1. ¿Ti miimp mä winmäˈäny ko nbawinmäˈäyëm wiˈix tijatyë Jyobaa ojts dyajkojy?

KO NBAWINMÄˈÄYËM tijatyë Jyobaa ojts dyajkojy jam tsäjpotm, waˈan duˈun nnayjyäˈäwëm extëmë David, ko tˈanmääyë Jyobaa: “Kojëts nbäˈtˈixyë mtsäjp, tijatyë mgëˈë të dyajkojy, yëˈë poˈo etsë mëtsäˈä diˈib mijts të xyajkojy, ¿ti tsyooˈäjtypyë naxwinyëdë jäˈäy parë xyjamyatsët ets ja yˈuˈunk yˈënäˈkë naxwinyëdë jäˈäy parë yëˈë xykyuentëˈatët?” (Sal. 8:3, 4). Duˈun extëmë David, waˈan nwinmäˈäyëm ko jantsy yiˈinëm ëtsäjtëm ko nnayˈijxkijpxyëm mëdë mëtsäˈä ets xyajmonyˈijx xyajmonyjyäˈäwëm ko ixënë Jyobaa xyˈokˈijxpatëm. Per extëm yam yajnimaytyäˈägäˈäny, Jyobaa myëjotmaybyatë Adán mëdë Eva ets jyäˈäwë extëmë fyamilyë.

2. ¿Ti Jyobaa ojts ttukˈaneˈemyë Adán mëdë Eva?

² Adán mëdë Eva, yëˈë diˈib tim jawyiinë Jyobaa uˈunkˈäjt ënäˈkˈäjtëdë yä Naxwiiny. Jyobaa tsyojk parë Adán mëdë Eva tpäättëdë yˈuˈunk yˈënäˈk, pääty tˈanmääy: “Mëëtˈattë ënet mˈuˈunk mˈënäˈkëty yajwinduktë yëˈë naxwinyëdë ets xyˈënaˈamdëty” (Gén. 1:28, MNM). Jyobaa tsyojk parë tmëdattët ja yˈuˈunk yˈënäˈk ets tˈijxˈit tkuentëˈattët ja it Naxwinyëdë. Koxyëbë Adán mëdë Eva ojts myëdowdë, ojtsxyëp tkuytyundë ti netyë Jyobaa të ttuknibëjtäägë: yajfamilyëˈattët winë xëëw winë tiempë mët ja yˈuˈunk yˈënäˈk.

3. ¿Tiko njënäˈänëm ko Jyobaa mëj dyajnäjxyë Adán mëdë Eva ko ojts tˈuˈunkniwäˈäny?

³ Jyobaa mëj dyajnäjxyë Adán mëdë Eva ko ojts tˈuˈunkniwäˈäny. Ko yajmaytyaˈaky wiˈix ojts kyojˈyë naxwinyëdë jäˈäy, Biiblyë jyënaˈany: ‘Të tuk tiempë naxypy xypyëjktaˈaky këdiinëm ja anklëstëjk, jeˈeyëp ko të xymyoˈoy ja kutujkën, ja mëjˈäjt oyˈäjtën ets ja wintsëˈkën’ (Heb. 2:7, TY). Dios kyaj ojts duˈun dyajkojˈyë naxwinyëdë jäˈäy extëmë anklës, kyaj tmooy duˈun ja mëkˈäjtën, wijyˈäjtën  ets ja madakën parë tijaty ttundët (Sal. 103:20). Naxwinyëdë jäˈäy kyaj tmëbäätyë anklëstëjk mët ko jantsy kumëjääwëty. Ko Jyobaa ojts dyajkojˈyë Adán mëdë Eva ¡jantsy oyë jukyˈäjtën tmooy!

4. ¿Wiˈix jyajtyë Adán mëdë Eva, ets ti nˈixäˈänëm mä tyääbë artikulo?

 ⁴ Jotmaymyëët njënäˈänëm ko Adán mëdë Eva kyaj Jyobaa nyekyfyamilyëˈäjtëdë. Mä tyäˈädë artikulo yajnimaytyäˈägäˈäny wiˈix ja yˈuˈunk yˈënäˈk axëëk tkujäjt tkukëbajtëdë. Perë Jyobaa, duˈunyëm ttunäˈäny diˈib të ttuknibëjtäägë, pes yëˈë tsyojkypy ets niˈamukë naxwinyëdë jäˈäy diˈib mëmëdoowëp, tˈuˈunkˈat tˈënäˈkˈatët winë xëëw winë tiempë. Tim jawyiin nˈixäˈänëm wixatyë Jyobaa dyajnigëxëˈëky ko mëj xyajnäjxëm. Ta net nˈixäˈänëm ti tyam mbäät nduˈunëm parë nyajnigëxëˈkëm ko ntsojkëm etsë Jyobaa xyfyamilyëˈäjtëm. Ok, ta yajnimaytyäˈägäˈäny wiˈixë Jyobaa tkunuˈkxäˈäny ja yˈuˈunk yˈënäˈk winë xëëw winë tiempë yä Naxwiiny.

