DILONGI 30
Kinzika Kibuangu kiaku Widi mu Dikanda di Yave
“Ngie wumvanga mua nkadu disuasana na bivangu bidi ku diyilu ayi wumvuika nkembo ayi nzitusu.”—MINKU. 8:5.
NGUNGA 123 Kutumamana mu Lukuikumu Thuadusulu yi Nzambi
MAMBU TUANLONGUKA *
1. Biuvu mbi bilenda ku tukuizila bo tuntala bivangu bi Yave?
MU THANGU tuntala bivangu bi ku kuitukila Yave kavanga mu nza yimvimba, befu tulenda ku yikuvusa kiuvu dedi kio ntinu Davidi kayuvula mu nsambu: “Bo yintalanga diyilu diaku, bisalu bi mioku miaku, ngonda ayi zimbuetila ngie wuvanga; Buna nani mutu kadi, muingi wuntebukilanga moyo ayi muana mutu muingi wunkieba?” (Minku. 8:3, 4) Dedi Davidi, befu tulenda monikina baluelu mu kutala biuma bi ku kuitukila Yave Nzambi kavanga mu nza yimvimba. Dedi bo tunkuiza muena, Yave kasa vanga ko to Adami ayi Eva muingi bazingila mu phil’awu vayi Nandi mvandi wuba kikinina muingi baba mu khati dikanda diandi.
2. Lukanu mbi Yave kaba mu bana batheti kavanga va ntoto?
2 Adami ayi Eva bawu bana batheti Yave kavanga va ntoto, ayi nandi wuba Tat’awu wu luzolo. Nandi kaba tomba bakeba buboti kiyeku kaba vana mu dikanda diandi. Diawu kaba kambila: “Butanu bana ayi lubutana, wesanu ntoto ayi yadilanu wawu.” (Ngene. 1:28) Bawu baba kiyeku ki kubuta bana ayi kukeba ntoto kibuangu Yave kaba vana muingi bakala. Boti bawu batumamana ayi basala mu kithuadi na lukanu lu Yave, khanu bawu ayi bana bawu banzinganga mvu ka mvu mu khati dikanda di Nzambi.
3. Kibila mbi tulenda tubila ti Adami ayi Eva baba kibuangu kimboti mu dikanda di Yave?
3 Adami ayi Eva baba kibuangu ki nkinza mu dikanda di Yave. Diawu ntinu Davidi katubila mambu madi mu Minkunga 8:5 mu matedi batu Yave kavanga: “Ngie wumvanga mua nkadu disuasana na bivangu bidi ku diyilu ayi wumvuika nkembo ayi nzitusu.” Bukiedika, batu basi ko dedi mueka na zimbasi mu matedi mangolo, diela ayi zikhadulu zinkaka. (Minku. 103:20) Diawu Kibibila kintubila ti, batu bavangu “mua nkadu to disuasana” na bivangu bidi ku diyilu. Yindulabu mambu amomo! Yave wuvana thonono yimboti kuidi matata mitu matheti va ntoto!
4. Mambu mbi mamonika mu kibuangu Adami ayi Eva baba mu dikanda di Nzambi ayi mbi tunkuiza tubila mu dilongi adidi?
4 Kiadi ayi kiunda kibila Adami ayi Eva bazimbisa kibuangu baba mu dikanda di Yave. Mawu matuadisa ziphasi ziwombo kuidi bana bawu, dedi bo tunkuiza muena mu dilongi adidi kuntuala. Vayi lukanu lu Yave lusa baluka ko. Nandi wukhidi tomba batu ba kuntumukina muingi baba bana bandi mvu ka mvu. Buabu tuentubila theti buidi Yave ka tuzitisilanga. Bosi, tunkuiza tubila mbi tulenda vanga mu thangu ayiyi muingi kumonisa ti, tutidi kuba mu khati dikanda di Nzambi. Ayi kutsuka, tunkuiza tubila lusakumunu mbi Yave kala vana mvu ka mvu kuidi bana bandi va ntoto.
BUIDI YAVE KAZITISILA BATU?
