Kɔ o sɔɔŋ lebolloŋ sakpo

Kɔ o sɔɔŋ lebolloŋ sakpo

BUŊGƐI PƐƐKƐI 30

Chua Foofo Ŋ Nɔ o Yuŋgu Chɛhowaa Niŋndo o Sɔvɛ

Chua Foofo Ŋ Nɔ o Yuŋgu Chɛhowaa Niŋndo o Sɔvɛ

A tosa mi maalikɛiya hiau ndu ko chobe. Ma ke ndu biiloo a bɛɛleŋ, nduyɛ ma handu ndu nyɛm ŋ toosiaa woŋ kpou bolleŋ.”—HIBU. 2:​7.

CHONDII 123 Diikuŋ Nɛi Chɔmaa Mɛlɛkaa

SƆƆŊ KULLOŊ O BUŊGƐI HEI NIŊ *

1. Nyunala kuɛɛ huŋ yɛ naa o kɔl te ŋ yiyaŋ pɛ a nyɛm Chɛhowa toosiaa woŋ kpou okɔɔ?

TE Ŋ yiyaŋ pɛ a nyɛ o nyɛ Chɛhowa toosiaa okɔɔ, lepum miŋ nyuna mɛɛ wana ŋchondoo Deeve nyuna yɛ. Mbo nyuna aa: “Te I tofa pɛ choo choo mi che hala ŋ toosiaa wo, mi che paŋgei, a looŋ ŋ toosiaa ma handu choo choo woŋ, te a nɔla pɛ ma toosiaa nyɔɔŋ muŋ, vɛɛnɛ kpɛ wanachioo cho yɛ, num Mɛlɛka ma buulaŋ a ndu nuaa kpɛ? Vɛɛnɛ o cho yɛ ma nɔ kɔllo o ndu lo nuaa?” (Sam 8:​3, 4) Maa Deeve, te ŋ tuu naapila pɛ a nyɛm Chɛhowa toosiaa woŋ, miŋ yiyaŋ maa ŋ cho a bɔɔ le mi Chɛhowa buulaŋ a naa le. Kɛ ŋ cho hunɔɔ chɔ maa Chɛhowa ndoo buulaŋ ko a Adam nda Ifi le, kɛ mbo tosa ma wa o yuŋgu ndɔɔ niŋ.

2. Tuu yɛɛ Chɛhowa ndoo nɔ yɛ le chuauwaa nduaa tasiaa o chieeŋndo choo?

2 Chuauwaa tasiaa Chɛhowa ndoo nɔ o chieeŋndo choo wa wa Adam nda Ifi ni. Nduyɛ ndoo kaala nda tau. Ndoo yeema nda ma velu chuauwa okoŋ ma pei chieeŋndo cha. Lelaŋ mbo dimul nda aa: “La violu chuauwa mi la kuii mi la pɛ o chieeŋndo choo, nduyɛ mi chieeŋndo wa nya o ba bɛŋgu.” (Chɛ. 1:​28) Chɛhowa ndoo yeema mi Adam nda Ifi ndaa velu chuauwa, nduyɛ ma bii chieeŋndo nyɛkɛndɛi. Te ndaa diikuŋ ndu pɛ nduyɛ mi ndaa tosa wallo latulu a ndu, a wa lo o yuŋgu ndɔɔ niŋ lefafɛɛŋ. Nduyɛ chuauwaa ndaa bɛɛ.

3. Le yɛɛ naŋ dimi yɛ maa mi Chɛhowa ke Adam nda Ifi foofo sɔviɔɔ o yuŋgu ndɔɔ niŋ?

3 Mi Chɛhowa ke Adam nda Ifi foofo sɔvɛ sɔviɔɔ o yuŋgu ndɔɔ niŋ. Baabuiyo dimi maa mbo ‘tosa mi maalikɛiya hiau Adam ko chobe. Mbo ke ndu biiloo a bɛɛleŋ, nduyɛ mbo handu ndu nyɛm o toosiaa woŋ kpou bolleŋ.’ (Hibu. 2:​7) I cho tonya maa maalikɛiya nɔ kpaayaa a taasioo mbo hiau waŋnda chieeya. Nduyɛ a chaa sɔɔŋ pum tosa mbo hiau nda. (Sam 103:​20) Kɛ a koŋ kpou, maalikɛiya hiou waŋnda chieeya “ko chobe.” Yiyaŋndɔ a hei okɔɔ! Mɛɛ Chɛhowa toosiaa Adam nda Ifi, mbo ke nda yoomu sɔvɛ sɔviɔɔ.