5. ¿Wiˈix nyajnigëxëˈkëm ko nguˈëˈëw ngukäjpxëm ko Dios ojts xyajkojëm extëm jyaˈayˈaty?

⁵Jyobaa mëj xyajnäjxëm ko ojts xyajkojëm extëm yëˈë jyaˈayˈaty (Gén. 1:26, 27). Kom duˈunë Jyobaa të xyajkojëm extëm yëˈë jyaˈayˈaty, pääty mbäät nyajnigëxëˈkëm extëmë tsojkën, paˈˈayoˈowën, nduˈunëm ja tëyˈäjtën ets nmëmëdoˈowëm (Sal. 86:15; 145:17). Ko nyajmëjwindëjkëmë duˈumbë jäˈäyˈäjtën, ta Jyobaa nyajmëjpëtsëˈëmëm ets nguˈëˈëw ngukäjpxëm ko duˈun të xyajkojëm (1 Peed. 1:14-16). Pën nduˈunëm tijatyë Jyobaa tyukjotkëdakypy, ta nnayjyawëyäˈänëm agujk jotkujk. Ets komë Jyobaa duˈun të xyajkojëm extëm yëˈë jyaˈayˈaty, mbäädë net njäˈäyˈäjtëm extëm ttsoky jyaˈayˈatët ja fyamilyë.

6. ¿Wiˈixë Jyobaa tmëjpëjtakyë naxwinyëdë jäˈäy ko ojts dyajkojˈyë Naxwinyëdë?

⁶Jyobaa ojts tniˈˈixë tuˈugë lugäär mä ntsënäˈäyëm. Mä nety tkayajkojynyëm ja tim jawyiimbë yetyëjk, ta ojts dyaˈoyë ja Naxwinyëdë mä jyukyˈattët (Job 38:4-6; Jer. 10:12). Ets kom jantsy oyjyaˈay, pääty këxy kaˈpxy ojts tijaty dyajkojy parë ndukxondakëm (Sal. 104:14, 15, 24). Yajnibatë näˈäganäˈäty parë twinmääy tëgokyë tijatyë nety të dyajkojy, ets “tˈijxy ko ak oy ënety mëdiˈibë të dyajkojyën” (Gén. 1:10, 12, 31, MNM). Nan myëjpëjtakë naxwinyëdë jäˈäy ko ttuknipëjky ets tkuentëˈattët tijatyë nety të dyajkojy yä Naxwiiny (Sal. 8:6). Diˈibë Dios ojts ttuknibëjtäägë, yëˈë ets ja naxwinyëdë jäˈäy winë xëëw winë tiempë tˈijxˈit tkuentëˈattët ja kyojy pyëjtaˈaky. Pääty, ¿nmëdäjtëmë kostumbrë parë nmoˈoyëmë dyoskujuyëmë Jyobaa ko duˈun ttuknibëjtakë?

7. Extëm jyënaˈanyë Josué 24:15, ¿wiˈixë naxwinyëdë jäˈäy mbäät këˈëm twinˈixtë ti tyunandëp?

⁷Jyobaa të xymyoˈoyëmë madakën parë nwinˈijxëm ti ndunäˈänëm. Ets mbäädë net nwinˈijxëm ti ndunäˈänëm mä jukyˈäjtën (käjpxë Josué 24:15). * Yëˈë nDeetyˈäjtëmë tsäjpotmëdë, agujk jotkujk jyantsy nyayjyawëty ko nwinˈijxëm nmëdunäˈänëm (Sal. 84:11; Prov. 27:11). Taaˈäjtp kanäk pëky wiˈix mbäät nyajtuˈunëm yajxonë tyäˈädë madakën. Min nˈokˈijxëm wiˈixë Jesus dyajtuunyë tyäˈädë madakën diˈibë Teety mooyë.

