1-2. Vbe ima khian ziro yan vbe ako iruẹmwi na?

GIA kha wẹẹ, ọ mwẹ emwi ne kpataki ne ọmwa khian rhie guẹ, sokpan ọ ma rre vbe ẹghẹ ne u ya aro yi, vbọ khian gha ye ruẹ hẹ? Orhiọn ruẹ gha sotọ ra? Ebe Itan 13:12 gi ima rẹn wẹẹ, deghẹ emwi na ya aro yi ma rherhe sẹ obọ, “orhiọn ghi dọyọ.” Vbua khian ghi ru, deghẹ u na họn wẹẹ, emwi eso ẹre ọ ya egbe kaan egbe, nọ si ẹre ne emwi ne u ya aro yi, ma na he ye sẹ ruẹ obọ? Te u khian ghi zin egbe khẹkherriọ.

² Vbe ako iruẹmwi na, ma gha ziro yan ako e Baibol eso nọ gha ru iyobọ ne ima ya “diakhẹ Osanobua.” (Mai 7:7) Ma gha vbe ziro yan emwi eva ni gha sẹtin sunu, ne ima gha na sẹ emwi hia rae ye obọ e Jehova. Vbe iyeke ọni, ma ghi ziro yan avbe afiangbe ni khẹ emwa ni zin egbe khẹ e Jehova.

3. De emwi ne ebe Itan 13:​11, NW maa ima re?

³ Ebe Itan 13:​11, NW ya ima rẹn evbọzẹe nọ na khẹke ne ima gha mwẹ izinegbe. Ọ wẹẹ: “Ẹfe ẹgiẹgiẹ i tọ, sokpan ọmwa ne ọ si ẹfe koko kherhe kherhe, ẹfe ẹre ghi gha muan yọ.” De emwi ne ako na maa ima re? Izinegbe ẹre a ya ru ẹmwẹ agbọn.

4. De emwi ne ebe Itan 4:18 maa ima re?

⁴ Ebe Itan 4:18 khare wẹẹ, “Odẹ ne ọmwa esi la khian, te ọ yevbe ovẹn ne ọ da yan rre, uwanmwẹ ọnrẹn ghi gha mu otọe yọ rhinrin ọ te do sẹ ẹghẹ ogiavan.” Ako na ya ima rẹn wẹẹ, ọkade ọkade ẹre Jehova ya ru iyobọ ne emwa rẹn, ya rẹn otọ emwamwa ọghẹe. Vbọrhirhighayehẹ, ako na vbe dekaan alaghodaro ne Ivbiotu e Kristi mwẹ vbe odẹ ọghe orhiọn. Na do gha mwẹ alaghodaro vbe odẹ ọghe orhiọn, i re iwinna  ẹdẹ ọkpa. Adeghẹ ima na gha gbe aro ke otọ tie Baibol ne egbe ima, ma na gha rhie emwi ne ima ruẹ ye uyinmwẹ, ma na vbe gha lele adia nọ ke obọ otu e Jehova rre, kherhe kherhe, ma ghi do sẹtin gha ya egbe taa e Kristi. Ma ghi vbe do rẹn Osanobua sayọ. Gia ghee vbene Jesu ya so igiẹ ye ọna hẹ.

5. De erre ne Jesu loo ro, vbe ọ guan kaan vbene ikpẹ ọghe ẹmwata ya zọ hẹ vbe ekhọe emwa?

⁵ Vbe Jesu ghi guan kaan vbene ikpẹ ọghe ẹmwata ya zọ hẹ vbe ekhọe ọghe emwa ni hoo ne iran rẹn ẹmwata, ọ na zẹ erre ọkpa. Ọ wẹẹ: “Emwiokọ nii ghi gha zọ, ọ ghi vbe gha wan. Sokpan, [ọgbugbo] ma rẹn vbene ọ ya sunu hẹ. Otọe tobọ ẹre ọre ọ ya nene emwiokọ zọ, ne ọ na vbe mọ; okaro, ọ ghi zọ ukhu ladian, vbe iyeke ọni, ọ ghi gbe ihiagha, vbe okiekie ehia, ọka ne ọka ghi ladian.” (Mak 4:​27, 28) De uhunmwu ẹmwẹ ne Jesu ghaa hoo ne ọ rhie ladian? Zẹvbe ne emwiokọ ya fẹko waan, erriọ ẹre ọ vbe ye ne ọmwa ne ọ miẹn iyẹn Arriọba yi; ne ọ do sẹtin ru afiwerriẹ nọ khẹke i re iwinna ẹdẹ ọkpa. Vbe igiemwi, zẹvbe ne emwa ne ima gu ruẹ e Baibol ya sikẹ e Jehova sayọ, emwi ne iran ruẹ ghi do gha rhie egbe ma vbe uyinmwẹ ọghe iran. (Ẹfis 4:​22-24) Sokpan ọ khẹke ne ima yerre wẹẹ, e Jehova ẹre ọ yae zọ ighẹ ikpẹ ọghe ẹmwata ne ima kọ ye iran ekhọe.​—1 Kọr 3:7.