4. Yɛɛ yɔŋnuŋ yɛ mɛɛ Adam nda Ifi kɛɛ Chɛhowa diikɔŋndo, nduyɛ yɛɛ naŋ cho yɛ yaasiaa o buŋgɛi hei niŋ?

 4 Mɛɛ Adam nda Ifi kɛɛ Chɛhowa diikɔŋndo, mi foofo sɔviɔɔ hoo hialuŋ nda. Nduyɛ a mɛɛ naŋ cho hunɔɔ chɔ o buŋgɛi hei niŋ yɛ, mi hei chuu chuauwaa ndaa fulamakɔɔlila wɔɔŋndaŋ tau. Kɛ tuu Chɛhowa nɔ le waŋnda chieeya wo siŋgaŋ ndɔ le. O yeema mi wanaa cho ndu diikɔŋndo wa simnuŋ chuauwaa nduaa lefafɛɛŋ. Ŋ yaasiaŋndɔ miŋ che mɛɛ Chɛhowa chɔm niŋ maa ŋ cho a sɔvɛ ndu o hɔllɛ, okoŋ miŋ che nyɛ naŋ nɔ miŋ tosa suŋ suŋ le miŋ chɔm maa ŋ yeema miŋ wa o yuŋgu ndɔɔ niŋndo. O mɛɛlulaŋ kpɔŋ, ŋ cho yaasiaa salala chuauwaa nduaa cho wa o chieeŋndo choo wa tuɛi niŋ yeela lefafɛɛŋ ndaŋ.

VƐƐ CHƐHOWA CHƆM YƐ NIŊ MAA WAŊNDA CHIEEYA CHO A SƆVƐ NDU O HƆL?

O nɛila kuɛɛ niŋ Chɛhowa chɔm yɛ niŋ maa ŋ cho a sɔvɛ ndu o hɔl? (Tofa pɛl 5-11) *

5. Vɛɛ naŋ chɔm yɛ maa ŋ nɔ balika melaa le mɛɛ Chɛhowa toosiaa naa o velaŋ ndɔɔ niŋ yɛ?

5 Chɛhowa chɔm maa ŋ cho a sɔvɛ ndu o hɔl sanaa a naa toosiaa o velaŋ ndɔɔ niŋ. (Chɛ. 1:​26, 27) Le mɛɛ o toosiaa naa o velaŋ ndɔɔ niŋ yɛ, ŋ tiuba miŋ nɔ suliŋnda kɛndɛ kɛndɛla o nɔ laŋ, mɛɛ kaalaa, nyiɛɛye, a sakpoyɛi cho naa yɛ. (Sam 86:​15; 145:​17) Te ŋ kindiŋ pɛ le suliŋndaŋ ndaŋ nɔɔ, keŋ tosa miŋ ke Chɛhowa bɛɛleŋ nduyɛ miŋ chɔm maa ŋ nɔ balika melaa le nyɛ o cho naa tosallo wo. (1 Pitɛ 1:​14-16) Te sɔɔŋ naŋ tosa woŋ nɛŋi pɛ Finya naa cho o choo choo niŋndo kɔllo, keŋ tosa mi naa bɛɛ wa a kɔl kɛndɛ nduyɛ miŋ nɔ kɔl hiniaa. Suliŋnda Chɛhowalaŋ nɔɔ mala naa miŋ simnuŋ wanaa suu o yeema ma wa o yuŋgu ndɔɔ niŋnda.

