, xuʼ mu xa lekuk xkil jbatik-o xchiʼuk Jeova mi ta jtsal jbatik xchiʼuk li kermanotaktike. Jaʼ yuʼun, xi chalbutik ta slekil yoʼontone: «Ta jujuntal kʼelo abaik ta skoj li kʼusi chapasike, vaʼun oy srasonal sventa xkuxet noʼox avoʼontonik atukik, maʼuk xamuyubajik ta skoj ti chakoʼoltas abaik xchiʼuk li yantike» (Gal. 6:4).

3. ¿Kʼusitik apasoj talel ta mantal ti xamuyubaj-o yuʼune?

 ³ Li Jeovae tskʼan ti xijmuyubajuk mi oy xa kʼusitik jpasojtik sventa xijchʼi ta mantale. Kalbetik junuk skʼelobil. Xijmuyubaj van tajek mi kichʼojtik xa voʼe. Kʼot ta nopel kuʼun jtuktik ta skoj ti jkʼanojtik li Jeovae. Jnoptik li kʼusitik pasem xa talel kuʼuntike. Jech kʼuchaʼal liʼe, xuʼ van mas xa ta jkʼupintik skʼelel xchiʼuk xchanbel skʼoplal li Vivliae o mas xa van ta sjunul koʼontontik ta jpastik orasion (Sal. 141:2). Mas xa van jnaʼtik kʼu yelan ta jlikes jloʼiltik li ta cholmantale xchiʼuk mas xa xijtojob stunesel li kabtejebtik ta cholmantale. Laj van skoltautik Jeova ti jaʼutik xa jun lekil malalil, ajnilal o totil meʼile. Xuʼ xijmuyubaj ta sventa li kʼusi lekik jpasojtik tale.

4. ¿Kʼusi ta jkʼeltik li ta xchanobil liʼe?

⁴ Xuʼ jkoltatik yantik sventa xmuyubajikuk noʼox ta sventa li kʼusi tspasik ta stojolal Jeovae xchiʼuk ti mu skoʼoltajes sbaik xchiʼuk li yantike. Li ta xchanobil liʼe, ta jkʼeltik kʼuxi xuʼ skolta yalab xnichʼnabik li totil meʼiletike, kʼuxi xuʼ skolta sbaik li nupultsʼakaletike xchiʼuk kʼuxi xuʼ skoltaik yantik li moletik ta tsobobbail xchiʼuk li yan ermanoetik. Jech xtok, ta jkʼeltik junantik beiltaseletik ta Vivlia ti tskoltautik sventa jtsaktik ta venta ti kʼu yelan jkuxlejaltik xchiʼuk li kʼusi xijtojob spasel kʼalal oy kʼusi ta jkʼan ta jtatik ta mantale.

5. Jech kʼuchaʼal chal Efesios 6:4, ¿kʼusi ti skʼan mu spasik li totil meʼiletike?

⁵ Li totil meʼiletike skʼan mu skoʼoltajesik xchiʼuk yantik li yalab xnichʼnabike xchiʼuk skʼan mu kʼusi sujik spasel ti mu spas yuʼunike. Kʼalal jech tspasike, xuʼ me xchibaj-o li yalab xnichʼnabike (kʼelo Efesios 6:4). Xi chal jun ermana ti Sachiko * sbie: «Li jmaestrotake tskʼanik ti masuk to lek jkalifikasion kʼuchaʼal li yan jchiʼiltake. Jech xtok, li jmeʼe tskʼan ti toyoluk jkalifikasion sventa lekuk xalbeik skʼoplal stestigotak Jeova li jmaestrotake xchiʼuk li jtot ti maʼuk testigoe. Pe maʼuk noʼox, yuʼun tskʼan ti naka 10 jlokʼes li ta eksamene, pe mu onoʼox spas maʼ taje. Akʼo mi oy xa ta sjayibaluk jabil tsutseb li jchanune, bateltike ta jnop ti muʼyuk xmuyubaj kuʼun Jeova ti chitun ta stojolal ti bu kʼalal xuʼ kuʼune».

6. ¿Kʼusi xuʼ xchanik totil meʼiletik ta sventa li kʼusi chal Salmo 131:1 xchiʼuk 2?

