Skip to content

Skip to table of contents

LONGANEDHA DHI RI 30

Aba hwè nidhó nga dho Yova dzá familia kana

Aba hwè nidhó nga dho Yova dzá familia kana

“Ni njingʉe ke ndie karnø malaiká krʉ tsena ndirigoti ni tho pi dhi shapo ke djǒ ro bbo kadha na.”​—ZB. 8:5, maelezo ya chini.

DYI 123 Tutii Mupango wa Kiteokrasi

RI NǍ LE SI CHU NALO *

1. Ko ká ka ko dhu ngba lo ko tso kodi ngaddi Mungu no ná krʉ ritsi djo ná saa na?

KODDINGA Yova no ná bí kʉ ná ritsi kpari djo ró, njaro ko ka ko rr ko Zaburi ndingʉe ná ke Daudi bbai i ndi pongʉeri sala nǎ ro: “Ma di nidzá rà ma nja, ni thokpa nji ná njí ma nja ndirigoti ni nji ná bi ma, dyødyø ma na ró, nrŭ dhedhe ná ritsi ká kʉ addu djo ni ka ni ve ni thí liri ndirigoti nrŭ dzá ngba ni ve di nga ddi ndi djo ri?” (Zb. 8:3, 4) Daudi bbai njati ko ddi ko Yova no ná dyødyø na ró, ko ka ko njari ko kʉ karnø bbo, ndirigoti ko nanga ka ndi keni ke Yova ngaddi ko djo nari dho. Yova nongʉe Adamu ma Eva ma na ná saa na, ke nzá bbangʉe kpa ro che dhé ri, ro ke tsungʉe kpa ndidzá familia kana.

2. Mungu ká pingʉe ngba lo Adamu ma dho Eva ma na?

2 Adamu ma Eva ma na ngʉe Yova dzá i dz’ djó anji nzø ndirigoti Yova ngʉe kpadhi ra nǎ jidha dhi baba. Fø kpa chulu Mungu jingʉeri familia nǎ nrŭ ki ndrini ndri. Mungu pongʉe ri kpa dho: “Anigø, ni si bí, ni lili dz’ djo ndirigoti aninyo pi ri djo.” (Mwa. 1:28) Kpa dho ringangʉeni ndima ba nzø ndirigoti ndima thɨ dz’ djó ndima di ná nga bblo. Njati kpa rr e nga ndirigoti ndima gba ndima tso Mungu pingʉe ndima djo nalo na ró, Adamu ma, Eva ma, kpadhi nzø ma na ka ndima máe Mungu dzá familia nǎ nrŭ theinga dho.

3. Ká addu dzá lo dho ko ka ko pori Adamu ma Eva ma na bangʉe bblo kʉ ná nga Yova dzá familia kana?

3 Adamu ma Eva ma na bangʉe bblo kʉ ná nga Yova dzá familia kana. Zaburi 8:5 ndirigoti maelezo ya chini ripo naribbai, Daudi pongʉe i lo nrŭ Yova no nari djo: “Ni njingʉe ke ndie karnø malaiká krʉ tsena ndirigoti ni tho pi dhi shapo ke djǒ ro bbo kadha na.” Bbʉbbʉ dhé, nrŭ dho le bbʉngʉe ná klø ma, nyodyu ma, ritsi le ka le nji na ná kpakpanga ma na nga ngʉe ddiddi malaiká dho ri na ri. (Zb. 103:20) Godhé, nrŭ kʉ “karnø” pli le ddi ndima malaiká kpakpa o ná kpa na ró. Føri kʉ bblo thonga nalo! Yova nongʉe kodhi gødhi nrŭ ya kwanza ná saa na, ke bbʉngʉe bblo kʉ ná maisha kpa dho!

4. Adamu ma Eva ma na rrngʉe nga nzá nari dho ká ngba lo bangʉe nga, ndirigoti i lo nǎ ká kosi loti ngba lo djo?

 4 Njedha dhi lo kʉ, Adamu ma Eva ma na vingʉe ndima dhó didha dhi nga vi Yova dzá familia kana ro. Føri bbʉngʉe chelo ke nǎ gø dho, ko si ri nja kodhó i lo nǎ aluti naribbai. Ro Mungu pingʉe nalo thika ro nzá lengʉeni ri. Ke jiri ni ngarr ndi dho ná nrŭ e ndidzá nzø theinga dho. Kosi ngbaribbai ma Yova adi ko nja mana na nari nja. Førigoti ko si loti ko ka ko nji nalo djo ndiro ko dhori ko ji koe Yova dho familia nǎ nrŭ nari d’e. Ndirigoti kosi loti Yova dzá dz’ djó kʉ ná nzø si ba theinga dho ná ledha djo.