6. Vɛɛ Chɛhowa chɔm yɛ maa waŋnda chieeya cho a sɔvɛ ndu o hɔl mɛɛ o wa chieeŋndo toosiaa?

6 Mi Chɛhowa toosiaa fondaŋ kɛndɛ kɛndɔɔ le naa. Tuupa mbo toosiaa Adam, o toosiaa fɛŋ chieeŋndo nyɛkɛndɛi le waŋnda chieeya. (Choobu 38:​4-6; Chɛlui. 10:​12) Nduyɛ le mɛɛ o nɔ kɛndɛi yɛ, mbo toosiaa nyɛm bɔɔbɔɔ le halikpeŋ miŋ tuei yoomoo yeela. (Sam 104:​14, 15, 24) Lepum, mi ndoo chua teleŋndo le nyɛm kɛndɛŋ o toosiaa woŋ mɛɛndaŋndo. Nduyɛ mbo cha maa ŋ “bɛnda.” (Chɛ. 1:​10, 12, 31) Mi Chɛhowa chɔm maa wanachioo cho o sɔvɛ ndu o hɔl kanifuule, mbo tosa mi nyɛ o nyɛ fee o chieeŋndo choo “wa ndu o ba bɛŋgu.” (Sam 8:​6) Tuu Mɛlɛkaa wa ni, le mi wanaa walaŋnda ndaa tuei wali o ke nda le tosaa wo yeela lefafɛɛŋ. Ndu cho ni, chieeŋndo biyɔɔ o kɛndɛ kɛndɛ. Baa ma mel pa Chɛhowa balika teleŋ o teleŋ le hei?

7. Vɛɛ Chɔɔsuaa 24:​15 chɔm yɛ hɛnɛkɛyɛi waŋnda chieeya nɔ ve?

7 Chɛhowa ke naa hɛnɛkɛyɛi. Hei mala naa ni miŋ tosa chuaŋ chuaa le nyɛ naŋ yeema tosaa o yoomoo niŋndo. (Nuawɔ Chɔɔsuaa 24:​15.) Mi Mɛlɛka naa kaalaa naŋ kɔl tau, te ŋ tosa pɛ chuaŋ chuaa le ndu piɛiyo. (Sam 84:​11; Pulɔ. 27:​11) Ŋ nɔla miŋ soliŋ hɛnɛkɛyɛi nɛi kpeku le kɛɛsiaala kɛndɛlaŋ tosaa. Ŋ tofaŋndɔ tamasi Chiisu kɛsul naa a hei okɔɔ wo.

8. Chɔmndo tamaseliiyo a mɛɛ Chiisu soliŋ hɛnɛkɛyɛi nduɛi kpeku yɛ.

8 Ŋ tual tamasi Chiisu wo kɔɔli, te ŋ kɛsi pɛ yeemaŋ acheleŋnda ŋ naŋ lachi. Teleŋ pilɛ, mɛɛ Chiisu a buɛiyaa nduaa wa a saŋgɛi, ma kua o fondaŋ yololiɔɔ le halikpeŋ ma pɛŋgi. Kɛ a sɔla fonda le ma pɛŋgi le kanifuule, mi faŋga bɛndoo tual nda kɔɔli. Nduyɛ ndaa nɔ yeemɛi tau le mi Chiisu ndoo pɛɛku nda. Mi che bɛɛ Chiisu ndoo yeema pɛŋgioo, kɛ o doonuŋ tumbe a nda le. Mbo tuiinuŋ faŋga bɛndu koŋ inyiɛɛ. Yɛɛ o tosa yɛ niko? Baabuiyo dimi aa: “Mbo kandu nda sɔɔŋ pɛɛkoo tau.” (Maki 6:​30-34) Te ŋ tol pɛ tamasi Chiisu wo kɔɔli le teleŋ naa a yoomuma naŋ soliŋndo kpeku le acheleŋnda malaa, keŋ tosa miŋ chuu Finya naa cho o choo choo niŋndo saŋgalaa tau. (Maa. 5:​14-16) Nduyɛ hei cho vɛlɛ chɔm maa ŋ yeema miŋ wa o yuŋgu Chɛhowaa niŋ.

