1. Akxni lilakpuwanaw putum tuku Jehová tlawanit, ¿tuku max xlakpuwaw?

AKXNI lilakpuwanaw putum tuku Jehová tlawanit kxlikalanka kakilhtamaku, max nachuna namakgkatsiyaw la David, tiku kgalhskilh Jehová kʼakgtum oración: «Akxni kakxilha akgapun, xtamalakatsukin mimakan, papaʼ chu lhuwa staku nema wix katlawanita, ¿tuku litaxtu chixku xlakata nalakapastaka, chu xkgawasa chixku xlakata kuenta natlawaya?» (Sal. 8:3, 4). Chuna la David, max akxni kaʼakxilhaw staku lilakpuwanaw pi nitu litaxtuyaw chu kaks kinkamalakawaniyan pi Jehová kinkakuentajtlawayan. Pero chuna la naʼakxilhaw, xpalakata Adán chu Eva, Jehová ni kajwatiya kakuentajtlawalh, wata na tlawalh pi xmakgtapakgsikgolh kxfamilia.

2. ¿Tuku xlakapastaknit Jehová xpalakata xapulana xkamanan xalak Katiyatni?

² Adán chu Eva wa xapulana xkamanan Jehová litaxtukgolh kKatiyatni, chu Jehová xapaxkina xTlatkan xalak akgapun litaxtulh. Xla xlakaskin pi xmakgmalhuwikgolh xfamilia. Kawanilh: «Kakgalhitit lhuwa kamanan, kalhuwantit, kamalakgatsamatit katiyatni chu kakuentajtlawatit» (Gén. 1:28). Xlakaskin pi xkgalhikgolh xkamanankan chu xkuentajtlawakgolh Katiyatni. Komo Adán chu Eva xkgalhakgaxmatkgolh Jehová, chu komo xmakgantaxtikgolh xtalakaskin Jehová, xlakan chu xkamanan, putum kilhtamaku xmakgtapakgsikgolh kxfamilia Jehová.

3. ¿Tuku xlakata tlan wanaw pi Jehová xtapalh kaʼakxilhli Adán chu Eva akxni tlawalh pi xmakgtapakgsikgolh kxfamilia?

³ Akxni Jehová kamaxkilh talakaskin Adán chu Eva xlakata xmakgtapakgsikgolh kxfamilia, limasiyalh pi xtapalh xkaʼakxilha. Akxni lichuwinalh la malakatsukikanit chixku, David wanilh Jehová: «Wix tlakg aktsina tlawa nixawa ángeles chu maxki lilanka chu kakni» (Sal. 8:5, nota). Xlikana pi akxni Jehová malakatsukilh chixku ni maxkilh watiya litliwakga chu liskgalala nema kgalhikgo  ángeles, pero chixku kaj tsinu ni tatalakxtumi litliwakga nema kgalhikgo ángeles (Sal. 103:20). Uma lu kaks malakawaninan. Akxni Jehová kamalakatsukilh xapulana kinatlatnikan, kamaxkilh akgtum lu xastlan latamat.

4. ¿Tuku kaʼakgspulalh Adán chu Eva, chu tuku naʼakxilhaw kʼuma artículo?

⁴ Lu nitlan, pero Adán chu Eva nialh makgtapakgsikgolh kxfamilia Jehová. Chuna la naʼakxilhaw kʼartículo nema stala, uma tlawalh pi nitlan xkakitaxtunilh xkamanankan, pero Jehová ni lakgpalinit tuku xlakpuwanit. Lakaskin pi latamanin tiku kgalhakgaxmatnankgo, xkamanan kalitaxtukgolh putum kilhtamaku. Pulana naʼakxilhaw la Jehová limasiyanit pi xtapalh kinkaliʼakxilhan, alistalh naʼakxilhaw tuku tlan natlawayaw la uku komo makgtapakgsiputunaw kxfamilia Jehová. Xaʼawatiya, nalichuwinanaw tasikulunalin nema nalipaxuwakgo putum kilhtamaku unu kKatiyatni xkamanan Jehová.

5. ¿La tlan nalimasiyaniyaw Jehová pi paxtikatsiniyaw xlakata kinkamalakatsukin chuna la xla?