NGBARIBBAI MA YOVA ADI HESHIMA BBɄ NRŬ NRŬ NARI

Yova ká bbʉ heshima ko dho ngba chulu? (Anja paragrafu 5-11) *

5. Ko ká ka ko bbʉ madha Mungu dho ngbaribbai ke no ko ndi ró ji na nalodho?

5 Yova bbʉ heshima ko dho ndi no ko ndi ró ji na nari chulu. (Mwa. 1:26, 27) Ko Mungu no ndi ro ji na nalodho, ko ka ko di kedhó njonjo kʉ ná sifa dho. Lorojina, jidha ma, zølo ma, chí le tøni nari ma, chølo ma na. (Zb. 86:15; 145:17) Ko di njonjo fø sifa dho ró, føri na ko madha bbʉ Yova dho ndirigoti ko ridho ko mbai ngʉ ni ke dho. (1 Pe. 1:14-16) Njati ko di kodhi ra nǎ baba nyo tho nalo nji ró, ko ka ko è hwè na ndirigoti ko iso ka ndi pini pi. Yova no ko ndi ró ji na ná føri na ke dhori nari kʉ ke jiri koe ndidzá familia kana nrŭ.

6. Yova ká dhongʉe ndi bbʉ heshima nrŭ dho ngbaribbai dz’ ndi ngʉ no ná saa na?

6 Yova thɨngʉe dz’ djó nga bblo ko dho. Nrŭ ndi no nari nji Yova thɨngʉe dz’ djó nga bblo nrŭ dho. (Yob. 38:4-6; Yer. 10:12) Yova kʉ ni ngaddi ko djo ná ke ndirigoti ritsi adi bbʉ ná ke nalodho ke bbʉ bí kʉ ná bblo ritsi ko dho ndiro ko ba hwè d’e. (Zb. 104:14, 15, 24) Ke ddinga ndi no ná ritsi djo nari goti, ke “njangueri ri kʉ bblo.” (Mwa. 1:10, 12, 31) Ke lingʉe nrŭ “nyo pi” ndi nji dz’ djó ná bblo kʉ ná ritsi krʉ djo. (Zb. 8:6) Yova pi nalo kʉ kaka ná nrŭ ba hwe, ndi nji ná bbo kʉ ná fø nji ronga ndima thi nari nǎ ro choro nŭnŭ. Ni ká adi mbai po Yova dho bidjaina ni ke nji ná bblo fø tsodha dho?

7. Nrŭ krʉ kʉ le le ro le longavʉ nari na, føri ká Yoshua 24:15 dho ngbaribbai?

7 Yova bbʉ le le ro le longa vʉ nari ko dho (Uhuru wa kuchagua). Ko ka ko vʉ ngba lo ma ko ka ko nji kodhó maisha nǎ nari. (Azø Yoshua 24:15.) Kodhi jidha dhi Mungu nanga adi jini bbo njati ko vʉri ko njinjí ndi dho ró. (Zb. 84:11; Mez. 27:11) Ko ka ko njinjí le le ro le longavʉ ná fø zawadi na njonjo kʉ ná hali kana. Akonja Yesu dhó loroji.

8. Yesu ká njingʉe njí ndidhó uwezo na ddikpa ngba chulu?

8 Ko ka ko dyø Yesu dhó loroji nja nrŭ dhó lo ko li anziro nari chulu. Ddikpa saa na, Yesu ma njengʉeni bbo ndi unakpa ma na, kpa rangʉe di kimia kʉ ná ngana ndiro ndima chʉ ndima ronga d’e. Ni mai ringʉe fø ro kpa nzá chʉngʉe ndima ronga ro ri. Birobiro kʉ ná nrŭ singʉe kpa ro, ndirigoti nrŭ ngʉ riji Yesu ddilo ndima dho. Ro Yesu nanga ro nzá kangʉeni ri. Fønga rɨngana, kpa nrŭ dhi ri zø njingʉe. Nde Yesu ká njingʉe ngba lo? “Ke ngangʉe kʉ nalo ndi ddi nari tso kpa dho.” (Mk. 6:30-34) Njati ko di Yesu dhó loroji dyø kodhó saa ma, kodhó kpakpanga ma ko bbʉ nari na ró, føri chulu ko madha bbʉ kodhi ra nǎ Baba dho. (Mt. 5:14-16) Ndirigoti føri na ko ridho nari kʉ ko jiri ko di kedzá familia kana.

