1. Finshi mutontonkanyapo nga mwatontonkanya pa fyo Yehova abumba?

NGA twatontonkanya pali fyonse ifyo Yehova abumba, tumfwa nga filya Davidi uwaimbileko Amalumbo aumfwile ilyo apepele ati: “Ilyo nalolesha imyulu yenu, imilimo ya minwe yenu, umweshi ne ntanda ifyo mwapanga, ntila, wa nshi umuntu mwibukisha no kwibukisha umwina kufwa, kabili wa nshi umwana wa muntunse uwa kuti mulemusakamana?” (Amalu. 8:3, 4) Nga twatontonkanya pa fyo twacepa nga kuilinganya ku ntanda isho Yehova abumba, kuti twapapa ukuti Yehova alitubikako amano nga filya fine Davidi apapile. Nomba nga fintu twalasambilila, Yehova tabikile fye amano kuli Adamu na Efa, lelo alibabikile na mu lupwa lwakwe.

2. Finshi Yehova alefwaya Adamu na Efa ukulacita?

² Adamu na Efa e bali abana aba kubalilapo aba kwa Yehova aba pano isonde. Yehova alibapeele umulimo wa kubomba, abebele ati: “Fyaleni, fuleni, kumaneni pe sonde no kulimapo.” (Ukute. 1:28) Alefwaya ukuti bakakwate abana no kulasakamana isonde umo baleikala. Adamu na Efa nga bali ne cumfwila no kukonka ifyo Yehova abebele, bena na bana babo nga balitwalilile ukuba mu lupwa lwa kwa Lesa umuyayaya.

3. Cinshi twingalandila ukuti Adamu na Efa bali abacindama mu lupwa lwa kwa Yehova?

³ Adamu na Efa bali abacindama mu lupwa lwa kwa Yehova. Pa Amalumbo 8:5 na futunoti, Davidi alandile pa bantu abo Yehova abumbile ukuti: “Mwamulengele ukuti abe uwacepako panono pali bamalaika, kabili mwamupeele ubukata no bucindami.”  Ca cine ukuti Yehova tapeele abantunse amaka na mano nga yalya apeele bamalaika. (Amalu. 103:20) Na lyo line abantunse ‘bacepako fye panono’ pali bamalaika. Ilyo Yehova abumbile abafyashi besu aba kubalilapo, alibapeele ubumi ubusuma kabili baleikala bwino.

4. Finshi fyacitikile Adamu na Efa filya bashaumfwilile Yehova, kabili finshi twalasambilila muli cino cipande?

 ⁴ Ku ca bulanda, Adamu na Efa tabaumfwilile Yehova kabili balilekele ukuba mu lupwa lwakwe. Nga fintu twalasambilila muli cino cipande, ifyo Adamu na Efa bacitile fyalilenga abana babo ukulacula. Lelo ifyo Yehova alefwaya ukucitila abantunse tafya-aluka. Afwaya abantu ababa ne cumfwila bakabe abana bakwe umuyayaya. Muli cino cipande, twalabalilapo ukulanda pa fyo Yehova alanga ukuti twalicindama kuli ena. Lyena twalasambilila na pa fyo twingacita pa kulanga ukuti tulafwaisha ukuba mu lupwa lwa kwa Lesa. Na mu kulekelesha, twalalanda pa fyo ababa mu lupwa lwa kwa Lesa ulwa pano isonde bakaba ne nsansa umuyayaya.

5. Kuti twalanga shani Yehova ukuti tulatasha pa kutubumba mu cipasho cakwe?

⁵ Yehova alitucindamike ilyo atubumbile mu cipasho cakwe. (Ukute. 1:26, 27) Apo Lesa atupangile mu cipasho cakwe, kuti twakwata imibele iyo akwata pamo nga ukutemwa, umutembo, icishinka, e lyo no bulungami. (Amalu. 86:15; 145:17) Nga tuli ne yi imibele, ninshi tulelanga ukuti twalicindika Yehova kabili tulatasha na pa fyo atubumba mu cipasho cakwe. (1 Pet. 1:14-16) Nga tulecita ifingalenga Shifwe wa ku muulu alesekelela, tulaba ne nsansa. Apo Yehova atubumbile mu cipasho cakwe, kuti twakwata imibele iyo afwaya aba mu lupwa lwakwe ukukwata.