9. Kalaŋ kuɛɛ Chɛhowa ke yɛ waŋnda chieeya?

9 Chɛhowa ke waŋnda chieeya kpaayaa le chuauwa violɔɔ, nduyɛ mbo ke nda kalaŋndo le chuauwaa ndaa pɛɛkoo ma kaala ndu vɛlɛ ma piɛi ndu. Te kala chuaa ŋ cho ni, baa a nɔ pa balika melaa le hei? Mi che bɛɛ Chɛhowa dɔu maalikɛiya sala, kɛ o ke nda kpaaya le chuauwa violɔɔ le. Le hei, wanaa cho chuauwa mandaa wa nɔ ma che kalaŋndo hoo o sɔvɛ. Kalaŋ teŋgeŋndo Chɛhowa ke nda koŋ ni le chuauwaa ndaa ‘pɛɛkoo, nduyɛ ma manda nda o nɛi ndɔɔ choo.’ (Ɛfi. 6:​4; Ditɔnɔ. 6:​5-7; Sam 127:​3) Kɔɔna Chɛhowaa cho yaula tɔlnuŋ o Baabuiyo choo laŋ solioo, vidueilaŋ, chondoŋ a buŋgaŋ o intanɛtiiyo choo le kalaŋ chuauwa malaa o hei niŋ. I cho kpendekele maa Finya naa cho o choo choo niŋndo vɛlɛ a Po ndɔɔ kaala feleŋguaa tau. (Luku 18:​15-17) Mi Chɛhowa naŋ kɔl tau te kalaŋ chuauwa tiindaŋ ndu pɛ, nduyɛ ma tosa o nda tiuba wo le chuauwaa ndaa mandaa. Kalaŋ chuauwaa cho hei tosaa wa cho chuauwaa ndaa malaa le ma huŋ wa o yuŋgu Chɛhowaa niŋ lefafɛɛŋ!

10-11. Kɛɛsiaa yɛɛ Chɛhowa tosa yɛ sanaa o sala baŋaa Chiisu Kiliti wo niŋ?

10 Mi Chɛhowa yɔŋgu Po ndɔ sɔvɛ sɔviɔɔ le halikpeŋ miŋ miiŋgu o yuŋgu ndɔɔ niŋ. A mɛɛ naŋ che o  pɛl hiɔɔloo niŋ yɛ, mi foofo Adam nda Ifi ndaa nɔ o yuŋgu Chɛhowaa niŋndo hialuŋ nda vɛlɛ a chuauwaa ndaa. (Luomaŋ. 5:​12) A siɛlɛi fuu Adam nda Ifi kɛɛ Mɛlɛka diikɔŋndo ni. Le hei, mbo soli nda o yuŋgu ndɔɔ niŋ. Kɛ chuauwaa ndaa yɛ? Le mɛɛ Chɛhowa kaala waŋnda chieeya yɛ, mbo tosa kɛɛsiaa le mi wanaa cho ndu diikɔŋ nda luɛi o yuŋgu ndɔɔ niŋ. O tosa hei sanaa a sala baŋaa Chiisu Kiliti wo. (Chɔŋ 3:​16; Luomaŋ. 5:​19) Nduyɛ sanaa a sala baŋaa hoo Chɛhowa hɛli vɛlɛ ŋwaŋ 144,000 ni, le ma simnuŋ chuauwaa nduaa.—Luomaŋ. 8:​15-17; Sɔɔŋ. 14:​1.