9. Yova ká bbʉ ngba bbo na mana kʉ ná kado nrŭ dho?

9 Yova bbʉ uwezo nrŭ dho ndiro nrŭ dhi e nzø ndirigoti ke bbʉ njí kpa dho ndiro kpa ddi longa nzø dho ndiro kpa ji ndi ndirigoti kpa njinjí ndi dho. Njati nie gødhi le ró, ni nanga ka adi jini fø kado dho ni? Ngba mai Yova bbʉ bí kʉ ná uwezo malaiká dho, ro ke nzá bbʉ fø pendeleo ro kpa dho ri. Føri dho gødhi nrŭ dho ringani ndima nja fø pendeleo mana na bbo. Gødhi nrŭ dho bbʉni ná njí kʉ “ndima ngu nzø ndirigoti ndima ddi Yova dzá longa kpadho.” (Efe. 6:4; Kum. 6:5-7; Zb. 127:3) Ndiro gødhi nrŭ ba ndima tsotso kodha d’e, Yova dzá tengenezo bí kʉ ná njí dhi no bbʉ kpa dho, føri kʉ vichapo ma, video ma, miziki ma ndirigoti nja ritsi ma na. Bbʉbbʉ dhe, kodhi ra nǎ Baba ma, Yesu ma na ji jadda nzø bbo. (Lu. 18:15-17) Njati gødhi nrŭ di ndima thí li Yova djo ndirigoti kpa di kpakpanga nji ndima b’o Yova bbʉ ndima dho ná kado ronga ró, føri adi hwè bbʉ bbo Yova dho. Fø rinji ná gødhi nrŭ ndima dhi nzø tsotso kó ndiro kpa ngʉ Yova dzá familia kana d’e!

10-11. Le ødha dhi be chulu ká Yova liri ko ba ngba ledha?

10 Yova bbʉngʉe ndidzá bbo ndi ji na Ngba ndiro ko ki ngʉ vi ndidzá familia kana d’e.  Paragrafu 4 nǎ, ko njaeri naribbai, Adamu ma Eva ma na vingʉe Yova dzá familia kana ndima ka ndima die nari vi. (Ro. 5:12) Adamu ma, Eva ma na njingʉe nda Yova dho ndima rrnga nzá nari na, føri dho Yova nzá ungʉe kpa ndidzá familia kana ri. Nde kedzá nzø ká ngba lo ka ndi bae? Yova ji nrŭ bbo, føri dho ke liri ndidzá ni ngarr ndi dho ná nzø tso uni ndidzá familia kana. Føri ke njingʉe ndidzá sidjo Ngba Yesu Kristo ndi bbʉ ko ødha dho nari chulu. (Yoh. 3:16; Ro. 5:19) Yesu ø nrŭ nari dzá lodho, chí tøni ná 144 000 kʉ ná kpa si ngʉ Mungu dzá nzø.​—Ro. 8:15-17; Ufu. 14:1.

11 Ndirigoti chí tøni ná mamilioni kʉ ná nrŭ kʉ ni ndima ngarr Yova dho ro. Kpa rib’o ndima kasi ngʉ Yova dzá familia kana, b’lo mbudha ya mwisho da cho 1 000 goti ro. (Zb. 25:14; Ro. 8:20, 21) Kpa kʉ fø ngab’odha na nari dho, kpa adi Yova nzi ndima dhi Ngano ná ke, “Baba.” (Mt. 6:9) Ndirigoti ga si ga ná nrŭ si lo chu ke ji nalo djo. Ndirigoti ni ngarr ke dho ná nrŭ krʉ si ngʉ kedzá familia kana.

12. Ko kasi ngba logoti ngʉ?

12 B’lo ko njaeri naribbai Yova adi riji ko nja ndi ji ko nari njonjo kʉ ná chulu. Chena le d’ri ná kpa ngʉ Yova dzá nzø b’lo ndirigoti ke bbʉ ngab’odha “birobiro kʉ ná nrŭ dho” ndiro kpa kasi ngʉ ndidzá nzø ø dz’ djó d’e. (Ufu. 7:9) Ko ká ka ko dho ko riji ko ma Yova dzá familia kana theinga dho nari njʉ ngbaribbai?

