1-2. Eme ma te ta kpahe evaọ uzoẹme nana?

ẸVẸ o rẹ jọ owhẹ oma nọ oware jọ nọ o roja gaga nọ a bi vi se owhẹ u gbe te owhẹ obọ evaọ oke nọ who rẹro riẹ hẹ? Kọ o gbẹ te kẹ owhẹ uye? Itẹ 13:12 o ta nọ: “Oware nọ ohwo o bi rẹro riẹ u gbe tei obọ evaọ ẹruoke he, o rẹ lẹliẹ udu riẹ mọ.” Kọ whọ tẹ riẹ uwhremu na nọ fiki omamọ oware jọ a gbe ro vi oware na ze evaọ oke nọ who je rẹro riẹ na ha, o te gbẹ kẹ owhẹ uye? Ijo. Ukpoye, who ti thihakọ jẹ hẹrẹ bẹsenọ u re te owhẹ obọ.

² Ma te jọ uzoẹme nana ta kpahe eria Ebaibol jọ nọ e rẹ sai fiobọhọ kẹ omai “rọ odiri hẹrẹ.” (Mae. 7:7) Kẹsena ma vẹ te ta kpahe eware ivẹ jọ nọ o jọ gwọlọ nọ ma rẹ hẹrẹ Jihova re o ru oreva riẹ. Ma vẹ te jẹ ta kpahe eghale nọ i ti te ahwo nọ a thihakọ hẹrẹ Jihova.

3. Eme ẹme nọ ọ rrọ Itẹ 13:11 u wuhrẹ omai?

³ Ẹme nọ ọ rrọ obe Itẹ 13:11 u dhesẹ oware nọ u ro fo re ma thihakọ hẹrẹ. O ta nọ: “Efe ẹdẹdẹ o ti kie, rekọ efe nọ ohwo ọ rọ ẹmẹrera kokohọ o ti vihọ.” Eme ma wuhrẹ no oria ikere nana ze? Ohwo nọ o wo areghẹ o re thihakọ ru oware riẹ ẹmẹrera, ukuhọ riẹ, u ve ti woma kẹe.

4. Eme ẹme nọ ọ rrọ Itẹ 4:18 u wuhrẹ omai?

⁴ Obe Itẹ 4:18 o ta nọ: “Edhere ikiẹrẹe na ọ wọhọ elo ohiohiẹ nọ ọ rẹ rọ ẹmẹrera dhe evevẹ, bẹsenọ uvo o rẹ bẹre ze ziezi.” Ẹme yena o dhesẹ edhere hayo oghẹrẹ nọ Jihova o re ro fiobọhọ kẹ idibo riẹ re a riẹ ẹjiroro riẹ, inọ  ẹmẹrera o re ro ru ei. Ere ọvo ho, ẹme yena ọ sai je kiekpahe oghẹrẹ nọ Oleleikristi o re ro siobọno iruemu nọ i fo ho re ọ sae jọ ogbẹnyusu Jihova. Ẹmẹrera onana o rẹ rọ via, o rrọ oware asohẹrioke he. Ma tẹ be romatotọ wuhrẹ Ebaibol na je bi ru lele eware nọ ma wuhrẹ, u re fiobọhọ kẹ omai wo emamọ uruemu nọ u fo Oleleikristi. Yọ epọvo na eware nọ ukoko Ọghẹnẹ u bi wuhrẹ omai i re fiobọhọ kẹ omai re. Ma rẹ jẹ rọ ere riẹ Ọghẹnẹ ziezi. Joma ta kpahe oriruo jọ nọ Jesu ọ kẹ ro dhesẹ nọ ere o ginẹ rrọ.