11 Le handɔɔ lechoo, sala baŋaa hoo cho vɛlɛ tosaa mi waŋnda o miiliɔŋndaŋ niŋ a cho Mɛlɛka diikɔŋndo wa wa hɛnaŋ ndɔɔ tosaa. A nɔ vɛlɛ tiindaŋndo le ma huŋ wa o yuŋgu ndɔɔ niŋ te wɔsila waa pilɛlaŋ la chuu pɛ. (Sam 25:​14; Luomaŋ. 8:​20, 21) Le mɛɛ nda nɔ tiindaŋndo hoo yɛ, waŋnda haa tiuba ma veelu Chɛhowa, Wana Toosiaa nda wo aa, “Finya naa.” (Maa. 6:​9) Wanaa sɔla niŋ fulasɛiniŋndo wa cho dikeŋnaŋndo sɔla le ma pɛɛku nyɛ Chɛhowa yeema nda ma tosa wo. Nduyɛ te nda bɛɛ dɔu pɛ nyɛ nda cho pɛɛku wo o wali niŋ, keŋ cho tosa ma luɛi o yuŋgu ndɔɔ niŋ.

12. Nyuna kuɛɛ naŋ cho yɛ niŋ hunɔɔ muli?

12 A mɛɛ naŋ che niŋ o buŋgɛi hei niŋ yɛ, Chɛhowa tosa niŋ sɔɔŋ bɔɔbɔɔ le chɔmndo maa waŋnda chieeya cho a sɔvɛ ndu o hɔl. O pɔya niŋ apum le ma wa chuauwaa nduaa, nduyɛ mbo tosa a sabu le mi “faŋga bɛndu bɛndoo” huŋ wa o yuŋgu ndɔɔ niŋ o chieeŋ sɛnɛiyo niŋ. (Sɔɔŋ. 7:​9) Yɛɛ naŋ nɔ yɛ miŋ tosa suŋ suŋ le miŋ chɔm Chɛhowa maa ŋ yeema miŋ wa o yuŋgu ndɔɔ niŋ lefafɛɛŋ?

CHƆM CHƐHOWA MAA A YEEMA MA WA O YUŊGU NDƆƆ NIŊ

13. Yɛɛ naŋ nɔ yɛ miŋ tosa le miŋ wa o yuŋgu Chɛhowaa niŋ? (Maki 12:​30)

13 Piɛi Chɛhowa a kɔl numndo kpou le chɔmndo kaala ŋ nɔ le ndu wo. (Nuawɔ Maki 12:​30.) Mɛlɛka ke naa niŋ nyɛm kɛndɔŋ tau, nduyɛ mbo ke naa dikeŋnaŋndo le miŋ piɛi ndu. Ke sɔviɔɔ opilɛ cho hoo ni. Ŋ chɔm Chɛhowa maa ŋ kaala ndu te ŋ ‘diikuŋ pɛ sawala ndɔlaŋ.’ (1 Chɔŋ 5:​3) Sawaa opilɛ o Chɛhowa yeema naa miŋ diikuŋ ndo cho sawa Po ndɔɔ yɔŋgu le miŋ siiŋguu waŋnda buɛiya, nduyɛ miŋ yiŋ nda wo ni. (Maa. 28:​19) Mi Chiisu ke naa vɛlɛ sawaa maa naŋ kaaliaŋ vellaa velle. (Chɔŋ 13:​35) Chɛhowa cho tosa mi wanaa cho ndu diikɔŋ nda luɛi o yuŋgu ndɔ cho chieeŋndo balɔɔ silɔ wo niŋ.—Sam 15:​1, 2.