 ⁶ Li totil meʼiletike oy kʼusi lek xuʼ xchanik ta sventa li kʼusi chal ta Salmo 131:1 xchiʼuk 2 (kʼelo). Xi laj yal li ajvalil Davide: «Mi jaʼuk bu oy ta koʼonton saʼel li kʼusitik toj mukʼtike o li kʼusitik mu xa noʼox jtae». Ta skoj ti bikʼit laj yakʼ sbae, jun noʼox yoʼonton laj yaʼi sba. ¿Kʼusi xuʼ xchanik li totil meʼiletike? Jaʼ ti chakʼik ta ilel ti bikʼit chakʼ sbaik mi muʼyuk tskʼan spasik ta persa li kʼusi mu xuʼ yuʼunik spasele xchiʼuk ti muʼyuk jech tskʼanbeik li yalab xnichʼnabik eke. Kʼalal chalbeik ti oyuk kʼusi spasik li yalab xnichʼnabike, skʼan stsakik ta venta li kʼusi xtojobik spasele xchiʼuk li kʼusi vokol chaʼiike, vaʼun jun yoʼonton chaʼi sbaik. Xi chvul ta sjol jun ermana ti Marina sbie: «Li jmeʼe muʼyuk onoʼox la skoʼoltajesun xchiʼuk li jchiʼiltak ta vokʼele mi jaʼuk xchiʼuk li yan ololetike. La xchanubtasun ti jelajtik kʼusitik xijtojob spasele xchiʼuk ti jkotoltik oy jbalil chilutik li Jeovae. Ta skoj ti jech la spase, muʼyuk ta jkoʼoltajes jba xchiʼuk li yantike».

7, 8. ¿Kʼuxi chakʼ ta ilel ti chichʼ ta mukʼ yajnil li jun malalile?

⁷ Li malaliletik ti jaʼik yajtsʼaklom Kristoe skʼan xichʼik ta mukʼ li yajnilike (1 Ped. 3:7). Taje jaʼ skʼan xal ti oyuk kʼusi lek spasik ta stojolalike xchiʼuk ti stsakik ta ventae. ¿Kʼuxi xuʼ spasik taje? Jaʼo kʼalal chakʼbeik yilik ti ep sbalilike, ti muʼyuk tskʼanbeik li kʼusi mu xuʼ yuʼunik spasele xchiʼuk ti mu skoʼoltajesik xchiʼuk yan antsetike. Jkʼeltik li kʼusi kʼot ta stojolal jun ermana ti Rosa sbie. Li smalal ti maʼuk testigoe nopem xaʼi tskoʼoltas xchiʼuk yan antsetik. Ta skoj ti kʼuxik tajek kʼusi chichʼ albele, solel muʼyuk sbalil chaʼi sba, pe maʼuk noʼox, yuʼun tsnop ti muʼyuk buchʼu xuʼ chkʼanate. Xi chale: «Nopoltik toʼox ta jkʼan vulesbel ta jol ti ep jbalil chil li Jeovae». Pe jaʼuk li malaliletik ti ochemik ta mantale chichʼik ta mukʼ li yajnilike. Kʼalal jech tspasike, lek chil sbaik xchiʼuk li yajnilike xchiʼuk li Jeovae. *

⁸ Li malaliletik ti chichʼ ta mukʼ yajnilike lek chalbeik batel skʼoplal, chalbeik ti skʼanojike xchiʼuk tskʼupil kʼoptaik (Prov. 31:28). Li Katerina ti laj kalbetik skʼoplal li ta xchanobil echʼe jaʼ jech laj yichʼ koltael yuʼun smalal sventa oyuk sbalil chaʼi sba. Kʼalal kʼox toʼox li Katerinae, laj yichʼ pʼajel yuʼun li smeʼe xchiʼuk koʼoltasat xchiʼuk yan tsebetik xchiʼuk yamigatak. Jaʼ yuʼun, li Katerinae lik skoʼoltajes sba xchiʼuk yantik xchiʼuk jech-o la spas kʼalal yojtikinoj xa ox li mantale. Koltaat yuʼun smalal sventa mu xa jechuk spas xchiʼuk ti lekuk kʼusi snop ta stojolale. Xi chale: «Skʼanojun li jmalale, tskʼupil kʼoptaun kʼalal oy kʼusi lek ta jpase xchiʼuk tspas orasion ta jtojolal. Jech xtok, tsvulesbun ta jol ti kʼu yelan toj lek stalelal li Jeovae xchiʼuk tskoltaun sventa mu kʼusi chopol jnop».

9, 10. Li moletike, ¿kʼuxi la skoltaik jun ermana ti nopem toʼox xaʼi tskoʼoltajes sba xchiʼuk li yantike?