ADHORI NI JIRI NIE KEDZÁ FAMILIA KANA

13. Ko ká ka ko nji addu ndiro ko ma kedzá familia kana theinga dho d’e? (Marko 12:30)

13 Adho jidha Yova dho ni thí nǎ ro krʉ ni njínji ke dho nari chulu. (Azø Marko 12:30.) Hwè na Mungu bbʉ bí kʉ ná ritsi ko dho, føri kana ro ke bbʉ ko dho ná ddikpa uwezo kʉ ko bbʉ madha ndi dho. Ko adi ridho Yova dho ko ji ke ‘kedzá yadha ko nji nari chulu.’ (1 Yo. 5:3) Yova jiri ko rrnga ndi dho ná ddikpa chu kʉ, Yesu jangʉe nalo ko nji nari chulu. Føri kʉ ko nji nrŭ wanafunzi ndirigoti ko bbʉ batiso kpa dho. (Mt. 28:19) Ndirigoti ke jangʉeri ko jini ji ko kana. (Yoh. 13:35) Yova adi riji ngba jiri ndima rrnga ndi dho ná nrŭ si ndidzá familia kana ndi madha dho.​—Zb. 15:1, 2.

14. Ko ká ka ko dho jidha nja nrŭ dho ngbaribbai? (Matayo 9:36-38; Waroma 12:10)

14 Adho jidha nja nrŭ dho. Jidha kʉ Yova dhó bbo sifa. (1 Yo. 4:8) Yova dhongʉe jidha ko dho nzá ko d’e ndi chu go ro. (1 Yo. 4:9, 10) Ko adi ke dyø nja nrŭ dho ko jidha dho nari chulu. (Efe. 5:1) Ko ka ko dho jidha nrŭ dho ná nja chu ki kʉ ko kó nrŭ tsotso ndima chulo Yova djo go saa kʉ ro. (Azø Matayo 9:36-38.) Fø ko rinji nari na ko rili kpa ngʉ Mungu dzá familia kana. B’lo ddikpale ba batiso ró, kodho ringani ko dho jidha ndirigoti ko bbʉ heshima le dho. (1 Yo. 4:20, 21) Føri na mana ká kʉ addu? Kodho ringani ko li ko thí ke djo. Lorojina, njati ko famu ke nji nalo nzá ma ró, ri nzá ngani ko ddi nari kʉ ke njiri nda na ri. Fønga ringana, ko ka ko dho heshima ko djoi dho pli ko ke nja ko djolu nari chulu.​—Azø Waroma 12:10; Flp. 2:3.

15. Kodho ká ringani ko dho zølo ndirigoti ko nanga di jini ie ma dho?

15 Adho zølo ndirigoti ni nanga jini nari krʉ nrŭ dho. Njati ko jiri ko di Yova dzá familia kana ró, kodho ringani ko njinjí Mungu dzá lo na kodhó maisha nǎ. Lorojina, kodho ringani koe zølo na ndirigoti ko nanga di jini ji krʉ nrŭ dho, rie kodhó mbubai ma ró. (Lu. 6:32-36) Nja saa na ri ka ndie kpakpa ko nji ri fø. Njati rie fø ró, kodho ringani ko di ngaddi ndirigoti ko di lonja Yesu bbai. Njati ko di kpakpanga nji ko rrnga Mungu dho ndirigoti ko dyø Yesu ró, føri na ko ridho kodhi ra nǎ baba Yova dho ko jiri koe kedzá familia kana theinga dho.

16. Ko ká ka ko b’o Yova dzá familia dhó heshima ronga ngbaribai?

16 Ab’o Yova dzá familia dhó heshima ronga. Familia nǎ, bí ina re ngba adi adjo ndi bboke dhó loroji dyø. Njati bboke di Biblia nǎ yadha na njinjí ndidhó maisha nǎ ro, re ke ka ndi dyø bboke dhó bblo nyi. Njati bboke di che kʉ nalo nji ró, re ke maddi ka ndi dyø kedhó che kʉ ná loroji. Yova dzá familia nǎ ma ri kʉ fø ddi. Njati chí ngʉ njinjí Yova dho ná Mukristo ngʉ muasi inga ke di che kʉ nalo nji ró, nja Wakristo ma ka ndima dyø kedhó loroji ddi. Føri nji ná kpa adi Yova dzá nrŭ dhó heshima sasa. (1 Te. 4:3-8) Kodho ringani nzɨ ko dyø che kʉ ná loroji ndirigoti nzɨ ko bbari ddikpa ritsi maddi ndo ko kana nga ro kodhi jidha dhi ra nǎ Baba na.