⁵ Akxni kinkamalakatsukin chuna la xla, limasiyalh pi xtapalh kinkaliʼakxilhan (Gén. 1:26, 27). Xlakata kinkamalakatsukin chuna la xla, tlan nakgalhiyaw chu nalimasiyayaw laktlan tayat, chuna la tapaxkit, talakgalhaman, ni makgxtakgnankan chu taʼakgstitumilit (Sal. 86:15; 145:17). Akxni liskujaw xlakata nalimasiyayaw umakgolh tayat, malankiyaw Jehová chu limasiyaniyaw tapaxtikatsinit (1 Ped. 1:14-16). Akxni tlawayaw tuku makgapaxuwa kinTlatkan xalak akgapun, paxuwayaw chu tlan makgkatsiyaw. Nachuna, xlakata Jehová kinkalimalakatsukin tayat nema xla kgalhi, tlan nalitaxtuyaw latamanin tiku xla lakaskin kamakgtapakgsikgolh kxfamilia.

6. Akxni Jehová lakkaxwililh Katiyatni, ¿la limasiyalh pi xtapalh xkaliʼakxilha latamanin?

⁶ Jehová kinkalakkaxwilinin akgtum lu xastlan pulataman. Akxni Dios nina xmalakatsuki chixku xla lakkaxwililh Katiyatni xpalakata latamanin (Job 38:4-6; Jer. 10:12). Xlakata xla tlan likatsi chu lhuwa tuku masta, lhuwa tuku malakatsukilh xlakata xlipaxuwaw (Sal. 104:14, 15, 24). Lakgachunin limaxtulh kilhtamaku xlakata xlilakpuwa tuku xmalakatsukinit chu akxilhli pi «lu tlan xwanit» (Gén. 1:10, 12, 31). Limasiyalh pi kamaxki kakni latamanin xlakata kamaxkilh talakaskin nakuentajtlawakgo putum xalakstlan xtamalakatsukin nema katlawalh kKatiyatni (Sal. 8:6). Dios lakaskin pi latamanin tiku ni kgalhikgo talakgalhin kalipaxuwakgolh xlakata nakuentajtlawakgo putum kilhtamaku xalakstlan xtamalakatsukin. ¿Ankgalhin paxtikatsiniyaw Jehová xlakata uma lu stlan tamalaknun nema kinkatlawaniyan?

7. ¿La limasiya Josué 24:15 pi putum latamanin tlan nalaksakaw tuku natlawayaw?

⁷ Jehová kinkamaxkinitan talakaskin kiʼakstukan nalaksakaw tuku natlawayaw. Xlakata uma tamaskiwin, tlan kinchatunukan nalaksakaw tuku natlawayaw kkilatamatkan (kalikgalhtawakga Josué 24:15). Kimalakatsukinakan lu makagapaxuwa akxni laksakaw wa naskujnaniyaw (Sal. 84:11; Prov. 27:11). Pulaklhuwa niku tlan nalimaklakaskinaw tuku akinin laksakaw. Kalichuwinaw liʼakxilhtit nema kinkamakgxtakgnin Jesús.

8. Kalichuwinanti pulaktum la Jesús liwana limaklakaskilh tuku xlaksaka.

⁸ Jesús ankgalhin pulana wililh tuku xmaklakaskinkgo amakgapitsin, chu akinin na tlan chuna natlawayaw. Akgtum kilhtamaku, Jesús chu xʼapóstoles lu xtlakgwankgonit, wa xlakata ankgolh niku tlan xjaxkgolh. Pero nila jaxkgolh xlakata lhuwa latamanin chankgolh niku xlakan xwilakgo xlakata xkgaxmatputunkgo xtamasiy Jesús. Maski chuna, Jesús ni sitsilh, wata kalakgalhamalh putum umakgolh latamanin «chu lhuwa tuku tsukulh kamasiyani» (Mar. 6:30-34). Akxni limaklakaskinaw kinkilhtamakujkan chu kilitliwakgakan xlakata nakamakgtayayaw  amakgapitsin chuna la tlawalh Jesús, malankiyaw kinTlatkan xalak akgapun (Mat. 5:14-16). Chu chuna limasiyaniyaw pi makgtapakgsiputunaw kxfamilia.

9. ¿Tuku tamaskiwin kamaxkinit Jehová latamanin?