14. Vɛɛ naŋ chɔm yɛ acheleŋnda kaalaa? (Maatiu 9:​36-38; Luomaŋnda 12:​10)

14 Chɔm acheleŋnda kaalaa. O suliŋnda Chɛhowalaŋ tɛɛŋ kinɛi, kaalaa hiou kpou. (1 Chɔŋ 4:​8) Chɛhowa chɔm naa fɛŋ kaalaa tuupa miŋ sina ndu. (1 Chɔŋ 4:​9, 10) Ŋ tual tamasi ndɔɔ kɔɔli te ŋ chɔm pɛ acheleŋnda kaalaa. (Ɛfi. 5:​1) Nɛi sɔviɔɔ opilɛ o naŋ chɔm acheleŋnda kaalaa wo cho nda malaa ma pɛɛku a Chɛhowa okɔɔ suŋ suŋ ni. (Nuawɔ Maatiu 9:​36-38.) Hei tosaa cho nda mala mi nda bɛɛ wa o yuŋgu Mɛlɛkaa niŋ. Te waŋndo sɔla pɛ yiŋɔɔ, ŋ nɔ miŋ hiou lachi a ndu kaalaa chɔmndo vɛlɛ a ndu bɛɛleŋ kioo. (1 Chɔŋ 4:​20, 21) Vɛɛ naŋ tosa yɛ hei? I tasei, ŋ nɔ miŋ nɔ tiindaŋndo o ndu niŋ. Hei tosaa cho naa mala ŋ nɔ yiyaŋ wɔɔŋ a ndu okɔɔ le, o yɔŋ bɛɛ miŋ bii bila le sabu o tosa sɔɔŋ pum ndo le. Ŋ nɔ vɛlɛ miŋ che ndu maa o cho o sɔvɛ naa o hɔl, nduyɛ maa o bɛnda mbo hiau naa.—Nuawɔ Luomaŋnda 12:​10; Filipi. 2:​3.

15. Nɛɛ waa naŋ nɔ yɛ miŋ tuiinuŋ inyiɛɛ nduyɛ miŋ tosal nda kɛndɛi?

15 Tuiinuŋ wana o wana inyiɛɛ nduyɛ ma tosal nda kɛndɛi. Te a yeema pɛ ma wa o yuŋgu Chɛhowaa niŋ lefafɛɛŋ, mɛɛ a nɔ ma dɔu nyɛ ŋ pɛɛku o Diom ndɔɔ niŋndo o wali niŋ. Le tamaseliiyo, mi Chiisu pɛɛku naa maa ŋ nɔ miŋ tuiinuŋ wana o wana inyiɛɛ nduyɛ miŋ tosal nda kɛndɛi, o yɔŋ bɛɛ aa yaamɔɔwaa naa. (Luku 6:​32-36) Lepum miŋ che maa hei ve bɛɛŋ bɛɛŋ le tosaa le. Lelaŋ, ŋ nɔ miŋ pɛɛku le sɔɔŋ tosaa vɛlɛ a yiyaŋndo o sɔɔŋ choo maa Chiisu. Te ŋ kindiŋ pɛ o nɛi o nɛi niŋ le Chɛhowa diikɔŋndo nduyɛ miŋ tol tamasi Chiisu wo kɔɔli, ŋ cho chɔm Finya naa cho o choo choo niŋndo maa ŋ yeema miŋ wa o yuŋgu ndɔɔ niŋ lefafɛɛŋ.

16. Yɛɛ naŋ nɔ yɛ miŋ fafaŋ tosaa le halikpeŋ yuŋgu Chɛhowaa sɔla tɔɔ wɔɔŋndo le?

16 Tosa mi yuŋgu Chɛhowaa sɔla tɔɔ wɔɔŋndo le. O yuŋgoo niŋ, i wa tɛtɛlɛ le mi poombɔɔ tol tamasi bɛ ndɔ wo kɔɔli. Te bɛ ndɔ dɔu pɛ sawala mandaala Baabuiyo o wali niŋ, keŋ cho tosa mi poombɔ koŋ bɛɛ dɔu laŋ o wali niŋ. Kɛ te bɛ ndɔ luei pɛ balaŋ o sɔɔŋ wɔɔŋndoŋ tosaa niŋ, ndu bɛɛ cho nyɛ pilɛ koŋ kpe tosa. Nyɛpilɔɔ hoo kpe cho a yuŋgu Chɛhowaa ni. Te wanaa cho ndu niŋ piɛiyo le teleŋ vilɛi o laalaŋndo choo wa opilɛ kandu pɛ tonyaa simullo ɔɔ mbo luei balaŋ o kaala nɔɔlɛilaŋ niŋ, mi keŋ wa tɔɔndaŋndo le acheleŋnda. Nduyɛ, mi wanaa tosa i waa naa wa tɛɛmbuu yuŋgu Chɛhowaa tɔɔ. (1 Tɛsa. 4:​3-8) Kɛ ŋ nɔ miŋ tol tamaseliila wɔɔŋndaŋ kɔɔli le, nduyɛ ŋ nɔ miŋ tosa nyɛ o nyɛ faŋa naa Finya naa kaalaa cho o choo choo niŋndo o ibuŋ te.