Mu ziphila mbi Yave katuzitisila? (Tala lutanga 5-11) *
5. Buidi tulenda zitisila Nzambi bo katuvanga mu kifuani kiandi?
5 Yave wu tuzitisa mu ku tuvanga mu kifuani kiandi. (Ngene. 1:26, 27) Bo befu tuvangulu mu kifuani ki Nzambi, tulenda kuna ayi kumonisa zikhadulu ziwombo Yave kadi. Dedi luzolo, kiadi, lukuikumunu ayi busonga. (Minku. 86:15; 145:17) Bo tunkuna zikhadulu beni, befu tuidi mu kuzitisa Yave ayi kumonisa ti tukuntonda mu mawu. (1 Pete. 1:14-16) Mu thangu mvandi tunzingila mu phila yi nkuangidika Tat’itu yi diyilu, befu tumbakanga nzingulu yi mayangi. Ayi bo tuvangulu mu kifuani kiandi, mansundula ti Yave wu tuvana luaku lu kuba phila batu Nandi kantomba muingi baba mu dikanda diandi.
6. Buidi Yave kazitisila batu mu phila kakubikila ntoto?
6 Yave wu tukubikila kibuangu kimboti beni. Ava Yave kavanga batu batheti va ntoto, Nandi wu kubika theti ntoto muingi batu bazingila. (Yobi 38:4-6; Yele. 10:12) Mu kuba koko kuyalubuka ayi nkua mamboti, Yave wuvanga bidia ayi biuma biwombo va ntoto muingi tuzingila mu mayangi. (Minku. 104:14, 15, 24) Tuzabidi mawu kibila, bo kamana kuvanga bisalu biandi bioso, Yave wumona ti biabioso “biba beni bimboti.” (Ngene. 1:10, 12, 31) Nandi mvandi wutuzitisa mu kutuvana luaku lu “kuyadila bivangu biandi bioso” kavanga va ntoto. (Minku. 8:6) Lukanu lu Nzambi luidi; Batu basonga babaka mayangi mvu ka mvu mu kukieba bivangu biandi va ntoto. Bukiedika ti ngie wumvutudilanga Yave matondo mu lukanu alolo lu mayangi katuvana?
7. Buidi lutangu lu Yosua 24:15, lummonisina ti befu tuidi luaku lu kusola?
7 Yave wutuvana luaku lu kusola. Befu tulenda sola mbi tutidi kuvanga mu luzingu. (Tanga Yosua 24:15.) Kusola mambu tutidi kuvanga mu luzingu mawu bantedilanga luaku lu kusola. Nzamb’itu yi luzolo wunkuangalalanga beni mu thangu tunsola kunsadila. (Minku. 84:11; Zinga. 27:11) Befu tulenda sadila luaku lu kusola mu phila yimboti mu mambu mawombo ma luzingu. Dedi tala kifuani kimboti Yesu katubikila.
8. Mu phila mbi Yesu kasadila luaku lu kusola kaba?
8 Mu kulandakana kifuani ki Yesu, befu tulenda sola kutula zitsatu zi bankaka va ntuala zitsatu zitu. Kilumbu kimueka Yesu ayi bapostolo bandi baba beni bavonga, diawu batombila kibuangu muingi kuvunda. Vayi masi ko mawu mamonika, kibila mu thangu beni nkangu wu batu wuyiza muingi Yesu kaba longa. Bukiedika ti Yesu wufuema mu mawu? Ndamba, nandi wuba mona kiadi. Ayi mbi Yesu kavanga? “Nandi wutona kuba longa mambu mawombo.” (Malako 6:30-34) Befu kulandakana kifuani ki Yesu mu kusadila thangu ayi mangolo mitu muingi kusadisa bankaka, befu tuala kembisa Tat’itu yi diyilu. (Matai 5:14-16) Mvandi tuala monisa kuidi Yave ti, befu tutidi kuba mu khati dikanda diandi.