⁹ Li moletik ta tsobobbaile, ¿kʼuxi xuʼ skoltaik li buchʼutik nopem xaʼiik tskoʼoltajes sbaik xchiʼuk li yantike? Jkʼeltik kʼusi kʼot ta stojolal jun ermana ti Hanuni sbie. Kʼalal kʼox toʼoxe, muʼyuk mas buchʼu ch-albat ti lek li kʼusi tspase. Xi chale: «Xitsʼijet toʼox xchiʼuk ta jnop toʼox ti mas lek kʼusitik spas yuʼunik li yan ololetike. Jech nop tal xkaʼi ti ta jkoʼoltajes jba xchiʼuk li yantike». Kʼalal yichʼoj xa ox voʼe, jech-o la skoʼoltajes sba xchiʼuk li yantike. Kʼalal jech  tspase, jutuk chkoltavan chaʼi li ta tsobobbaile. Pe li avie, xmuyubaj noʼox chtun ta prekursora. ¿Kʼusi koltaat-o?

¹⁰ Li Hanunie laj yal ti laj yichʼ koltael yuʼun li moletik ta tsobobbaile xchiʼuk akʼbat ta ilel slekil yoʼontonik. Laj yalbeik ti spatoj yoʼontonik ta stojolale xchiʼuk la skʼupil kʼoptaik ta skoj ti lek stalelale. Xi chal li Hanunie: «Bateltike, li moletike laj yalbeikun ti akʼo jpatbe yoʼonton junantik ermanaetike. Kʼalal jech laj yalbeikune, oy jbalil chkaʼi li ta tsobobbaile. Xvul ta jol ti ta slekil yoʼonton la stojbeikun ta vokol li moletik ti la jpatbe yoʼonton junantik ermanaetik ti mas to tsebike xchiʼuk la skʼelbeikun li kʼusi chal ta 1 Tesalonisenses 1:2 xchiʼuk 3. Kʼot ta koʼonton ti jech la spasike. Avie, ep kʼusi xuʼ jpas chkaʼi li ta s-organisasion Jeovae. Jaʼ koliyal ti ep la skoltaikun li moletike».

11. ¿Kʼuxi xuʼ jkoltatik li buchʼutik oy svokolik jech kʼuchaʼal chal ta Isaias 57:15?

¹¹ (Kʼelo Isaias 57:15). Li Jeovae tsvul yoʼonton ta stojolal «li buchʼutik oy svokolike». Jkotoltik xuʼ jpatbetik yoʼonton li kermanotaktik ti jaʼ jech chaʼi sbaike, maʼuk noʼox xuʼ xkoltavanik li moletik ta tsobobbaile. ¿Kʼuxi xuʼ jpastik? Jtose jaʼ mi chkakʼtik ta ilel ti oyik ta koʼontontik ta melele. Li Jeovae tskʼan ti xkakʼbetik yil yuni chijtak ti kʼanbilik yuʼune (Prov. 19:17). Yan kʼuxi xuʼ jpastike jaʼ mi bikʼit chkakʼ jbatike. Jaʼ yuʼun, li kʼusitik xijtojob spasel xchiʼuk li kʼusi jnaʼtike jaʼ ta jpatbetik-o yoʼonton li yantike, maʼuk sventa tsotsuk xa jkʼoplaltik xkichʼtik ilel. Ti jech ta jpastike jaʼ sventa mu buchʼu x-itʼixaj ta jtojolaltik (1 Ped. 4:10, 11).

12. ¿Kʼu yuʼun lek chaʼiik ti te xchiʼukik Jesus li buchʼutik muʼyuk mas tsots skʼoplalike? (Kʼelo li lokʼol ta pajina 1).

¹² Ti kʼu yelan laj yil yajchankʼoptak li Jesuse jaʼ chakʼ kiltik kʼu yelan skʼan xkiltik li yantik eke. Akʼo mi tsots skʼoplal echʼ li ta balumile, manxo echʼ xchiʼuk bikʼit laj yakʼ sba (Mat. 11:28-30). Muʼyuk la stoy sba ta skoj ti toj pʼije xchiʼuk ti ep kʼusi snaʼe. Kʼalal chanubtasvane, kʼunik ta aʼiel li kʼusi laj yale xchiʼuk la stunes skʼelobiltak ti kʼot ta yoʼonton li krixchanoetik ti abol noʼox sbaike (Luk. 10:21). Li Jesuse laj yakʼbe yil krixchanoetik ti oy sbalil ch-ilatik yuʼun li Diose, mu jechuk la spas kʼuchaʼal li jnitvanejetik ta relijion ti xtoyetik noʼoxe (Juan 6:37). Skotol velta la stsak ta mukʼ li krixchanoetik ti muʼyuk mas tsots skʼoplalike.