8. Oknigäjpx tuk pëky wiˈixë Jesus dyajtuuny ja madakën diˈib nety myëdäjtypy parë twinˈixët ti tyunaampy.

⁸ Jesus myëdäjtypyë nety ja madakën parë twinˈixët ti tyunaampy, per myëmääy myëdäjë jäˈäyëty, ëtsäjtëm nan oy ko duˈun njäˈäyˈäjtëm. Tëgok, Jesus mët ja yˈapostëlëtëjk jantsy anuˈkxëdëbë nety, ta ojts nyëjkxtë mä tuˈugë lugäär parë pyoˈkxäˈändë. Per ko jam jyäjttë kyaj ojts pyoˈkxtë, pes nimayë jäˈäy jyantsy myiindë parë tmëdowäˈändë wiˈixë Jesus yaˈëxpëky. Jesus kyaj jyotˈambëjky, yëˈë niˈigyë tpaˈˈayooy ja jäˈäyëty ets ttukniˈˈijxë “kanäk peky” (Mar. 6:30-34). ¿Wiˈix  mbäät nbanëjkxëmë Jesusë yˈijxpajtën? Ko nyajtuˈunëmë jot mëjääw etsë xëëw tiempë mä jäˈäy nbudëjkëm, duˈunë nety nyajmëjpëtsëˈëmëmë nDeetyˈäjtëm tsäjpotmëdë (Mat. 5:14-16). Ets nenduˈunë nety nyajnigëxëˈkëm ko yajpäädäˈänëm mä fyamilyë.

9. ¿Ti Jyobaa të ttukumayë naxwinyëdë jäˈäy?

⁹Jyobaa të tmoˈoyë madakënë naxwinyëdë jäˈäy parë tmëdattëdë yˈuˈunk yˈënäˈk, nan të ttuknipëkyë tääk teety parë ttukniˈˈixëdët ja yˈuˈunk yˈënäˈk ttsoktëdë Jyobaa ets tmëdundët. Pën mijts jamë mˈuˈunk mˈënäˈk, ¿myajtsobatypy ko duˈunë Jyobaa të mgumayëty? Jyobaa të tmoˈoyë mëkˈäjtënë anklëstëjk parë ttundët tijaty mëjwiin kajaa, per kyaj të tmoˈoyë madakën parë tmëdattët ja yˈuˈunk yˈënäˈk. Ko duˈun tnijawëdë tääk teety, oy ko tkuˈëw tkukäjpxëdët ko mbäät tmëdattë ja yˈuˈunk yˈënäˈk. Pes yëˈë të yajtuknipëktë parë dyajˈyaak dyajpatët ja yˈuˈunk yˈënäˈk “mä Jyobaa jyëjpwijtsëmbijtën etsë yˈëwij kyäjpxwijën” (Éfes. 6:4, TNM; Deut. 6:5-7; Sal. 127:3). Ets parë duˈun ttundët, të Diosë kyäjpn dyajpëtsëmy extëmë bideo, liibrë, foyetë, ëy ets tijaty yajpatp mä internet diˈib mbäät pyudëkëdë ja tääk teety. Tyääbë yëˈë xytyukˈijxëm ko Jyobaa mëdë Jesus mëk ttsoktë ënäˈkuˈunk (Luk. 18:15-17). Ko uˈunktääk uˈunkteety ttukjotkujkˈattë Jyobaa ets ko ttundë mëjääw parë tkuentëˈattë tsuj yajxon ja yˈuˈunk yˈënäˈk, jantsy agujk jotkujk nyayjyawëtyë Jyobaa. Duˈunën ja tääk teety tpudëkëdë ja yˈuˈunk yˈënäˈk parë mbäät yajpäättë winë xëëw winë tiempë mä Jyobaa fyamilyë.

10, 11. ¿Wiˈix ndukˈoyˈatäˈänëm ko Jyobaa tkejxyë yˈUˈunk parë ojts xyjyuuybyëtsëˈëmëm?