9. Mbi matata bafueti tebukanga moyo mu kiyeku batambula?
9 Yave wuvana batu luaku lu kubuta bana ayi kulonga bana bawu banzola ayi basadila Yave. Boti ngie widi tata, wumvuanga nkiza nkhayilu awowo? Kheti zimbasi ba tulutidi mua nkadu mu mangolo ayi nduenga, vayi Yave kasa bavana ko luaku alolo. Kuzaba mawu malenda sadisa matata kubuela vana luvalu kiyeku akiokio batambula. Kibila Yave wuba fiatila muingi babaka bu kukonzudila bana, “mu malongi ayi mu thuadusulu yi Yave.” (Efe. 6:4; Deute. 6:5-7; Minku. 127:3) Diawu muingi kusadisa matata, kimvuka ki Yave kintuadisanga bilongulu biwombo bibongulu mu Kibibila dedi, zi buku, zi video, mingunga ayi bilongulu binkaka bidi mu khond’itu mayo. Bukiedika, Tat’itu ku diyilu ayi Yesu bamvuanga beni nkinza bana. (Luka 18:15-17) Mu thangu matata bamfiatila Yave ayi bamvanga mamoso make mu kitesu kiawu muingi ku kieba bana bawu, Yave wunkuangalalanga beni. Ayi bo matata bamvanga mawu, bawu badi mu kuvana bana bawu luaku lu kuba mvu ka mvu mu khati dikanda di Yave!
10-11. Luaku mbi Yave katu vana mu nzila khudulu yi Yesu?
10 Yave wuvana muan’andi mueka to muingi tubue baka luaku lu kuba mu khati dikanda diandi. Dedi bo tube tubila mu lutangu lu 4, Adami ayi Eva bazimbisa kibuangu kiawu baba mu dikabu di Yave. Ayi bana bawu mvandi bazimbisa luaku alolo. (Loma 5:12) Adami ayi Eva mu lutia luawu, bawu babayisa Nzambi. Diawu bawu bazimbisila luaku alolo baba mu dikanda di Nzambi. Buabu, mbi tulenda tuba mu bana bawu? Yave mu luzolo, wuzibula nzila muingi bana bawu babue vutuka mu dikanda diandi. Nandi kavangila mawu bo kavana Muan’andi wumueka to Yesu Klisto. (Yoa. 3:16; Loma 5:19) Mu kibila ki nkhayilu wu Yesu, 144.000 bi batu basolua va ntoto badi luaku lu kuba bana ba Nzambi.—Loma 8:15-17; Nzai. 14:1.
11 Mvandi mafunda na mafunda ma bisadi bi Yave binkaka ba kuntumukinanga ayi bamvanganga luzolo luandi, badi luaku lu kuba mu dikanda di Nzambi bo bala nunga mu thotolo yitsuka, ku tsuka kivevi di mimvu. (Minku. 25:14; Loma 8:20, 21) Vayi kheti bubu, bawu balenda tedila Yave mvangi’awu ayi “Tat’awu.” (Matai 6:9) Mvandi bafua bala vulubuka muingi babaka luaku lu kulonguka mambu Yave kantomba mu bawu. Ayi ba kukikinina kuzingila mu mambu beni ayi mu thuadusulu yi Yave, mvawu bala baka luaku lu kuba mu khati dikanda di Nzambi.
12. Kiuvu mbi tunkuiza baka mvutu?
12 Dedi bo tuma muena, Yave wutuama ntuala kuzitisa batu mu ziphila ziwombo. Dedi, Nandi wusola baklisto va ntoto muingi baba mu dikanda diandi ku diyilu ayi mvandi wubue zibudila luaku kuidi “nkangu wunneni wu batu” muingi baba bana bandi mu phila yikiedika mu nza yimona. (Nzai. 7:9) Buabu, mbi tulenda vanga muingi kumonisa Yave ti, tutidi kuba mu khati dikanda diandi mvu ka mvu?
MONISA KUIDI YAVE TI NGIE WUNTOMBA KUBA MU KHATI DIKANDA DIANDI
13. Mbi tufueti vanga muingi tutatamana kuba mu khati dikanda di Nzambi? (Malako 12:30)
13 Monisa luzolo luaku mu Yave mu kunsadila mu ntim’aku woso. (Tanga Malako 12:30.) Mu minkhayilu mioso Nzambi kama tuvananga mu luzolo, luaku lu kunsadila widi wumueka mu minkhayilu milutidi katuvana. Befu tulenda monisa ti tunzolanga Yave, mu ‘kutumukina zithumu ziandi.’ (1 Yoa. 5:3) Mu kutubila va mvingi Tat’andi, Yesu wutu tuma muingi tuvanga minlonguki, ayi kuba botika. (Matai 28:19) Nandi mvandi wutu tuma muingi tuzolasananga. (Yoa. 13:35) Yave wala vana baboso ba kuntumukinanga luaku lu kuba mu dikanda di bisadi miandi.—Minku. 15:1, 2.