6. Bushe Yehova acindamike shani abantu ilyo alepanga isonde?

⁶ Yehova alitupangile isonde ilisuma umwa kwikala. Ilyo Yehova ashilabumba umwaume wa kubalilapo, alipekanishishe abantunse isonde. (Yobo 38:4-6; Yer. 10:12) Apo Yehova aliba ne cikuuku kabili ni kapekape, alitupekanishishe ifintu ifingi ifisuma pa kuti tuleba ne nsansa. (Amalu. 104:14, 15, 24) Inshita shimo Lesa alebala amona ifyo abumbile, kabili ‘alemona ukuti nafiwama.’ (Ukute. 1:10, 12, 31) Alicindamike abantunse ilyo abapeele umulimo wa “kwangalila” fyonse ifyo abumbile pano isonde. (Amalu. 8:6) Lesa alefwaya ukuti abantu abapwililika bakatwalilile ukuba ne nsansa umuyayaya ilyo balesakamana ifintu ifisuma ifyo abumba. Bushe lyonse mulatasha Yehova pali uyu umulimo uusuma nga nshi uo mukalabomba ku ntanshi?

7. Bushe ilembo lya kwa Yoshua 24:15 lilanga shani ukuti fwe bantunse twalikwata insambu sha kuisalila ifya kucita?

⁷ Yehova alitupeela ubuntungwa bwa kuisalila ifya kucita. Kanshi kuti twasalapo ifyo tulefwaya ukucita. (Belengeni Yoshua 24:15.) Lesa wesu uwaba no kutemwa alasekelela nga twasalapo ukulamubombela. (Amalu. 84:11; Amapi. 27:11) Kuti twabomfya bwino ubuntungwa bwesu ubwa kuisalila ilyo tulepingulapo ifya kucita ifyalekanalekana. Natulande pa fyo Yesu alebomfya ubuntungwa bwa kuisalila ifya kucita.

8. Landeni ica kumwenako cimo icilanga ifyo Yesu alebomfya ubuntungwa bwa kuisalila ifya kucita.

⁸ Kuti twapashanya Yesu nga tulebika amano ku fyo abantu bambi balefwaya, ukucila ukubika fye amano ku fyo tulefwaya. Inshita imo ilyo Yesu ali na basambi bakwe, balinakile. E ico baile ku cifulo ukushali icongo pa kuti batuusheko. Lelo tabatuushishe, pantu ibumba lya bantu lyalibasangile kabili balefwaisha ukuti Yesu abasambilishe.  Lelo Yesu takalipe, pantu alibomfwilile uluse. Finshi Yesu acitile? “Atendeke ukubasambilisha ifintu ifingi.” (Marko 6:30-34) Nga tulebomfya inshita yesu na maka ku kwafwa abantu nga filya Yesu alecita, tukalenga Shifwe wa ku muulu ukucindikwa. (Mat. 5:14-16) Na kabili tukalalanga Yehova ukuti tulafwaisha ukuba mu lupwa lwakwe.

9. Finshi abafyashi bafwile ukulaibukisha?

⁹ Yehova abumbile abantunse na maka ya kukwata abana, kabili alibapeela no mulimo wa kulabasambilisha ukumutemwa no kulamubombela. Nga muli bafyashi, bushe mulatasha pali ubu bupe ubwaibela? Nangu ca kuti bamalaika balicila abantunse amaka na mano, Yehova tabapeelako amaka ya kukwata abana. Kanshi nga muli bafyashi, mufwile ukulatasha pe shuko mwakwata ilya kukusha abana. Abafyashi balipeelwa umulimo uwacindama uwa kukusha abana babo “ukulingana no kusalapula kwa kwa Yehova no kukonkomesha kwakwe.” (Efes. 6:4; Amala. 6:5-7; Amalu. 127:3) Pa kwafwa abafyashi ukulakusha bwino abana, icilonganino ca kwa Lesa calipekanya impapulo ishilanda pali Baibolo pamo nga ifitabo, amavidio, inyimbo, ne fipande fya pa webusaiti yesu. Ukwabula no kutwishika, Shifwe wa ku muulu no Mwana wakwe balitemwa sana abana. (Luka 18:15-17) Abafyashi nga bashintilila pali Yehova kabili bale-esha apo bengapesha ukukusha bwino abana babo, Yehova alatemwa nga nshi. Na kabili abafyashi nga balekusha bwino abana, balalenga baba ne subilo lya kuba mu lupwa lwa kwa Yehova umuyayaya!

10-11. Finshi fyafumamo filya Yehova atumine Yesu ukwisa tufwila?

¹⁰ Yehova alitumine Umwana wakwe uo atemwa sana ukuti ese atufwile pa kuti tukabe mu lupwa lwakwe na kabili. Nga fintu tulandilepo mu  paragrafu 4, Adamu na Efa e lyo na bana babo balifumine mu lupwa lwa kwa Yehova. (Rom. 5:12) Apo Adamu na Efa balikeene ukumfwila Lesa ku mufulo fye, tabali no kutwalilila ukuba mu lupwa lwakwe. Nomba finshi fyali no kucitika ku bana babo? Apo Yehova alitemwa abantunse, alicitile fimo pa kuti abana ba kwa Adamu na Efa abali no kuba ne cumfwila bakabwelele mu lupwa lwakwe na kabili. Atumine Umwana wakwe uwafyalwa eka, Yesu Kristu, ukwisatufwila. (Yoh. 3:16; Rom. 5:19) Filya Yesu atufwilile fyalilenga Yehova asale abantu 144,000 aba cishinka ukuti babe abana bakwe.—Rom. 8:15-17; Ukus. 14:1.