17. O yɛɛ choo naŋ nɔ yɛ miŋ faŋa kɔllo, nduyɛ le yɛɛ?

17 Duau tiindaŋndo o nyɛm kiɔɔŋ niŋ te, kɛ dɔu tiindaŋndo o Chɛhowa niŋ. Chɛhowa mɛi lediom maa o cho naa nyɛdiaa, nyɛ chuɛɛnaŋndo a naa lɔlaa ke te ŋ kɛsi pɛ Masale ndɔleŋ nyɛ tase o yoomula naalaŋ niŋ, nduyɛ miŋ diikuŋ sawala ndɔlaŋ. (Sam 55:​22; Maa. 6:​33) Yiyaŋndo o hei choo mala naa miŋ faŋa kɔllo o nyɛm chieeŋndo cho hau solioo woŋ choo. Kanifuule nyɔɔŋ muŋ manda naa le, nduyɛ ŋ ke naa kɔl kɛndɛ fafɛɛŋndo le. Ŋ sina maa nyɛ kinɛi tosa miŋ wa a kɔl kɛndɛ nduyɛ miŋ nɔ kɔl hiniaa wo cho hɛnaŋ Chɛhowaa tosaa ni. (Filipi. 4:​6, 7) O yɔŋ bɛɛ miŋ nɔ nyɛsɔlaa le nyɔɔŋ piondɔɔ, ŋ nɔ fɛŋ miŋ yiyaŋ te ŋ nɔ pɛ teleŋndo le muŋ soliŋndo kpeku a le muŋ chaa biyɔɔ. Baa a cho pa o tuandaŋ o nyɛm kiɔɔŋ nuuviaa niŋ? Te lende i cho ni, mɛɛ loonuŋ maa Mɛlɛka yeema naa miŋ handu kɔllo o wali o ke naa wo choo. Hei sim ni maa, ŋ nɔ miŋ chɛl mi nyɛ o nyɛ faŋa naa kɔllo o wali koŋ choo le. Ŋ nɔ miŋ wa maa po feleŋgɔnɔ kɛɛ dikeŋnaŋ o sɔla le Chɛhowa piɛiyo wo le. Po feleŋgɔnɔɔ hoo ndoo tiuba mbo wa o chuauwaa Mɛlɛkaa tɛɛŋ. Kɛ mi dikeŋnaŋndo hoo hialuŋ ndu kanifuule, ndoo kaala bɔɔ nyɛm kiɔɔŋ!—Maki 10:​17-22.

YƐƐ CHUAUWAA CHƐHOWAA CHO YƐ HUNƆƆ TUEIYƆƆ YEELA LEFAFƐƐŊ?

18. Salala kuɛɛ wanaa tusiaŋnda tuɛi yɛ niŋ yeela lefafɛɛŋ?

18 Wanaa tusiaŋnda cho hunɔɔ fondaa sɔla le Chɛhowa kaalaa a ndu piɛiyo lefafɛɛŋ! Wanaa nɔ tiindaŋndo le waa o chieeŋndo choo wa cho wa a kɔl kɛndɛ le ndu siiŋguuwo fondaŋ kɛndɛ kɛndɔɔ mɛɛ o mɛɛ Chɛhowa ndoo tuu le mbo wa yɛ. Teleŋndo cho niŋ kpɛɛluŋ le mi Chɛhowa huŋ miŋgi nyɛ o nyɛ fee o sɛnɛi o Masale ndɔleŋ bɛŋgu. Chiisu cho hunɔɔ bahawɛila Adam nda Ifi chuu naa laŋ kpou faŋa. Chɛhowa cho hunɔɔ waŋnda miŋgi yoomu o miiliɔŋndaŋ niŋ, nduyɛ mbo ke nda dikeŋnaŋndo le ma wa achal lefafɛɛŋ o kpele hɛnɛkiɔɔ niŋ vɛlɛ ma nɔ kɛndiaa walaŋndo. (Luku 23:​42, 43) Te wanaa cho wa o yuŋgu Chɛhowaa niŋ o chieeŋndo choo wa simnuŋ pɛ walaŋ, nda kpou cho “biiloo a bɛɛleŋ” sɔla a mɛɛ Baabuiyo dimi yɛ.—Hibu. 2:​7.