¹⁰Jyobaa kyajxë yˈUˈunk diˈib mëk tsyojkypy parë mbäät nyajpatëm jatëgok mä fyamilyë. Extëm të nˈijxëm mä  parrafo 4, Adán mëdë Eva kyaj Jyobaa nyekyfyamilyëˈäjtëdë ets ja yˈuˈunk yˈënäˈk nan kyaj ojts nyekyyaˈuˈunkniwäˈändë (Rom. 5:12). Adán mëdë Eva tsojkëngyëjxm ojts tkajpxykyutëjtë Dios, pääty kyaj nyekyyajkupëjktë mä fyamilyë. Per kyaj duˈun jyajty kyëbejty ja yˈuˈunk yˈënäˈk. Komë Jyobaa mëk xytsyojkëm, pääty tkejxyë Jesus ja tyuˈukˈUˈunk parë ojts xyjyuuybyëtsëˈëmëm ets duˈun mbäät tˈuˈunkniwäˈäny pënaty mëmëdoowëp (Fwank 3:16; Rom. 5:19). Ko ojts xyjuuybyëtsëˈëmëmë Jesus, mbäädë netë Dios tˈuˈunkniwäˈäny ja 144,000 jäˈäy diˈib nëjkxandëp tsäjpotm (Rom. 8:15-17; Diˈibʉ Jat. 14:1).

¹¹ Nan ta miyonkˈamë jäˈäy diˈib myëmëdoowdëbë Dios ets mëduunëdëp. Yëˈëjëty yˈawijx jyëjpˈijxtëp parë yajpäättët mä ja Diosë fyamilyë ets ja yaˈuˈunkniwäˈänäˈändë ko nety yˈabety ja tuk mil jëmëjtpë mä yˈakˈyaˈijxmatsäˈändë pën jyantsy myëmëdowandëbë Dios (Sal. 25:14; Rom. 8:20, 21). Ko duˈun tˈawix tjëjpˈixtë, mbäädë net tyamë Jyobaa tmëˈˈëw tmëgäjpxtë extëmë Tyeety (Mat. 6:9). Pënaty jukypyëjktëp, nenduˈun yajtukniˈˈixëyäˈändë ti Jyobaa tsyojkypy parë ttundët. Ets pënaty mëmëdoowëdëp, ta Jyobaa kyupëkäˈänëdë mä fyamilyë.

12. ¿Ti nˈatsoowëmbitäˈänëm?

¹² Extëm të nˈijxëm, Jyobaa të tijaty ttuny parë naxwinyëdë jäˈäy dyajnaxy mëj. Pes të tˈuˈunkniwäˈäny pënaty nëjkxtëp tsäjpotm, ets ja tëgoy myayjyaˈay diˈib jukyˈatandëp yä Naxwiiny, nan nëjkxëp tˈaxäjëyaˈany extëm yˈuˈunk yˈënäˈk mä ja jembyë jukyˈäjtën (Diˈibʉ Jat. 7:9). ¿Ti net mbäät nduˈunëm parë nyajnigëxëˈkëm ko yajpäädäˈänëm mä Jyobaa fyamilyë winë xëëw winë tiempë?

13. ¿Ti mbäät nduˈunëm pën yajpäädäˈänëm mä Jyobaa fyamilyë? (Marcos 12:30, TNM).

¹³Nˈokˈyajnigëxëˈkëm ko ntsojkëmë Jyobaa ko nmëduˈunëm amumduˈukjot (käjpxë Marcos 12:30, TNM). * Jyobaa mëjwiin kajaa tijaty  të xytyukmayˈäjtëm, tuˈuk diˈib mëjwiin kajaa nyajtsobatëm: yëˈë ko mbäät nˈawdäjtëm. Ko nmëmëdoˈowëmë yˈanaˈamën, ta ndukˈijxëm ko ntsojkëm (1 Fwank 5:3). Tuk pëky diˈib nyiˈanaˈamëp, yëˈë diˈibë Jesus ojts tnigajpxy: nyaˈëxpëjkëmë jäˈäy ets nyajnëbajtëm (Mat. 28:19). Jesus nan ojts niˈanaˈamë parë nnaytsyojkëm nixim niyam (Fwank 13:35). Jyobaa kyupëkaampy niˈamukë pënaty mëmëdoowëp abëtsemy nyaxwinyëdë (Sal. 15:1, 2).

14. ¿Wiˈix nyajnigëxëˈkëm ko ntsojkëm ja nmëguˈukˈäjtëm? (Matewʉ 9:36-38; Romanʉs 12:10).