6-7. Vbe ima miẹn ruẹ vbe odẹ ne Jehova ya yi agbọn na?

⁶ E Jehova i khirhi vbe emwi ke emwi ne ọ ru. Evbọzẹe ne Jehova i na ru ọna, ọre ne ọ mieke na rhie uyi ye eni ẹnrẹn, kevbe ne emwa vbe miẹn ere vbọ. Vbe igiemwi, gia ghee vbene Jehova ya mwamwa otagbọn na hẹ ọkade ọkade, ne emwa nagbọn mieke na sẹtin dia ẹre ya.

⁷ Vbe Baibol ghi gie vbene Jehova ya yi agbọn na hẹ, ọ na wẹẹ, Osanobua ẹre ọ mwamwa vbene agbọn na “kpọlọ sẹ hẹ,” irẹn ẹre ọ ru “orrẹ nọ da agbọn yi,” irẹn ẹre ọ vbe gbe “ẹyotọ agbọn na.” (Job 38:​5, 6) Vbe iyeke ọni, e Jehova keghi gbe aro ke otọ ghee emwi hia ne ọ yi. (Gẹn 1:​10, 12) De vbene ọ ghaa ye avbe odibosa hẹ, vbe iran  bẹghe vbene Jehova ya gha yi emwi ughughan hẹ ọkade ọkade? Ẹi mwẹ ọ ma gha gbe iran otiti, sẹrriọ wẹẹ, vbe asẹ ọkpa, iran “keghi we ne oghọghọ.” (Job 38:7) De emwi ne ọna maa ima re? Ukpo arriaisẹn nibun, ẹre ọ rhie Jehova re, ọ ke yi emwi hia ni rre agbọn na, sokpan vbe ọ ghi ghee emwi hia ne ọ yi, “ẹko ke sẹ ọre ọyẹnmwẹ ẹsẹse.”​—Gẹn 1:31.

8. De emwi ne ima khian ghi ziro yan?

⁸ Avbe igiemwi ne ima he guan kaan sin, ya ima rẹn wẹẹ, ọ wa khẹke ne ima gha mwẹ izinegbe. Nia gi ima ziro yan emwi eva nọ gha sẹtin sunu, ne ima gha na zin egbe khẹ e Jehova.

9. De ẹghẹ nọ khẹke ne ima ya zin egbe khẹ e Jehova?

⁹ Te ima gha zin egbe ne Jehova họn erhunmwu ima. Ma ghaa na erhunmwu ne Jehova ru iyobọ ne ima, ne ima sẹtin la ọlọghọmwa eso gberra, ra ne ima sẹtin ban uyinmwẹ dan eso ne ima guẹ, orhiọn sẹtin gbe ye ima iwu, deghẹ ima na gha roro ẹre wẹẹ, e Jehova ma he họn erhunmwu ima. Vbọzẹ ne Jehova i na ru emwi hia ne ima nọ rẹn vbobọvbobọ?