14. Buidi tulenda monisina luzolo kuidi bankaka? (Matai 9:36-38; Loma 12:10)
14 Monisa luzolo kuidi bankaka. Luzolo yawu khadulu yilutidi yi Yave. (1 Yoa. 4:8) Yave wumonisa luzolo alolo kuidi befu ava befu tunzaba. (1 Yoa. 4:9, 10) Befu tulenda landakana kifuani ki Yave, mu kumonisanga luzolo kuidi bankaka. (Efe. 5:1) Phila yilutidi tulenda monisina luzolo beni kuidi batu, yidi mu kuba sadisa balonguka matedi Yave bo vakhidi thangu. (Tanga Matai 9:36-38.) Mu kuvanga mawu, befu tuidi mu kuba vana luaku muingi bawu mvawu baba mu dikanda di Nzambi. Kheti bo mutu kammana kubotama, tufueti tatamana kummonisa luzolo ayi lukinzu. (1 Yoa. 4:20, 21) Mbi mawu mansundula? Mawu mansundula ti tubika vanga mambu malenda kumvutula mbusa voti kumvanga kusumuka. Ayi tulenda vangila mawu, mu kumonisa khomba beni ti, tu kumvuanga nkinza ayi kummonisa ti nandi lutidi kena befu.—Tanga Loma 12:10; Fili. 2:3.
15. Kuidi banani tufueti monisina mamboti ayi kiadi?
15 Monisa mamboti ayi kiadi kuidi baboso. Boti tuntomba kuba mu khati dingumba di batu bala tedila Yave Tat’itu mvu ka mvu, befu tufueti sadila mu luzingu luitu mambu tunlongukanga mu Kibibila. Vayi Yesu wulonga ti tufueti monisa kiadi ayi mamboti kuidi batu boso kubunda mvandi kuidi zimbeni zitu. (Luka 6:32-36) Khumbu zinkaka tuzebi ti mawu malenda ba mambu maphasi muingi kuvanga. Vayi befu tulenda longuka mu kuyindula ayi kuvangila mambu mu kulandakana kifuani ki Yesu. Mu thangu tumvanga mangolo muingi kutumukina Yave ayi kulandakana kifuani ki Yesu, befu tuala monisa Tat’itu yi diyilu ti tutidi kuba mu khati dikanda diandi mvu ka mvu.
16. Buidi tulenda kiebila dizina di dikanda di Yave?
16 Kieba buboti dizina di dikanda di Yave. Mu makanda tummonanga beni ti, muana kilezi widi kifu ki kulandakana mambu khomba yinkulutu kamvanga. Boti nkulutu widi mu kusadila minsua mi Kibibila mu luzingu luandi, nandi wala ba kifuani kimboti kuidi zikhomba zi bilezi. Vayi boti nkulutu solizi kuandi kuvanga mambu mambi, bilezi mvawu bala landakana kifuani kiandi kimbi. Mawu mvandi mammonikanga mu dikanda di Yave. Boti Mbangi yi Yave weka mimvu miwombo mu kisalu ki Yave, wuntona kuvanga mambu mambi, buna kasinkuiza ba ko kifuani kimboti kuidi bankaka ayi bawu bankuiza tomba kulandakana kifuani kiandi kimbi. Mu phila ayoyo bawu badi mu kubivisa dizina di dikanda di Yave. (1 Tesa. 4:3-8) Diawu tufueti ba keba keba muingi tubika landakana bifuani bimbi, bi batu abobo muingi kutuvanga kutatuka Tat’itu yi luzolo.