19. A yɛɛ okɔɔ naŋ nɔ yɛ miŋ wa yiyaŋndo teleŋ o teleŋ?

19 Te o yɔŋ pɛ maa o kunda “faŋga bɛndu bɛndoo” choo ŋ cho ni, mɛɛ tiindaŋ sɔvɛ sɔviɔɔ ŋ nɔ koŋ ni. Mɛlɛka kaala num tau, nduyɛ o yeema num ma wa o yuŋgu ndɔɔ niŋ. Lelaŋ, tosa nyɛ o nyɛ ŋ tiuba le halikpeŋ ma nɛŋi ndu kɔl. Wa yiyaŋndo teleŋ o teleŋ a sɔɔŋ Chɛhowa tuu le tosaa woŋ okɔɔ, nduyɛ ma kɛsiŋ muŋ o kɔl. Chɔm balika melaa le dikeŋnaŋ sɔvɛ sɔvɛ ŋ nɔ le Finya naa cho o choo choo niŋndo piɛiyo wo, a dikeŋnaŋ ŋ cho hunɔɔ sɔla le ndu saŋgalaa lefafɛɛŋ ndo!

CHONDII 107 Mɛlɛka Chɔm Naa Mɛɛ Naŋ Chɔm Kaalaa Yɛ

^ pɛl. 5 Le mi yuŋgoo wa a kɔl kɛndɛ, mɛɛ mi wana o wana sina nyɛ o nɔ mbo tosa wo nduyɛ mbo mala le mi diompilɔɔ wa leniŋ. Finyaa chua chilaŋ o nɛi kaalaa niŋ ni, okoŋ mi kalaa toolu ndu. Nduyɛ chuauwa nɔ ma diikuŋ wanaa velu nda wa. Lende koni i cho a yuŋgu Chɛhowaa ni. Mɛlɛka nɔ tuu kɛndɔɔ le naa. Lelaŋ te ŋ tosa pɛ wallo latulu a ndu, keŋ tosa mbo chɛl naa o yuŋgu ndɔɔ niŋ lefafɛɛŋ.

^ pɛl. 55 TƐƐSIAA LE FOTUEIYO: Chɛhowa toosiaa waŋnda chieeya a suliŋnda o nɔ laŋ. Le hei, pɔnɔɔ a lanɔɔ hoo tiuba ma tol tamasi ndɔɔ kɔɔli le kaaliaŋndo vellaa velle, ma nɔ nyiɛɛye, nduyɛ ma chɔm puaa ndaa kaalaa. A kaala Chɛhowa tau, nduyɛ a cho chɔmndo maa a chua ke sɔvɛ bɛndu o ke nda le chuauwa violɔɔ wo o sɔvɛ, sanaa a puaa ndaa pɛɛkoo le ma kaala ndu vɛlɛ ma piɛi ndu. A cho vidueiyo soliŋndo kpeku le puaa ndaa tɛɛsiallo sabu Chɛhowa yɔŋgu Po ndɔɔ le naa baŋaa wo. A cho vɛlɛ nda pɛɛkoo maa o Kpele Hɛnɛkiɔɔ niŋ, ŋ cho chieeŋndo siiŋguu fondaŋ kɛndɛ kɛndɔɔ nduyɛ miŋ wa visiaa hɔlteŋ choo lefafɛɛŋ.