17. Kodho ká ringani ko pʉ ngba ngaddidha ko ró ro, ndirigoti addudho?

17 Ali ni thí Yova djo kimwili nǎ ritsi djo ni ni thí li nari djolu. Yova tsoni ko dho ndi si nyo ma, ru ma, dza ma na bbʉ njati ko li kedhó Pidhinga ndirigoti ri nǎ chølo ma na anziro ró. (Zb. 55:22; Mt. 6:33) Njati ko li ko thí Yova tsoni djo ná fø lo djo ró, ko nzá ko ka ko ddiri kimwili nǎ ritsi si ko ronga b’o inga ri si rili koe hwè na ri. Ko churi nari kʉ bbʉbbʉ kʉ ná ngoi ko ka ko ba njati ko nji Yova ji nalo dhé ró. (Flp. 4:6, 7) Ngba mai ko ka ko dzi ritsi bí ro, kodho ringani ko ddinga ndiro ko chu rie ngba ko ka ko ba saa ri na njinjí dha dho ndirigoti ri ronga b’odha dho nari d’e. Kodho ká ringani ko li ko thí bbo ko dho kʉ ná ritsi djo? Ringani ko chu nari kʉ, Yova jiri koe njínji ná kpa ndidhó familia kana. Føri na mana kʉ kodho nzá ringani ko li kodhó ngaddidha bbo kodhó ritsi djo ri. Kodho nzá ringani koe bbo dhó ritsi ngʉe ná ke bbai ri. Ke jingʉe ndidhó ritsi bbo ndirigoti ke nzá ungʉeri ndi ra Yesu ulu ri. Føri dho ke vingʉe Yova dho ndi ka ndi njie njí nari ndirigoti Mungu dzá ngba ndi ka ndi ngʉe nari!​—Mk. 10:17-22.

YOVA DZÁ NZØ DHO SI HWÈ BBɄ THEINGA DHO NALO

18. Ni ngarr Yova dho ná nrŭ ká kasi ngba ledha hwè nji theinga dho?

18 Ni ngarr Yova dho ná nrŭ si ba ná bbo pendeleo kʉ ndima ji ke ndirigoti ndima bbʉ madha ke dho theinga dho! I dz’ djó ngab’odha na kʉ ná nrŭ sie hwè na ndima thɨ dz’ djonga, føri kʉ Yova bbʉngʉe nrŭ dho ná kaka na nga. Karr nga goti Mungu dhó Pidhinga si rili krʉ kʉ ná ritsi ngʉ ø dz’ djo. Yesu kasi Adamu ma, Eva ma na njingʉe nalo nǎ ro nrŭ ba ná kpakpalo tso d’ø krʉ. Yova kasi mamilioni kʉ ná nrŭ ga ndirigoti ke si rili kpa di kaka ná afya na paradiso si ngʉ ná dz’ djó theinga dho. (Lu. 23:42, 43) Yova dho njínji ná nrŭ si ngʉ kaka ná nrŭ ná saa na, kpa krʉ sie “madha na ndirigoti kadha na” Daudi ndingʉe naribbai.​—Zb. 8:5.

19. Kodho ká ringani ko di ngaddi ngba lo djo?

19 Njati rie “birobiro,” nrŭ kana ni kʉ ri ró, ni kʉ bblo kʉ ná ngab’odha na. Mungu ji ni ji; ke jiri nie ndidzá familia kana. Føri dho anji kpakpanga ndiro ni nji ke ji nalo d’e. Krʉ ddoro adi ngaddi Yova tsoni djo nalo djo. Anja kodhi ra nǎ jidha dhi Baba dho ni madha ngʉ nari mana ndirigoti aba hwè ke dho ni madha bbʉ theinga dho naridho!

DYI 107 Tuonyeshe Upendo Kama Mungu

^ par. 5 Nja ddikpa dza nǎ lo bbi bblo d’e, ri adi ngani adza krʉ kʉ ná nrŭ chu ndima dhona bbʉni ná njí chu, ndirigoti ndima rrni rr ndima kana. Dzaba adi chutso dda adza lo dho jidha kana. Dzai adi ke tsotso kó ko. Nzø adi njínji gødhi nrŭ ma na ni ndima ngarr kpa dho ro. Yova dhó familia nalo ma di føí. Kodhi Mungu pɨ ko dho nalo ro kʉ thé, njati ko gba ko tso ke pɨ ná fø lo na ró, ko ka ko ma madha ngʉ ke dho ná familia kana theinga dho.

^ par. 55 JI DJÓ LONGA LE TU NARI: Yova nongʉe nrŭ ndi ró ji na nari liri ddikpa dza dhi nrŭ dho jidha ndirigoti zølo ndima kana ndirigoti ndima dhi nzø dho maddi. Dza dhi nrŭ ji Yova. Kpa dhi kʉ nzø nari dho, kpa ndima dhi nzø ngu bblo ndiro nzø ji Yova ndirigoti nzø njinjí ke dho d’e. Gødhi nrŭ video dho ndiro ndima d’ra nzø dho addudho ma Yova bbʉngʉe le ødha dhi be nari d’e.