⁹ Jehová kinkamaxkinitan talakaskin nakgalhiyaw kamanan chu kinkalakgayawanitan nakamasiyaniyaw napaxkikgo chu naskujnanikgo. Komo wix kgalhiya kamanan, ¿lanka xtapalh liʼakxilha uma? Maski Jehová kamaxkinit ángeles litliwakga xlakata natlawakgo tuku kaks malakawaninan, ni kamaxkinit talakaskin nakgalhikgo kamanan. Xlakata tuku aku katsiniw, natlatni xlipaxtikatsinitkan Jehová xlakata kgalhikgo uma lu xastlan talakgalhaman. Dios kamaxkinit natlatni akgtum talakgalhaman xlakata nakakuentajtlawakgo xkamananankan «chuna la wi xtastakyaw chu xlimapakgsin Jehová» (Efes. 6:4; Deut. 6:5-7; Sal. 127:3). Xlakata tlan nakamakgtayakgo, xkachikin Dios tlawanit lhuwa tamakgtay niku kBiblia kilhtiyakgonit, chuna la likgalhtawakga, videos, takilhtlin chu makgapitsi artículos nema wilakgolh ksitio. Uma liwana limasiya pi kinTlatkan xalak akgapun chu xKgawasa, kapaxkikgo kinkamanankan (Luc. 18:15-17). Jehová makgapaxuwa akxni akxilha pi natlatni lipawankgo chu lu liskujkgo xlakata nakuentajtlawakgo xkamanankan. Natlatni tiku tlawakgo putum uma, kamaxkikgo talakaskin xkamanankan xlakata tlan namakgtapakgsikgo kxfamilia Jehová putum kilhtamaku.

10, 11. ¿Tuku tlawanit Jehová xlakata makamastalh xachastum xKgawasa?

¹⁰ Jehová makamastalh xKgawasa tiku lu paxki xlakata xkinkamaxkin talakgalhaman xmakgtapakgsiparaw kxfamilia. Chuna la akxilhwi kpárrafo 4, Adán chu Eva nialh makgtapakgsikgolh kxfamilia Jehová chu tlawakgolh pi xkamanankan na xmakgatsankgakgolh uma talakgalhaman (Rom. 5:12). Xlakata Adán chu Eva laksakkgolh ni nakgalhakgaxmatkgo Jehová, xlakgchan xkatamakxtuka kxfamilia Dios. ¿Chu tuku xʼama kaʼakgspula xkamanankan? Xlakata xtapaxkit, Jehová tlawalh putum tuku xtalakaskin xlakata tlan xmakgtapakgsikgolh kxfamilia tiku kgalhakgaxmatninankgo. ¿La tlawalh? Maklakaskilh xtamakamastan xachastum xKgawasa, Jesucristo (Juan 3:16; Rom. 5:19). Uma tamakamastan tlawalh pi Dios tlan xkatamawaxtulh chuna la xkamanan 144,000 latamanin tiku ni makgxtakgnankgo (Rom. 8:15-17; Apoc. 14:1).

¹¹ Nachuna, anan millones latamanin tiku kgalhakgaxmatnankgo, tiku tlawamakgo xtalakaskin Dios. Kgalhikgo takgalhkgalhin xlakata tlan namakgtapakgsikgo kxfamilia Dios akxni titaxtukgonita nawan 1,000 kata chu xaʼawatiya taputsan (Sal. 25:14; Rom. 8:20, 21). Xlakata kgalhikgo uma takgalhkgalhin, la uku tachuwinankgo Jehová, xMalakatsukinakan, chuna la “xTlatkan” (Mat. 6:9). Nachuna, latamanin tiku nalakastakwanankgo na nakgalhikgo talakgalhaman xlakata nakatsikgo tuku lakaskin Jehová xpalakatakan. Tiku nalaksakkgo wa nakgalhakgaxmatkgo na tlan namakgtapakgsikgo kxfamilia Jehová chuna la natitaxtu kilhtamaku.

12. ¿Tuku takgalhskinin nakgalhtiyaw?

¹² Chuna la akxilhnitaw, Jehová lhuwa tuku tlawanit xlakata nalimasiya pi xtapalh kaliʼakxilha latamanin. Kamakgamakglhtinanita xatalaksakni kstalaninanin Cristo, chuna la xkamanan. Chu tiku makgtapakgsikgo «lhuwa latamanin» kamaxkinit takgalhkgalhin xlakata kxasasti kakilhtamaku xkamanan nalitaxtukgo (Apoc. 7:9). ¿Tuku tlan natlawayaw la uku xlakata nalimasiyaniyaw Jehová pi na makgtapakgsiputunaw kxfamilia putum kilhtamaku?