10. Vbọzẹ ne ọ na khẹke ne ima zin egbe ne Jehova họn erhunmwu ima?

¹⁰ E Jehova wa gbe ehọ ke otọ danmwehọ erhunmwu hia ne ima na. (Psm 65:2) E Jehova keghi ghee erhunmwu ne ima ya ekhọe hia na, zẹvbe odẹ ọkpa ne ima ya rhie ẹre ma wẹẹ, ma mu ẹtin yan rẹn. (Hib 11:6) E Jehova ma hoo ne ima viọ obọ ku akharha vbe ima gha na erhunmwu gie ẹre. (1 Jọn 3:22) Rhunmwuda ọni, ma gha rinmwiaẹn ne ọ ru iyobọ ne ima ya ban uyinmwẹ dan, te ọ khẹke ne ima mwẹ izinegbe, ma ghi vbe hia ne ima zẹ emwi ru. E Jesu gi ima rẹn wẹẹ, ẹi re ẹghẹ hia ẹre Jehova ya họn erhunmwu ima vbobọvbobọ. Ọni ẹre ọ si ẹre ne ọ na khama ima wẹẹ: ‘Gha nọ, ọ gha suọ obọ, gha gualọ, u gha miẹn, gha sobọ, a gha kie nuẹn. Rhunmwuda ne ọ nọ rẹn, ẹre a rhie na, ne ọ gualọe, ẹre ọ miẹn, ne ọ sobọ ẹre a kie na.’ (Mat 7:​7, 8) Ma gha lele ibude na, ma gha sẹtin gha mwẹ ọnrẹn vbe ilẹkẹtin wẹẹ, Erha mwa nọ rre ẹrinmwi gha họn erhunmwu ima.​—Kọl 4:2.

11. De vbene ebe Hibru 4:16 khian ya ru iyobọ ne ima hẹ, deghẹ ima na gha roro ẹre wẹẹ, e Jehova ma he họn erhunmwu ima?

¹¹ Ugbẹnso ọ sẹtin rhie ẹghẹ e Jehova ke họn erhunmwu ima, sokpan ọ yan rẹn wẹẹ, irẹn gha họn erhunmwu ima “vbe ẹghẹ ne a na gualọe zẹẹ.” (Tie Hibru 4:16.) Ọni ẹre ọ si ẹre nọ ma na khẹke ne ima gha mu ohu e Jehova, deghẹ emwi ne ima gualọ ma sẹ ima obọ, vbe ẹghẹ ne ima ya aro yi. Vbe igiemwi, ẹi re eban emwa nibun ke na erhunmwu ne Arriọba Osanobua do sọfurre ye ọlọghọmwa ni rre agbọn na. Uhiẹn Jesu wẹẹ ne ima na erhunmwu ne Arriọba na rre. (Mat 6:10) Sokpan emwi ukọnmwẹ khian gha nọ, deghẹ ọmwa na gi amuẹtinyan ọghẹe worua, rhunmwuda ne Arriọba Osanobua ma na rre vbe ẹghẹ ne emwa nagbọn te ya aro yi! (Hab 2:3; Mat 24:44) Ọ khẹke ne ima zin egbe khẹ e Jehova, ma ghi vbe gha mwẹ ilẹkẹtin wẹẹ, ọ gha họn erhunmwu ima. Agbọn dan na gha sẹ ufomwẹ, vbe “ẹghẹ” ne Jehova mwamwa yọ zẹẹ. Ẹghẹ nọ ghi maan sẹ, ẹre ọna khian wa ya sunu.​—Mat 24:36; 2 Pit 3:15.

12. De emwi eso nọ gha sunu, nọ na khẹke ne ima gha mwẹ izinegbe?

¹² Ọ khẹke ne ima zin egbe khẹ e Jehova, vbe emwa ghaa ya obọ dan mu ima. Emwa nagbọn keghi ya obọ dan mu emwa ọvbehe, rhunmwuda ehe ne iran ke rre, urhuẹvbo ne iran zẹ, ra rhunmwuda ne iran na re okpia ra okhuo. Emwa vbe ya obọ dan mu emwa ne  egbe ma gba na, ra ni mwẹ emianmwẹ ẹrherhe. Eguọmwadia e Jehova nibun wa rri oya, rhunmwuda emwi ne iran yayi. Adeghẹ emwa na gha ya obọ dan mu ima, ọ khẹke ne ima kọe ye ekhọe, ẹmwẹ ne Jesu tae ne ọ na wẹẹ, ọmwa ne ọ zin egbe ya sẹ ufomwẹ, “ẹre a gha miẹn fan.” (Mat 24:13) Sokpan vbọ khẹke ne u ru, deghẹ u na rẹn ọtẹn rhọkpa ne ọ ru orukhọ nọ wegbe? Ẹmwẹ na gha ghi sẹ obọ ediọn nẹ, uwẹ gha zin egbe ne Jehova loo iran ya ru emwi nọ khẹke ra? De emwi ne ediọn khian ghi ru?