17. Mayindu mbi tufueti ba keba keba muingi tubika kuna ayi kibila mbi?
17 Fiatila mu Yave kubika kuandi mu biuma bi nza. Yave wukanikisa ti wala ku tuvana bidia, mimvuatu ayi va kulala befu kutatamana kutula Kintinu kiandi va theti mu luzingu luitu ayi kuzingila mu minsiku miandi misonga. (Minku. 55:22; Matai 6:33) Kuzaba mawu kuala tusadisa kubika yindula ngolo ti, biuma bi nza ayiyi bilenda ku tutuadisa nsika ayi mayangi makiedika. Kibila befu tuzebi ti phila yimueka to tulenda bakila ndembama mu mayindu mitu yidi, mu kuvanga luzolo lu Nzambi. (Fili. 4:6, 7) Kheti tuidi zimbongo muingi kusumba biuma biwombo, tufueti botula thangu muingi kuyindula ti tuidi mangolo ayi thangu muingi kukieba biuma beni. Diawu tufueti ba keba keba muingi tubika bela ngolo luzolo mu biuma bi nza. Tufueti tebukanga moyo ti, Yave wuntomba baboso badi mu dikanda diandi baba batu bakivananga mu kisalu kiandi. Mawu mansundula kuba keba keba muingi tubika vuvuka mu biuma binkaka.—Tuisintomba ko kuba buka ditoko wumanga luaku kaba lu kusadila Yave ayi kuba wumueka mu bana bandi mu kibila ki luzolo luwombo kaba mu biuma bi nza!—Malako 10:17-22.
MBI BANA BA YAVE BALA BAKA MVU KA MVU
18. Lusakumunu mbi lu mayangi batu bantumukinanga Yave bala baka mvu ka mvu?
18 Batu bantumukinanga Yave, bala baka mayangi ayi luaku lu kuzola ayi kubuongimina Yave mvu ka mvu! Bo bake kivuvu ki kuzinga va ntoto, mvawu bala baka mayingi ma kukieba kibuangu kimboti ntoto, kio Yave Nzambi ka kubika muingi kiba kibuangu kimboti ki kuzingila. Mua thangu to yisiedi ntoto ayi bia bioso bidi muawu biala ba bimona kutsi Kintinu ki Nzambi. Yesu wala manisa ziphasi zioso Adami ayi Eva batuadisa bo babika kuba mu dikanda di Nzambi. Yave wala vulubusa mafunda na mafunda ma batu ayi kuba vana luaku lu kuzinga mvu ka mvu mu khambu ku bue bela va ntoto wala ba paladizu. (Luka 23:42, 43) Mu thangu dikanda dioso di Yave va ntoto bala tatamana kumbuongimina mu khambu kubue sumuka mu nza yimona, buawu kadika mutu kala monisina “nkembo ayi nzitusu” wo ntinu Davidi katubila.—Minku. 8:5.
19. Mu mambu mbi tufueti tatamana kuyindula?
19 Boti ngie widi mu “nkangu wunneni” wu batu bala zinga va ntoto, ngie widi kivuvu kimboti. Yave wu kuzolanga ayi wuntomba ngie wuba wumueka mu dikanda diandi. Diawu vanga mamoso wulenda nunga muingi ku nkuangidika. Zingila kadika kilumbu mu kuyindulanga mu kilunzi kiaku ayi mu ntim’aku zikhanu Yave ka kanikisa. Ayi kinzika luaku widi lu kubuongimina Tat’itu yi diyilu ayi mvandi kinzika luaku widi lu kunzitisa mvu ka mvu!
NKUNGA 107 Yave Ntungulu Wumboti wu Luzolo
^ Lut. 5 Muingi dioso kua dikanda diba dimboti, vantombuluanga kadika mutu va dikanda kavanga kiyeku kiandi ayi kusala na baboso mu kithuadi. Tata nandi mfumu dikanda, mama wukumbuelanga mioko, ayi mvandi vantombuluanga bana kutumukina matata mawu. Buawu mvandi buididi dikanda di Yave. Nzamb’itu widi lukanu mu befu, ayi befu kusala yandi va kimueka muingi lukanu beni lusalama, tuala ba mu khati dikanda di Yave diala kumbuongimina mvu ka mvu.
^ Lut. 55 MAMBU MADI MU FIKULA: Kuvangu mu kifuani ki Nzamabi kunsadisa bakuela kumonisa luzolo ayi mamboti bawu na bawu ayi kuidi bana bawu. Bakuela beni banzolanga Yave. Nkhayilu wu kubuta bana wuku bavana luaku lu kukonzulula bana beni bazola ayi basadila Yave. Matata badi mu kusadila zi video muingi kusudikisa kibila Yave kavanina muan’andi Yesu buka khudulu. Bawu mvawu badi mu kulonga bana ti, ku Paladizu bawu bala keba ntoto ayi bibulu mvu ka mvu.