5. Oriruo vẹ Jesu ọ kẹ ro dhesẹ nọ ẹmẹrera ohwo o re ro nwene?

⁵ Jesu ọ kẹ oriruo jọ ro dhesẹ nọ usi uwoma Uvie nọ ma be ta na o wọhọ ubi osese nọ o rẹ rọ ẹmẹrera rro ze evaọ udu ahwo nọ a jẹ riẹ rehọ. Ọ ta nọ: “Ibi na e tẹ dhẹ ze jẹ rro​—[ọkibi na] ọ riẹ epanọ e rọ dhẹ ze jẹ rro ho. Otọ na ọvo u ru ekakọ na mọ ibi ẹmẹrera, orọ ọsosuọ ugbe nọ u vi ze, kẹsena o tẹ whẹ iluelue họ, ukuhọ riẹ kọ eruọka.” (Mak 4:27, 28) Eme họ otọ ẹme Jesu na? Jesu ọ be rọ oriruo yena dhesẹ nọ wọhọ epanọ ubi okakọ o rẹ rro ze ẹmẹrera na, ere ọvona ohwo nọ ọ jẹ ovuẹ Uvie na rehọ ọ rẹ rọ ẹmẹrera mu usu kugbe Ọghẹnẹ. Wọhọ oriruo, nọ ohwo nọ ma bi wuhrẹ Ebaibol kugbe o te mu Jihova họ eyou ziezi no, ma rẹ ruẹ nọ o bi siobọno eware jọ nọ i fo ho evaọ uzuazọ riẹ. (Ẹf. 4:22-24) Rekọ ajọ o thọrọ omai ẹro vievie he inọ Jihova họ ọnọ o bi fiobọhọ kẹe nyaharo na.​—1 Kọr. 3:7.

6-7. Eme oghẹrẹ nọ Jihova ọ rọ ma akpọ na u wuhrẹ omai?

⁶ Jihova ọ rẹ họroma ha evaọ oware kpobi nọ o bi ru. Ọ rẹ romatotọ ru ei. O re ru ere re oware kpobi nọ o bi ru o wha orro se odẹ riẹ, re o jẹ wha erere se amọfa. Wọhọ oriruo, ẹmẹrera Jihova ọ rọ ma akpọ na jẹ ma eware kpobi nọ e rrọ eva riẹ, yọ unọjọ utọjọ o ru rai.

⁷ Ebaibol ọ ta nọ Jihova o ru eware sa-sa evaọ oke nọ ọ jẹ ma akpọ na. Wọhọ  oriruo, o ta nọ Jihova “o dhesẹ oghẹrẹ nọ ọ rẹ rro te,” o “fi otọhotọ riẹ họ,” ọ tẹ jẹ “rehọ utho ubienẹ riẹ vi.” (Job 38:5, 6) Nọ Jihova ọ ma akpọ na no, ọ tẹ jẹ romatotọ rri iruo riẹ kpobi. (Emu. 1:10, 12) Ma riẹ nọ eva e te were ikọ-odhiwu na gaga nọ a tẹ ruẹ oware okpokpọ kpobi nọ Jihova o ru evaọ oke nọ ọ jẹ ma akpọ na. Oma o te siọ ae ba emu hu! Eva nọ e jẹ were ae na u ru nọ a rọ “koyẹ jiri” Ọghẹnẹ. (Job 38:7) Eme onana u wuhrẹ omai? O rehọ Jihova ikpe idu buobu re ọ tẹ te ma eware kpobi re. Rekọ nọ ọ romatotọ rri eware kpobi nọ ọ ma, ọ tẹ ta nọ aikpobi i “woma gaga.”​—Emu. 1:31.

8. Eme ma te ta kpahe?

⁸ Eria Ebaibol nọ ma ta kpahe no na i fiobọhọ kẹ omai ruẹ nọ u fo re ma hai thihakọ hẹrẹ. Obọnana ma te ta kpahe eware ivẹ jọ nọ o jọ gwọlọ nọ ma rẹ hẹrẹ Jihova re o ru oreva riẹ.

9. Oware vẹ o rẹ sae jọ gwọlọ nọ ma hẹrẹ Jihova?

⁹ Ma rẹ hẹrẹ Jihova re ọ kuyo olẹ mai. Ma tẹ lẹ se Jihova inọ ọ kẹ omai ẹgba thihakọ ẹbẹbẹ jọ hayo inọ o fiobọhọ kẹ omai siobọno uruemu jọ nọ u fo ho, ma sai roro nọ ọ be raha oke gahrọ re ọ tẹ te kuyo olẹ na. Kọ fikieme Jihova ọ gbẹ rọ kuyo elẹ mai kpobi ẹsiẹsiẹ hẹ?