13. ¿Kʼu yuʼun jnaʼojtik ti laj yakʼbe yil slekil yoʼonton yajchankʼoptak li Jesuse xchiʼuk ti skʼanojane?

¹³ Li Jesuse laj yakʼbe ta ilel slekil yoʼonton li yajchankʼoptake xchiʼuk ti skʼanojane. Snaʼoj ti jelajtik kʼusitik spas yuʼunike xchiʼuk ti kʼu yelan xkuxlejalike, jaʼ yuʼun mu koʼoluk kʼusi xuʼ sbainik spasel o ti kʼu yepal xuʼ xcholik mantale. Pe li Jesuse ep sbalil laj yil li kʼusi laj yakʼik persa spasele. Jaʼ jech vinaj kʼalal laj yalbe skʼoplal li lokʼolkʼop ta sventa li talentoetike. Li ta lokʼolkʼop taje te laj yalbe skʼoplal jun vinik ti laj yakʼbe yabtel smosotak ti kʼu yelan «xtojob ta jujuntal laj yile». Li chaʼvoʼ smosotake lek la spas li yabtelike, pe oy jun ti mas la spas kanale. Akʼo mi jech, li yajval abtele xi la skʼupil kʼopta xchaʼvoʼalike: «¡Lek ti jech la apase, lekil tukʼil mosoil!» (Mat. 25:14-23).

14. ¿Kʼuxi xuʼ jechuk xkiltik yantik jech kʼuchaʼal la spas li Jesuse?

¹⁴ Jaʼ jech chakʼbutik ta ilel slekil yoʼonton li Jesuse xchiʼuk ti skʼanojutike. Snaʼoj ti jelajtik li kʼusi xijtojob spasele xchiʼuk ti kʼu yelan jkuxlejaltike. Xmuyubaj kʼalal chil ti chijtun ta stojolal Jeova ti bu kʼalal xuʼ kuʼuntike. ¿Kʼuxi xuʼ jchanbetik stalelal? Mu onoʼox jkʼantik ti oyuk  junuk ermano ti muʼyuk sbalil chaʼi sba o ti chkʼexav ta skoj ti mu xuʼ yuʼun spasel kʼuchaʼal yantike. Jaʼ lek jkʼupil kʼoptaantik ti chtunik ta stojolal Jeova ti bu kʼalal xuʼ yuʼunike.

15, 16. ¿Kʼuxi la stabe sbalil jun ermana ti jaʼ laj yakʼ ta yoʼonton stael li kʼusi spas yuʼune?

¹⁵ Kʼalal oy kʼusi chkakʼ ta koʼontontik stael ta mantale, jaʼ tskoltautik sventa oyuk sbalil xkaʼi li jkuxlejaltike xchiʼuk ti xijmuyubajuk noʼoxe. Pe kʼalal oy kʼusi chkakʼ ta koʼontontik staele, skʼan jaʼ jtsaktik ta venta li kʼusi xijtojob spasele xchiʼuk ti kʼu yelan jkuxlejaltike. Yuʼun mi jaʼ la jkʼeltik li kʼusi spas yuʼun yantike, ta me jvul koʼontontik xchiʼuk xuʼ xijchibaj-o (Luk. 14:28). Jkʼeltik kʼusi kʼot ta stojolal jun prekursora ti Midori sbie.

¹⁶ Kʼalal bikʼit toʼox li Midorie, chkʼexlaltasat yuʼun li stot ti maʼuk testigoe, yuʼun chkoʼoltajesat xchiʼuk li xchiʼiltak ta vokʼele xchiʼuk li xchiʼiltak ta chanune. Xi chale: «Muʼyuk toʼox jbalil chkaʼi jba». Kʼalal echʼ junchib jabile, mas xa oy sbalil laj yaʼi sba. Xi chal li Midorie: «Ta jkʼel Jvivlia jujun kʼakʼal, yuʼun jaʼ jech jun koʼonton chkaʼi jba xchiʼuk skʼanojun chkaʼi li Jeovae». Jech xtok, jaʼ laj yakʼ ta yoʼonton stael li kʼusi xuʼ yuʼun spasele xchiʼuk la skʼanbe koltael Jeova sventa stae. Vaʼun, muyubaj-o kʼalal laj yil ti oy kʼusitik spas yuʼun ta mantale.