¹¹ Na kabili bantu na bambi abengi nga nshi aba cishinka kabili abacita ukufwaya kwa kwa Lesa, baliba ne subilo lya kwisaba mu lupwa lwa kwa Lesa pa numa ya bwesho bwa kulekeleshako pa mpela ya myaka 1,000 iyo Yesu akalateka. (Amalu. 25:14; Rom. 8:20, 21) Pa mulandu wa kuti balikwata ili isubilo, na pali ino ine nshita beta Yehova Kabumba wabo ukuti “Shifwe.” (Mat. 6:9) Abakabuuka nabo bakatendeka ukusambilila ifyo Yehova afwaya balecita. Kabili abakalakonka ifyo Yehova afwaya nabo bakaba mu lupwa lwakwe.

12. Cipusho nshi twala-asuka nomba?

¹² Nga fintu twasambilila, Yehova alicita ifintu ifingi pa kucindamika abantunse. Alisala Abena Kristu basubwa ukuti babe abana bakwe, kabili alilenga aba mwi “bumba likalamba” baba ne subilo lya kuba abana bakwe mu calo cipya. (Ukus. 7:9) Finshi twingacita pali ino nshita pa kulanga Yehova ukuti tulafwaya ukuba mu lupwa lwakwe umuyayaya?

13. Cinshi tulingile ukucita pa kuti tutwalilile ukuba mu lupwa lwa kwa Lesa? (Marko 12:30)

¹³ Mulebombela Yehova no mutima wenu onse pa kuti mulelanga ukuti mwalimutemwa. (Belengeni Marko 12:30.) Ukupepa Yehova  kwaba pa fintu ifyacindamisha ifyo atupeela. Tulalanga ukuti twalitemwa Yehova nga ‘tulekonka amafunde yakwe.’ (1 Yoh. 5:3) Cimo ico Yehova afwaya tulecita ico Yesu alandilepo, kulalenga abantu baba abasambi no kubabatisha. (Mat. 28:19) Yesu alandile no kuti tufwile ukulatemwana. (Yoh. 13:35) Yehova akalenga abantu ababa ne cumfwila bakabe mu lupwa lwakwe ulwa mwi sonde lyonse ulwa bamupepa.—Amalu. 15:1, 2.

14. Kuti twalanga shani ukuti twalitemwa abantu? (Mateo 9:36-38; Abena Roma 12:10)

¹⁴ Mulecita ifilanga ukuti mwalitemwa abantu. Ukutemwa e mibele ya kwa Lesa iyapulamo. (1 Yoh. 4:8) Yehova alilangile ukuti alitutemwa ninshi tatulamwishiba no kumwishiba. (1 Yoh. 4:9, 10) Kanshi nga twatemwa abantu ninshi tulepashanya Yehova. (Efes. 5:1) Inshila imo iisuma iyo twingalangilamo ukuti twalitemwa abantu kubasambilisha pali Yehova ilyo kucili inshita. (Belengeni Mateo 9:36-38.) Nga tulebasambilisha pali Yehova, bakeshiba ifyo balingile ukucita pa kuti bakabe mu lupwa lwakwe. Umuntu nga abatishiwa, tufwile ukutwalilila ukumutemwa no kumucindika. (1 Yoh. 4:20, 21) Kuti twacita shani ifi twalandapo? Cimo ico twingacita kumucetekela. Ku ca kumwenako, nga tatwishe bwino ico acicitila ifintu fimo, tatwakatontonkanye ukuti ico acicitila ifyo kufwaya fye ukuti ifintu fimuwamine. Lelo tukamucindika no kulamumona ukuti alitucila.—Belengeni Abena Roma 12:10; Fil. 2:3.

15. Ni kuli bani tufwile ukuba no luse ne cikuuku?

¹⁵ Muleba no luse ne cikuuku ku bantu bonse. Nga tulefwaya ukuba mu lupwa lwa kwa Yehova umuyayaya, tufwile ukulacita ifyo Icebo cakwe cilanda. Ku ca kumwenako, Yesu asambilishe ukuti tulingile ukuba no luse ne cikuuku ku bantu bonse, ukubikako fye na balwani besu. (Luka 6:32-36) Inshita shimo kuti catukosela ukucita ifi Yesu alandile. Nga cilatukosela, ninshi tufwile ukusambilila ukulatontonkanya no kulacita ifintu nga Yesu. Nga tule-esha apo twingapesha ukulaumfwila Yehova no kulapashanya Yesu, ninshi tulelanga Shifwe wa ku muulu ukuti tulafwaya ukuba mu lupwa lwakwe umuyayaya.