10. Fikieme o rọ gwọlọ nọ ma thihakọ hẹrẹ nọ ma tẹ lẹ se Jihova no?

¹⁰ Jihova ọ rẹ romatotọ gaviezọ nọ ma tẹ be lẹ sei. (Ol. 65:2) Ma tẹ be hae lẹ se Jihova no eva ze ẹsikpobi, yọ ma bi dhesẹ nọ ma fi ẹrọwọ họ iẹe. (Hib. 11:6) Ma tẹ be lẹ se Jihova nọ o fiobọhọ kẹ omai ru oware nọ o rẹ were iẹe, ọ gwọlọ nọ ma rẹ daoma ru lele olẹ mai na. (1 Jọn 3:22) Fikiere ma tẹ be lẹ nọ Jihova o fiobọhọ kẹ omai whaha ekpehre uruemu jọ, ma rẹ daoma gaga re ma whaha oware nọ ma be lẹ sei nọ o fiobọhọ kẹ omai whaha na. Ma ve je thihakọ hẹrẹ iẹe, keme ma riẹ nọ ẹmẹrera o ti ro fiobọhọ kẹ omai siobọno uruemu na. Jesu ọ ta ẹme jọ nọ u dhesẹ nọ ẹsejọ Jihova ọ rẹ nwane kuyo elẹ mai ẹsiẹsiẹ hẹ. Ọ ta nọ: “Wha ruabọhọ ẹyare, a te kẹ owhai; wha ruabọhọ ẹgwọlọ, wha te ruẹ; wha ruabọhọ ekporo, a ti rovie kẹ owhai; keme ohwo kpobi nọ ọ be yare, a rẹ kẹe, ohwo kpobi nọ ọ be gwọlọ, ọ rẹ ruẹ, yọ ohwo kpobi nọ o bi kporo, a ti rovie kẹe.” (Mat. 7:7, 8) Ma tẹ be hai ru oware nọ Jesu ọ ta na jẹ “ruabọhọ olẹ,” Jihova Ọsẹ obọ odhiwu mai na o ti yo elẹ mai jẹ kuyo elẹ na.​—Kọl. 4:2.

11. Ẹvẹ obe Ahwo Hibru 4:16 o sai ro fiobọhọ kẹ omai nọ o tẹ wọhọ nọ Jihova ọ be kake kuyo elẹ mai hi?

¹¹ O tẹ make wọhọ nọ o be raha oke re Jihova ọ tẹ te kuyo olẹ mai jọ, ọ ya eyaa nọ ọ te kuyo olẹ mai “evaọ ẹruoke.” (Se Ahwo Hibru 4:16.) Fikiere ma rẹ dheva kẹ Jihova ha nọ o tẹ wọhọ nọ ọ be kuyo olẹ mai vẹrẹ te he. Wọhọ oriruo, ahwo buobu a be lẹ anwọ ikpe buobu ze na inọ jọ Uvie Ọghẹnẹ o ze re o te raha akpọ omuomu nana no. Jesu ọ tubẹ ta nọ ma lẹ ere. (Mat. 6:10) Rekọ u re yoma gaga nọ ohwo jọ ọ tẹ kuvẹ re ẹrọwọ riẹ o whrehe fikinọ Ọghẹnẹ ọ re raha akpọ na ha evaọ oke nọ mai ahwo-akpọ ma bi ro rẹro riẹ. (Hab. 2:3; Mat. 24:44) Oware areghẹ nọ u fo nọ ma re ru họ, ma rẹ gbẹ hẹrẹ Jihova jẹ lẹ sei, ma vẹ jẹ riẹ nọ ọ te kuyo elẹ mai. Jihova ọ te raha akpọ na evaọ “ẹdẹ gbe auwa” nọ o fihọ. Yọ oke nọ ọ te rọ raha iẹe na họ oke nọ o mai kiehọ nọ o re ru ere.​—Mat. 24:36; 2 Pita 3:15.

12. Eme ọ rẹ sae via nọ o jọ gwọlọ nọ ma re thihakọ hẹrẹ?

 ¹² O sae gwọlọ nọ ma thihakọ nọ a te bi kienyẹ omai. Evaọ akpọ nọ ma rrọ nẹnẹ na, a re gboja kẹ ahwo jọ fikinọ a rrọ ọzae hayo aye, a no uyẹ ofa ze, a wo oghẹrẹ ovioma sa, hayo a no orẹwho ofa ze. A re je gboja kẹ amọfa fikinọ a ko hayo uzou rai o nwane gba tere he. A kienyẹ inievo mai jọ buobu no fiki eware nọ ma rọwo. Nọ a te bi kienyẹ omai enẹ, ma rẹ daoma kareghẹhọ ẹme Jesu nọ ọ ta nọ: “Ọnọ o thihakọ te urere a ti siwi ei.” (Mat. 24:13) O sae jọ nọ oniọvo jọ ọ raha uzi ulogbo jọ evaọ ukoko na yọ whọ riẹ kpahe iẹe. Kọ otẹrọnọ ekpako na a riẹ kpahe iẹe no, who ti thihakọ hẹrẹ bẹsenọ ae omarai a re ru oware jọ kpahe iẹe evaọ oghẹrẹ nọ Jihova ọ gwọlọ? Eme ekpako na a re ru nọ oniọvo jọ ọ tẹ thuzi ulogbo?