13. ¿Tuku kilitlawatkan komo makgtapakgsiputunaw kxfamilia Jehová? (Marcos 12:30).

¹³ Kalimasiyaniw Jehová pi paxkiyaw chu kaskujnaniw xliputum kinakujkan (kalikgalhtawakga Marcos 12:30). Xliputum tamaskiwin nema  xatapaxuwan kinkamaxkinitan Dios, pulaktum tuku tlakg xalanka wa chuna la kakninaniyaw. Akxni kgalhakgaxmataw xlimapakgsin limasiyayaw pi paxkiyaw (1 Juan 5:3). Pulaktum limapakgsin wa tuku wa Jesús, pi nakamakgtayayaw latamanin xlakata natamunukgo chu kstalaninanin nalitaxtukgo (Mat. 28:19). Jesús na kinkalimapakgsin nalapaxkiyaw chatunu chatunu (Juan 13:35). Tiku kgalhakgaxmatkgo, Jehová nakamakgamakglhtinan xlakata namakgtapakgsikgo kxfamilia (Sal. 15:1, 2).

14. ¿La limasiyayaw pi kapaxkiyaw amakgapitsin? (Mateo 9:36-38; Romanos 12:10).

¹⁴ Kakapaxkiw amakgapitsin. Tayat nema tlakg litalakgapasa Jehová wa tapaxkit (1 Juan 4:8). Akxni nina xlakgapasaw xla kinkapaxkin (1 Juan 4:9, 10). Stalaniyaw xliʼakxilhtit akxni kapaxkiyaw amakgapitsin (Efes. 5:1). Pulaktum la tlan nalimasiyayaw pi kapaxkiyaw latamanin wa akxni kamakgtayayaw xlakata nalakgapaskgo Jehová (kalikgalhtawakga Mateo 9:36-38). Chuna nakamaxkiyaw talakaskin pi kkilhtamaku nema aku mima namakgtapakgsikgo kxfamilia Dios. Akxni wi tiku natamunu, chuntiya kilipaxkitkan chu namaxkiyaw kakni (1 Juan 4:20, 21). Akgtum liʼakxilhtit, kalakpuwaw pi kgalhi tlan tapuwan, chu komo tlawa tuku nitlan, ni kalakpuwaw pi kaj xʼakstu paxkikan. Wata kalimasiyaniw kakni chu kalakpuwaw pi tlakg xlakaskinka nixawa akinin (kalikgalhtawakga Romanos 12:10; Filip. 2:3).

15. ¿Tiku tlan nakalikatsiniyaw chu nakalakgalhamanaw?

¹⁵ Tlan kakalikatsiniw chu kakalakgalhamaw putum latamanin. Komo putum kilhtamaku makgtapakgsiputunaw kxfamilia Dios, kililatamatkan chuna la masiya Biblia. Akgtum liʼakxilhtit, Jesús masiyalh pi tlan nakalikatsiniyaw chu nakalakgalhamanaw putum latamanin, asta tiku ni kinkaʼakxilhputunkgoyan (Luc. 6:32-36). Max namin kilhtamaku namakgkatsiyaw pi uma lu tuwa. Komo chuna makgkatsiyaw, lu xlakaskinka nakatsiniyaw nalakapastaknanaw chu natlawayaw chuna la Jesús. Akxni tlawayaw putum tuku matlaniyaw xlakata nakgalhakgaxmataw Jehová chu nastalaniyaw xliʼakxilhtit Jesús, limasiyaniyaw kinTlatkan xalak akgapun pi makgtapakgsiputunaw putum kilhtamaku kxfamilia.

16. ¿Tuku tlan natlawayaw xlakata tlan nalichuwinankan xfamilia Jehová?

¹⁶ Kuenta katlawaw xlakata tlan nalichuwinankan xfamilia Jehová. Kʼakgtum familia, tiku xalaktsujku tlawakgo tuku tlawakgo xalaklankata xnatalan. Komo tiku xalaklankata lilatamakgo xtastakyaw Biblia, lu xatlan liʼakxilhtit kawilinikgo tiku xalaktsujku, pero komo natlawakgo tuku nitlan, tiku xalaktsujku max nastalanikgo uma nixatlan liʼakxilhtit. Kxfamilia Jehová nachuna kitaxtu. Komo chatum kstalanina Cristo makgatsankganani Dios chu stalani xtalakapastaknikan apóstatas, o tlawa talakgxtumit nema ni xlitatlawat, max makgapitsi nastalanikgo nixatlan xliʼakxilhtit. Tiku chuna tlawa, tlawa pi nitlan nalichuwinankan xfamilia Jehová (1 Tes. 4:3-8). Ni kastalaniw nixalaktlan liʼakxilhtit chu ni kamastaw talakaskin pi wi tuku nakinkamamakgatliniyan xapaxkina kinTlatkan xalak akgapun.