13. De emwi ne Jehova hoo ne ediọn ru, deghẹ ọtẹn rhọkpa na ru orukhọ nọ wegbe?

¹³ Ediọn gha họn wẹẹ, ọtẹn ru orukhọ nọ wegbe, iran ghi rinmwian e Jehova, ne ọ rhie “ẹwaẹn nọ ke odukhunmwu rre” ne iran, ne iran mieke na rẹn aro ne ọ ya ghee emwi nọ sunu nii. (Jems 3:17) Emwi ne iran wa gualọ, ọre ne iran ru iyobọ ne ọmwa nii ya kie werriegbe vbe orukhọ ọghẹe. (Jems 5:​19, 20) Iran vbe hoo ne iran gbogba ga etẹn ni rre uwu iko, kevbe ne iran rhie ifuẹko ne emwa ne orukhọ ọghe ọmwa nii si obalọ gie. (2 Kọr 1:​3, 4) Ediọn gha khian bu ohiẹn ẹmwẹ na, iran ghi ka gualọ otọ ẹre nẹ, ugbẹnso ọna sẹtin rhie ẹghẹ. Vbe iyeke ọni, iran ghi mu ẹmwẹ na ye erhunmwu, iran ghi ya Ebe Nọhuanrẹn dia ọmwa nii ye odẹ, iran ghi vbe gbe ẹre hin ọkhọ rre “vbe nọ ke yi.” (Jer 30:11) Ẹmwẹ vbenian gha dee rre, ediọn i la ẹdẹ yọ, iran i vbe ya okhirhi okhirhi ru ẹre. Ediọn gha lele adia nọ ke obọ e Jehova rre ya zuze ye ẹmwẹ na, etẹn hia vbe uwu iko ẹre ọ khian miẹn ere vbọ. Ọ gha khọnrẹn ne ediọn ru emwi hia nọ khẹke ne iran ru, obalọ ne orukhọ ọghe ọmwa nii si ye emwa egbe sẹtin ye gha rrọọ. U ghaa rre obalọ vbenian, vbọ khian ru iyobọ nuẹn?

14. De igiemwi nọ rre uwu e Baibol nọ gha ru iyobọ nuẹn ya zin egbe, deghẹ ọtẹn na ru emwi nọ da ruẹ sẹ ugboloko?

¹⁴ Ọtẹn ra ọmwa ọvbehe he ru emwi nọ da ruẹ sẹ ugboloko ra? Igiemwi nibun rre uwu e Baibol ni gha ru iyobọ ne ima, ne ima mieke na sẹtin sẹ emwi hia rae ye obọ e Jehova. Vbe igiemwi, agharhemiẹn wẹẹ etien Josẹf ya obọ nọ tọn muẹn, ọ ma gi ọna yae khian ọmwa nẹi ghi ghọghọ. Nọghayayerriọ, ọ keghi mu aro ye ugamwẹ e Jehova, vbe okiekie, e Jehova keghi fiangbe ẹre wọrhọwọrhọ ye izinegbe ne ọ ghaa mwẹ. (Gẹn 39:21) Vbene ẹghẹ ya khian, e Josẹf keghi yabọ emwa hia ni ru ẹre khọọ, ọ na ghi rhie aro tua emwi hia  ne Jehova he ru nẹẹn. (Gẹn 45:5) Ma gha vbe sẹ emwi hia rae ye obọ e Jehova vbe emwa gha ru ima khọọ, zẹvbe ne Josẹf ru ẹre, e Jehova gha vbe fu ima ẹko rre.​—Psm 7:17; 73:28.

15. Vbọ ru iyobọ ne ọtẹn nokhuo ọkpa ya zin egbe?

¹⁵ Vbene ẹmwata, egbọre ma i khian wa werriẹ aro daa egbe emwi ne Josẹf miẹn vbe agbọn, sokpan deghẹ emwa ma ya obọ esi mu ima, ọ sẹtin si obalọ ye ima egbe. Adeghẹ ima vbe ọmwa na gha mwẹ egbe ẹzọ, ọ gha khọnrẹn nọ gha re ọmwa nẹi ga e Jehova, ma gha miẹn ere vbọ deghẹ ima na ya ilele ni rre Baibol ru emwi. (Fil 2:​3,4) Gia ghee emwi nọ sunu daa ọtẹn nokhuo ọkpa. Ọ keghi da ọtẹn nokhuo na sẹ ugboloko, vbe ọ họn wẹẹ, ọmwa ne iran gba winna mu eni ẹnrẹn rhia vbe iyeke. Ne ọtẹn na gha te ya suẹn gha gu ọmwa nii gui, ọ na ya ye emwi ne Jesu ru rre. Vbe ẹghẹ ne emwa na gha rrovbiẹ ọre, ọ ma rrovbiẹ iran werriegbe. (1 Pit 2:​21, 23) Ọna ẹre ọ ghi ru iyobọ nẹẹn ya mu emwi nọ sunu wuo egbe. Vbene ẹghẹ ya khian, ọtẹn nokhuo na, na do rẹn wẹẹ, ọ mwẹ emianmwẹ nọ wegbe ne okhuo nii gu vẹn, kevbe emwi nibun ọvbehe ne ọ la gberra vbe uwu egbe. Evba nii ẹre ọtẹn ima nokhuo, na ghi rẹn wẹẹ, ẹi re aro sẹnrẹn ẹre okhuo nii ya ta ẹmwẹ ne ọ tae. Ọtẹn na keghi ghọghọ wẹẹ, irẹn ma ya egbebalọmwẹ ru emwi rhọkpa, ọna keghi mu orhiọn ẹnrẹn sẹ otọ.