13. Eme Jihova ọ gwọlọ nọ ekpako ukoko a re ru nọ oniọvo ọ tẹ thuzi ulogbo jọ?

¹³ Nọ ekpako ukoko a tẹ ruẹ nọ oniọvo jọ ọ thuzi ulogbo jọ evaọ ukoko na, a rẹ lẹ re Jihova ọ kẹ ae “areghẹ nọ o no obọ ehru ze” re a sae ginẹ riẹ oghẹrẹ nọ Jihova o rri oware nọ o via na. (Jem. 3:17) Oware nọ o rẹ jarae oja họ, epanọ a re ro fiobọhọ kẹ ohwo nọ ọ raha uzi na re o “kurẹriẹ no edhere ọthọthọ riẹ” nọ o tẹ lọhọ. (Jem. 5:19, 20) A rẹ jẹ daoma rai kpobi re a ruẹ nọ a thọ ukoko na, re inievo efa a gbe ru oghẹrẹ oware utioye he. Kọ inievo nọ uzioraha na o wha uye se? A rẹ jẹ tuduhọ ae awọ. (2 Kọr. 1:3, 4) Nọ ekpako ukoko a te yo nọ oniọvo jọ ọ thuzi ulogbo evaọ ukoko na, a rẹ kake romatotọ kiẹ re a riẹ oware nọ o ginẹ via. Kẹsena a vẹ lẹ kpahe iẹe ziezi, a vẹ romatotọ rọ Ebaibol kẹ ohwo na ohrẹ jẹ whọku ei “te epanọ u fo.” (Jeri. 30:11) Dede nọ ekpako na a te raha oke lelehie re a tẹ nya onya ẹme na ha, a rẹ rọ okpakpa bruoziẹ hẹ. Nọ ekpako ukoko na a te ru epanọ Jihova ọ gwọlọ evaọ ẹme na, eva e rẹ were ohwo kpobi evaọ ukoko na. Dede na, nọ ekpako ukoko na a tẹ maki ru eware na kpobi epanọ u fo, o rẹ gbẹ sae da inievo nọ uzioraha na o wha uye se ghele. Otẹrọnọ ere o rrọ kẹ owhẹ, eme whọ rẹ sai ru re o gbẹ kẹ owhẹ uye tere he?

14. Iku Ebaibol vẹ e rẹ sai ru oma sasa owhẹ nọ oniọvo jọ o te ru owhẹ oware nọ o da owhẹ?

¹⁴ Ẹsejọhọ ohwo jọ o ru owhẹ oware jọ  nọ o da owhẹ gaga no ẹdẹ jọ. O sae jọ nọ oniọvo ukoko na dede. Ma sae jọ Ebaibol na ruẹ iku ahwo jọ nọ a kienyẹ evaọ oke nọ u kpemu. Iku itiena e sai fiobọhọ kẹ omai hẹrẹ bẹsenọ Jihova ọ te kpọ eware vi. Wọhọ oriruo, dede nọ inievo Josẹf a kienyẹe, ọ kuvẹ hẹ re eva e hae dhae ẹsikpobi fiki eware nọ a ru rie na. Ukpoye ọ jẹ gọ Jihova vrẹ ọvo, yọ Jihova ọ ghale riẹ fikinọ o thihakọ hẹrẹ iẹe. (Emu. 39:21) Nọ oke o be nyaharo na, Josẹf ọ tẹ te rọvrẹ ahwo nọ a ru rie thọ, o te je muẹrohọ nọ Ọghẹnẹ ọ be ghale iẹe. (Emu. 45:5) Ma te si kẹle Jihova je fievahọ iẹe inọ ọ te kpọ eware vi evaọ oke nọ u fo, oma o te sasa omai yọ eva e te were omai re wọhọ Josẹf.​—Ol. 7:17; 73:28.