17. ¿Tuku ni kililakpuwanatkan, chu tuku xlakata?

¹⁷ Kalipawaw Jehová chu ni wa tuku lhuwa xtapalh. Jehová kinkamalaknuniyan pi nakinkamaxkiyan tuku nawayaw, tuku nalhakgayaw chu niku natawilayaw, komo pulana naputsayaw xTamapakgsin chu komo nakgalhakgaxmataw xaʼakgstitum xlimapakgsin (Sal. 55:22; Mat. 6:33). Wa xlakata, ni lakpuwanaw pi tuku lhuwa xtapalh malaknu uma kakilhtamaku nakinkakuentajtlawayaw chu nakinkamakgapaxuwayan. Katsiyaw pi komo natlawayaw xtalakaskin Jehová, wa uma tuku nakinkamaxkiyan xaxlikana takaksni (Filip. 4:6, 7). Chu komo kgalhiyaw tumin xlakata lhuwa tuku natamawayaw, pulana kililakapastakatkan komo kgalhiyaw litliwakga chu kilhtamaku xlakata nakamaklakaskinaw chu  nakakuentajtlawayaw. Kalilakpuwaw: «¿Tlakg xlakaskinka kakxilha tuku kkgalhi?». Kalakapastakwi pi Jehová kgalhkgalhi xaskulujwa kalitaxtuw putum tiku makgtapakgsiyaw kxfamilia. Wa xlakata, ni kamastaw talakaskin pi wi tuku nakinkamalaktlawiyan. Ni litaxtuputunaw la kgawasa tiku latamalh kxkilhtamaku Jesús, tiku lakgmakgalh talakgalhaman xlakata kskujnanilh Jehová chu xmakgtapakgsilh kxfamilia xalak akgapun. ¿Tuku xlakata? Xlakata tlakg paxkilh tuku lhuwa xkgalhi (Mar. 10:17-22).

18. ¿Tuku talakgalhaman chu tuku tasikulunalin nalipaxuwakgo putum kilhtamaku latamanin tiku kgalhakgaxmatnankgo?

¹⁸ Latamanin tiku kgalhakgaxmatnankgo nalipaxuwakgo tuku tlakg tlan: napaxkikgo chu nakakninanikgo Jehová putum kilhtamaku. Tiku kgalhikgo takgalhkgalhin xlakata nalatamakgo kKatiyatni na nalipaxuwakgo chuna la nakuentajtlawakgo xakastlan Katiyatni nema Jehová liwana lakkaxwililh xlakata anta xlatamakgolh. Xlakata namapakgsinan xTamapakgsin Dios, nialh makgas Katiyatni chu putum tuku anan anta stlan nawampara chuna la xapulana xwanit. Putum taʼakglhuwit nema lakatsukulh akxni Adán chu Eva laksakkgolh ni namakgtapakgsikgo kxfamilia Dios, Jesús nakamasputu. Akxni Katiyatni akgtum paraíso nawan, Jehová nakamalakastakwani millones latamanin chu nakamaxki talakaskin xlakata nalatamakgo putum kilhtamaku niku nialh katitatatlakgolh (Luc. 23:42, 43). Akxni xfamilia Jehová tiku wilakgo kKatiyatni nialh nakgalhikgo talakgalhin, xchatunukan nalimasiyakgo «lilanka chu kakni» nema lichuwinalh David (Sal. 8:5).

19. ¿Tuku kililakapastakatkan?

¹⁹ Komo makgtapakgsiya “xalhuwa latamanin”, lu tlan takgalhkgalhin kgalhiya. Dios paxkiyan chu lakaskin kamakgtapakgsi kxfamilia. Wa xlakata kaliskujti xlakata namakgapaxuwaya. Putum kilhtamaku liwana kawili kmintalakapastakni chu kminaku xtamalaknun Dios. Xlakaskinka kaliʼakxilhti takgalhkgalhin xlakata namalankiya Jehová putum kilhtamaku chu xtapalh kaliʼakxilhti nakakninaniya xapaxkina kinTlatkan xalak akgapun.