17. ¿Kʼuxi xuʼ x-achʼubuk-o batel ti kʼu yelan ta jnoptike, xchiʼuk kʼusi sbalil ta jtatik?

¹⁷ Mu xuʼ jeltik ta anil ti kʼu yelan chkaʼi jbatike xchiʼuk li kʼusitik chopol chtal ta jnopbentike. Jaʼ yuʼun, xi chalbutik li Jeovae: «Skʼan jechuk-o achʼubuk batel ti kʼu yelan chanopike» (Efes. 4:23,  24). Sventa spas kuʼuntike, skʼan jkʼopontik Dios, jchanulantik li Jvivliatike xchiʼuk ti jnopbetik skʼoplale. Jechuk-o jpasilantik xchiʼuk jkʼanbetik Jeova ti akʼo xakʼ kipaltike. Vaʼun, chakʼbutik xchʼul espiritu sventa mu jkoʼoltajes jbatik xchiʼuk li yantike. Li Jeova xtoke tskoltautik sventa jel noʼox jtalelaltik mi laj kakʼtik venta ti lik xa jtoy jbatik o lik itʼixajkutike.

18. ¿Kʼuxi tspat ta avoʼonton li kʼusi chal ta 2 Kronikas 6:29 xchiʼuk 30?

¹⁸ (Kʼelo 2 Kronikas 6:29, 30). Snaʼoj Jeova li kʼusi oy ta koʼontontike. Snaʼoj xtok ti yakal chkakʼtik persa sventa mu jchanbetik stalelal li krixchanoetike xchiʼuk ti muʼyuk ta jpastik li kʼusi chopol oy ta koʼontontike. Kʼalal chil ti yakal chkakʼtik persae, mas to tskʼanutik.

19. ¿Kʼusi skʼelobil tstunes Jeova sventa xakʼbutik ta ilel li kʼusi chaʼi ta jtojolaltike?

¹⁹ Sventa xakʼbutik ta ilel li kʼusi chaʼi Jeova ta jtojolaltike, tskoʼoltajes li kʼusi chaʼi jun meʼil ta stojolal li yole (Is. 49:15). Jun meʼil ti Rachel sbie xi chale: «Li jtseb Stephanie muʼyuk tsʼakal yuilal vokʼ. Jun u te kom ta ospital, pe li doktore laj yakʼbun permiso sventa jpet skotol kʼakʼal. Ti kʼu sjalil te la jchiʼine, nop tajek xkaʼi jbakutik xchiʼuk li jneneʼe. Avie, vakib xa sjabilal xchiʼuk mas kʼox kʼuchaʼal li yan ololetik ti jmoj sjabilalike. Pe jkʼanoj tajek, yuʼun laj yakʼ tajek persa sventa xkuxi. Ximuyubaj tajek yuʼun». Kʼalal chil Jeova ti chkakʼtik persa chijtun ta stojolal ti bu kʼalal xuʼ kuʼuntike, jaʼ jech tskʼanutik ek. ¿Mi mu jechuk ti tspat tajek koʼontontik taje?

20. ¿Kʼusi xuʼ xijmuyubaj-o?

²⁰ Ta skoj ti jaʼutik yajtunel Jeovae, oy jbaliltik li ta yutsʼ yalale xchiʼuk jelelutik ta jujuntal. Kʼalal laj yikʼutik talel li Jeovae, maʼuk ta skoj ti mas xijtojob kʼuchaʼal li yantike, yuʼun laj yil li kʼusi oy ta koʼontontike, ti manxoutike, ti oy ta koʼontontik ti xkakʼ jbatik ta chanubtasel xchiʼuk ta tukʼibtasele (Sal. 25:9). Ta melel, xmuyubaj kuʼuntik kʼalal chil ti chkakʼtik persa sventa xijtun ta stojolale. Kʼalal chkuch kuʼuntik xchiʼuk tukʼ chkakʼ jbatike, jaʼ jech chvinaj ti oy slekil yutsil koʼontontike (Luk. 8:15). Jaʼ yuʼun, tunkutik ta stojolal Jeova ti bu kʼalal xuʼ kuʼuntike. Mi jech la jpastike, xijmuyubaj yuʼun li kʼusi xuʼ kuʼuntik spasele.