16. Vbọ khian fu ruẹ ẹko rre, deghẹ u na gha rri oya rhunmwuda emwi ne emwa ru ruẹ re? (1 Pita 3:12)

¹⁶ Adeghẹ u na gha rri oya rhunmwuda emwi ne emwa ru ruẹ re, ra rhunmwuda emwi ọvbehe, ghẹ mianmian wẹẹ, e Jehova sikẹ emwa “ne agbọn zẹ ọre ẹtin.” (Psm 34:18) E Jehova hoẹmwẹ ruẹ rhunmwuda ne u na zin egbe, kevbe ne u na mu ọlọghọmwa ruẹ hia ye ọre obọ. (Psm 55:22) Irẹn ọre ọbuohiẹn ọghe otagbọn hia. Te aro ẹre wa sẹ otọ vbe emwi hia nọ sunu. (Tie 1 Pita 3:12.) U ghaa werriẹ aro daa ọlọghọmwa ne u i khian sẹtin sọfurre yi, uwẹ mu egbe ne u ya zin egbe khẹ e Jehova ra?

17. Zẹvbe nọ rre ebe Aizaia 30:​18, de emwi ne Jehova wẹẹ irẹn khian ru ne ima?

¹⁷ Vbe nẹi khian ghi kpẹẹ gbe, Osanobua gha mu Arriọba ọghẹe rre, ẹghẹ nii ima ghi  miẹn afiangbe nibun. Ebe Aizaia 30:18 khare wẹẹ: “Sevba e Nọyaẹnmwa ye mudia ne ọ tohan uwa. Ọ mu egbe ne ọ ya tohan uwa, rhunmwuda emwi ne ọ gbae ọre irẹn ru vbe ẹghẹ hia. Ọ ma kin iran ni mu ẹtin yan e Nọyaẹnmwa.” Emwa ni mudia khẹ e Jehova gha miẹn afiangbe nibun vbe ẹghẹ na nia kevbe vbe agbọn ọgbọn nọ dee.

18. De avbe afiangbe ni khẹ ima vbe odaro?

¹⁸ Agbọn ọgbọn gha rre nẹ, eguọmwadia e Jehova i khian ghi werriegbe werriẹ aro daa ọlọghọmwa ne ima werriẹ aro daa vbe ẹdẹnẹrẹ. Emwa i khian ghi dọlegbe ya obọ dan mu ima, obalọ i khian vbe gha rrọọ. (Arhie 21:4) Ma i khian ghi gha si osi ye emwi rhọkpa, rhunmwuda te ima khian gha mwẹ emwi hia ne ima gualọ. (Psm 72:16; Aiz 54:13) Ẹghẹ nii gha rhiẹnrhiẹn gbe!

19. De emwi ne Jehova fẹko mu ima egbe khẹ?

¹⁹ Ọ ghi te sẹ ẹghẹ nii, gi ima gha hia ne ima ban avbe uyinmwẹ dan, ma ghi vbe gha mwẹ avbe akpa ni yẹẹ e Jehova, rhunmwuda te Jehova mu ima egbe khẹ agbọn ọgbọn nii. Ghẹ gi iro han ruẹ. Ye gha ga e Jehova, rhunmwuda emwi hia gha dunna vbe odaro! Wa gi ima ye gha zin egbe khẹ e Jehova, ọ te sẹ ẹghẹ ne ọ khian ya sọfurre ye ọlọghọmwa hia ni rre agbọn na!