¹⁴Nˈoktsojkëmë jäˈäy. Diˈib niˈigyë Jyobaa jyaˈayˈäjtën wäˈkpëtsëëmp, yëˈë tsojkën (1 Fwank 4:8). Yëˈë jawyiin ojts xytsyojkëm mä nety kyajnëm nˈixyˈäjtëm (1 Fwank 4:9, 10). Ko ntsojkëm ja nmëguˈukˈäjtëm, yëˈë nety nbanëjkxëmë Jyobaa yˈijxpajtën (Éfes. 5:1). Tuk pëky wiˈix mbäät nyajnigëxëˈkëm ko ntsojkëmë jäˈäy, yëˈë ko nbudëjkëm parë tˈixyˈatëdë Jyobaa myentrës yˈakjaˈˈatyë tiempë (käjpxë Matewʉ 9:36-38). Duˈunë nety nbudëjkëm parë tnijawëdët ti mbäät ttundë ets yajpäättët mä Jyobaa fyamilyë. Duˈunyëm mbäät ntsojkëm ets nwingutsëˈkëm ja jäˈäy oyë nety të jyanëbajnë (1 Fwank 4:20, 21). Extëm nˈokpëjtakëm, pën kyaj njaygyujkëm tiko duˈunë nmëguˈukˈäjtëm tijaty ttuny, kyaj yˈoyëty nwinmäˈäygyojëm ko päätyën duˈun tijaty ttuny, mët ko xyˈaxëktunäˈänëm o mët ko jeˈeyë nyaymyëmay nyaymyëdäjˈyëty. Nik oy ko nmëjˈijxëm ja nmëguˈukˈäjtëm ets nwinmäˈäyëm ko yëˈë niˈigyë tijaty tjaty tnijawë (käjpxë Romanʉs 12:10; Filip. 2:3).

15. ¿Pënaty mbäät nbaˈˈayoˈowëm ets ndukˈijxëm ja oyjyot oywyinmäˈäny?

¹⁵Nˈokpaˈˈayoˈowëm niˈamukë jäˈäy ets nˈokˈijtëm ajiiky amëguˈuk. Tsojkëp njukyˈäjtëm extëmë Biiblyë tniˈanaˈamë, pën yajpäädäˈänëm mä Diosë fyamilyë winë xëëw winë tiempë. Extëm nˈokpëjtakëm, Jesus ojts xytyukniˈˈijxëm parë nbaˈˈayoˈowëmë jäˈäy ets nˈijtëm ajiiky amëguˈuk oytyim pënëty mëët, axtë ja diˈib xymyëtsipˈäjtëm (Luk. 6:32-36). Näˈäty, mbäät tsyiptaˈaky duˈun nduˈunëm. Per ¿ti mbäät xypyudëjkëm? Yëˈko nwinmäˈäyëm ets nduˈunëm tijaty extëmë Jesus. Ko nduˈunëmë mëjääw parë nmëmëdoˈowëmë Jyobaa ets nbanëjkxëmë Jesusë yˈijxpajtën, duˈunë nety ndukˈijxëmë Jyobaa ko jantsy yajpäädäˈänëm mä fyamilyë winë xëëw winë tiempë.

16. ¿Ti mbäät nduˈunëm parë kyaj nyajnibaxëtëjkëmë Jyobaa fyamilyë?

¹⁶Nˈoknaygyuentëˈäjtëm parë kyaj nyajnibaxëtëjkëmë Jyobaa fyamilyë. Mä tuˈugë familyë, ja ënäˈkuˈunk duˈun tijaty ttundë extëm tˈixtë ja mëjatypyë. Pën ja mëjatypyë kyuytyuundëp ja Biiblyë kyäjpxwijën, ta nenduˈun ttunäˈändë. Per pën axëëk yˈadëˈëtstë, ta nenduˈun ja yˈutsyˈënäˈk yˈadëˈëtsäˈändë. Nenduˈunën jyaty mä Jyobaa fyamilyë, pën tuˈugë Dios mëduumbë tyukpëtsëëmdutypyë Jyobaa kyäjpn ets axëëgë jyukyˈäjtën dyajnëjkxy, mbäädë net ja myëguˈuktëjk nenduˈun yˈadëˈëtstë. Pënaty duˈun adëtstëp, yajnimäˈtëdëbë Jyobaa fyamilyë (1 Tes. 4:3-8). Oy ko kyaj duˈun nˈadëtsëm extëm pënaty kyaj tmëmëdowdë Jyobaa ets kyaj nasˈijxëm parë ti xytyukmëjagamgakëmë nDeetyˈäjtëmë tsäjpotmëdë.

17. ¿Ti kyaj yˈoyëty nyajmiˈinëm mä jot winmäˈäny, ets tiko?