16. Kuti twacingilila shani ulupwa lwa kwa Yehova?

¹⁶ Mulecingilila ulupwa lwa kwa Yehova. Mu lupwa caliseeka umwaice ukulapashanya umukalamba wakwe. Nga ca kuti umukalamba wakwe alekonka amashinte ya mafunde ya mu Baibolo mu mikalile yakwe, umwaice wakwe kuti alamupashanya. Lelo nga ca kuti umukalamba alecita ifyabipa, umwaice wakwe na o kuti atendeka ukucita ifyabipa. Ifi fine e fyo caba na mu lupwa lwa kwa Yehova. Nga ca kuti Umwina Kristu uwali uwa cishinka pa nshita imo aba umusangu nelyo atendeka ukucita ifyabipa, nalimo bambi mu cilonganino kuti batendeka ukumukonkelesha. Abacita ifya musango yu balaseebanya ulupwa lwa kwa Yehova. (1 Tes. 4:3-8) Kanshi tatufwile ukulakonkelela abacita ifyabipa, kabili tatufwile ukuleka icili conse calenga twaleka ukuba ifibusa na Shifwe wa ku muulu.

17. Finshi tushifwile ukulatontonkanya, kabili mulandu nshi?

¹⁷ Mulecetekela Yehova ukucila ukucetekela ifyuma. Yehova alitulaya ukuti akulatupeela ifya kulya, ifya kufwala, no mwa kwikala nga twabika Ubufumu intanshi kabili nga tulekonka amafunde yakwe ayalungama. (Amalu. 55:22; Mat. 6:33) Nga tuleibukisha ifi Yehova atulaya, tatwakulatontonkanya ukutila nga twaba ne fyuma e lyo twingacingililwa fye kabili e lyo twingaba fye ne nsansa. Twalishiba ukuti icingalenga fye twaba no mutende wa cine cine, kulacita ukufwaya kwa kwa Yehova. (Fil. 4:6, 7) Nangu ca kutila kuti twakumanisha ukushita ifintu ifingi, tufwile ukumona nampo nga  tukalakwata inshita na maka ya kufibomfya no kulafisakamana nelyo iyo. Finshi tufwile ukucita nga twatendeka ukutemwisha ifyuma? Tulingile ukulaibukisha ukuti Lesa enekela aba mu lupwa lwakwe ukulabomba umulimo abapeela. Kanshi tatufwile ukuleka icili conse calenga twalafilwa ukumubombela. Ukwabula no kutwishika te kuti tutemwe ukuba nga ulya umulumendo uwatemenwe sana ifyuma ica kuti alikeene ukulabombela Yehova no kuba umwana wakwe.—Marko 10:17-22.

18. Lishuko nshi ilikalamba ilyo abantunse aba cumfwila bakakwata, kabili mapaalo nshi bakaipakisha umuyayaya?

¹⁸ Abantunse aba cumfwila bakakwata ishuko ilikalamba ilya kutemwa no kulapepa Yehova umuyayaya! Abakwata isubilo lya kwikala pe sonde, bakaba ne nsansa ilyo bakalasakamana ili isonde ilisuma nga nshi ilyo Yehova abumbile ukuti baleikalamo. Nomba line fye Ubufumu bwa kwa Lesa buli no kulenga isonde na fyonse ifyabamo ukuwama na kabili. Yesu akafumyapo ifyabipa ificitika pa mulandu wa kuti Adamu na Efa basalilepo ukufuma mu lupwa lwa kwa Lesa. Yehova akabuusha abantu abengi nga nshi. Bakaba no bumi ubusuma kabili bakalaikala muli paradaise pano isonde umuyayaya. (Luka 23:42, 43) Ilyo abantunse ababombela Yehova bakaba abapwililika, bakaba no “bukata no bucindami” bonse ubo Davidi alandilepo.—Amalu. 8:5.

19. Finshi tufwile ukulatontonkanyapo?

¹⁹ Nga ca kuti mwaba mwi “bumba likalamba,” ninshi mwalikwata isubilo ilisuma nga nshi. Yehova alimutemwa, kabili afwaya mwaba mu lupwa lwakwe. Kanshi mule-esha apo mwingapesha ukulacita ifingalenga alasekelela. Cila bushiku muletontonkanya pa fyo Lesa atulaya, kabili muletasha pe shuko mwakwata ilya kupepa Shifwe wa ku muulu uwatutemwa, e lyo na pe subilo mwakwata ilya kumulumbanya umuyayaya!