15. Eme u fiobọhọ kẹ oniọvo-ọmọtẹ jọ thihakọ nọ a ru ei oware nọ o da riẹ gaga?

¹⁵ Ẹsejọhọ eware nọ a ti ru omai e te nwane ga te enọ a ru Josẹf ho. Rekọ a sai ru omai eware jọ nọ e rẹ sae da omai gaga. Ohwo jọ o te ru omai oware nọ o da omai gaga, o tẹ make rọnọ ohwo na ọ be gọ Jihova ha, u re fiobọhọ nọ ma te ru lele ẹme nọ Ebaibol ọ ta. (Fil. 2:3, 4) Joma ta kpahe oware jọ nọ o via. O da oniọvo-ọmọtẹ jọ gaga nọ o yo nọ ohwo nọ avọ iẹe a gbe bi ru iruo ọ ta ekpehre ẹme jọ kpahe iẹe. Oniọvo na ọ wọ ẹwhọ bru ohwo na ha. Ukpoye ọ romatotọ roro kpahe oriruo Jesu. Evaọ oke nọ a jẹ la Jesu eka, ọ la ahwo eka zihe he. (1 Pita 2:21, 23) Nọ o ti roro kpahe oriruo Jesu no, ọ tẹ dhugbẹ kpairoro vrẹ oware nọ o via na. Uwhremu na oniọvo na o te ti yo nọ ẹyao ọgaga jọ ọ jẹ kẹ ohwo iruo riẹ na uye anwẹdẹ yọ udu u te rie otọ vievie he. Oniọvo-ọmọtẹ na ọ tẹ ta nọ ẹsejọhọ ekpehre ẹme nọ ohwo iruo riẹ na ọ ta kpahe iẹe na u no rie eva ze he. Eva e were oniọvo-ọmọtẹ na gaga inọ o thihakọ dede nọ ohwo na o ru rie oware nọ o da riẹ, udu u te je tei otọ re.

16. Eme ọ rẹ sae lẹliẹ eva were owhẹ nọ a tẹ be maki kienyẹ owhẹ? (1 Pita 3:12)

¹⁶ Otẹrọnọ a bi kienyẹ owhẹ hayo a ru owhẹ oware nọ o da owhẹ gaga, kareghẹhọ nọ Jihova ọ rẹ kẹle “enọ e rrọ ọkora.” (Ol. 34:18) Eva ra e be were iẹe inọ who bi thihakọ, who te bi je gbolo owha ra kẹe. (Ol. 55:22) Jihova họ Obruoziẹ akpọ na soso. Ọ be ruẹ eware kpobi nọ e be via.  (Se 1 Pita 3:12.) Fikiere nọ ebẹbẹ jọ i te bi te owhẹ, yọ oware ovo o riẹ nọ whọ rẹ sai ru kpahe ae he, riẹ nọ u wuzou gaga re who thihakọ hẹrẹ bẹsenọ Jihova o re ru oware jọ kpahe iẹe.

17. Eme Jihova ọ jọ obe Aizaya 30:18 ta nọ o ti ru?

¹⁷ Kẹle na Ọsẹ obọ odhiwu mai na ọ te rọ Uvie riẹ ze, onọ o te wha eghale buobu se omai. Obe Aizaya 30:18 o ta nọ: “Jihova ọ be rọ odiri hẹrẹ owhai re o dhesẹ aruoriwo kẹ owhai, yọ ọ rẹ te kparoma re o dhesẹ ohrọ kẹ owhai. Keme Jihova yọ Ọghẹnẹ uvioziẹ. Eva e were ahwo kpobi nọ a bi rẹro riẹ.” Ahwo kpobi nọ a be hẹrẹ Jihova a ti wo eghale buobu enẹna gbe evaọ akpọ ọkpokpọ nọ Jihova ọ ya eyaa riẹ na.

18. Eghale vẹ ma ti wo evaọ obaro?

¹⁸ Nọ ma tẹ ruọ akpọ ọkpokpọ na no, ma te gbẹ ruawa oware ovo ho yọ ebẹbẹ nọ ma bi wo nẹnẹ na e te gbẹ jariẹ hẹ. Okienyẹ ọ te jariẹ hẹ, yọ edada e te gbẹ jariẹ gbe he. (Evia. 21:4) Ma te ruawa ha inọ ma be te sai wo eware nọ ma gwọlọ họ, keme eware na kpobi e te dafia oke yena. (Ol. 72:16; Aiz. 54:13) A rẹ ruẹ unu gbiku eghale nọ ma ti wo oke yena ha!

19. Eme Jihova ọ be ruẹrẹ omai kpahe kẹ enẹna?

¹⁹ Jihova ọ be ruẹrẹ omai kpahe enẹna re ma sae jọ akpọ ọkpokpọ na. O bi fiobọhọ kẹ omai siobọno iruemu nọ i fo ho, ma ve bi ru oware nọ o rẹ were iẹe. Fikiere, jọ oma o rrọ owhẹ hẹ re whọ siọ Jihova ba ẹgọ. Emamọ akpọ ọ rrọ obaro hẹrẹ omai. Joma hai roro kpahe iẹe ẹsikpobi re ma je thihakọ hẹrẹ Jihova bẹsenọ o ti ro ru eyaa riẹ kpobi gba.