¹⁷Nˈoktukˈijxpajtëmë Jyobaa ets kyaj yëˈëjëty jukyˈäjt madakën. Jyobaa xytyukwandakëm ko pën nbëjtakëm jëjpˈam ja yˈAnaˈam Kyutujkën ets pën nmëmëdoˈowëm tijaty xytyukˈanaˈamëm, xymyoˈoyäˈänëm ja käˈäy ukën, wit xox etsë jëën tëjk (Sal. 55:22; Mat. 6:33). Pääty kyaj yˈoyëty nwinmäˈäyëm ko ja jukyˈäjt madakën, yëˈë xykyuwäˈänäˈänëm ets xymyoˈoyäˈänëm ja agujkˈäjt jotkujkˈäjtën. Pes nnijäˈäwëm ko diˈibën mbäät xymyoˈoyëm ja jotkujkˈäjtën, yëˈë ko nduˈunëmë Jyobaa tyuunk (Filip. 4:6, 7). Ets oyxyëp njatimmëdäjtëmbë meeny sentääbë parë tijaty njuˈuy ngëbajtëm, tsojkëp nwinmäˈäyëm pën nmëdatäˈänëm tiempë o jot mëjääw parë nyajtuˈunëm ets nguentëˈäjtëm tijaty të njuˈuyëm. Nˈoknayajtëˈëwëm:  “¿Tsipëtsëdaa nmastuˈudët tijatyëts nmëdäjtypy?”. Nˈokjamyajtsëm ko Jyobaa tsyojkypy ets nˈijtëm tuumbëjäˈäy mä fyamilyë. Pääty kyaj yˈoyëty nasˈijxëm ets ti xyajtuˈuˈadujkëm. Kyaj nˈadëˈëtsäˈänëm extëm ja mixy diˈibë Jesus myaytyak, diˈib niˈigyë tsyojk ja jukyˈäjt madakën ets kyaj tmëdunanyë Jyobaa, duˈun kyaj tkupëjky parë yaˈuˈunkniwäˈänët (Mar. 10:17-22).

18. ¿Wiˈixë Jyobaa dyajmëjnaxäˈänyë yˈuˈunk yˈënäˈk ets tkunuˈkxäˈäny winë xëëw winë tiempë pënaty mëmëdoowëp?

¹⁸ Jyobaa yajmëjnaxaambyë naxwinyëdë jäˈäy diˈib mëmëdoowëp: ko nety yˈawdatëdë ets tsyokëdë winë xëëw winë tiempë. Pënaty yˈawijx jyëjpˈijxtëp jyukyˈatäˈändë yä Naxwiiny, nan nëjkxëp tˈijxˈitäˈän tkuentëˈatäˈändë Naxwinyëdë diˈibë Dios yajkoj parë nduktsënäˈäyëm. Mët yëˈëgyëjxmë yˈAnaˈam Kyutujkën, tim tsojkë tyääbë Naxwinyëdë jyëmbitäˈäny jantsy oy jantsy tsuj extëm tim ëgaˈanyë Dios ojts dyajkojy. Jesus, yëˈë yajjëjptëgoyaampy tëgokyë amay jotmay diˈibë Adán mëdë Eva yajtsondaktë, mët ko Jyobaa tmastuttë. Jyobaa yajjukypyëkaampy miyonkˈamë jäˈäy diˈib të yˈooktë ets jyukyˈatäˈändë winë xëëw winë tiempë, oy mëk mä ja it lugäärë tsujpë (Luc. 23:42, 43, TNM). Ko netyë Jyobaa yˈuˈunk yˈënäˈk diˈib yä Naxwiiny jyëmbijtäˈäytyë wäˈätsjäˈäy, ta niduˈuk niduˈuk dyajnigëxëˈëgäˈändë “ja mëjˈäjt oyˈäjtën” (Heb. 2:7, TY).

19. ¿Ti tsojkëp njamyajtsëm?

¹⁹ Jantsy oy ja jukyˈäjtën diˈib yˈawijx jyëjpˈijxtëp ja tëgoy myayjyaˈay diˈib jukyˈatandëp yä Naxwiiny. Dios mtsojkëp ets nan tsyojkypy parë myajpäädët mä fyamilyë. Pääty, tunë mëjääw parë xytyunët tijatyë Dios tyukjotkëdakypy. Mmëdat mjodoty mwinmäˈänyoty tuˈuk tuˈugë xëëw tijatyë Dios wyandakypy. Yajtsobäät ko mbäät xyˈawdaty ja nDeetyˈäjtëmë tsäjpotmëdë ets ko mbäät xymyëjkumay winë xëëw winë tiempë.